Bài học 1: Quan sát, so sánh giá cả 

Hàng ngày, mỗi lần đi mua sắm ở chợ hay siêu thị, tôi đều dẫn cháu đi cùng và chỉ cho con cách so sánh từng mặt hàng, giá cả mà con yêu thích như các loại táo, sữa, cánh gà, cá chiên, xúc xích, bánh kẹo, snack…

Dần dần, con đã biết phân biệt sự khác nhau giữa kích thước, hình dạng, chủng loại của từng loại hoa quả hay thực phẩm cũng như giá cả của những mặt hàng mà gia đình tôi hay tiêu dùng.

Đặc biệt, cháu nhận biết rất nhanh những chương trình giảm giá hay khuyến mại của siêu thị để từ đó sẽ đưa ra những lời khuyên cho mẹ là nên lựa chọn loại thực phẩm nào cho thời điểm đó.

Bài học 2: Cấp khoản tiêu dùng cá nhân

Một bài học về tài chính mà tôi học được từ các bà mẹ Hong Kong, đó chính là việc cấp cho con một khoản tiêu dùng hàng tuần dựa theo lứa tuổi.

Để có được khoản tiền này, đứa trẻ phải làm một số công việc nhà theo yêu cầu của bố mẹ như hút bụi, đổ rác, dọn giường, cho vật nuôi đi vệ sinh, xếp đồ chơi, rửa bát, dọn bàn ăn… Con gái tôi năm nay 6 tuổi, cháu có thể làm được những công việc như hút bụi, đổ rác, gấp chăn màn, dọn đồ chơi, trông em… và mỗi khi cháu hoàn thành công việc, tôi sẽ tích một dấu sao vào danh sách công việc cháu phải làm hàng ngày.

Sau một tuần, khi cháu đã sưu tập đủ các dấu sao thì sẽ được mẹ cấp cho một khoản là 20 đô la Hong Kong (tương đương 60 nghìn VND) và cháu sẽ được tự quyết định chi tiêu số tiền này theo nhu cầu bản thân.

Tôi dạy cháu cách chia khoản tiền này thành bốn lọ: 1, lọ tiêu dùng hàng ngày để mua bánh, kẹo hay sữa đem đến trường; 2, lọ tiết kiệm ngắn hạn; 3, lọ tiết kiệm dài hạn dành để mua những thứ đắt tiền hơn như sách vở, đồ chơi, quần áo…; 4, lọ từ thiện: một khoản để quyên góp cho các cá nhân hoặc tổ chức từ thiện.

Một bài học về tài chính mà tôi học được từ các bà mẹ Hong Kong, đó chính là việc cấp cho con một khoản tiêu dùng hàng tuần dựa theo lứa tuổi.

Từ khi có được khoản tiêu dùng này, cháu rất hứng thú khi được làm việc nhà và tự tay lựa chọn, mua những đồ vật mình yêu thích.

Sau một thời gian áp dụng 'gói tiêu dùng' này, tôi nhận thấy con đã học được cách so sánh giá cả, cách đưa ra quyết định khi buộc phải lựa chọn, 'đánh đổi' giữa các mặt hàng.

Ví dụ, với 20 đô la, cháu chỉ được lựa chọn mua hai gói kẹo dẻo hoặc là một gói bánh quy sô-cô-la thay vì mua một hộp bánh mô-chi có giá thành cao hơn. Nếu muốn ăn bánh mô-chi, cháu sẽ phải tiết kiệm nhiều hơn để có thể mua loại bánh này vào thời điểm khác khi cháu đã có đủ số tiền.

Cũng như vậy, khi chỉ được lựa chọn mua loại sách vở hay dụng cụ học tập trong hạn ngạch tài chính cho phép, cháu đã phải suy nghĩ rất nhiều trước khi đưa ra một quyết định phù hợp. Để mua được cuốn sách yêu thích, cháu phải học cách gạt bỏ những nhu cầu khác của mình và tích luỹ thêm nhiều dấu sao nữa. Đó là động lực để cháu ham muốn hoàn thành nhiều việc nhà hơn và tiết kiệm nhiều hơn.

Không những vậy, từ khi chăm chỉ hoàn thành các công việc nhà, cháu đã học thêm được nhiều kỹ năng sắp xếp góc học tập hay giường ngủ gọn gàng, hiểu thêm về trách nhiệm của mình trong việc cùng bố mẹ xây đắp một mái ấm gia đình. Quan trọng nhất trong quá trình này, tôi nhận thấy cháu đã học được những kỹ năng ra quyết định và kỹ năng lập ngân sách tiêu dùng, từ đó cháu có trách nhiệm và độc lập hơn với những nhu cầu của cá nhân, chứ không bị động và hoàn toàn phụ thuộc vào bố mẹ như trước.          

