GS.TS Mai Hồng Quỳ, Hiệu trưởng Trường ĐH Luật TPHCM

Thưa bà, được biết nhóm nghiên cứu của Trường Đại học Luật TPHCM đã tham gia vào quá trình nghiên cứu, đánh giá tác động cho dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi, trong đó có nội dung về chính sách lương nhà giáo và miễn học phí cho học sinh THCS. Bà đón nhận thế nào khi 2 nội dung này đã bị đưa ra khỏi dự thảo Luật?

- Cảm giác ban đầu là cảm thấy tiếc, vì những nội dung này nhóm nghiên cứu mong muốn được đưa vào Dự thảo Luật Giáo dục lần này.

Tuy nhiên, mong muốn đưa một chính sách mới vào Luật không phải dễ dàng, vì điều này bị ảnh hưởng rất nhiều vào điều kiện kinh tế, xã hội của đất nước, như việc tăng lương cho giáo viên phải đặt trong bối cảnh về tính thống nhất, đồng bộ với những người là viên chức của các ngành khác, về nguồn ngân sách…, nên lý do đưa ra để chưa đưa các chính sách trên vào dự thảo lần này là điều dễ hiểu và cần chấp nhận.

Nguyên nhân của việc bỏ chính sách lương nhà giáo và miễn học phí cho học sinh THCS trong dự thảo Luật được xác định là do ngân sách Nhà nước đang trong giai đoạn khó khăn, khó đáp ứng được yêu cầu. Trên cơ sở các nghiên cứu tác động đã thực hiện, bà phân tích gì về tính khả thi của 2 chính sách này?

- Dưới góc độ của người nghiên cứu độc lập về 2 chính sách trên, Nhóm đã đưa ra luận cứ để đảm bảo tính khả thi của các đề xuất theo hướng không gia tăng gánh nặng chi ngân sách cho giáo dục mà chỉ tái cơ cấu các khoản chi theo hướng phân phối các nguồn tài chính dành cho giáo dục công bằng, hiệu quả hơn, (ví dụ như đẩy mạnh tự chủ tài chính cho các cơ sở giáo dục đại học, giảm đầu mối các đơn vị sự nghiệp công trong giáo dục và gia tăng kiểm soát hiệu quả đầu tư công trong giáo dục…).

Khi đề xuất các chính sách này, nhóm nghiên cứu và Vụ Tài Chính của Bộ GD-ĐT cũng đã làm các báo cáo chi tiết đánh giá tính khả thi của các đề xuất, bao gồm dự báo các nguồn lực tài chính, lộ trình thực hiện, tác động và hiệu quả của chính sách…

Lý do đưa ra “cần có sự đồng bộ với cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang trong hệ thống chính trị trong thời gian tới” chưa thật sự thuyết phục dư luận xã hội khi mà lương nhà giáo hiện nay quá thấp, ảnh hưởng lớn đến việc thu hút giáo viên giỏi cũng như yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục.

Lý do nêu trên chỉ là vấn đề kỹ thuật, không thể vì lý do này mà cản trở việc luật hóa chủ trương của Nghị quyết 29, đó là “lương của nhà giáo được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp và có thêm phụ cấp tùy theo tính chất công việc, theo vùng” trong lần sửa đổi này.

Riêng về chính sách miễn học phí THCS mà không đưa vào trong dự thảo sửa đổi lần này là một thiếu sót lớn, không tạo ra một cơ sở pháp lý mang tính chất định hướng để thực hiện chủ trương “thực hiện giáo dục bắt buộc 9 năm từ sau năm 2020” được xác định rõ trong Nghị quyết 29 về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Khi không đưa quy định này vào dự thảo Luật Giáo dục sửa đổi, thì sẽ không có cơ sở pháp lý để chuẩn bị thực hiện chủ trương trên vào năm 2020.

Ảnh: Đinh Quang Tuấn

Chính phủ cũng đã khẳng định, sẽ tiếp tục nghiên cứu để 2 chính sách này vẫn được thực hiện, có nghĩa sẽ không luật hóa mà có thể sẽ triển khai bằng các văn bản dưới luật. Quan điểm của bà về vấn đề này như thế nào?

