Ai cũng có thể trở thành nạn nhân của Body shaming trong mắt người khác. Nguồn: voh.

Trong một lần ứng tuyển làm chiêu đãi viên cho một hãng hàng không, một người bạn tôi nhận được các bình luận: “Sao da em mụn, khô, xấu thế? Sao chân sẹo thế? Em không tập thể dục à, sao mỡ thế?”. Rồi người xét tuyển quay ra nói với ứng viên khác: “Đi phẫu thuật thẩm mỹ hết mặt đi rồi quay lại đây”.

Chủ nghĩa thiên vị ngoại hình tạo ra những bất bình đẳng và bất công trong xã hội. Khi còn nhỏ, học sinh có ngoại hình tốt được giáo viên ưu ái hơn. Lớn lên, người có ngoại hình ưa nhìn dễ xin việc hơn, nhận được mức lương cao hơn, dễ được đề bạt hơn.

Theo một nghiên cứu ở Mỹ, chênh lệch lương giữa nhóm có ngoại hình trên trung bình và nhóm dưới trung bình lên đến từ 12% tới 17%. Thậm chí người có ngoại hình được quan tâm hơn khi đi khám chữa bệnh. Họ nghiễm nhiên nhận một “phụ cấp ngoại hình” - cụm từ này lột tả tài tình vấn đề mà ta đang bàn tới.

Phụ cấp thường được trao cho người có thâm niên, người công tác ở vùng sâu vùng xa, làm ca đêm hay công việc độc hại, và trong những trường hợp này, nó hợp lý. Nhưng nếu chỉ đơn giản vì tóc bạn mượt hơn và chân bạn dài hơn? Thật bất ngờ, cái loại phụ cấp này tồn tại thật, công khai và chính thức, điều này chắc chỉ có ở Việt Nam.

Trong các thông tin tuyển dụng của một tập đoàn đa lĩnh vực, ngoài các chế độ như xe bus đưa đón, hỗ trợ cơm ca, khoản “phụ cấp ngoại hình tối đa 3 triệu VND/tháng” được ghi rõ. Nhưng ưu tiên người có ngoại hình thì cũng không ổn như khi ta ưu tiên một giới tính, một sắc tộc hay tôn giáo nào đó.

Trong bối cảnh Việt Nam, tình trạng này đặc biệt gây bất lợi cho người nghèo, người xuất thân từ vùng nông thôn, hay một số dân tộc thiểu số, những người thường thấp bé, nhẹ cân hơn trung bình và cũng ít có điều kiện tham gia cuộc đua chăm sóc ngoại hình hơn. Sự phân biệt đối xử này xuất hiện ở những hoạt động nhỏ nhất của xã hội.

Trong các chương trình văn nghệ của các trường, đặc biệt khi có quan chức tham dự, thường chỉ các em xinh xắn, hoạt bát mới được chọn để lên biểu diễn. Với một tư duy nhân văn hơn, người ta sẽ thiết kế chương trình như thế nào đó để mỗi em, dù nói ngọng hay chậm chạp, cũng được góp phần, có thể chỉ qua việc đóng vai cái cây hay một người gác cổng với vài lời thoại.

Một ví dụ đáng xấu hổ của chủ nghĩa sùng bái ngoại hình xảy ra với Lễ khai mạc Thế vận hội Bắc Kinh 2008. Trong buổi đó, hàng tỉ người xem trên toàn cầu say đắm với giọng ca và vẻ ngoài xinh xắn, dễ thương của bé Lâm Diệu Khả, 9 tuổi. Vài ngày sau, người ta mới biết rằng bé Khả thực ra hát nhép theo giọng ca của bé Dương Bối Nghi, 7 tuổi.

Bối Nghi có giọng hát mê hồn, nhưng em không được đứng trên sân khấu vì mấy chiếc răng cửa của em khấp khểnh, chuyện hay xảy khi người ta 7 tuổi và đang thay răng. Nhưng người lớn đã ra quyết định này bởi họ cho là Nghi không xứng đáng để “đại diện” cho quốc gia. Bản thân Diệu Khả cũng không biết là khán giả thực ra không nghe được giọng hát của mình. Báo chí nước ngoài gọi màn trình diễn này là “Olympic karaoke”.

Cư dân mạng Trung Quốc giận dữ và cho rằng đây là một sự độc ác với các em. “Vì sao phải bị ám ảnh vậy bởi ngoại hình nhỉ?”. Một người phẫn nộ. “Mọi em bé 7 tuổi đều là thiên thần”. Một người khác bình luận: “Chúng ta không cần một sự dễ thương fake”.

