"Một trong những công cụ của chúng tôi đã nhầm lẫn khi đánh dấu tên gọi này,ừanhậnChatGPTgặplỗivớitêngọbxh u23 châu á ngăn nó xuất hiện trong các câu trả lời. Điều này không nên xảy ra. Chúng tôi đang khắc phục sự cố", phát ngôn viên của OpenAI nói.
Hiện tại, khi truy vấn nội dung chứa cụm từ "David Mayer", ChatGPT đã đưa ra đáp án. Dù vậy, khi thử một số cụm từ khác gặp vấn đề tương tự, như "Jonathan Turley" hay "David Faber", thông báo lỗi vẫn hiển thị.
Chỉ mới 15 ngày từ lần đầu tiên biến thể B.1.1.529 (biến thể Omicron) được ghi nhận qua giải trình tự gen, chúng ta đã thấy biến thể này lan rộng tại châu Phi, đẩy số ca tăng nhanh đến kỷ lục và làm cho tất cả các nhà khoa học trên thế giới phải quan ngại vì mức độ nguy hiểm.
WHO cũng đã phải triệu tập một cuộc họp khẩn cấp trong ngày thứ sáu, 26/11 để thảo luận trực tiếp về biến thể này. Trong bài viết sau đây, chúng ta sẽ tìm hiểu xem vì sao biến thể B.1.1.529 đáng quan ngại đến như vậy, và liệu chúng ta có thể làm gì để ngăn chặn sự xuất hiện và lan rộng của chúng tại Việt Nam.
| Nguồn ảnh: Brain Light/Alarmy |
Các đột biến trên biến thể B.1.1.529 và ảnh hưởng của chúng
Các nhà khoa học tại Nam Phi đã phát hiện được hơn 30 đột biến khác nhau trên protein gai, phần gắn nó với các tế bào của cơ thể, của virus. Danh sách các đột biến được ghi nhận (có thể chưa hoàn chỉnh) bao gồm:
Đột biến bảo tồn trên gai (Conserved Spike mutations): A67V, Δ69-70, T95I, G142D/Δ143-145, Δ211/L212I, ins214EPE, G339D, S371L, S373P, S375F, K417N, N440K, G446S, S477N, T478K, E484A, Q493K, G496S, Q498R, N501Y, Y505H, T547K, D614G, H655Y, N679K, P681H, N764K, D796Y, N856K, Q954H, N969K, L981F;
Đột biến bảo tồn không nằm trên gai (Conserved non-spike mutations): NSP3 – K38R, V1069I, Δ1265/L1266I, A1892T; NSP4 – T492I; NSP5 – P132H; NSP6 – Δ105-107, A189V; NSP12 – P323L; NSP14 – I42V; E – T9I; M – D3G, Q19E, A63T; N – P13L, Δ31-33, R203K, G204R.
Trong đó, rất nhiều những đột biến trên gai không phải là đột biến thường thấy, chẳng hạn như N856K, Q954H, N969K hay L918F đều là những đột biến mới được ghi nhận trên chưa đến 100 mẫu bệnh phẩm trên toàn thế giới, hay các đột biến như Q493K và Y505H đã từng được thu thập từ mẫu nước thải ở New York, nhưng vẫn cực kì hiếm trên các mẫu bệnh phẩm của người (dưới 200 mẫu trên toàn thế giới).