Bài học 3:  Phân biệt nhu cầu 'CẦN' và 'MUỐN'

Một trong những bí quyết tôi thấy rất hiệu quả là áp dụng ý tưởng của nhà báo Ron Lieber của tờ The New York Times trong cuốn sách 'Làm thế nào để nuôi dạy những đứa trẻ thông minh tài chính'.

Trong đó, ông đưa ra lời khuyên là kẻ hai cột, một cột ghi 'Những thứ con muốn' - cột kia là 'Những thứ con cần' và viết ra sự khác biệt giữa hai cột này. Khi đứa trẻ có một nhu cầu cần mua gì, chúng sẽ quan sát những nhu cầu đó thuộc về cột nào để từ đó đưa ra quyết định.

Đây cũng là câu thần chú tôi thường áp dụng những khi bỗng dưng thèm muốn hoặc khát khao mãnh liệt về việc 'MUỐN' mua một thứ gì đó nhưng thực sự 'KHÔNG CẦN THIẾT' cho đời sống của tôi. Ví dụ, tôi đã từng rất muốn mua một chiếc điện thoại Iphone X max trong khi đó chiếc điện thoại dòng Iphone 7 của tôi hiện tại đang còn hoạt động rất tốt.

Cũng như vậy, con gái tôi phân biệt được dù cháu đang 'thèm khát mãnh liệt' mua một con búp bê mới nhưng thực sự cháu đang có một tủ búp bê trong đó có nhiều con chưa sử dụng tới. Việc phân biệt nhu cầu 'CẦN' và 'MUỐN' này thực sự là một kỹ năng rất quan trọng giúp đứa trẻ xây dựng được sự ổn định và an toàn về tài chính cho tương lai sau này.

Bài học 4: Cho con tham gia vào những cuộc trao đổi hoặc quyết định tài chính của gia đình

Một trong những chủ đề tôi và chồng thường hay thảo luận vào đầu tháng hoặc mỗi cuối tuần là ngân sách tiêu dùng của gia đình cho từng khoản từ thực phẩm, đi lại, giải trí đến y tế, giáo dục… Chúng tôi cũng thường xuyên trao đổi về những thông tin giảm giá, khuyến mãi hay những khu vui chơi, những chương trình giải trí miễn phí ở Hong Kong.

Trong sinh hoạt, chúng tôi luôn đề cao việc cháu ăn uống tiết kiệm theo cách không được bỏ sót thức ăn thừa hoặc không ăn uống rơi vãi, ăn theo nhu cầu chứ không nhồi nhét. Một điều tôi thường nhấn mạnh cho con mỗi khi đưa cháu ra ngoài mua sắm hoặc vui chơi là 'Gia đình mình cần phải tiết kiệm vì cuộc sống ở Hong Kong rất đắt đỏ' hoặc là 'Mẹ không thể mua cho con đồ chơi hay sách này vì không có đủ tiền'.

Cháu đã quan sát rất nhiều về những hành vi mua sắm của tôi như so sánh giá cả, mặt hàng hoặc tìm những gói deal giảm giá, khuyến mãi. 'Mưa dầm thấm lâu', cháu dần dần hiểu ra bố mẹ mình đang phải sống tiết kiệm để có thể lo cho những việc lớn trong tương lai.

Từ đó, cháu cũng rất cẩn trọng trong mua sắm, ví dụ, khi mua đồ ăn vặt đem đến trường, cháu chọn số lượng rất vừa phải và chỉ mang một loại cần thiết theo nhu cầu. Khi thực sự thích một đồ chơi hay sách vở đắt tiền, cháu đã cố gắng dành dụm từng đồng trong 'ngân sách tiêu dùng' của mình để mua vào thời điểm phù hợp.

Kỳ 2: Mẹ Việt cuồng mua sắm thành người hà tiện ở TP đắt đỏ nhất thế giới

 Hầu hết các hoạt động giải trí, tinh thần của gia đình người Việt ở Hong Kong (Trung Quốc) đều tuân thủ theo nguyên tắc 'miễn phí hoặc không tốn nhiều tiền'.  