Trong môi trường châu Âu mà cá nhân tôi đã học tập và làm việc gần 20 năm, dù chắc chắn có những phân biệt đối xử ngầm, có ý thức hay vô thức, dựa trên màu da, giới tính hay tôn giáo, việc một cơ sở giáo dục hay một nhà tuyển dụng, đặc biệt ở khu vực công, công khai loại những người thấp hay những người béo ra ngoài, là một điều không thể hình dung được (hiển nhiên trừ ở các công việc mà yếu tố chiều cao, cân nặng là thực sự cần thiết).

Từ nhiều năm nay, nhiều công ty, tập đoàn không nhận ảnh của các ứng viên để quá trình sàng lọc không bị ảnh hưởng bởi ngoại hình, ngược với thông lệ tuyển công chức ở Việt Nam là hồ sơ vẫn luôn yêu cầu ảnh, chiều cao và cân nặng. Cũng cần lưu ý là với người nghèo, xã hội có thể giúp đỡ để họ vượt khó, theo đuổi giấc mơ học hành và sự nghiệp của mình. Nhưng với người vì không hợp “chuẩn” ngoại hình mà bị gạt ra ngoài thì không ai có thể giúp họ được.

Sếp của một người quen của tôi nói thẳng: “Em mà dốt thì anh vẫn đào tạo được, nhưng em xấu thì anh không đào tạo được”. Những cơ sở giáo dục mà ta nói tới bên trên có chính sách chiếu cố xem xét các thí sinh có thành tích đặc biệt, nhưng điều này lại càng thể hiện sự vô lý của các yêu cầu ngoại hình.

Tại sao bạn phải cố gắng vượt bậc so với thí sinh bên cạnh để có bằng thạc sĩ luật, chỉ vì bạn nặng 49 kg vào thời điểm tuyển sinh, còn cậu ấy nặng 50 kg? Xã hội đã thống nhất là để công bằng thì một số đối tượng nên được hỗ trợ để có cơ hội học tập hay làm việc, ví dụ người dân tộc thiểu số, hay con em của thương binh liệt sĩ. Những người này được cho là xứng đáng được ưu tiên bởi họ có những thiệt thòi nhất định. Chủ nghĩa thiên vị ngoại hình xóa bỏ những ưu tiên này và dựng nên những rào cản khác.

Chủ đề này nêu bật vai trò, sứ mệnh của lĩnh vực truyền thông trong giai đoạn mới, đưa thông tin trở thành động lực của phát triển, không chỉ cung cấp thông tin, mà còn thúc đẩy chuyển đổi từ thông tin thành tri thức, để xây dựng một ASEAN tự cường, củng cố năng lực nội tại, khả năng chống chịu và thích ứng để khẳng định vai trò, vị thế của ASEAN không chỉ hướng nội, mà còn sẵn sàng ứng phó với những biến động trước tình hình thế giới hiện nay.

Thứ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Thanh Lâm chia sẻ, tại hội nghị lần này, chủ nhà Việt Nam đã mang đến những sáng kiến và thông điệp rất cụ thể. 

Theo Thứ trưởng, đề xuất đầu tiên của Việt Nam liên quan đến vấn đề giáo dục nhận thức, đặc biệt là nhận thức số cho công dân. Thứ hai là bắt buộc phải có những phương pháp để buộc các nền tảng truyền thông xuyên biên giới tuân thủ đầy đủ pháp luật của các quốc gia, quy tắc ứng xử quốc gia, khu vực liên quan những vấn đề nhạy cảm như văn hóa, bản sắc…

Vấn đề trách nhiệm của những nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới cũng như vấn đề đạo đức của công nghệ được áp dụng trong truyền thông đã được Việt Nam đưa ra để đề nghị các bộ trưởng và đã được chấp thuận đưa vào tuyên bố chung hội nghị.

Sáng kiến thứ 3 Việt Nam mang đến hội nghị, cũng là vấn đề chúng ta đang tiến hành trong nước, đó là để bảo vệ cho công dân không chỉ đơn thuần chống tin giả, mà phải làm cho thông tin chính thống (truyền thông nhà nước) có thể xuất hiện trên nền tảng số để người dân có thể tiếp cận dễ dàng. Sáng kiến thứ 4 của Việt Nam là chuyển đổi số toàn bộ thông tin cơ sở...

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tiếp đoàn Bộ Truyền thông và Kỹ thuật số Malaysia

Nguy cơ này đã được các nhà nghiên cứu bảo mật thuộc Đại học Ben Gurion (Israel) chỉ ra trong một nghiên cứu mới đây. Sử dụng một tính năng đặc biệt trong con quay hồi chuyển của iPhone hoặc smartphone Android, họ đã có thể đánh cắp các dữ liệu quan trọng trong điện thoại của bạn mà bạn không hề hay biết. Để làm được điều đó, nhóm nghiên cứu đã phát triển một thiết bị tí hon, ít bị chú ý và có thể gắn vào danh thiếp để theo dõi bạn.

