Nhận định, soi kèo Monchengladbach vs Mainz, 2h30 ngày 8/3: Nối mạch bất bại

Chiến thắng nghịch cảnh

Dân tộc Do Thái sở hữu một trong những nền văn hoá và lịch sử lâu đời nhất nhân loại, cùng thời với văn minh Ai Cập, Lưỡng Hà và Hy Lạp cổ đại. Tuy nhiên, lịch sử khiến dân tộc này phải sống tha hương và phân mảnh để duy trì sự sinh tồn, vượt qua những định mệnh nghiệt ngã của thời đại. 

Các làn sóng đàn áp, đặc biệt là sự xuất hiện của Chủ nghĩa Quốc xã vào đầu thế kỷ 20, đã buộc một lượng lớn trí thức và nhà khoa học Do Thái phải di cư để tìm nơi ẩn náu trên toàn cầu. Mặc dù vậy, người Do Thái cần cù, kiên trì và sức sống dẻo dai, không bị đồng hóa và có ý thức vươn lên mãnh liệt. 

Đối mặt với sự phân biệt đối xử lan rộng và các rào cản mang tính hệ thống, các cá nhân Do Thái đã thể hiện một quyết tâm kiên định để vươn lên các cấp độ tri thức và học thuật. Họ hướng tới việc theo đuổi trí tuệ không chỉ như một phương tiện để trao quyền cho bản thân mà còn như một con đường để đạt được sự công nhận chính đáng trong xã hội.

Thế kỷ XX bắt đầu với làn sóng người Do Thái di cư ồ ạt sang Mỹ và các nước châu Âu. Một số nhà nghiên cứu cho rằng ở mỗi vùng đất mới, phần lớn người Do Thái đều tìm đến với khoa học vì họ tin đó là cách để có thể vượt lên trật tự thế giới cũ - nơi hầu hết người Do Thái không có chỗ trong quyền lực, giàu sang và địa vị xã hội.

“…Từ việc thực hiện những khám phá khoa học giải thích thế giới xung quanh chúng ta đến việc tạo ra nền văn học mang lại ý nghĩa cho thế giới và từ việc tiên phong trong những đột phá y học cứu sống vô số sinh mạng đến việc dẫn đầu các sáng kiến kiến tạo hòa bình để cứu sống vô số người, các thế hệ người Do Thái đoạt giải Nobel đã tạo nên một đóng góp to lớn cho thế giới mà tất cả chúng ta đang sống…”.

Lời dẫn của cựu Thủ tướng Anh Theresa May trong cuốn sách Jewish Nobel Prize Winners.

Đặc trưng văn hóa: Nhấn mạnh vào học vấn sự uyên bác

Nhà nghiên cứu chính trị Charles Murray trong một bài tiểu luận Thiên tài Do Thái năm 2007 viết rằng “gen giải thích chỉ số IQ của người Do Thái tăng cao”. Nhà khoa học Israel đoạt giải Nobel Hóa học năm 2005, Aaron Ciechanover, cho rằng: “Bộ não con người là tài nguyên thiên nhiên duy nhất mà Israel sở hữu”. Tuy nhiên, giả thuyết này gấp phải nhiều nghi ngờ. 

Trong khi đó, nhà nghiên cứu Ronald Gerstl cho rằng: “Các giá trị văn hóa của người Do Thái dựa trên sự giáo dục của gia đình, sự cống hiến cho giáo dục, động lực bản thân, sự kiên trì, kiên cường khi đối mặt với nghịch cảnh hay đơn giản là làm việc chăm chỉ đã chắc chắn góp phần vào thành công của họ”, theo tờ Jewish Chronicle.

Cốt lõi của truyền thống người Do Thái là sự tôn kính sâu sắc đối với việc học. Sự tôn kính dành cho việc theo đuổi trí tuệ đã ăn sâu bám rễ, thể hiện niềm tin rằng kiến thức là một kho báu vô giá. Người Do Thái tin rằng: “Để bảo vệ một đất nước, bạn cần một đội quân, nhưng để bảo vệ bản sắc, bạn cần một trường học”.

Thái độ này đã dẫn đến văn hóa đọc sách trở thành thói quen. Chủ nhân giải thưởng Nobel Kinh tế 2005 người Israel, ông Robert Aumann cho biết, nhà của mỗi người Do Thái đều đầy chật các giá sách.

Nền tảng văn hóa đó đã đóng một vai trò then chốt trong việc nuôi dưỡng các thế hệ học giả, nhà khoa học và nhà tư tưởng tại các vùng đất có dấu ấn Do Thái. Đầu tư vào giáo dục, cả ở cấp độ gia đình và cộng đồng, đã đóng vai trò là nền tảng để nuôi dưỡng một môi trường thuận lợi cho việc học.