Những ảnh hưởng tiềm tàng của các đột biến kể trên với biểu hiện của biến chủng có thể kể đến như sau:
- Nhiều đột biến trên vùng RBD (receptor binding domain - vùng liên kết thụ thể) và NTD (N-Terminal Domain - miền đầu N) có khả năng kháng các kháng thể trung hoà (và/hoặc liệu pháp trị liệu bằng kháng thể đơn dòng);
- Cụm đột biến H655Y+N679K+P681H liền kề với vị trí cắt của furin (furin cleavage site) có thể giúp xâm nhập tế bào hiệu quả hơn, làm tăng khả năng lây nhiễm;
- Đột biến mất nsp6 (Δ105-107), tương tự với đột biến mất trên các biến chủng Alpha, Beta, Gamma, Lambda có thể liên quan đến sự trốn tránh hệ thống miễn dịch bẩm sinh (đối kháng interferon), cũng có thể gia tăng khả năng lây nhiễm;
- Các đột biến R203K+G204R ở nucleocapsid, đã được tìm thấy ở các biến chủng Alpha, Gamma và Lambda, có thể gia tăng sự lây nhiễm;
- Đột biến NSP4-T492I tương tự với đột biến ORF1b:T2163I trên chủng AY.43 tại Chile gần đây cho phép virus có khả năng siêu lây nhiễm.
Nhiều nhà virus học trên thế giới đồng ý rằng, nếu cả thế giới đang không phải đối mặt với đại dịch Covid-19, chỉ riêng biến thể này có thể được định nghĩa là một dòng mới chứ không chỉ là một biến thể đơn thuần.
Ảnh hưởng về dịch tễ
Mặc dù vẫn còn quá sớm để tính toán chính xác khả năng lây truyền, chúng ta vẫn thấy được biến thể này đang lây lan rất nhanh tại Nam Phi. Chỉ trong vòng chưa đầy 2 tuần, biến thể này đã chiếm đến 75% tổng số mẫu bệnh phẩm được giải trình tự, trực tiếp xoá sổ làn sóng dịch do chủng Delta gây ra từ tháng 2/2021 đến nay. Chỉ tính riêng trong ngày 23/11, Nam Phi ghi nhận gần 19.000 ca nhiễm, gấp 20 lần so với 3 ngày trước đó.
 |
| Số ca nhiễm và khỏi bệnh theo ngày tại Nam Phi (Nguồn: CoronaTracker) |
Một điểm lạc quan là biến thể Omicron có thể được phát hiện bởi test RT-PCR mà không cần đến giải trình tự vì B.1.1.529 có đột biến trên gene S tại vị trí 69-70, tương tự như với biến thể Alpha. Điều đó cho phép tất cả các nước cùng theo dõi và chuẩn bị ngay khi biến thể này bắt đầu xuất hiện. Đây cũng là điểm tốt duy nhất cho đến nay.
Nhờ vào đặc điểm này, các nhà khoa học tại CERI (Viện Sáng chế và Ứng phó dịch bệnh Nam Phi) đã ước tính được ít nhất 90% số ca ghi nhận tại tỉnh Gauteng thuộc biến thể này, tức là ở mức hơn 1000 ca/ngày. Con số này đang ngày càng cao và gia tăng đột biến tại tất cả các khu vực của Nam Phi.
Tại Tshwane (thuộc tỉnh Guateng, Nam Phi), tình hình đang trở nên tồi tệ đi nhanh chóng khi tỷ lệ dương tính với biến chủng mới trên tổng số mẫu tăng chóng mặt từ 1% lên hơn 30% chỉ sau 2 tuần.
Các biện pháp đã được thực thi
Bất chấp những đề nghị từ WHO, các nước châu Âu và Anh vẫn áp đặt những hạn chế đi lại lên một số nước châu Phi, trong đó có Nam Phi. Trong phát biểu của mình, Giám đốc Cao uỷ Châu Âu Ursula von der Leyen đã nói “Liên minh Châu Âu, bằng việc phối hợp chặt chẽ với các quốc gia thành viên, sẽ đề xuất kích hoạt một cơ chế khẩn cấp để ngăn chặn di chuyển bằng đường hàng không từ khu vực Nam Phi do biến thể mới đáng quan ngại B.1.1.529.”
Trong khi đó, Vương quốc Anh đã đưa 6 nước bao gồm Nam Phi, Namibia, Lethoso, Eswatini và Zimbabwe vào danh sách đỏ, tức là từ 12h đêm thứ sáu, mọi chuyến bay từ các quốc gia này sẽ bị ngừng cho đến 4h sáng chủ nhật, 28/11. Singapore cũng đã từ chối nhập cảnh với các khách du lịch ngắn hạn và những người có visa học tập/làm việc dài hạn có lịch sử di chuyển qua các nước trên trong vòng 14 ngày.
