Nhận định, soi kèo Atlas vs Atletico San Luis, 07h00 ngày 3/3: Dìm khách xuống đáy

Sự lơ là yếu tố "đạo đức nghiên cứu" dễ trở thành lực cản cho nỗ lực tăng khả năng xuất bản quốc tế của nhiều trường đại học Việt Nam.

Làm thế nào để yếu tố này được lưu tâm xứng đáng, VietNamNet đã ghi nhận ý kiến những người đang làm công tác nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước.

GS Vũ Hà Văn (áo trắng, giữa)

GS Vũ Hà Văn(ĐH Yale, Mỹ): Xây dựng điều khoản về đạo đức nghiên cứu theo mẫu quốc tế

Đạo đức khoa học có nhiều phương diện. Có thể là y đức nhưtrong trường hợp này, cũng có thể là các tiêu chuẩn về việc sử dụng kết quảnghiên cứu của những người đi trước. Đây là vấn đề này quan trọng ở mọi nơi,khoa học cần có những tiêu chuẩn như vậy để đảm bảo sự trong sạch và tínhchuyên nghiệp trong việc nghiên cứu.

Ở phương Tây, bất kì trường, cơ quan nghiên cứu nào cũng cómột bộ tiêu chuẩn về đạo đức nghiên cứu khoa học. Các nhà nghiên cứu thườngthực hiện nghiên cứu của mình trong một chương trình được tài trợ bởi một cơquan nào đó, chẳng hạn trường ĐH, hay quỹ nghiên cứu của chính phủ (nhưNAFOSTED ở Việt Nam).

Khi nhà nghiên cứu nhận tài trợ, cơ quan tài trợ sẽ nêu rõcác quy định. Các cơ quan này thường có một văn bản bắt buộc nhà nghiên cứu phảikhai, chẳng hạn như chương trình nghiên cứu có thực hiện, thực nghiệm trênngười hay động vật hay không.

Nếu nhà nghiên cứu vi phạm, điều đầu tiên tài trợ sẽ bị đìnhlại cho đến lúc sự việc sáng tỏ. Đây là điều người làm nghiên cứu hết sức kiêngkị, nên chắc chắn những nhà nghiên cứu nghiêm túc sẽ tránh vi phạm. Ngoài ra sẽxử lý hành chính tuỳ trường hợp.

Nếu các trường Việt Nam muốn gia tăng tính xuất bản quốc tế,nên xây dựng điều khoản quy định về đạo đức nghiên cứu khoa học. Bộ điều khoảnnày làm theo mẫu quốc tế, không nên sáng tạo thêm.

Thật ra, phần lớn các điều khoản trong các quy định này là"common sense". Ví dụ, nếu dùng số liệu của bệnh nhân thì phải hỏi ýkiến của họ, hay dùng kết quả của người khác thì phải ghi rõ. Trong giới khoahọc, số người không biết những qui định tối thiểu không nhiều, tôi không nghĩviệc này sẽ gây ra những cản trở đánh kể trong tương lai gần.

TS Lê Thị Nam Giang(Tổng Thư kí Hội Sở hữu trí tuệ TP.HCM):Cần giới thiệu chuẩn quốc tế của từng lĩnh vực

Luật Dược, rồi Thông tư hướng dẫn về thử thuốc trên lâm sàngquy định rất chặt chẽ về trình tự, thủ tục tiến hành thử nghiệm thuốc trênngười, về điều kiện thử nghiệm và điều kiện để đưa dược phẩm ra thịtrường.  Bộ Y tế cũng có Hội đồng Đạo đứctrong nghiên cứu y sinh học để thẩm định các điều kiện nêu trên.

TS Lê Thị Nam Giang

Tôi nghĩ rằng, trong một công bố quốc tế, không nhà nghiêncứu nào cố tình vi phạm các quy định về đạo đức để bị rút bài và bị quy kết vềđạo đức.

Tuy nhiên, vì nhiều lý do (như thiếu kinh nghiệm, không tìmhiểu kỹ các điều kiện đăng bài hay điều kiện nghiên cứu trong lĩnh vực chuyênngành, thiếu kiến thức về pháp luật sở hữu trị tuệ nói riêng, pháp luật nóichung) nên có hiện tượng kết quả nghiên cứu không được công bố hoặc bị rút khỏitạp chí đã công bố. Vì vậy, các nhà khoa học cố gắng trang bị cho mình nhữngkiến thức tối thiểu nhất về quy định của pháp luật cũng như tiêu chuẩn ngànhliên quan đến vấn đề nghiên cứu khoa học.