- Theo quan điểm của tôi, việc không đưa 2 chính sách trên vào trong luật lần này không có nghĩa là 2 chính sách đó trong tương lai không được thực hiện, mà tôi nghĩ 2 chính sách này sẽ được cụ thể hóa và triển khai theo một lộ trình và cơ chế khác.

Tuy nhiên, dưới góc độ của người làm công tác nghiên cứu pháp luật, chức năng của Luật là cụ thể hóa chính sách và nếu như những chủ trương đó được cụ thể hóa trong Luật này thì sẽ thỏa đáng hơn.

Thông tin về việc bỏ chính sách lương nhà giáo và miễn học phí cho học sinh THCS trong dự thảo Luật đang gây ra sự tiếc nuối trong dư luận, bởi đây là hai chính sách hết sức quan trọng. Có ý kiến cho rằng, nếu không có 2 chính sách này, không cần phải sửa đổi Luật Giáo dục. Bà nghĩ sao về ý kiến này?

- Ý kiến trên chưa thật sự chính xác, vì ngoài 2 chính sách này, còn nhiều chính sách khác có ảnh hưởng lớn đến giáo dục như xác định mục tiêu giáo dục, hệ thống giáo dục quốc dân, phương pháp giáo dục, chương trình và sách giáo khoa, khung pháp lý cho các loại trường (trường công lập, ngoài công lập…), quản trị trường học, chế độ tài chính, chuẩn nhà giáo… Đây là những vấn đề mang tính chất quyết định để khắc phục những bất cập trong Luật Giáo dục hiện hành.

Xin cảm ơn bà!

Phương Anh thực hiện

"Bộ Giáo dục cần kiên trì với đề xuất tăng lương giáo viên, miễn học phí"

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng Bộ GD-ĐT cần kiên trì với đề xuất tăng lương giáo viên, miễn học phí THCS.

Để giải quyết vấn đề này, Bộ Y tế đã xây dựng dự thảo Thông tư hướng dẫn xây dựng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu do cơ sở y tế công lập cung cấp.

Trước đó, năm 2019, Bộ Y tế đã ban hành thông tư tương tự, nhưng trong bối cảnh dịch Covid-19 và tình hình kinh tế xã hội khó khăn, Chính phủ yêu cầu tạm dừng chưa thực hiện thông tư này. "Lý do được đưa ra là giá dịch vụ y tế tác động chỉ số giá tiêu dùng CPI và khả năng chi trả của người dân", ông Sơn cho hay.

Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính cho biết đến nay, Bộ Y tế "cơ bản hoàn thành dự thảo", đã lấy ý kiến các bộ ngành, chuẩn bị báo cáo Chính phủ, Thủ tướng chính phủ. 

“Dù thẩm quyền ban hành thông tư này thuộc về Bộ Y tế, nhưng đây là văn bản quan trọng, trước khi bộ ban hành phải xin ý kiến Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ", ông Sơn khẳng định. Bộ Y tế kỳ vọng trong tháng 4 sẽ ban hành thông tư này.

Tháng 11/2022, Cổng thông tin điện tử Chính phủ đăng tải Dự thảo Thông tư hướng dẫn xây dựng giá dịch vụ chăm sóc sức khỏe, khám bệnh, chữa bệnh theo yêu cầu do cơ sở y tế công lập cung cấp, do Bộ Y tế xây dựng, lấy ý kiến đóng góp. 

Theo dự thảo này, bệnh viện hạng một, hạng Đặc biệt như Việt Đức, Bạch Mai, Chợ Rẫy, Trung ương Huế... không được thu quá 300.000 đồng/lần khám. Các cơ sở y tế khác, giá tối đa là 200.000 đồng/lần khám.

Riêng trường hợp mời các chuyên gia trong nước (ngoài cán bộ cơ hữu tại đơn vị, bộ phận hoạt động dịch vụ theo yêu cầu), ngoài nước, đến khám, tư vấn sức khỏe, dự thảo của Bộ Y tế đề xuất đơn vị được thu theo giá thỏa thuận giữa cơ sở y tế và người sử dụng dịch vụ.

Giá giường nằm tại phòng điều trị theo yêu cầu (chưa bao gồm tiền thuốc, các dịch vụ kỹ thuật y tế) tối đa 3 triệu đồng một ngàyvới bệnh viện hạng Đặc biệt, hạng một, mỗi phòng một giường. Cùng hạng bệnh viện này, nếu phòng có hai giường giá 2,5 triệu đồng/giường; phòng 3 giường giá 1,5 triệu đồng/giường, phòng 4 giường giá 1,3 triệu đồng/giường.

"Không phải bệnh nhân có tiền là trả nhiều tiền"

Gửi ý kiến về VietNamNet sau khi thông tin dự thảo được đăng tải, nhiều độc giả cho rằng giá giường bệnh như vậy quá cao, như giá phòng khách sạn, chỉ có người giàu mới có khả năng chi trả.

Một giám đốc bệnh viện hạng 1 của Hà Nội lý giải "phòng khách sạn chỉ để ngủ, còn giường bệnh viện có rất nhiều máy móc, nhân lực phục vụ đi kèm".

Theo bác sĩ này, giá ngày giường với một bệnh nhân phải điều trị tích cực, 3 triệu đồng/giường (mức tối đa) có thể còn thấp hơn giá thực tế nếu tính chi tiết - tức vấn đề tính đúng tính đủ. Vị giám đốc cho hay trên thế giới giường hồi sức tích cực (ICU) có nơi lên đến 10.000 USD, có tích hợp máy móc.

Tại cuộc họp báo, ông Hà Anh Đức, Chánh văn phòng Bộ Y tế, chia sẻ thông tin khi tham gia các cuộc họp liên quan xây dựng Luật Khám bệnh, chữa bệnh (sửa đổi), có ý kiến cho rằng giá khám chữa bệnh dịch vụ theo yêu cầu "không cần khống chế trần, vì phụ thuộc thị trường, ai có nhiều tiền thì trả tiền".

Tuy nhiên, theo ông Đức, không phải vì có thu nhập mà "thả ra" không quản lý. Cơ quan quản lý nhà nước phải kiểm tra, căn cứ vào đâu lại có giá 5-10 triệu đồng một phòng, không phải bệnh nhân có tiền là trả nhiều tiền.

Bộ Y tế sẽ có cơ chế riêng cho thuốc 'mồ côi'

Tiến sĩ Đinh Văn Lượng, Giám đốc Bệnh viện Phổi trung ương, Trưởng ban điều hành Chương trình Phòng chống lao Quốc gia, cho biết Việt Nam xếp thứ 11 trong 30 nước có gánh nặng bệnh nhân lao trên thế giới.

Cả nước có 169.000 người người mắc bệnh lao và 12.000 người tử vong năm 2021. Trong đó, 63% bệnh nhân lao thường, 98% bệnh nhân lao kháng thuốc và gia đình đối mặt với những chi phí thảm họa. Điều đó có nghĩa là chi phí cho việc chẩn đoán và điều trị bệnh lao vượt quá 20% thu nhập hàng năm của cả hộ gia đình. 70% người mắc lao ở trong độ tuổi lao động.

Theo ông Lượng, cùng với Covid-19, lao là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, lây lan qua không khí, gây ảnh hưởng sức khỏe của con người nhưng chưa được quan tâm đúng mức.

Người mắc bệnh lao không tử vong ngay mà bệnh thường kéo dài âm thầm và dẫn tới phát hiện muộn. Từ khi phát bệnh đến khi tử vong, lao đã lây lan sang rất nhiều người khác. Nếu không được phát hiện và điều trị, nguy cơ tử vong của bệnh nhân rất cao, khoảng 50%. Việc phát hiện sớm, chủ động truy vết không những cứu sống người bệnh, còn giảm nhanh nguồn lây lan cho cộng đồng.

Vì vậy, ông Lượng cho rằng bệnh lao là vấn đề ảnh hưởng đến kinh tế từng gia đình nói riêng và đất nước nói chung. Đầu tư cho chấm dứt bệnh lao là đầu tư cho phát triển bền vững. Chấm dứt bệnh lao ở Việt Nam nghĩa là tránh đi cái chết không đáng có của hơn 12.000 người mỗi năm và hàng trăm nghìn gia đình không phải lo lắng vì có người mắc bệnh.

Căn bệnh được ví như 'kẻ giết người thầm lặng’ gia tăng ở trẻ em