Tuy nhiên, hạn chế đi lại, dù là biện pháp cực đoan nhất, vẫn không phải là biện pháp mang tính lâu dài. Gần đây nhất, các quốc gia tại các châu lục khác nhau đã bắt đầu ghi nhận những ca nhiễm đầu tiên, bao gồm 1 ca tại Vương quốc Bỉ, 1 ca tại Israel và 4 ca tại Hong Kong.
Vậy, chúng ta cần phải làm gì?
Trước nguy cơ xâm nhập của biến thể này vào lãnh thổ Việt Nam, chúng ta phải có những bước chuẩn bị thật kỹ, bao gồm:
- Biện pháp tạm thời: Hạn chế nhập cảnh với các nước có biến chủng đang lưu hành/có vị trí địa lý liền kề, bao gồm: Botswana, Eswatini, Lethoso, Mozambique, Namibia, Nam Phi, Zimbabwe, Hong Kong, Bỉ, Israel. Tiếp tục theo dõi và bổ sung vào danh sách trên nếu cần thiết. Những biện pháp này nên được duy trì đến khi chúng ta có đầy đủ hiểu biết về biến chủng này và ảnh hưởng đến hiệu lực của vắc xin, hoặc hệ thống y tế đã đủ sẵn sàng đón một đợt bùng phát mới;
- Xây dựng hệ thống tầm soát các biến chủng lưu hành bằng cách giải trình tự gen hoặc thực hiện TaqPath ngẫu nhiên các mẫu bệnh phẩm được thu thập, kể cả với các mẫu bệnh phẩm trong nước hoặc nhập cảnh;
- Xây dựng chiến lược tiêm chủng toàn dân để phủ vắc xin an toàn trong thời gian ngắn nhất, tiến tới tiêm mũi 3 cho các đối tượng có nguy cơ, bao gồm người trên 65 tuổi, nhân viên y tế, bệnh nền, đặc biệt là những người đã tiêm 2 mũi vắc xin ngoài hai loại mARN được cấp phép.
- Củng cố hệ thống y tế tuyến cơ sở, gia tăng năng lực lấy mẫu cũng như năng lực xét nghiệm realtime RT-PCR để có thể trả kết quả trong vòng 24h từ khi lấy mẫu;
- Thực hiện nghiêm túc thông điệp 5K
- Phát triển các loại vắc xin để có thể gia tăng khả năng bảo vệ chống lại biến thể này. Về lý thuyết, sự kết hợp của nhiều đột biến trên protein gai sẽ làm giảm đáng kể hiệu lực của những loại vắc xin hiện tại, và Delta đã cho chúng ta thấy điều đó. Như vậy, mặc dù không bị vô hiệu hoá hoàn toàn, khả năng bảo vệ chúng ta khỏi biến thể này sẽ thấp một cách đáng kể.
Mặc dù vẫn chưa hoàn toàn hiểu hết về cơ chế cũng như tác động của biến thể này đến diễn tiến của dịch bệnh, chúng ta phải luôn cảnh giác trước mọi nguy cơ xâm nhập của biến thể này vào đất nước, một lần nữa đặt gánh nặng khủng khiếp lên hệ thống y tế mỏng manh vẫn đang trong quá trình hồi phục.
Đối mặt với một đợt dịch gây ra do chủng Delta đã mang đến cho chúng ta quá nhiều tổn thất về nhân lực, vật lực, tinh thần, và chúng ta tuyệt đối không thể để điều đó xảy ra một lần nữa, xóa bỏ hoàn toàn nỗ lực tiêm chủng vắc xin trong thời gian vừa qua.
