Đây là lần thứ 4 các tuyến ôtô khách liên tỉnh cố định hoạt động ở bến Miền Đông cũ, quận Bình Thạnh, dời qua bến mới sau khi nơi này đưa vào khai thác từ tháng 10/2020. Trước đó, ở giai đoạn đầu vận hành, tại bến mới có 22 tuyến cố định chạy trên các chặng đường xa từ 1.100 km trở lên. Thành phố sau đó tiếp tục dời thêm hơn 70 tuyến qua bến mới, bến cũ chỉ giữ lại một số tuyến đi khu vực Tây Nguyên và các tỉnh Tuyên Quang, Bình Định, Phú Yên, hành trình theo quốc lộ 14.

Được xây dựng vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, ngôi nhà số 42 phố Hàng Cân (Hoàn Kiếm, Hà Nội) tính đến nay đã hơn 130 tuổi.

Xung quanh, các ngôi nhà được sửa sang, sơn màu hiện đại và cho thuê mặt bằng kinh doanh nhưng ngôi nhà do bà Lê Thị Thanh Tâm (79 tuổi) trông giữ vẫn còn nguyên vẻ cổ kính. Cửa lớn, cửa sổ, trần nhà, bàn ghế, phản… trong nhà đều bằng gỗ lim, phủ rõ dấu vết thời gian.

Nhiều năm về trước, nơi đây là cửa hiệu tạp hóa Ích – An nổi tiếng. 

Bà Tâm kể, năm 1992, sau khi chồng mất, bà bắt đầu kinh doanh mặt hàng giấy dó. Dù không có biển hiệu, không quảng bá nhưng mặt hàng của bà vẫn được nhiều người chú ý. 

"Khi về hưu, tôi cũng buồn. Tôi chỉ muốn kinh doanh cái gì đó thảnh thơi, nhẹ nhàng. Ở ngôi nhà cổ này, tôi thấy việc kinh doanh giấy dó khá hợp vì nó không ồn ào, xô bồ như những mặt hàng khác. Đây là mặt hàng hiếm hoi, rất hợp với phong cách cổ xưa của ngôi nhà tôi đang sống”, bà Tâm chia sẻ. 

Những người yêu thích giấy dó phần lớn đều biết cửa hàng số 42 Hàng Cân. Giấy dó hiện là mặt hàng hiếm, khó tìm vì ít người bán. Nhưng ba, bốn năm trở lại đây, số người sử dụng giấy dó nhiều hơn, đặc biệt giới trẻ thường mua về để vẽ. 

Theo bà Tâm, giấy dó được làm từ cây dó rừng, được sản xuất thủ công, không có tác động của hóa chất vào tờ giấy. Vì vậy để làm được loại giấy này cần phải trải qua nhiều công đoạn, mất nhiều thời gian.

Người làm phải bóc vỏ cây dó rồi ngâm vài tháng. Sau khi ngâm xong phải đun lên liên tục trong vài ngày rồi mới đến các công đoạn khác để tạo ra tờ giấy. Cuối cùng phải mang phơi mới tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh. Ngày nay máy móc hiện đại thay thế, ít người làm nghề thủ công truyền thống nên sản phẩm giấy dó cũng dần mai một. 

“Ở thời hiện đại, người ta lại thích tìm về những thứ hoài niệm, xưa cũ. Thế nên gần đây, khá nhiều người đến cửa hàng của tôi hỏi mua giấy dó. Nhiều người dùng loại giấy này để vẽ, viết thư pháp. Nhìn màu giấy như vậy nhưng nó rất dai, vẽ hay viết lên rất đẹp", bà nói.

Bà Tâm cho biết, giấy dó có nhiều khổ khác nhau. Tùy vào chiều dài rộng mà giá tiền cũng khác nhau. Khổ to nhất khoảng 50 nghìn đồng/tờ, khổ nhỏ 20 nghìn đồng/tờ. Giấy dó dai, khó rách, độ bền cao, viết vẽ lên mực ăn và đẹp, để nhiều năm không bị phai màu mực. Theo bà, giấy dó càng mỏng sẽ càng dai, càng đẹp.

“Ngoài giấy dó, tôi còn bán giấy bản (loại 2 của giấy dó). Dưới giấy bản là giấy moi. Giấy moi là loại giấy kém chất lượng, dùng để lau chùi đồ dùng. Dù là loại 2 của giấy dó nhưng giấy bản vẫn khá dai. Nhiều gia đình ngày trước dùng giấy này đề lọc cua nấu canh. Có thể tha hồ bóp, ép nước mà giấy không hề bị rách, nát", bà nói thêm. 

Nhiều năm gắn bó với nghề, bà Tâm không chỉ coi đó là công việc mưu sinh nữa. Nhớ lại những ngày đầu mở cửa tiệm, bà còn âu lo chưa biết bán hàng thế nào. Nhờ có người đến mách, cứ mở ra rồi khách sẽ dạy bán nên bà thử. 

"Và quả thật, tôi được khách 'dạy' cách bán hàng. Có nhiều vị khách đến hỏi một số loại giấy nhưng cửa hàng của tôi không có. Từ nhu cầu của khách, tôi nhập thêm hàng hóa để phục vụ họ", bà Tâm chia sẻ. 

Căn nhà hơn 100 tuổi, mặt hàng giấy dó truyền thống là hai thứ tạo nên thương hiệu cổ xưa tại số 42 Hàng Cân. Ai đến phố cổ cũng thích ghé thăm ngôi nhà, thăm tiệm giấy của bà. 

Mỗi ngày, khách trong nước thậm chí người nước ngoài đều ghé qua cửa hàng của bà Tâm hỏi mua giấy dó. Đối với bà, việc bán giấy dó ở hiện tại không còn là vì mưu sinh mà bởi tình yêu với nghề, bởi muốn giữ lại những giá trị truyền thống tốt đẹp, những nghề thủ công dần bị mai một.

Nói rồi, bà lấy ra những tập giấy dó, mở từng khổ cho chúng tôi xem. Mùi thơm thoang thoảng của giấy khiến bà lại nao nao nhớ ông bà, bố mẹ, nhớ người bạn đời tri kỉ...

LTS: Xã hội thay đổi, thời đại công nghệ máy móc thay thế tay chân, các nghề thủ công cũng dần mai một. Thế nhưng vẫn có những người vì yêu nghề, muốn giữ gìn nét đẹp truyền thống mà luôn miệt mài với nghề thủ công được cha ông truyền lại. 

VietNamNet giới thiệu tới quý độc giả tuyến bài "Những nghề truyền thống còn sót lại".

Được xây dựng vào cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, ngôi nhà số 42 phố Hàng Cân (Hoàn Kiếm, Hà Nội) tính đến nay đã hơn 130 tuổi.

Xung quanh, các ngôi nhà được sửa sang, sơn màu hiện đại và cho thuê mặt bằng kinh doanh nhưng ngôi nhà do bà Lê Thị Thanh Tâm (79 tuổi) trông giữ vẫn còn nguyên vẻ cổ kính. Cửa lớn, cửa sổ, trần nhà, bàn ghế, phản… trong nhà đều bằng gỗ lim, phủ rõ dấu vết thời gian.

Nhiều năm về trước, nơi đây là cửa hiệu tạp hóa Ích – An nổi tiếng. 

Bà Tâm kể, năm 1992, sau khi chồng mất, bà bắt đầu kinh doanh mặt hàng giấy dó. Dù không có biển hiệu, không quảng bá nhưng mặt hàng của bà vẫn được nhiều người chú ý. 

"Khi về hưu, tôi cũng buồn. Tôi chỉ muốn kinh doanh cái gì đó thảnh thơi, nhẹ nhàng. Ở ngôi nhà cổ này, tôi thấy việc kinh doanh giấy dó khá hợp vì nó không ồn ào, xô bồ như những mặt hàng khác. Đây là mặt hàng hiếm hoi, rất hợp với phong cách cổ xưa của ngôi nhà tôi đang sống”, bà Tâm chia sẻ. 

Những người yêu thích giấy dó phần lớn đều biết cửa hàng số 42 Hàng Cân. Giấy dó hiện là mặt hàng hiếm, khó tìm vì ít người bán. Nhưng ba, bốn năm trở lại đây, số người sử dụng giấy dó nhiều hơn, đặc biệt giới trẻ thường mua về để vẽ. 

Theo bà Tâm, giấy dó được làm từ cây dó rừng, được sản xuất thủ công, không có tác động của hóa chất vào tờ giấy. Vì vậy để làm được loại giấy này cần phải trải qua nhiều công đoạn, mất nhiều thời gian.

