Bạn có nên cắm sạc laptop liên tục không?

Bạn có rất nhiều cách để tăng thời lượng pin cho mỗi lần sạc, ví dụ như tắt bớt các ứng dụng dưới nền hoặc giảm độ sáng màn hình. Thế nhưng, bạn có thể làm được điều gì để tăng cường tuổi thọ của pin? Bạn có nên thường xuyên tháo sạc để sử dụng pin hay không?

Hãy cùng nhìn lại câu hỏi này từ cả khía cạnh khoa học lẫn những lời tư vấn của các hãng sản xuất lớn.

Hiểu rõ về pin laptop

Hiện tại, pin laptop có 2 loại chính: lithium-ion và lithium-polymer. Trong khi 2 loại pin này có tồn tại sự khác biệt, chúng hoạt động theo một cách giống nhau: điện năng được tạo ra khi electron di chuyển. Dòng chảy electron sẽ giúp cho thỏi pin luôn "khỏe mạnh".

Với cả 2 loại pin nói trên, bạn cần lưu ý 2 điểm sau:

- Pin laptop không thể bị hư hỏng khi cắm sạc quá lâu: Khi bạn sạc pin đến mức 100%, pin sẽ tự động ngắt nguồn và sẽ không tiếp tục sạc cho tới khi mức pin đã giảm xuống một mức độ nào đó (ví dụ như 95% hoặc 98%).

- Để pin ở trạng thái cạn sạc sẽ làm hỏng pin: Nếu bị giữ nguyên ở trạng thái 0% quá lâu, pin laptop sẽ rơi vào tình trạng "cạn sạc" và có thể sẽ... không bao giờ tỉnh giấc.

Dựa trên 2 điều này, liệu chúng ta có thể kết luận được rằng cắm sạc laptop liên tục sẽ giữ an toàn cho pin hay không? Câu trả lời là "không đơn giản như vậy".

Điều gì sẽ làm hư hại pin lithium?

Bản chất của pin lithium là chúng không ổn định và do đó sẽ liên tục bị suy giảm dung lượng tối đa kể từ thời điểm được sản xuất. Có rất nhiều yếu tố khiến cho pin lithium nhanh chết, bao gồm:

- Số vòng sạc tối đa: Mỗi viên pin lithium chỉ có thể được sạc một số lượt nhất định.

- Mức sạc: Mức sạc (tính bằng volt/cell) càng cao thì tuổi thọ pin càng bị rút ngắn.

- Nhiệt độ cao: Nhiệt độ từ 30 độ C trở lên sẽ gây hư hại cho pin laptop.

2 điểm chúng ta cần chú ý ở phía trên là mức sạc và nhiệt độ sử dụng. Cả 2 yếu tố này đều có thể gây hư hại cho pin khi gây ảnh hưởng riêng rẽ hoặc kết hợp với nhau.

Mức sạc tối ưu

Mỗi cell trong pin lithium thường đạt mức sạc tối đa là 4,20 volt, tương đương với 100% dung lượng của chúng. Ở mức này, pin laptop sẽ có tuổi thọ từ 300 – 500 lần sạc.

Mối quan hệ giữa mức sạc (trái) và số vòng sạc (giữa). Mức sạc sẽ quyết định thời lượng đạt được so với thời lượng pin tối đa tính bằng phần trăm.

Cứ giảm 0,10 volt/cell thì số vòng sạc lại tăng lên gấn đôi nhưng thời lượng pin lưu trữ lại giảm xuống. Mức sạc tối ưu mà bạn đạt được sẽ là ở mức 3,92V, cho phép pin "sống sót" được qua 2400-4000 vòng sạc. Đáng tiếc là ở mức này thời lượng pin chỉ đạt khoảng 58%, tức là thời gian sử dụng chỉ đạt mức nhỉnh hơn một chút so với khi pin còn đầy một nửa.