Nguyễn Thu Anh, Ngô Hoàng Anh
(Viện Nghiên cứu y khoa Woolcock Việt Nam)
Hãng dược BioNtech cho biết cần 2 tuần để xác định hiệu quả của vắc xin Covid-19 chống lại biến thể Omicron mới xuất hiện ở Nam Phi.
">Trên thực tế, đã xuất hiện rất nhiều phân tích và thông tin cho rằng tình trạng thiếu hụt PS5 sẽ chỉ kéo dài đến hết năm 2021. Tuy nhiên, theo thông tin mới nhất được đưa ra bởi chính Sony, tình trạng ‘cháy hàng’ PS5 có thể kéo dài sang tận năm 2022. Đây chính là những gì mà Giám đốc tài chính của Sony nói với các nhà đầu tư của hãng này trong buổi tổng kết tài chính mới được tổ chức mới đây, theo Bloomberg.
"Như tôi đã nói trước đó, chúng tôi đang nhắm đến doanh số bán hàng nhiều hơn PS4 [trong năm 2]", Totoki đã nói với các nhà đầu tư vào tháng trước.
"Nhưng liệu chúng ta có thể tăng mạnh nguồn cung không? Không, điều đó không có khả năng xảy ra. Sự thiếu hụt chất bán dẫn là một yếu tố, nhưng có những yếu tố khác sẽ ảnh hưởng đến khối lượng sản xuất. Vì vậy, hiện tại, chúng tôi muốn đặt mục tiêu [đánh bại] doanh số năm thứ hai là 14,8 triệu, vốn cũng chính là là doanh số năm thứ hai của PS4. "
Trong báo cáo tài chính gần đây nhất của mình, Sony cho biết doanh số bán của PS5 đã vượt qua mốc 7,8 triệu máy, qua đó vượt xa doanh số bán của PS4 khi mẫu console này ra mắt vào năm 2013. Đây là một thành tích khá ấn tượng, trong bối cảnh nhiều công ty sản xuất thiết bị công nghệ gặp vấn đề trong chuỗi cung ứng.
Bản thân Sony cũng đã đặt ra mục tiêu sản xuất nhiều hơn PS5 để đáp ứng nhu cầu của người dùng. Tuy nhiên, theo nhận định từ giám đốc tài chính của Sony, mục tiêu này khó có thể đạt được.
"Tôi không nghĩ rằng nhu cầu sẽ giảm trong năm nay và ngay cả khi chúng tôi sản xuất thêm nhiều chiếc PlayStation 5 vào năm tới, nguồn cung của chúng tôi vẫn sẽ không thể bắt kịp nhu cầu", CFO của Sony nói với các nhà đầu tư.
Vị giám đốc điều hành này cũng khẳng định mặc dù số lượng người ở nhà (do dịch COVID-19) đang giảm xuống, nhu cầu về mẫu console thế hệ tiếp theo của Sony sẽ không giảm theo.
"Chúng tôi đã bán được hơn 100 triệu chiếc PlayStation 4 và khi xem xét thị phần cũng như danh tiếng của chúng tôi, tôi không tin nhu cầu (của người dùng) lại giảm một cách dễ dàng như vậy."
Tại Việt Nam, PS5 chính hãng có giá bán khoảng 14,5 triệu đồng. Game thủ phải chờ đợi tới thời điểm tháng 3/2021 để đặt mua và trải nghiệm PS5 chính hãng được cung cấp bởi Sony. Mặc dù vậy, do số lượng máy được nhập về VN quá ít, mẫu máy chơi game này nhanh chóng ‘cháy hàng’ chỉ sau khoảng 1 phút mở bán.
(Theo Pháp luật và Bạn đọc)
Cơn sốt PlayStation 5 khiến người Việt đổ xô vào đặt mua trước, thậm chí chấp nhận giá bán lẻ cao hơn vài triệu đồng để sở hữu cỗ máy này. Nhưng liệu có xứng đáng?
">Cụ thể, toà tuyên phạt bị cáo Thiện “Soi” 2 năm 6 tháng tù về tội Cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự và 13 năm tù về tội Rửa tiền. Tổng hợp hình phạt chung là 15 năm 6 tháng tù.
Cùng tội danh, bị cáo Phong lần lượt lãnh 2 năm tù và 11 năm 6 tháng tù, tổng hình phạt chung là 13 năm 6 tháng tù.
Ngoài ra, HĐXX tuyên vô hiệu một số giao dịch chuyển nhượng nhà đất, tài sản giữa bị cáo Thiện, Phong với các bị hại. Tuyên buộc xung công quỹ nhà nước số tiền các bị cáo thu lợi bất chính.
Căn cứ vào diễn biến tại các phiên toà, lời khai của bị hại, và những người liên quan cùng hồ sơ vụ án, HĐXX xác định cha con bị cáo Thiện “Soi” không oan, cáo trạng truy tố là đúng người, đúng tội.
HĐXX nhận định, hành vi cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự của các bị cáo là nguy hiểm cho xã hội, đã xâm phạm đến trật tự quản lý của Nhà nước trong kinh doanh tiền tệ, gây mất trật tự tại địa phương.
Các bị cáo nhận thức được hành vi này là vi phạm pháp luật nhưng vì hám lợi, muốn kiếm tiền nhanh chóng nên vẫn cố ý thực hiện.
Hành vi rửa tiền của các bị cáo đã xâm phạm trật tự công cộng và trật tự quản lý Nhà nước về tài sản phạm tội mà có, các bị cáo nhận thức rõ số tiền chuyển nhượng bất động sản và mua hàng hoá của những người vay tiền là từ hoạt động cho vay lãi nặng mà có, nhưng vì tư lợi bản thân và hợp thức hoá nguồn tiền, tài sản nên đã cố ý thực hiện.
Ngoài ra, HĐXX xét thấy những có quyền lợi nghĩa vụ liên quan, người vay tiền của bị cáo Thiện cũng có một phần lỗi, mục đích chủ yếu của những người vay để đầu tư bất động sản, nguồn vốn chủ sở hữu hạn chế, phần lớn các khoản đầu tư, kinh doanh dựa vào vốn đi vay với lãi suất cao. Vì vậy, khi thị trường bất động sản đóng băng, mất khả năng thanh toán nên phải chuyển nhượng nhà đất cho bị cáo Thiện, Phong để cấn trừ nợ.
Do đó, hành vi của những người có nghĩa vụ liên quan đã phần nào gây ảnh hưởng đến sự phát triển đến thị trường bất động sản, ảnh hưởng xấu đến an ninh trật tự tại địa phương, và là một trong những nguyên nhân, điều kiện làm phát sinh hành vi phạm tội của các bị cáo.
Theo cáo trạng, từ năm 2018 đến năm 2020, Thiện “Soi” và con trai có hành vi cho 9 người khác nhau vay tổng số tiền hơn 324 tỷ đồng, với mức lãi suất vay từ 109-146%/năm.
Cả hai sau đó đã thu tổng số tiền các khoản gốc là hơn 279 tỷ đồng, tổng số tiền lãi các khoản vay là hơn 123 tỷ đồng. Với hành vi này, hai cha con Thiện “Soi” bị cáo buộc thu lợi bất chính hơn 98 tỷ đồng từ hoạt động cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự.
Về hành vi rửa tiền, Thiện “Soi” và con trai đã thực hiện bằng hình thức sử dụng số tiền thu lợi bất chính từ việc cho vay lãi nặng hơn 59 tỷ đồng vào việc nhận chuyển nhượng các thửa đất, vật liệu xây dựng của 3 cá nhân đã vay tiền để “gán nợ”.
Ngoài ra, riêng cá nhân Lê Thái Phong, từ năm 2017-2020 đã có hành vi cho 23 người vay với tổng số tiền hơn 1,1 tỷ đồng, thu lợi bất chính gần 500 triệu đồng.
">