Người làm phải bóc vỏ cây dó rồi ngâm vài tháng. Sau khi ngâm xong phải đun lên liên tục trong vài ngày rồi mới đến các công đoạn khác để tạo ra tờ giấy. Cuối cùng phải mang phơi mới tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh. Ngày nay máy móc hiện đại thay thế, ít người làm nghề thủ công truyền thống nên sản phẩm giấy dó cũng dần mai một. 

“Ở thời hiện đại, người ta lại thích tìm về những thứ hoài niệm, xưa cũ. Thế nên gần đây, khá nhiều người đến cửa hàng của tôi hỏi mua giấy dó. Nhiều người dùng loại giấy này để vẽ, viết thư pháp. Nhìn màu giấy như vậy nhưng nó rất dai, vẽ hay viết lên rất đẹp", bà nói.

Bà Tâm cho biết, giấy dó có nhiều khổ khác nhau. Tùy vào chiều dài rộng mà giá tiền cũng khác nhau. Khổ to nhất khoảng 50 nghìn đồng/tờ, khổ nhỏ 20 nghìn đồng/tờ. Giấy dó dai, khó rách, độ bền cao, viết vẽ lên mực ăn và đẹp, để nhiều năm không bị phai màu mực. Theo bà, giấy dó càng mỏng sẽ càng dai, càng đẹp.

“Ngoài giấy dó, tôi còn bán giấy bản (loại 2 của giấy dó). Dưới giấy bản là giấy moi. Giấy moi là loại giấy kém chất lượng, dùng để lau chùi đồ dùng. Dù là loại 2 của giấy dó nhưng giấy bản vẫn khá dai. Nhiều gia đình ngày trước dùng giấy này đề lọc cua nấu canh. Có thể tha hồ bóp, ép nước mà giấy không hề bị rách, nát", bà nói thêm. 

Nhiều năm gắn bó với nghề, bà Tâm không chỉ coi đó là công việc mưu sinh nữa. Nhớ lại những ngày đầu mở cửa tiệm, bà còn âu lo chưa biết bán hàng thế nào. Nhờ có người đến mách, cứ mở ra rồi khách sẽ dạy bán nên bà thử. 

"Và quả thật, tôi được khách 'dạy' cách bán hàng. Có nhiều vị khách đến hỏi một số loại giấy nhưng cửa hàng của tôi không có. Từ nhu cầu của khách, tôi nhập thêm hàng hóa để phục vụ họ", bà Tâm chia sẻ. 

Căn nhà hơn 100 tuổi, mặt hàng giấy dó truyền thống là hai thứ tạo nên thương hiệu cổ xưa tại số 42 Hàng Cân. Ai đến phố cổ cũng thích ghé thăm ngôi nhà, thăm tiệm giấy của bà. 

Mỗi ngày, khách trong nước thậm chí người nước ngoài đều ghé qua cửa hàng của bà Tâm hỏi mua giấy dó. Đối với bà, việc bán giấy dó ở hiện tại không còn là vì mưu sinh mà bởi tình yêu với nghề, bởi muốn giữ lại những giá trị truyền thống tốt đẹp, những nghề thủ công dần bị mai một.

Nói rồi, bà lấy ra những tập giấy dó, mở từng khổ cho chúng tôi xem. Mùi thơm thoang thoảng của giấy khiến bà lại nao nao nhớ ông bà, bố mẹ, nhớ người bạn đời tri kỉ...

Trong chương trình, Hương Ly trình diễn 14 tác phẩm thanh nhạc chủ yếu là nước ngoài với yêu cầu rất cao cả về kỹ thuật cũng như cách thể hiện. Đáng nói, không kể Việt Nam, Hương Ly đã sử dụng tới 6 ngôn ngữ gồm Anh, Ý, Đức, Pháp, Nga, Na Uy để thể hiện các tác phẩm.

Sở dĩ có điều đặc biệt như vậy là bởi việc chọn bài của Hương Ly khá đa dạng về phong cách cũng như thời điểm sáng tác và nguồn gốc của nhà soạn nhạc. Nó trải dài từ thời kỳ âm nhạc lãng mạn cho tới giai đoạn sau này, đồng thời các nhà soạn nhạc đến từ nhiều nước và việc thể hiện tác phẩm Hương Ly giữ tiếng mẹ đẻ của tác giả với mong muốn mang lại cảm xúc gần nhất với tác phẩm gốc. 

Cách Hương Ly chọn các tác phẩm chủ yếu của các tác giả trong giai đoạn thế kỷ 19 cho đến đầu thế kỷ 20 và nhiều nhất là các tác giả người Ý cho thấy nữ ca sĩ theo đuổi lối hát đẹp (Bel Canto) vốn phổ biến nhất trong nghệ thuật thanh nhạc cổ điển ở châu Âu giai đoạn hiện nay. Qua đây cũng thấy được nữ ca sĩ lấy kỹ thuật làm nền tảng và thể hiện cảm xúc đúng với tính chất của mỗi tác phẩm là điều quan trọng bậc nhất. 

Hương Ly chỉ thể hiện 2 tác phẩm Việt Nam trong chương trình. Sông Đakrong mùa xuân về(Tô Hải) được coi như một khúc romance (ca khúc nghệ thuật) đầy màu sắc của âm nhạc Việt Nam. Đáng chú ý nhất là bài xẩm Thập ân phụ mẫudân ca Nghệ Tĩnh đã được thể hiện đầy sinh động. Cùng với đó, Hương Ly là nghệ sĩ đầu tiên đưa bài xẩm Thập ân phụ mẫu mang đặc trưng của dân ca Nghệ Tĩnh lên sân khấu âm nhạc thính phòng cổ điển. 

Thú vị là, với 14 tác phẩm dù đa màu sắc nhưng lại tạo một tổng hòa âm nhạc bằng tính nhất quán như kể một câu chuyện bằng âm nhạc. Chương trình bắt đầu từ tính chất nhẹ nhàng của rumba tới các tác phẩm vui tươi nhí nhảnh, có “đất” để khoe giọng líu lo chim hót, đến tác phẩm kinh điển đầy kịch tính, hay tác phẩm đậm chất Việt Nam, đậm màu sắc dân ca với thông điệp lưu truyền dạy con cháu phải hiếu thảo với cha mẹ. 

Góp sức cho thành công của chương trình phải kể tới sự hỗ trợ của các nhạc công, nghệ sĩ piano TS.NSƯT Trịnh Minh Trang, thạc sĩ Trần Quang Duy (violon), thạc sĩ Lê Hoàng Hong (percussion), nhóm nhạc nhạc dân tộc và nghệ sĩ múa Nguyễn Anh Phi.

Hương Ly chia sẻ: “Vì mong muốn có một chương trình đa màu sắc cũng như mong muốn vượt qua được chính mình nên Hương Ly đã chọn nhiều ca khúc rất khó. Phần thi phải sử dụng nhiều kỹ thuật khó của nghệ thuật hát thính phòng opera như staccato hay legato, non legato... Các kỹ thuật này phải thể hiện sao cho thật khéo léo và điêu luyện. Đặc biệt, cách phát âm trong nhiều bài có khi tập hát mà líu hết cả lời. Để thể hiện được lần biểu diễn này thì Hương Ly phải chuẩn bị thật kĩ từ sức khoẻ đến tinh thần và kỹ thuật".

TS.NSND Quốc Hưng - Chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc quốc gia VN, giảng viên hướng dẫn Cao học của Hương Ly cho biết: “Về tố chất, bản năng âm nhạc của Hương Ly rất tốt. Giọng của Hương Ly là giọng soprano, một giọng hát rất là đẹp. Có điều giọng soprano nữ cao thế giới rất là nhiều, ngay cả Việt Nam cũng rất là nhiều chính vì vậy con đường dẫn đến thành công của những ai sở hữu loại giọng này sẽ nhiều khó khăn hơn với những loại giọng khác. Nhưng Hương Ly có quyết tâm lớn, rất ham học, chịu khó tìm tòi và nghiên cứu để có được những thành công, đoạt nhiều giải thưởng quốc tế, tạo được một con đường đi vững vàng cho bản thân”.

Ngân An

Clip trích phần thi tốt nghiệp cao học của Hương Ly:

Giọng nữ cao trữ tình kịch tính đã chiếm trọn vẹn tình cảm của khán giả, giới chuyên môn và đặc biệt hội đồng giám khảo với kết quả đạt điểm tuyệt đối 10 điểm.

Trong chương trình, Hương Ly trình diễn 14 tác phẩm thanh nhạc chủ yếu là nước ngoài với yêu cầu rất cao cả về kỹ thuật cũng như cách thể hiện. Đáng nói, không kể Việt Nam, Hương Ly đã sử dụng tới 6 ngôn ngữ gồm Anh, Ý, Đức, Pháp, Nga, Na Uy để thể hiện các tác phẩm.

