Chuỗi Bài giảng đại chúng diễn ra trong khuôn khổ lễ kỷ niệm 5 năm hoạt động của chương trình trọng điểm quốc gia phát triển Toán học và thành lập Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán được tổ chức tại Hà Nội chiều 20/12.

Nhiều chuyên gia đã chia sẻ về các nội dung: Ích gì Toán học; Từ trường chuyên đến đỉnh cao Toán học; Giới thiệu Tôpô học.

Toán học rất đỗi con người

Mở đầu cuộc nói chuyện về chủ đề Toán học, ích gì?, giáo sư Hà Huy Khoái dùng những câu thơ trong bài “Ích gì” của Chế Lan Viên để ví von:

“Giống nàng Tiên, ông Bụt hiện trong mơ...

Mà chả cần ai giết

Chỉ thôi yêu là nó chết”.

Theo ông, Toán học cũng trừu tượng như nàng tiên hay ông bụt, nó ra đời dựa trên những thứ không có thực. Tuy nhiên, những thứ trừu tượng đó lại tạo ra con người văn minh như ngày nay.

“Lý thuyết Toán học ứng dụng vào đâu?” là câu hỏi khó trả lời. Vào thời cổ đại, khi Apolonius nghiên cứu lý thuyết Đường Conic, ông chỉ biết trả lời: “Tôi nghiên cứu vì thấy nó đẹp”. Lý thuyết về Đường Conic mãi đến 2.000 năm sau mới có ứng dụng, và đó là một trong những ứng dụng vĩ đại nhất của khoa học. Như vậy, một lý thuyết đẹp bao giờ cũng có ích.

Hiện nay, những lý thuyết đi vào thực tiễn có thể chỉ cần 2 năm, thậm chí hai tháng. Vì lý thuyết Toán học là thứ trong suốt như không khí nên nhiều người không thấy được sự hữu ích để bỏ tiền đầu tư cho nó.

GS Khoái cho rằng, người nghiên cứu Toán cũng như người mở đầu, đừng hỏi họ sẽ đi đâu, nếu biết đi đâu thì không đi xa được.

Tâm đắc với bài phát biểu của GS Hà Huy Khoái, GS Ngô Bảo Châu nhớ lại kỷ niệm hồi nhỏ, được mẹ đưa đến gặp chuyên gia nghiên cứu về trẻ chậm phát triển. Chuyên gia yêu cầu ông nhớ 8 số tự nhiên liên tiếp, tuy nhiên ông chỉ nhớ được 5 số.

GS Ngô Bảo Châu tham gia Bài giảng đại chúng.

Câu chuyện đó khiến ông suy nghĩ về việc rèn luyện tư duy Toán học. “Ai cũng nghĩ Toán học là cái trừu tượng không tiếp cận được, nhưng thực ra Toán học là cái rất đỗi con người. Mỗi chúng ta học Toán, thực hiện các thao tác tư duy, thì khả năng tư duy sẽ gọn gàng ngăn nắp hơn. Toán học có khả năng mở rộng phạm vi đầu óc con người”, GS Châu chia sẻ.

GS Nguyễn Hữu Việt Hưng, Khoa Toán cơ Tin học, Đại học Quốc gia Hà Nội cũng cho rằng: “Để duy trì cuộc sống, có thể coi 99% những lý thuyết về văn học, nghệ thuật, khoa học… là vô dụng. Nếu nghĩ theo hướng đó thì chỉ có cám lợn là hữu ích. Tuy nhiên, con người vẫn tạo ra khoa học kỹ thuật, vẫn thám hiểm vũ trụ, bởi con người khác con vật ở chỗ không chỉ nhìn vào cám lợn mà biết nhìn lên bầu trời”.

Người giỏi phải gặp thầy hay

GS Đỗ Đức Thái (Đại học Sư phạm Hà Nội), người giành huy chương đồng Olympic Toán quốc tế năm 1978, cho rằng, để đạt đến “đỉnh cao” Toán học như GS Ngô Bảo Châu phải học và làm Toán từ nhỏ.

Theo GS Thái, điều khó nhất trong nghiên cứu khoa học, sáng tạo Toán học không phải kỹ thuật để đưa đến chứng minh chính xác, mà là ý tưởng nghiêm túc. Cũng theo đánh giá của GS này, 70% đến 80% sự thành công của người làm nghề Toán là lựa chọn đúng thầy và tìm đúng chủ đề.