Trong báo cáo nghiên cứu, nhóm tác giả gồm các chuyên gia Benyamin Farshteindiker, Nir Hasidim, Asaf Grosz và Yossi Oren đến từ Khoa công nghệ thuộc Đại học Ben Gurion, đã mô tả một phương pháp mới, rẻ tiền và rất âm thầm, để truyền dữ liệu tới server của người do thám (chẳng hạn như ghi âm hoặc định vị dữ liệu mục tiêu) cũng như công bố bằng chứng cho thấy, các con quay hồi chuyển trong smartphone vẫn là mục tiêu ưa thích của những hacker giỏi.

Nhà nghiênl cứu Yossi Oren nói, thiết bị hack tí hon của họ chỉ tiêu tốn 3 USD và nhỏ đến mức nó có thể gắn vào một tấm danh thiếp hoặc thậm chí một nhãn dính tí hon trên máy tính, máy tính bảng hoặc smartphone để che mắt người bình thường. Thiết bị sẽ sử dụng tín hiệu vô tuyến để buộc con quay hồi chuyển của điện thoại hoặc máy tính bảng hoạt động theo tần số cộng hưởng của nó.

Việc này sẽ được bảo đảm bằng mã chạy trên điện thoại bị tấn công, nhiều khả năng bên trong một trang web trông có vẻ vô hại, điều khiển con quay hồi chuyển càng nhanh càng tốt và đăng tải các kết quả đọc tới một server. Chẳng hạn như, nếu thiết bị cài cắm để ghi vô tuyến và xác định vị trí, nó có thể truyền tải thông tin ấy với tốc độ tương đối nhanh, lên đến hàng trăm bit dữ liệu mỗi giây, chỉ bằng cách kích hoạt và vô hiệu hóa con quay hồi chuyển. Mã website sẽ chấp nhận những bit dữ liệu này và biến chúng thành thứ gì đó hữu ích, chẳng hạn như tọa độ vị trí của nạn nhân.

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng các điện thoại iPhone 5S và Samsung Galaxy S5 cũng như một máy tính bảng Microsoft Surface Pro 3 để thực nghiệm. Họ đều thành công trong việc xâm nhập vào các máy này và thu nhận tín hiệu vô tuyến từ thiết bị cài cắm. Trong quá trình này, trạng thái của con quay hồi chuyển được thu thập và gửi tới một server bên ngoài bằng mã JavaScript chạy trên một website.

Các nhà nghiên cứu cũng phát triển một ứng dụng Android có khả năng hack tương tự.

Do các chuyển động của con quay hồi chuyển vô cùng nhẹ và tai người không thể nghe thấy được, nên phương pháp tấn công như trên sẽ phát huy hiệu quả mà mục tiêu không hay biết. Song, vẫn có 2 rào cản đối với dạng tấn công này. Thứ nhất là thiết bị cài cắm phải ở đủ gần con quay hồi chuyển để cuộc tấn công có tác động. Thứ hai là nó đòi hỏi mục tiêu phải truy cập vào một website hoặc ứng dụng có chứa mã độc dùng để truyền tải dữ liệu trở về server của hacker.

Các nhà nghiên cứu tin, hacker có thể mua quảng cáo trên các website ưa thích của mục tiêu để chạy mã hoặc hack những website này để cho thêm các đường dẫn liên quan. Chiêu trò tương tự có thể được thực hiện với các ứng dụng điện thoại di động.

Điều khiến con quay hồi chuyển trở thành công cụ khai thác hấp dẫn đối với hacker là, không giống các micrô hay camera, cảm biến quay không đòi hỏi bất kỳ sự cho phép đặc biệt nào đối với việc sử dụng của người ngoài. Bên cạnh đó, các website có thể đòi hỏi thông tin về cách thiết bị quay từ các trình duyệt trên nền tảng Apple iOS, Google Android và Microsoft Windows mà không cần xin phép và cảnh báo.

Con quay hồi chuyển đã được chứng minh là công cụ theo dõi nguy hiểm. Năm 2014, các nhà nghiên cứu đến từ Đại học Stanford (Mỹ) và nhóm nghiên cứu quốc phòng Rafael (Israel) từng biểu diễn một cuộc tấn công thu thập các từ ngữ nhất định và đóng vai trò như một micrô tạm thời.

Tuấn Anh(theo Forbes, Techworm)