Nhiệt độ

Bất kể các yếu tố khác là như thế nào, nhiệt độ sử dụng lên tới 30 độ C sẽ khiến cho tuổi thọ pin bị giảm sút. Việc để pin laptop trong xe hơi hay trong một căn phòng nóng vào mùa hè rõ ràng là một ý tưởng tồi.

Khi được kết hợp với mức sạc cao, tác hại của nhiệt độ đối với pin sẽ là càng trầm trọng. Các thử nghiệm cho thấy pin bảo quản ở mức 40% trong nhiệt độ 40 độ C sẽ có tuổi thọ giảm xuống chỉ còn 85% trong vòng 1 năm.

Mức % tối đa mà pin sạc lên 40% và 100% giữ được khi lưu trữ ở các mức nhiệt độ khác nhau trong vòng 3 tháng.

Trong điều kiện tương tự, pin sạc ở mức 100% sẽ bị giảm thời lượng pin xuống còn 65% trong vòng 1 năm. Ở mức thông thường (25 độ C), pin lithium sạc tới 100% sẽ bị giảm thời lượng pin xuống còn 80%.

Nguyên tắc ở đây là khá rõ ràng. Khi tháo pin ra bảo quản thì bạn không nên để pin ở mức 100% và cũng cần tuyệt đối tránh nhiệt độ cao.

Đáng lo ngại hơn, mức nhiệt độ của quá trình sử dụng thực tế cũng sẽ khiến pin laptop bị hư hại. Các tác vụ nặng như chơi game hay chỉnh sửa video sẽ khiến nhiệt độ sử dụng tăng cao, chưa kể thiết kế tản nhiệt không tốt hay việc đặt laptop lên đệm gối cũng sẽ làm giảm tuổi thọ pin.

Bạn có nên tháo rời pin khi đang cắm sạc?

Nếu như vấn đề nhiệt độ có ý nghĩa quan trọng tới vậy, chúng ta lại cần tìm hiểu một vấn đề khác: bạn có nên tháo pin khi đang cắm sạc cho laptop hay không?

Điều kỳ lạ là mỗi nhà sản xuất lại đưa ra một câu trả lời khác nhau. Ví dụ, Acer đưa ra khuyến cáo rằng bạn nên luôn tháo pin khi đang sử dụng laptop cắm điện. Dell thì lại khẳng định rằng việc cắm sạc khi laptop vẫn đang gắn pin sẽ không gây ra vấn đề gì. HP đứng ở giữa 2 nhà sản xuất này khi đưa ra khuyến cáo rằng bạn chỉ nên cắm pin liên tục cho laptop 2 tuần một lần.

Dù không còn sản xuất những chiếc MacBook có pin tháo rời nhưng Apple đã từng đưa ra lời khuyên rằng người dùng nên kết hợp sử dụng pin (tháo sạc) lẫn sử dụng khi gắn sạc, để "giúp dòng điện pin luôn được chảy". Việc cắm sạc liên tục theo Apple là sẽ gây hại.

Trong khi các nhà sản xuất có thể mang quan điểm khác nhau, nếu như bạn cắm sạc laptop liên tục, bạn sẽ không nhận thấy các tác hại ngắn hạn, nhưng ở mức pin 100% thì sau một năm thời lượng pin của bạn chắc chắn sẽ suy giảm khá nhiều. Ngược lại, việc liên tục sử dụng laptop khi tháo sạc cũng sẽ khiến cho số vòng sạc bị suy giảm đáng kể sau một thời gian ngắn.

Do đó, câu trả lời cuối cùng sẽ là một giải pháp nằm giữa 2 thái cực: bạn nên cắm sạc vào một số thời điểm nhất định (khi ở văn phòng, trong phòng học) và sử dụng pin vào những lúc khác (trên tàu xe, trong phòng khách). Nếu chắc chắn rằng mình sẽ không bao giờ cần dùng tới pin, bạn có thể sạc pin lên mức 40% - 70% rồi mang bảo quản trong môi trường có nhiệt độ thấp. Trong mọi trường hợp, hãy lưu ý đừng sử dụng pin khi nhiệt độ của laptop hoặc nhiệt độ phòng đang lên cao.