Để phát triển Toán học, GS Đỗ Đức Thái đưa ra lời khuyên, các bạn trẻ nên cố gắng làm luận án ở các trường đại học lớn nước ngoài. Bởi tính đến thời điểm hiện nay, hệ thống giáo dục Việt Nam không đủ chuyên gia đỉnh cao của thế giới, thiếu thốn vật chất, không gian để tĩnh tâm làm Toán. Trong khi đó, việc tìm học bổng nước ngoài hiện tại không quá khó khăn. GS Thái nhận định, đây là con đường nhanh nhất để tạo ra đội ngũ chuyên gia giỏi.

Bài giảng đại chúng thu hút đông đảo người quan tâm Toán học.

“Khi học xong, các bạn có về nước hay không đó là chuyện cá nhân. Bởi ở đâu, con người Việt Nam cũng mong muốn những điều tốt đẹp nhất cho đất nước”, GS Thái nhấn mạnh.

Nếu GS Thái cho rằng việc học sinh bậc THPT nghiên cứu khoa học là phong trào và không hiệu quả thì GS Ngô Bảo Châu lại quan niệm, không nên “thiêng liêng hóa” việc nghiên cứu khoa học của học sinh. Hãy để các em làm việc độc lập ngay từ khi còn nhỏ, nghiên cứu và mày mò thứ gì đó không phải là bài tập thông thường hay những điều có sẵn. Bản chất nghiên cứu khoa học là điều cần thiết, vì vậy không nên tước đi công việc này của các em.

(Theo Quyên Quyên - Ngọc Tân/ Zing)

Chiến sự Nga – Ukraine

Giá năng lượng, lạm phát, lãi suất, tăng trưởng kinh tế, tình trạng thiếu lương thực trên thế giới dự kiến sẽ phụ thuộc vào diễn biến của cuộc xung đột Nga - Ukraine trong những tháng tới. Theo tạp chí The Economist, kết quả trước mắt nhiều khả năng vẫn là bế tắc. Moscow được tin sẽ tiếp tục duy trì chiến dịch ở nước láng giềng, với hy vọng tình trạng thiếu năng lượng cùng những thay đổi chính trị ở Mỹ sẽ làm suy yếu sự ủng hộ của phương Tây, đặc biệt là viện trợ quân sự cho Kiev.

Nước Mỹ chia rẽ

Mặc dù đảng Cộng hòa của cựu Tổng thống Donald Trump không đạt kết quả tốt như kỳ vọng trong cuộc bầu cử giữa kỳ hồi tháng 11/2022, nhưng họ đã giành lại quyền kiểm soát Hạ viện từ tay đảng Dân chủ của đương kim Tổng thống Joe Biden. Điều này được cho có thể giúp phe Bảo thủ gây khó khăn, làm lu mờ chương trình nghị sự sắp tới của ông Biden trong 2 năm cuối nhiệm kỳ.

Ngoài ra, sự chia rẽ trong chính trường và dư luận Mỹ về việc nạo phá thai, quyền sở hữu súng và các vấn đề nóng khác dự kiến sẽ tiếp tục gia tăng sau một loạt phán quyết gây tranh cãi của Tòa án Tối cao. Việc ông Trump chính thức tham gia tranh cử tổng thống năm 2024 nhiều khả năng sẽ “đổ thêm dầu vào lửa”.

Nguy cơ suy thoái đe dọa thế giới

Giới quan sát nhận định, các nền kinh tế lớn sẽ rơi vào suy thoái khi các ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát hậu đại dịch, vốn đang chịu thêm tác động của giá năng lượng cao.

Suy thoái kinh tế của Mỹ được tin tương đối nhẹ, nhưng ở châu Âu sẽ dữ dội hơn. Nỗi đau sẽ mang tính toàn cầu khi đồng đô la mạnh làm tổn thương các nước nghèo, vốn đã bị ảnh hưởng bởi giá lương thực tăng vọt.

Các điểm nóng âm ỉ

Theo nhiều nhà phân tích, ngoài chiến sự Nga – Ukraine, thế giới cũng cần “dè chừng” sự bùng nổ của một số điểm nóng âm ỉ ở những nơi khác. Đó là căng thẳng trên bán đảo Triều Tiên khi Bình Nhưỡng đang đẩy mạnh các vụ phóng tên lửa; “Thùng thuốc súng chực chờ nổ” Kosovo, tỉnh tách khỏi Serbia năm 1999 và tuyên bố độc lập năm 2008; Căng thẳng Mỹ - Trung Quốc vì nhiều vấn đề, kể cả Đài Loan; Đụng độ Trung Quốc - Ấn Độ ở khu vực biên giới, trên dãy Himalaya...

Các liên minh đang thay đổi

Giữa những biến động về địa chính trị, thế giới có thể sẽ chứng kiến sự thay đổi tương ứng của các liên minh. Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), vốn được hồi sinh vì cuộc khủng hoảng ở Ukraine, sẽ chào đón 2 thành viên mới. Ảrập Xêút sẽ tham gia ký kết Hiệp định Abraham, một thỏa thuận nhằm bình thường hóa quan hệ ngoại giao và tăng cường hòa bình giữa các nước Trung Đông.

Các liên minh khác có tầm quan trọng ngày càng tăng là Bộ Tứ (Quad) gồm Mỹ, Australia, Nhật, Ấn Độ; AUKUS gồm Mỹ, Anh và Australia và I2U2, diễn đàn liên kết Ấn Độ, Israel, Các Tiểu vương quốc Ảrập thống nhất và Mỹ.

Sự phục hồi của du lịch thế giới

Cụm từ “du lịch trả thù” sẽ vẫn được nhắc đến nhiều trong năm 2023, đánh dấu việc mọi người sẽ đi du lịch ngày càng nhiều, bù lại quãng thời gian bị hạn chế và giãn cách vì đại dịch Covid-19. Du lịch thế giới dự kiến sẽ phục hồi mạnh mẽ hơn năm 2022, khi Trung Quốc rốt cuộc đã đảo ngược chính sách “Không Covid” và bắt đầu tái mở cửa đón du khách quốc tế từ ngày 8/1.

Các chuyến du lịch nước ngoài của công dân Trung Quốc, vốn đã giảm xuống gần như bằng 0 trong ba năm qua, sẽ được phép trở lại cùng với việc bãi bỏ giới hạn về số chuyến bay chở khách quốc tế.

Tác động với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu toàn cầu

Do khủng hoảng nguồn cung năng lượng, một số nước đã quay trở lại với nhiên liệu hóa thạch, vốn bị xem là kém thân thiện với môi trường hơn. Tại Hội nghị thượng đỉnh về biến đổi khí hậu của Liên Hợp Quốc (COP27) tháng 11/2022, các nước sản xuất dầu mỏ đã chặn lời kêu gọi loại bỏ nhiên liệu hóa thạch, ngay cả khi mục tiêu là giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở 1,5 độ C.

Tuy nhiên, trong trung hạn, các nước phương Tây, đặc biệt là các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU) sẽ đẩy nhanh việc chuyển đổi sang năng lượng tái tạo như một giải pháp thay thế an toàn hơn cho nhiên liệu hydrocarbon.

10 sự kiện định hình bức tranh thế giới năm 2022

Kết quả điều tra ban đầu cho thấy, vào đầu tháng 10, Công an huyện Ea H'leo cùng lực lượng kiểm lâm bất ngờ kiểm tra và phát hiện trong vườn của Nguyễn Quốc Phong tàng trữ 80 gốc, rễ, cành, gỗ nghi của cây thủy tùng; tổng trọng lượng hơn 3 tấn.

Cơ quan chức năng sau đó đã đưa số gỗ trên đi giám định và cho kết quả là gỗ thủy tùng (tên gọi khác là thông nước). Đây là loại gỗ quý hiếm nằm trong nhóm 1A (quy định tại Nghị định 06/2019/NĐ-CP), nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại.

Làm việc với công an, Nguyễn Quốc Phong khai đã cùng Ngô Lê Hoàng Phong góp tiền mua số gỗ thủy tùng trên từ một số người dân địa phương chưa rõ lai lịch.

Sau đó, 2 đối tượng đã chế tác gỗ thành đồ mỹ nghệ rồi lập 2 tài khoản Tiktok có tên "Gỗ lũa Nguyên Phong", "Nguyên Phong cây cảnh" để quảng cáo, livestream, bán trên mạng xã hội.

Hiện Công an huyện Ea H'leo đã tạm giữ toàn bộ số gỗ tang vật để phục vụ công tác điều tra.

Nhiều người dùng TikTok theo đuổi trào lưu vẽ tàn nhang trên khuôn mặt bằng henna. Ảnh: TikTok.

Sự phản đối từ người châu Á

Henna là một loại thuốc nhuộm có nguồn gốc từ thực vật, được nhiều nền văn hóa ở các lục địa sử dụng như một hình thức nghệ thuật trên cơ thể trong nhiều thiên niên kỷ qua.

Đối với nhiều cộng đồng người tại Nam Á, Trung Đông, Châu Á và Châu Phi, henna mang ý nghĩa truyền thống tốt đẹp. Do vậy, họ tỏ rõ sự phản đối khi thấy một số người da trắng sử dụng henna để làm đẹp sai cách thức và mục đích, thiếu tôn trọng giá trị truyền thống.

Tháng 1/2022, Jasmine Diviney, 20 tuổi, một người Australia gốc Ấn, xem được đoạn video về vẽ henna trên mạng xã hội. Trong video, cô gái người da trắng than phiền về việc dùng henna để vẽ tàn nhang kín mít trên khuôn mặt và sau đó không thể xóa đi.

Những đốm tàn nhang từ henna nhận phản ứng từ người dân Nam Á. Ảnh: TikTok.

Tức giận trước hành động này, Diviney phản hồi về video trên: "Ngay từ đầu, người Ấn Độ đã dạy bạn rằng đừng sử dụng henna như thế. Nhưng có vẻ bạn muốn học theo cách khó khăn hơn. Ở nơi chúng tôi, không ai vẽ henna lên mặt như vậy cả".

Lakshmi Nair, 18 tuổi, một cô gái Ấn Độ ở Canada, cũng lên tiếng chỉ trích trào lưu vẽ tàn nhang bằng henna trên TikTok. Cô cho rằng việc sử dụng henna với mục đích sai lệch, không đúng cách sẽ làm người khác mất đi hình tượng tốt đẹp về văn hóa Ấn Độ nói chung và truyền thống vẽ henna nói riêng.

Ome Khan, 30 tuổi, một người Mỹ gốc Pakistan, ra đường với bàn tay, bàn chân được vẽ henna. Thế nhưng chị lại bị nhiều đứa trẻ chế nhạo vì những hình vẽ henna của mình. Theo chị, chính hình ảnh xấu xí về tàn nhang henna trên mạng xã hội đã khiến những đứa trẻ hiểu sai lệch về văn hóa thẩm mỹ này.

Cảnh báo từ bác sĩ da liễu

Theo nghiên cứu từ Đại học St. Thomas, Canada, henna - được gọi là mehndi trong tiếng Hindi và Urdu - thường được vẽ lên bàn tay, bàn chân trong lễ kỷ niệm và đám cưới ở các cộng đồng người Nam Á. Các nền văn hóa Trung Đông và châu Phi cũng sử dụng nó để nhuộm tóc, móng tay và vải.

Còn theo tạp chí làm đẹp Allure, không phải loại henna nào cũng an toàn khi vẽ trên da mặt. Bác sĩ da liễu Melanie Palm (San Diego, Mỹ) cho biết nhiều loại henna chỉ được sử dụng cho tóc hoặc móng tay, tuyệt đối không được bôi lên mặt.

"Loại henna đen được điều chế từ cây móng đen, khi tiếp xúc với da mặt có thể gây dị ứng và nhiều phản ứng khác. Mức độ kích ứng phụ thuộc vào nồng độ và thời gian henna bám trên da. Nếu gặp tình trạng nghiêm trọng, người bệnh có thể bị chảy dịch, viêm, đỏ da, đau hoặc ngứa dữ dội", bà cho biết.

Trong truyền thống, henna thường được dùng để vẽ lên bàn tay, bàn chân trong một số dịp quan trọng. Ảnh: Shutterstock.

Bác sĩ Palm nói thêm ngay cả loại henna để vẽ lên tay, chúng ta cũng phải tìm mua ở một nơi uy tín. Cách tốt nhất để tránh rủi ro là tìm đến một nghệ nhân henna chuyên nghiệp và hiểu biết. Họ là người tự điều chế ra loại henna của riêng mình từ thành phần tự nhiên, biết được loại nào phù hợp cho da.

(Theo Zing)

Những tác động tiêu cực của TikTok tới não bộ

Việc các nền tảng video ngắn như TikTok hay Reels trở nên phổ biến trong những năm gần đây khiến nhiều người dùng khó có thể đặt điệntik

Ở đây, tôi không bênh vực cho bên nào vì thấy rằng tích hợp hay không tích hợp không quan trọng cho bằng cách chúng ta tư duy về môn sử và cách giảng dạy môn học này trong trường phổ thông.

Cách quan niệm và cách giảng dạy “truyền thống” lâu nay rõ ràng là nguyên nhân của hiện tượng học sinh chán sử.

Nếu không thay đổi thì dù có tích hợp hay để độc lập, các học sinh vẫn tiếp tục chán, mà khi các em đã chán thì có ép buộc (ép học, ép thi), các em cũng chẳng thể yêu dân tộc, yêu tổ quốc hơn. Bởi lẽ một tình yêu thực sự và sâu sắc phải bắt nguồn từ sự tự nguyện, tự do đến với nhau vì một sự hấp dẫn nào đó từ đối phương hay đối tượng chứ không phải là kết quả của một sự cưỡng ép.

Học sinh thảo luận trước một buổi học Lịch sử. Ảnh: Lê Anh Dũng

Cách giảng dạy một chiều và áp đặt

Tôi đã có dịp tìm hiểu và quan sát một số tiết sử trong một trường tiểu học tại Việt Nam thì thấy rằng việc giảng dạy môn này trong trường học ở ta đơn thuần chỉ là việc chuyển tải một chiều một khối lượng kiến thức mang tính chính trị xã hội được soạn sẵn trong sách giáo khoa cho học sinh, yêu cầu học sinh học thuộc những ý chính với những sự kiện, những ngày tháng, những con số, những ý nghĩa để đi thi, khá hơn nữa là làm cho các em tin tưởng, yêu mến những gì được học.

Hình thức truyền thụ như vậy tựa như việc giảng dạy các “tín điều ” trong một tôn giáo chứ không phải là việc giảng dạy môn sử với tư cách là một khoa học.

Có khác chăng, các tín điều thì thuộc về tôn giáo, và việc chuyển tải chúng là nhằm nuôi dưỡng đức tin, phát triển đời sống tâm linh cho người học; còn việc giảng dạy môn sử một chiều như lâu nay thì hình như chẳng vì sự phát triển bất kỳ thứ gì nơi học sinh, mà chủ yếu là để phục vụ ý chí của người lớn.

Lẽ ra nhiệm vụ của việc giảng dạy môn sử là làm hình thành và phát triển nơi học sinh tư duy sử học, trang bị cho các em các tri thức, kỹ năng và các phương pháp sử học để các em có thể hiểu, đọc được các sự kiện lịch sử trong bối cảnh xã hội của chúng, thẩm định được các sử liệu, hiểu được các góc nhìn khác nhau về cùng một sự kiện lịch sử…

Tôi xin lấy một vài ví dụ về việc giảng dạy môn sử tại những nước phát triển để minh họa cho những điều nói trên.

Tại Phần Lan

Trong “Chương trình khung quốc gia” dành cho giáo dục cơ bản của họ, phần nói về mục tiêu, nhiệm vụ của việc giảng dạy môn học này dành cho học sinh lớp 5 và 6 (cuối cấp tiểu học), theo đó học xong lớp 6, học sinh phải:

• Biết cách phân biệt đâu là sự vật / sự việc, đâu là ý kiến, góc nhìn cá nhân;

• Biết cách phân biệt đâu là nguồn dữ liệu / đâu là sự phân tích giải thích đối với nguồn dữ liệu đó.

Học sinh hiểu về sự kiện lịch sử, theo đó có thể:

• Hiểu lịch sử có thể được chia thành nhiều giai đoạn; các em có thể nêu lên những đặc điểm / đặc trưng của các xã hội qua các thời kỳ;

• Nhận biết diễn tiến của các sự kiện lịch sử từ thời kỳ này sang thời kỳ khác và hiểu rằng sự thay đổi đó không giống như sự tiến bộ, và cũng không như nhau xét trên quan điểm của những người / nhóm người khác nhau ;

•Biết cách đặt mình vào vị trí của những tiền nhân trong quá khứ : các em biết cách giải thích tại sao con người ở những giai đoạn khác nhau lại suy nghĩ và hành động theo những cách khác nhau, và biết được tầm quan trọng của mối quan hệ nhân – quả.

Học sinh cũng ứng dụng kiến thức lịch sử, theo đó có thể:

• Biết cách trình bày một vấn đề lịch sử với sự cân nhắc suy xét đầy đủ, để từ đó có thể giải thích sự kiện hoặc hiện tượng đứng trên góc nhìn của một số bên liên quan ;

• Hiểu rằng một số sự vật / sự việc có thể được giải thích theo nhiều cách khác nhau; và các em đủ khả năng để giải thích tại sao lại như vậy.

Nghĩa là nhiệm vụ của việc giảng dạy môn sử là trang bị cho các em tư duy, các kỹ năng và các phương pháp của một nhà sử học (tuy ở đây mới chỉ là học sinh tiểu học), chứ không chỉ là truyền thụ một số kiến thức có sẵn mà cả thầy và trò không cần biết những điều đó đến từ đâu, có phải thực sự là kiến thức sử học hay không như ở ta.

Tại Pháp

Người Pháp cũng có tư duy và cách thức giảng dạy môn sử tương tự như người Phần Lan. Tôi xin lấy một bài học trong chương trình lớp 4 mà con trai tôi đang học như một ví dụ cụ thể khác.

Bài học lịch sử đầu tiên trong chương trình lớp 4 có tựa đề là "Thời tiền sử và công việc của các nhà khảo cổ".Tài liệu học tập trước hết đưa ra một hình ảnh với lời chú giải"Các nhà khảo cổ đã tìm ra dụng cụ này và công dụng của nó. Họ cho rằng đây là dụng cụ dùng để bắn tên". Ngay bên dưới phần chú thích là các câu hỏi bài tập dành cho học sinh:

1) Hãy quan sát vật thể và suy nghĩ về cách thức sử dụng nó ; 2) Theo ý em, dụng cụ này phục vụ điều gì ? 3) Điều này cho chúng ta biết điều gì về con người trong thời tiền sử ?

Các học sinh suy nghĩ, tưởng tượng và trả lời theo ý mình, tôi không thấy những đáp án có sẵn bắt các em học thuộc.

Các phần kế tiếp của bài học cũng theo cách thức đó.

Đọc các bài học này, chúng ta có thể hiểu, mục tiêu của việc dạy sử là giúp phát triển tư duy sử học nơi học sinh, giúp các em có kiến thức và các kỹ năng của sử học, hiểu biết các công việc của các nhà nghiên cứu, biết đọc các sự kiện lịch sử trong thời gian và không gian của chúng chứ không phải học thuộc lòng các bài học một cách thụ động.

Trả lại vị trí khoa học

Trở lại với môn sử đang tranh cãi ở ta, theo tôi, việc cần nhất hiện nay là hãy trả lại cho môn sử vị trí khoa học của nó, khi môn sử được giảng dạy một cách khoa học, nó sẽ có sức hấp dẫn riêng, đem lại lợi ích cho các học sinh.

Những tranh cãi hiện nay suy cho cùng cũng chỉ là những tranh cãi xung quanh việc làm sao để áp đặt trên trẻ nhỏ một cách hiệu quả, chứ không phải là những tranh luận làm sao để đem lại lợi ích cho học sinh thông qua việc giảng dạy, làm sao để học sinh có thể yêu mến môn sử.

Sự áp đặt một chiều quá đáng được nhà xã hội học Pháp Pierre Bourdieu cho là một hình thức "bạo lực văn hóa", "bạo lực biểu trưng".Dùng bạo lực để cưỡng bức các em tin và yêu những điều người lớn nghĩ quả là một sự bất công cho các em nhỏ!

• Nguyễn Khánh Trung(Viện IRED)