Chị nhớ lại ngày xưa, anh nhớ rõ ngày nào hai người gặp nhau, sinh nhật đầu tiên khi yêu nhau chị mặc váy màu gì. Thậm chí, anh còn chu đáo tặng hoa chị nhân 100 ngày kể từ khi anh nói lời tỏ tình. Vậy mà bây giờ, đến ngày trọng đại như kỉ niệm ngày cưới anh cũng không nhớ.

Thật ra thì, theo thời gian, ai rồi sẽ cũng thay đổi. Đàn ông khi yêu và đàn ông sau khi cưới là hai hình ảnh hoàn toàn khác xa nhau. Khác nhiều đến nỗi nhiều chị em cảm giác như mình bị lừa, như thể người đàn ông mình từng yêu đã lột xác trở thành một người khác.

Về cơ bản, đàn ông khi yêu và đàn ông sau khi cưới khác nhau như thế nào?

Lãng mạn ư? Vẽ chuyện!

Một bó hoa nhân ngày kỉ niệm, ngày lễ, những món quà đầy bất ngờ, những lời yêu thương có cánh khiến phụ nữ cảm thấy mình là người may mắn và hạnh phúc nhất thế gian. Rồi sau khi kết hôn, mọi thứ cứ nhạt dần và một ngày biến mất không dấu vết.

Nhiều người vẫn tặng hoa tặng quà cho vợ, nhưng không còn vẻ hân hoan thắm thiết như xưa, mà thể hiện nó như một thứ nghĩa vụ, một việc phải làm. Cũng có người “cắt giảm” hẳn tiết mục này vì cho rằng như vậy là vẽ vời, là không cần thiết. Đã là vợ chồng rồi, màu mè làm gì nữa.

Soái ca trở thành sói ca?

Nhiều chị em bị sốc khi sau khi cưới chồng mình như hoàn toàn đổi khác. Đâu rồi chàng trai gọn gàng, lịch lãm, thơm tho những buổi hẹn hò? Đau rồi chàng trai tế nhị, hài hước đáng yêu.

Mọi thứ hình ảnh lung linh chỉ là viễn cảnh xa mờ. Hiện tại là ông chồng vừa đánh răng vừa ngáp, quần áo lôi thôi lếch thếch, đồ thay ra vứt khắp nơi, tất cũng mỗi nơi một chiếc. Chàng không còn chăm chút diện mạo bề ngoài, quần áo trong tủ có gì mặc nấy.

Trước đây chàng tế nhị khéo léo biết bao nhiêu thì giờ suồng sã và thô lỗ bấy nhiêu. Chàng ăn nói không giữ kẽ, thậm chí còn nói tục trước mặt vợ con. Những chuyện không đáng đùa cũng đem ra đùa khiến vợ mình ấm ức hờn tủi.

“Sao em nói nhiều thế?”

Ngày còn yêu nhau thật vui biết bao. Một ngày không biết bao lần chàng nhắn tin gọi điện, hỏi han từ bữa ăn đến giấc ngủ, dặn dò từ chuyện nhớ quàng khăn khi ra ngoài đến việc nhớ uống nước ấm kẻo viêm họng.

Nhiều lúc chàng nhắn tin chẳng để làm gì, chỉ là nhớ quá nên nhắn cái vậy thôi, chỉ là nhớ quá nên gọi nghe giọng em chút cho đỡ nhớ thôi. Chàng nói đủ chuyện, kể cả những chuyện tầm phào chẳng liên quan. Nhiều hôm còn trò chuyện thâu đêm suốt sáng.

Sau khi cưới, chàng bỗng trở nên ít nói hẳn. Lời nói cũng không còn nhẹ nhàng mà khô khan cộc lốc. Chàng hình như không có nhu cầu chuyện trò, trừ những việc cần phải nói, thời gian rảnh rỗi dùng để đọc báo và chơi game.

Có nhiều cặp đôi, mỗi lần ở bên nhau, hình như vợ chỉ độc thoại một mình. Nói nhiều có khi còn khiến chàng cáu gắt “sao em càng ngày càng nói lắm thế”, “Chuyện có gì đâu mà em cứ làm phức tạp lên”, “Những chuyện của anh, có nói em cũng không hiểu được đâu”.

Những quan tâm dặn dò, những trìu mến sẻ chia bỗng trở nên vô cùng xa xỉ. Như thể chàng nghĩ, vợ chồng rồi, sống với nhau hiểu rõ quá rồi, cần gì phải nói nhiều nữa. Và rồi, sự gắn kết giữa vợ chồng cứ lỏng lẻo dần đi.