Bên cạnh đó, truyền thống Do Thái từ lâu đã ủng hộ việc tìm hiểu, tư duy phê phán và khám phá trí tuệ. Kinh Talmudic của Do Thái giáo coi trọng việc diễn ngôn nghiêm ngặt và theo đuổi kiến thức, trong đó có răn dạy “trí tuệ còn hơn cả sức mạnh cơ bắp”.

Những nguyên lý văn hóa và tôn giáo này hài hòa hoàn toàn với phương pháp luận khoa học nuôi dưỡng nhân cách người Do Thái trong một môi trường nơi sự đổi mới và khám phá phát triển mạnh mẽ.

Từ năm 1901 đến 2023, trong số 965 cá nhân nhận giải Nobel, 214 người là người Do Thái hoặc có ít nhất cha hoặc mẹ là người Do Thái, chiếm 22% tổng số người nhận. Người Do Thái chỉ chiếm 0,2% dân số thế giới, có nghĩa là tỷ lệ người chiến thắng của họ cao gấp 100 lần tỷ lệ dân số thế giới.

Người Do Thái đã được trao hết cả 6 hạng mục giải thưởng, với tỷ lệ trong các lĩnh vực phân bổ như sau: 

Hóa học: 36 (chiếm 19%)

Kinh tế: 38 (chiếm 41%)

Văn học: 16 (chiếm 13%)

Hòa bình: 9 (chiếm 8%)

Vật lý: 56 (chiếm 25%)

Y-Sinh học: 59 (chiếm 26%)

Adolf von Baeyer, người nhận giải Nobel Hóa học năm 1905, là người Do Thái đầu tiên được trao giải. Arthur Ashkin, một người Mỹ gốc Do Thái, 96 tuổi vào thời điểm được trao giải là người lớn tuổi nhất nhận giải Nobel, theo Business Insider. 

Tử Huy

Hành trình 'điên rồ' chạm tay đến giải Nobel của nữ giáo sư ĐH Stanford

Một cuộc thi sở hữu nhiều yếu tố hấp dẫn các bạn trẻ

- “Tiếng nói Xanh” là một cuộc thi rất mới, lần đầu tiên được Quỹ Vì Tương lai xanh tổ chức dành cho các bạn học sinh THPT. Sau hơn 1 tháng phát động, bà đánh giá như thế nào về sức hút của cuộc thi này?

Chúng tôi vô cùng bất ngờ và hạnh phúc trước sự đón nhận nồng nhiệt từ các thầy cô và học sinh từ khắp mọi miền Tổ quốc. 

Trong vòng chỉ 3 tuần đầu, chúng tôi đã tổ chức thành công roadshow tại 10 trường THPT uy tín từ Bắc vào Nam lan tỏa đến hàng chục nghìn học sinh. Sự năng động và tinh thần ham học hỏi của các em thật sự là nguồn cảm hứng bất tận.

Không chỉ dừng lại ở đó, chúng tôi còn mở rộng quy mô, gửi thông tin về cuộc thi đến hàng trăm trường trên toàn quốc. Rất nhiều thầy cô đã bày tỏ sự ủng hộ và quyết tâm của Ban tổ chức, một điều không thường thấy trong các cuộc thi dành cho học sinh THPT. Sự hỗ trợ từ Ban Giám hiệu và các thầy cô tại các trường là nguồn động viên lớn lao đối với chúng tôi. 

- Tham gia cuộc thi “Tiếng nói Xanh”, các học sinh sẽ được những lợi ích gì, thưa bà?

Là một cuộc thi hùng biện - tranh biện, “Tiếng nói Xanh” trước tiên sẽ giúp các em học sinh nâng cao kỹ năng giao tiếp trước đám đông, tự tin lên tiếng để bảo vệ quan điểm của mình. Các em sẽ được thể hiện bản lĩnh, năng lực tư duy, phát huy khả năng sáng tạo trong việc đối diện và giải quyết những thách thức môi trường hiện nay. 

Đặc biệt, ở các vòng thi sâu hơn, các em còn có cơ hội học hỏi từ Hội đồng Chuyên môn, gồm các giáo sư và chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế trong các lĩnh vực xanh và tranh biện - hùng biện. Đây chính là cơ hội quý báu để các em được mở rộng kiến thức, nâng cao kỹ năng để phát triển bản thân.

Một yếu tố nữa mà tôi nghĩ cũng không kém phần quan trọng, đó là tổng giá trị giải thưởng lên tới 18,5 tỷ đồng. Đây có lẽ là mức giải thưởng kỷ lục đối với một sân chơi trí tuệ dành cho học sinh tại Việt Nam. (cười) 

“Chìa khoá” để chinh phục giải thưởng khủng

- Vậy làm thế nào để các thí sinh có thể chinh phục được giải thưởng “khủng” đó? 

Đầu tiên, kiến thức về môi trường là yếu tố quan trọng nhất. Các em cần phải nắm vững nguyên nhân, hậu quả của biến đổi khí hậu và tầm quan trọng của việc bảo tồn đa dạng sinh học. