Tổng thống Syria Bashar al-Assad. Ảnh: Reuters.

Phiến quân Syria đã lật đổ chính quyền của Tổng thống Bashar al-Assad vào Chủ Nhật vừa qua, sau một cuộc tấn công chớp nhoáng chỉ kéo dài hai tuần. Dư luận thế giới sửng sốt chứng kiến ​​các thành phố lớn ở Syria lần lượt tuột khỏi tay chế độ, cho đến khi lực lượng nổi dậy chiếm được thủ đô Damascus mà gần như không vấp phải sự kháng sự.

Lịch sử 50 năm lãnh đạo đất nước Syria của gia đình Assad đã sụp đổ với tốc độ đáng kinh ngạc, sau khi quân nổi dậy tràn ra khỏi vùng đất họ chiếm giữ ở phía Bắc đất nước, chiếm Aleppo và một loạt các thành phố khác chỉ trong vài ngày, trước khi tập trung về thủ đô Damascus.

Phiến quân đã tiến vào thủ đô mà hầu như không có sự kháng cự nào vào Chủ Nhật, khi quân đội Syria tan rã và Tổng thống Bashar al-Assad, người ngồi ghế lãnh đạo Syria trong 24 năm, đã chạy trốn khỏi đất nước.

Sự ra đi đột ngột của ông đánh dấu một diễn biến đáng kinh ngạc trong cuộc xung đột tàn khốc kéo dài 14 năm của Syria, bắt đầu bằng việc trấn áp các cuộc biểu tình chống chính phủ vào năm 2011 - thời kỳ đỉnh cao của phong trào Mùa xuân Arab.

Tốc độ chiến thắng của phiến quân đã khiến người ta chú ý tới vai trò của thủ lĩnh Hồi giáo Abu Mohammed al-Jolani trong việc củng cố và nâng cao sức mạnh cho một cuộc nổi dậy dường như đã bị dồn vào chân tường, chỉ còn điểm kháng cự duy nhất tại thành trì cuối cùng của của họ ở phía Tây Bắc Syria. Nó cũng phơi bày sự yếu kém của chế độ Assad và mức độ phụ thuộc của chế độ vào sự hỗ trợ từ các lực lượng bên ngoài như Iran và Nga.

Quân đội bị khoét rỗng

Quân đội của Assad về cơ bản đã biến thành một cái vỏ rỗng sau 14 năm chiến tranh khiến hơn nửa triệu người thiệt mạng, đồng thời tàn phá nền kinh tế và cơ sở hạ tầng của đất nước.

Trong những năm đầu của cuộc chiến, các chuyên gia cho biết do binh lính thương vong nhiều, cộng với hiện tượng đào tẩu và trốn nghĩa vụ quân sự, quân đội Syria đã mất khoảng một nửa trong số 300.000 quân trong lực lượng. Tình trạng tham nhũng và vấn đề mất tinh thần chiến đấu là hai yếu tố khiến quân đội bị bất ngờ khi phiến quân dậy đột nhiên vượt ra khỏi thành trì của họ ở tỉnh Idlib và tổ chức tấn công vào ngày 27/11. Đây là lý do phiến quân gặp rất ít sự kháng cự.

Tổ chức Giám sát Nhân quyền Syria có trụ sở tại Anh, một cơ quan giám sát chiến tranh, cho biết binh lính chính phủ liên tục sơ tán khỏi các vị trí trên khắp đất nước khi quân nổi dậy tiến lên, chiếm giữ hết thành phố này đến thành phố khác.

"Kể từ năm 2011, quân đội Syria đã phải đối mặt với tình trạng hao hụt về nhân lực, trang thiết bị và tinh thần", David Rigoulet-Roze, một chuyên gia về Syria tại Viện Các vấn đề quốc tế và chiến lược của Pháp cho biết. Ông nói với AFP rằng những người lính được trả lương thấp đã không có tinh thần chiến đấu và nhiều thanh niên tìm cách trốn tránh nghĩa vụ quân sự.

Thứ Tư tuần trước, ông Assad đã ra lệnh tăng 50% lương của các quân nhân chuyên nghiệp, trong nỗ lực cuối nhằm củng cố quân đội đang suy yếu của mình. Nhưng với nền kinh tế Syria đang tan nát, việc tăng lương cho lính gần như vô giá trị và không có nhiều tác động.

Các đồng minh suy yếu và mất tập trung

Trong nhiều năm, Assad đã phụ thuộc rất nhiều vào sự hỗ trợ về quân sự, chính trị và ngoại giao từ các đồng minh chủ chốt là Nga và Iran. Nếu không có họ, chế độ của ông gần như chắc chắn đã sụp đổ sớm hơn nhiều trong cuộc chiến.

Với sự giúp đỡ của họ, chế độ đã giành lại được lãnh thổ đã mất sau khi cuộc xung đột nổ ra vào năm 2011. Sự can thiệp của Nga vào năm 2015, bằng sức mạnh không quân tuyệt đối, đã thay đổi cục diện cuộc chiến theo hướng có lợi cho Assad.

Tuy nhiên, cuộc tấn công của phiến quân vào tháng trước diễn ra khi Nga vẫn đang bận bịu giải quyết cuộc chiến ở Ukraine. Các cuộc không kích lần này của họ đã không thể ngăn chặn được phiến quân càn quét khắp đất nước Syria.

“Người Nga muốn giúp đỡ chế độ Syria nhiều hơn – nhưng nguồn lực quân sự của họ ở Syria đã giảm đi rất nhiều do cuộc chiến đang diễn ra ở Ukraine,” chuyên gia Trung Đông Wassim Nasr của trang tin FRANCE 24 nhận định.

Iran, đồng minh quan trọng khác của Assad, từ lâu đã cung cấp cố vấn quân sự cho lực lượng vũ trang Syria và hỗ trợ các nhóm vũ trang ủng hộ chính phủ trên thực địa. Nhưng Iran và các nhóm đồng minh đã phải chịu những thất bại to lớn trong cuộc chiến với Israel trong năm nay. Điều này đã tạo ra cơ hội cho phiến quân Syria tấn công một chính quyền Assad đang bị cô lập.

“Phiến quân Syria tấn công vào lúc này vì Iran và các đồng minh của họ quá yếu để tiếp tục củng cố chế độ Syria,” Nasr nói thêm.

Hezbollah không còn hoạt động

Hezbollah, một lực lượng được Iran hậu thuẫn, đã công khai ủng hộ Damascus kể từ năm 2013, thông qua việc gửi hàng nghìn chiến binh qua biên giới để củng cố quân đội Syria. Nhưng phiến quân đã phát động cuộc tấn công ngay khi lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hezbollah có hiệu lực, sau hơn một năm giao tranh ở Liban.

Hezbollah đã chuyển nhiều chiến binh của mình, từ Syria đến miền nam Liban, để đối đầu với Israel. Điều này làm suy yếu sự hiện diện của họ ở quốc gia láng giềng. Cuộc giao tranh cũng làm suy yếu ban lãnh đạo của Hezbollah, với thủ lĩnh lâu năm của nhóm là Hassan Nasrallah và một loạt các chỉ huy cấp cao đã thiệt mạng do hoạt động quân sự của Israel.

Vào Chủ Nhật, khi quân nổi dậy Syria tràn vào Damascus mà không gặp phải sự kháng cự nào, một nguồn tin thân cận với Hezbollah cho biết nhóm đang rút các lực lượng còn lại khỏi vùng ngoại ô thủ đô và khu vực Homs gần biên giới.

Thủ tướng Israel Binyamin Netanyahu mô tả sự sụp đổ của chế độ Syria là "hậu quả trực tiếp của những đòn tấn công mà chúng ta đã giáng vào Iran và Hezbollah, những người ủng hộ chính của Assad".

Tổng thống Mỹ Joe Biden cũng tuyên bố rằng Mỹ và các đồng minh đã làm suy yếu những bên ủng hộ Syria. Ông nói rằng "lần đầu tiên" các đồng minh của Assad không còn có thể bảo vệ được quyền lực của ông nữa, tuyên bố cách tiếp cận của người Mỹ đã "thay đổi cán cân quyền lực ở Trung Đông".

Vấn đề Trung Đông

Mục Thế giới giới thiệu cuốn sách "Châu Phi - Trung Đông: Những vấn đề chính trị và kinh tế nổi bật".Cuốn sách giới thiệu cuộc cải cách thể chế chính trị và kinh tế ở châu Phi và Trung Đông từ sau Chiến tranh Lạnh đến nay. Cuốn sách bao trùm nhiều vấn đề về sắc tộc, khả năng giải quyết mâu thuẫn sắc tộc, tôn giáo, chính sách của các nước lớn, dầu mỏ, khí đốt ở hai khu vực này,...

Dự án hướng tới việc cung cấp giáo dục toàn diện cho trẻ trai và trẻ gái, tôn trọng sở thích của trẻ bất kể giới tính, phòng chống bạo lực trên cơ sở giới bằng cách gỡ bỏ các khuôn mẫu về giới, đồng thời khuyến khích sự tham gia của cha mẹ, đặc biệt là người cha trong quá trình giáo dục con ở tuổi mầm non.

Qua 3 năm thực hiện, dự án đã giúp thay đổi nhận thức về giới và nâng cao chất lượng môi trường dạy và học ở các địa phương thực hiện.

Học sinh mầm non được dạy về giới

Cụ thể, dự án đã xây dựng thành công Bộ công cụ Giáo dục mầm non có đáp ứng giới cho giáo viên và cán bộ quản lý của các trường mầm non; xây dựng 15 trường điểm thực hiện mô hình giáo dục mầm non quan tâm đến giới với một lộ trình cụ thể thông qua các khoá tập huấn, khai vấn, tham quan học tập, hội thảo chia sẻ, hội thảo phát triển chuyên môn cho giáo viên…

Ông Wouter Boesman, Giám đốc Chương trình Quốc gia, VVOB, cho biết: “Nếu giáo viên hoặc phụ huynh thể hiện các khuôn mẫu giới và trẻ nhỏ lặp lại những khuôn mẫu ấy thì sẽ có ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ”.

Cô Trần Thị Tài, giáo viên mầm non ở Quảng Nam cho hay: “Tôi quan sát và nhận thấy trẻ thường theo khuôn mẫu giới do sự tác động của gia đình, xã hội và bản thân giáo viên chưa thực hiện giáo dục có đáp ứng giới.

Khi ứng dụng bộ công cụ học thông qua chơi có đáp ứng giới, chúng tôi đã thay đổi cách tiếp cận, từ cách trang trí trong lớp học cho đến sắp xếp các hoạt động vui chơi trong lớp, để tạo nên không gian cởi mở cho cả bé trai và bé gái.

Trong giao tiếp, chúng tôi cũng sử dụng những từ ngữ trung lập về giới tính để gọi chung các bé trai và bé gái, tránh những từ ngữ mang nghĩa định kiến giới trước đó thường sử dụng. Bên cạnh đó, các hoạt động gắn kết nhà trường và gia đình cũng góp phần quan trọng trong việc thay đổi định kiến về giới”.

Nhà trường và gia đình cũng góp phần quan trọng trong việc thay đổi định kiến về giới

Sau một thời gian tuyên truyền, đã có sự thay đổi đáng kể về kiến thức và thái độ của phụ huynh trong thực hành giáo dục có đáp ứng giới và sự quan trọng của bình đẳng giới. Cụ thể, phụ huynh nam quan tâm nhiều hơn đến việc chăm sóc con cái, tôn trọng sở thích của cả bé trai và bé gái và biết san sẻ công việc nhà cùng các thành viên trong gia đình.

Ở chiều ngược lại, trẻ em cảm thấy hạnh phúc hơn khi nhận được sự quan tâm, chăm sóc của cả ba và mẹ trong học tập và vui chơi. Các bé cũng mạnh dạn, tự tin hơn trong giao tiếp với các bạn cùng lớp, thể hiện sở thích của bản thân và hào hứng tham gia vào tất cả hoạt động do thầy cô gợi ý.

Với những kết quả tích cực ban đầu, dự án đã được các Sở và Phòng GD-ĐT tại các địa phương tạo môi trường thuận lợi để lan toả đến 153 trường mầm non thuộc 15 huyện tại Quảng Nam và Quảng Ngãi. Hiện phương pháp này cũng được mở rộng triển khai thêm ở Kon Tum.

Thời Vũ

Trẻ mầm non hát ‘địa ngục trần gian’ ở hội thi Bé ngoan

Hai học sinh mầm non hát ca khúc “Thiên đàng” với những câu từ không hợp lứa tuổi trong hội thi bé khỏe, bé ngoan của một trường mầm non tại Đắk Lắk đã gây xôn xao dư luận.

Phát biểu tại sự kiện, Thứ trưởng Bộ TT&TT Phan Tâm cho biết, chúng ta đã xác định mục tiêu Việt Nam trở thành nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030, khi Việt Nam kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng; và trở thành nước phát triển, thu nhập cao vào năm 2045, khi Việt Nam kỷ niệm 100 năm thành lập nước.

“Để hiện thực hóa mục tiêu cao trong bối cảnh thế giới biến động, không chắc chắn, phức tạp và khó lường, Việt Nam phải làm nhiều việc phi thường, trong nhiều việc phi thường đó có nhiều việc thuộc sứ mệnh của ngành TT&TT, đặc biệt là của cộng đồng doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam”, Thứ trưởng Phan Tâm chia sẻ.

Đại diện Bộ TT&TT cũng chỉ ra 3 việc phi thường mà ngành TT&TT và các doanh nghiệp công nghệ số nước nhà cần tập trung thực hiện, đó là thổi bùng lên khát vọng lớn; xây dựng lực lượng tinh nhuệ; và có cách đi phù hợp - “đi cùng nhau”.

Nhấn mạnh cách để thổi lên khát vọng lớn chính là kể những câu chuyện phi thường truyền cảm hứng cho thế hệ hiện nay, Thứ trưởng Phan Tâm cũng điểm ra một số câu chuyện của các doanh nghiệp công nghệ số tiêu biểu tại sự kiện vinh danh 'Top 10 doanh nghiệp công nghệ số xuất sắc Việt Nam' năm 2022.

Cụ thể như câu chuyện truyền cảm hứng về sự dấn thân của Rikkeisoft trong 10 năm hình thành và lớn mạnh, từ 5 thành viên sáng lập, sau 10 năm đã có 1.500 nhân sự với tốc độ tăng trưởng hằng năm đạt 180%; câu chuyện của FPT tiên phong công nghệ, đầu tư mạnh mẽ nguồn lực để nghiên cứu, sáng tạo các nền tảng công nghệ tiên phong Make in Viet Nam, là lõi của các giải pháp số, chìa khóa để giải các bài toán chuyển đổi sốcho hàng triệu các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp; câu chuyện startup tăng trưởng đột phá TopCV được vinh danh trong danh sách Forbes Under 30; hay câu chuyện của “Con thuyền lớn Viettel nhận lấy sứ mệnh tiên phong, chủ lực kiến tạo xã hội số.

Chủ tịch VINASA Nguyễn Văn Khoa cho hay, chương trình năm nay đã chứng kiến rất nhiều câu chuyện truyền cảm hứng về chuyển đổi số. Đó là, Viettel Solutions đã xây dựng 36 trung tâm điều hành thông minh IOC, triển khai chuyển đổi số cho 32 tỉnh, thành. OneMount Group đang chuyển đổi số cho hơn 100.000 cửa hàng tạp hoá, góp phần chuyển đổi số nhanh chóng các thành phần kinh tế, giúp chuyển đổi số len lỏi sâu vào các lĩnh vực của đời sống…

Cùng với đó, VNPT, MobiFone đang triển khai nền tảng số phục vụ cho ngành nông nghiệp, du lịch với hiệu quả cao; Rạng Đông đang là điển hình của một doanh nghiệp sản xuất thực hiện chuyển đổi số, chuyển mình thành một doanh nghiệp công nghệ số với các sản phẩm công nghệ mới, chất lượng cao và nhiều mô hình kinh doanh mới; FPT đã nghiên cứu sản xuất thành công chip bán dẫn và bắt đầu nhận đơn đặt hàng...

“Tôi và các thành viên hội đồng rất ấn tượng những câu chuyện về niềm đam mê, sự đầu tư bài bản của các doanh nghiệp trong nghiên cứu và phát triển tạo ra những sản phẩm công nghệ mới, xuất sắc do người Việt Nam làm chủ; các chiến lược tiếp cận và phát triển thị trường theo cách khá mới mẻ và đặc biệt là những nỗ lực không ngừng trong nâng cao năng lực, phát triển kinh doanh vươn ra quốc tế”, ông Nguyễn Văn Khoa nói.

13 doanh nghiệp công nghệ số đạt doanh thu trên 1.000 tỷ đồng

Với chương trình 'Top 10 doanh nghiệp công nghệ số xuất sắc Việt Nam 2023', theo đại diện Ban tổ chức, từ 155 đề cử trong 25 lĩnh vực của 97 doanh nghiệp, Hội đồng đánh giá đã chọn 104 đề cử được vinh danh.

Cụ thể, tại lễ công bố, Ban tổ chức đã trao chứng nhận Top 10 cho 41 lượt doanh nghiệp thuộc nhóm các lĩnh vực ngành CNTT truyền thống; 24 lượt doanh nghiệp ở nhóm các lĩnh vực ưu tiên chuyển đối số; 16 lượt doanh nghiệp thuộc nhóm các doanh nghiệp có năng lực về công nghệ mới; 2 doanh nghiệp thương mại dịch vụ tiên phong triển khai công nghệ số; 2 doanh nghiệp startup số, 6 doanh nghiệp tăng trưởng ấn tượng.

Đặc biệt, danh hiệu “Doanh nghiệp công nghệ số nghìn tỷ Việt Nam” đã được trao cho 13 doanh nghiệp gồm CMC Global, CTIN, FPT, FPT IS, FPT Software, Trung tâm dịch vụ số MobiFone - Chi nhánh Tổng công ty MobiFone, NashTech Vietnam, One Mount Group, Rạng Đông, Công ty Giải pháp phần mềm Tường Minh, Viettel Solutions, VNPT.

Đại diện VINASA cũng cho biết, theo số liệu thống kê, tổng doanh thu năm 2022 của các doanh nghiệp được vinh danh Top 10 năm nay đạt 164.026 tỷ đồng, tương đương hơn 7 tỷ USD chiếm 43,75% tổng doanh thu của ngành phần mềm và dịch vụ CNTT Việt Nam, với tổng số nhân sự 136.000 người.

Riêng 13 “Doanh nghiệp công nghệ số nghìn tỷ Việt Nam” có doanh thu 119.000 tỷ đồng, tương đương 5,1 tỷ USD và sử dụng 111.600 lao động.

Dù vẫn ở trong giai đoạn kinh tế biến động, nhưng các doanh nghiệp công nghệ số vẫn có được mức tăng trưởng ấn tượng. Đơn cử, ở thị trường dịch vụ xuất khẩu có MOR Software, Savvycom tăng trưởng gấp 2 lần, CMC Global tăng trưởng 70%.

Thị trường trong nước ghi nhận những con số tăng trưởng lớn như One Mount tăng 80%, Viettel Cyber Security, FPT Smart Cloud tăng 100%, ITSOL 90%.

Cùng với đó, nhiều doanh nghiệp đạt danh hiệu Top 10 đang đầu tư nghiên cứu và phát triển những công nghệ mới như chip bán dẫn, Generative AI, Blockchain...