Sở dĩ có điều đặc biệt như vậy là bởi việc chọn bài của Hương Ly khá đa dạng về phong cách cũng như thời điểm sáng tác và nguồn gốc của nhà soạn nhạc. Nó trải dài từ thời kỳ âm nhạc lãng mạn cho tới giai đoạn sau này, đồng thời các nhà soạn nhạc đến từ nhiều nước và việc thể hiện tác phẩm Hương Ly giữ tiếng mẹ đẻ của tác giả với mong muốn mang lại cảm xúc gần nhất với tác phẩm gốc. 

Cách Hương Ly chọn các tác phẩm chủ yếu của các tác giả trong giai đoạn thế kỷ 19 cho đến đầu thế kỷ 20 và nhiều nhất là các tác giả người Ý cho thấy nữ ca sĩ theo đuổi lối hát đẹp (Bel Canto) vốn phổ biến nhất trong nghệ thuật thanh nhạc cổ điển ở châu Âu giai đoạn hiện nay. Qua đây cũng thấy được nữ ca sĩ lấy kỹ thuật làm nền tảng và thể hiện cảm xúc đúng với tính chất của mỗi tác phẩm là điều quan trọng bậc nhất. 

Hương Ly chỉ thể hiện 2 tác phẩm Việt Nam trong chương trình. Sông Đakrong mùa xuân về(Tô Hải) được coi như một khúc romance (ca khúc nghệ thuật) đầy màu sắc của âm nhạc Việt Nam. Đáng chú ý nhất là bài xẩm Thập ân phụ mẫudân ca Nghệ Tĩnh đã được thể hiện đầy sinh động. Cùng với đó, Hương Ly là nghệ sĩ đầu tiên đưa bài xẩm Thập ân phụ mẫu mang đặc trưng của dân ca Nghệ Tĩnh lên sân khấu âm nhạc thính phòng cổ điển. 

Thú vị là, với 14 tác phẩm dù đa màu sắc nhưng lại tạo một tổng hòa âm nhạc bằng tính nhất quán như kể một câu chuyện bằng âm nhạc. Chương trình bắt đầu từ tính chất nhẹ nhàng của rumba tới các tác phẩm vui tươi nhí nhảnh, có “đất” để khoe giọng líu lo chim hót, đến tác phẩm kinh điển đầy kịch tính, hay tác phẩm đậm chất Việt Nam, đậm màu sắc dân ca với thông điệp lưu truyền dạy con cháu phải hiếu thảo với cha mẹ. 

Góp sức cho thành công của chương trình phải kể tới sự hỗ trợ của các nhạc công, nghệ sĩ piano TS.NSƯT Trịnh Minh Trang, thạc sĩ Trần Quang Duy (violon), thạc sĩ Lê Hoàng Hong (percussion), nhóm nhạc nhạc dân tộc và nghệ sĩ múa Nguyễn Anh Phi.

Hương Ly chia sẻ: “Vì mong muốn có một chương trình đa màu sắc cũng như mong muốn vượt qua được chính mình nên Hương Ly đã chọn nhiều ca khúc rất khó. Phần thi phải sử dụng nhiều kỹ thuật khó của nghệ thuật hát thính phòng opera như staccato hay legato, non legato... Các kỹ thuật này phải thể hiện sao cho thật khéo léo và điêu luyện. Đặc biệt, cách phát âm trong nhiều bài có khi tập hát mà líu hết cả lời. Để thể hiện được lần biểu diễn này thì Hương Ly phải chuẩn bị thật kĩ từ sức khoẻ đến tinh thần và kỹ thuật".

TS.NSND Quốc Hưng - Chủ nhiệm Khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc quốc gia VN, giảng viên hướng dẫn Cao học của Hương Ly cho biết: “Về tố chất, bản năng âm nhạc của Hương Ly rất tốt. Giọng của Hương Ly là giọng soprano, một giọng hát rất là đẹp. Có điều giọng soprano nữ cao thế giới rất là nhiều, ngay cả Việt Nam cũng rất là nhiều chính vì vậy con đường dẫn đến thành công của những ai sở hữu loại giọng này sẽ nhiều khó khăn hơn với những loại giọng khác. Nhưng Hương Ly có quyết tâm lớn, rất ham học, chịu khó tìm tòi và nghiên cứu để có được những thành công, đoạt nhiều giải thưởng quốc tế, tạo được một con đường đi vững vàng cho bản thân”.

Ngân An