Theo tôi, có 2 vấn đề để giảm thiểu những "vi phạm đạođức nghiên cứu" trong bối cảnh nhiều đại học ở Việt Nam đang tìm cách tăngkhả năng xuất bản quốc tế.

Thứ nhất, bản thân các nhà nghiên cứu khi muốn công bố tácphẩm của mình ở ấn phẩm nào phải tìm hiểu điều kiện để có thể công bố. Bên cạnhđó, phải tuân thủ các quy định liên quan đến vấn đề trích dẫn, đạo văn, đến đạođức trong nghiên cứu và công bố kết quả nghiên cứu.

Thứ hai, các viện nghiên cứu, các trường đại học nên cónhững hoạt động hỗ trợ tăng khả năng công bố quốc tế những ấn phẩm của giảngviên, nhà nghiên cứu bằng cách giới thiệu những chuẩn quốc tế được áp dụng rộngrãi trong lĩnh vực chuyên ngành của viện, trường để các nhà khoa học có điềukiện tìm hiểu thêm. Đặc biệt vai trò của các nhà nghiên cứu kì cựu trong việchỗ trợ các nhà nghiên cứu trẻ  là vấn đềnên lưu tâm.

Các trường nên cố gắng ban hành những quy định về quản lý,khai thác các tài sản trí tuệ, bao gồm các kết quả nghiên cứu khoa học phù hợpvới pháp luật, không trái với quy định của Bộ GD-ĐT và các bộ chủ quản . Trongđó cần quy định cụ thể hoạt động tạo lập, quản lý, khai thác các tài sản trítuệ của trường.

Cũng cần có quy định các vấn đề liên quan hoạt động nghiêncứu khoa học như quy chuẩn về trích dẫn, về tránh “đạo văn”. Đây không phải làbộ tiêu chuẩn về đạo đức, nhưng sẽ hỗ trợ cho việc đảm bảo các chuẩn mực đạođức trong nghiên cứu khoa học, phản ánh đặc thù riêng của từng trường.

• Lê Huyền(Ghi)

Hậu quả rất đáng kể do Đài Loan là mắt xích quan trọng trong sản xuất chip tiên tiến - “trái tim” của trí tuệ nhân tạo, điện thoại thông minh, cho tới xe điện.

TSMC, nhà sản xuất chip tiên tiến lớn nhất thế giới cho các khách hàng như Apple và Nvidia đã phải tạm dừng hoạt động sản xuất và sơ tán nhân viên.

Đối thủ địa phương của hãng là United Microelectronics Corp cũng phải đóng cửa một số nhà máy và di tản một số cơ sở tại trung tâm Hsinchu và Đài Nam.

Jan-Peter Kleinhans, Giám đốc dự án công nghệ và địa chính trị tại tổ chức nghiên cứu Stiftung Neue Verantwortung có trụ sở tại Berlin, đã gọi Đài Loan là “mắt xích sụp đổ quan trọng nhất” trong ngành bán dẫn.

Trí tuệ nhân tạo (AI) là lĩnh vực công nghệ nóng nhất hiện nay. Cả Sam Altman của OpenAI và Jensen Huang của Nvidia đều đã lên tiếng cảnh báo về tình trạng thiếu chip cần thiết cho nhu cầu đào tạo AI.

Hiện tất cả đơn hàng của Nvidia - Công ty chip đồ hoạ hàng đầu trong lĩnh vực AI, đều do TSMC sản xuất. Bởi vậy, ngay cả những gián đoạn, dù trong thời gian ngắn của Đài Loan đều có thể gây ra tác động đáng kể.

Samsung đòi lại ngôi vương từ Apple

Theo dữ liệu mới nhất, Samsung Electronics đã giành lại vị trí đầu bảng trên thị trường smartphone toàn cầu sau khi mất ngôi vào tay Apple.

Hãng nghiên cứu Counterpoint Research cho biết, trong tháng 2, hãng điện tử Hàn Quốc bán được 19,69 triệu smartphone, chiếm 20% thị phần toàn cầu, đánh bại Apple. “Táo khuyết” bán được 17,41 triệu iPhone trong cùng kỳ, chiếm 18% thị phần.

Các nhà phân tích nhận định sự trở lại của Samsung dựa trên doanh số mạnh mẽ tại Mỹ và châu Âu.

Kim Rok Ho, nhà nghiên cứu của hãng chứng khoán Hana, cho rằng đây là điều đáng khích lệ và Galaxy S24 nhận được phản hồi tốt từ hai thị trường này.

Tính cả năm, lần đầu tiên trong 13 năm, Samsung để lọt ngôi vương smartphone vào tay Apple trong năm 2023.