“Sao em lúc nào cũng mở mồm ra là tiền thế”

Ngày còn yêu nhau, hai người chỉ có một thứ liên quan chính là tình cảm, mọi thứ thật nhẹ nhàng. Sau khi cưới nhau rồi thì có vô vàn những nỗi lo, tiền bạc là một vấn đề không hề nhỏ. Gánh nặng “trụ cột gia đình” hình như là một áp lực với đàn ông. Vậy nên hai chữ “tiền bạc” đôi khi trở thành nỗi ám ảnh với các chàng. Họ thấy vợ mình không còn là cô gái vô lo khi xưa, thay vào đó là một người thực dụng, chuyện gì cũng quy ra tiền, hễ mở miệng ra là tiền. Và điều đó khiến các chàng dễ cáu gắt khi cho rằng vợ mình chỉ chú trọng đến chuyện tiền nong. Còn chị em phụ nữ thì lại cho rằng đàn ông vô tâm không hiểu hết những nỗi lo của vợ.

Công bằng mà nói, nếu phụ nữ thấy người đàn ông của mình khi yêu và khi cưới hoàn toàn khác nhau thì với đàn ông, người phụ nữ mình yêu cũng khác nhiều như vậy. Cũng chưa chắc đã là thay đổi, có lẽ chỉ là vì khi yêu chưa tỏ tưởng hết về nhau, mơ mộng nhiều nên cưới xong vỡ mộng. Bởi một lẽ tất nhiên, khi yêu thì “tốt đẹp khoe ra, xấu xa đậy lại”. Khi về chung một nhà rồi thì ưu khuyết điểm phô bày ra hết. Tính cách hay dở thế nào đều lột trần ra trước mắt bạn đời không cách gì che đậy.

Vậy nên, là vợ chồng, quan trọng nhất vẫn là thấu hiểu, chia sẻ, chấp nhận và bao dung lẫn nhau. Nhược điểm to coi như nhỏ, nhược điểm nhỏ coi như không có. Như ông bà ta nói: “Thương nhau cau sáu bổ ba” chứ đừng “cau sáu bổ ra làm mười”.

Bà lão cưới người vô gia cư mình từng giúp đỡ 40 năm trước

Người đàn ông đến tìm kiếm thức ăn quanh nhà của một người phụ nữ đã có chồng. 40 năm sau, họ đã có một đám cưới vô cùng hạnh phúc.

Con chị là lứa học sinh thứ ba theo chương trình giáo dục phổ thông mới, áp dụng từ năm 2022. Theo đó, các em có 8 môn và hoạt động giáo dục bắt buộc, gồm Ngữ văn, Toán, Ngoại ngữ 1, Lịch sử, Giáo dục thể chất, Giáo dục quốc phòng an ninh, Hoạt động trải nghiệm - hướng nghiệp, Nội dung giáo dục của địa phương. Ngoài ra, học sinh được chọn 4 trong 9 môn khác (Địa lý, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Vật lý, Hóa học, Sinh học, Công nghệ, Tin học, Âm nhạc, Mỹ thuật).

Về lý thuyết, học sinh có 126 cách chọn, song thực tế mỗi trường THPT thường có khoảng 5-8 tổ hợp, chủ yếu chia thành hai nhóm tự nhiên và xã hội, tùy thuộc số giáo viên và cơ sở vật chất.

Định hướng con theo ngành Công nghệ thông tin, người mẹ nghĩ chỉ cần học Vật lý để xét tuyển đại học bằng khối A01 (Toán, Lý, Tiếng Anh). Do đó, chị đăng ký tổ hợp gồm Địa, Lý, Công nghệ, Giáo dục kinh tế và pháp luật.

Nhưng khi tham khảo các phụ huynh khác, chị Ngân suy nghĩ lại. Theo thông báo của Bộ Giáo dục và Đào tạo, kỳ thi tốt nghiệp từ 2025 sẽ có hai môn bắt buộc là Toán và Văn, thêm hai môn lựa chọn, song phải từ những môn mà học sinh được học ở bậc THPT. Như vậy, nếu đổi sang chọn tổ hợp có cả môn Lý và Hóa, con chị sẽ có nhiều lựa chọn hơn.

"Ngoài khối D01 (Toán, Văn, Anh) và A01, con còn có cơ hội vào đại học bằng khối A00 (Toán, Lý, Hóa) và D07 (Toán, Hóa, Anh)", chị Ngân nhìn nhận. "Vì thế, tôi đến trường xin đổi tổ hợp cho con".