Tốc độ Internet lập kỷ lục thế giới mới

Theo TechSpot, các nhà nghiên cứu từ Đại học Aston (Anh) đã đạt được bước đột phá trong việc truyền tải dữ liệu qua cáp quang, với tốc độ truyền tải dữ liệu 301 Tb/giây, cao gấp 4,5 triệu lần hiện tại.

Để dễ hình dung, tốc độ này giúp tải một bộ phim 4K dung lượng trung bình 70 GB chỉ trong hai giây.

Đây là thành quả nghiên cứu của nhóm hợp tác đến từ Viện công nghệ Quang tử Aston AIPT (Anh), Viện Công nghệ và Thông tin quốc gia Nhật Bản (NICT) và phòng thí nghiệm Nokia Bell của Mỹ.

Con số tốc độ mạng kỷ lục đến từ việc sử dụng các bước sóng mới, chưa từng được áp dụng trong hệ thống cáp quang truyền thống.

Facebook âm thầm bán tin nhắn người dùng suốt 1 thập kỷ

Trong suốt gần 10 năm, Facebook đã âm thầm bán tin nhắn người dùng cho Netflix, giúp dịch vụ xem truyền hình theo yêu cầu nắm rõ thói quen và sở thích của khách hàng.

Tài liệu toà án được công khai thuộc về vụ kiện tập thể nhằm vào sự độc quyền của Meta - công ty mẹ Facebook. Các nguyên đơn đã cáo buộc Netflix và Facebook “có mối quan hệ đặc biệt” khi nền tảng mạng xã hội trao cho nền tảng streaming “quyền truy cập riêng” vào dữ liệu người dùng.

Đổi lại, Netflix sẽ cung cấp báo cáo hai lần/tuần về cách người dùng tương tác với nền tảng, chẳng hạn như các bộ phim yêu thích, số lần chọn các bộ phim ở danh sách đề xuất,…

Theo đơn kiện, Facebook đã nhận được hàng trăm triệu USD tiền quảng cáo từ Netflix như một phần của mối quan hệ gắn kết này. Riêng trong năm 2017, Netflix đã chi ra hơn 150 triệu USD để mua quảng cáo trên Facebook.

Đáng chú ý, từ tháng 4/2016, Facebook thông báo ra mắt tính năng mã hoá đầu cuối cho tin nhắn trên Messenger, nhưng không kích hoạt mặc định. Phải đến tháng 8/2022, mạng xã hội này mới đưa tính năng mã hoá đầu cuối trở thành mặc định với người dùng toàn cầu.

Tuy nhiên, đơn kiện cáo buộc Facebook vẫn cho phép một số đối tác nhất định, trong đó có Netflix được quyền đọc tin nhắn riêng tư của người dùng.

Meta từng dính nhiều scandal liên quan cách xử lý dữ liệu riêng tư của người dùng và đã phải trả hàng trăm triệu USD tiền phạt.

Ngoài ra, Bệnh viện TP Thủ Đức còn áp dụng mô hình khoa khám bệnh thông minh giúp đa dạng hóa đăng ký khám chữa bệnh, phân loại người bệnh, giám sát tuân thủ phác đồ điều trị, cảnh báo khi kê thuốc…

Với mô hình này, năm 2022, nếu người bệnh chỉ khám và nhận thuốc tại Bệnh viện TP Thủ Đức sẽ mất 80,1 phút; người bệnh thực hiện từ 2-3 kỹ thuật cận lâm sàng, khám và nhận thuốc mất 3 giờ. 

Bác sĩ Thanh khẳng định, hệ thống quản lý bệnh viện thông minh giúp quản lý khám, chữa bệnh chặt chẽ, nhanh gọn, chính xác, giảm thời gian thủ tục hành chính, nâng cao năng suất của bệnh viện.

Mới đây, Bộ Y tế cho biết, cả nước hiện có hơn 1.400 bệnh viện công lập và hơn 300 cơ sở ngoài công lập. Một khảo sát do Cục Quản lý khám chữa bệnh thực hiện tại 732 cơ sở khám chữa bệnh cho thấy 71% cơ sở đã thực hiện thanh toán viện phí điện tử, số còn lại thanh toán bằng tiền mặt.

Về bệnh án điện tử, qua khảo sát, còn hơn 32% cơ sở chưa triển khai. Trong số các cơ sở đã thực hiện, mới có 3% cơ sở có phần mềm quản lý được ghi chép của hồ sơ bệnh án đã được thẩm định và bỏ bệnh án giấy.

Ngành Y tế đặt mục tiêu năm 2030, tất cả các cơ sở khám chữa bệnh phải triển khai hồ sơ bệnh án điện tử.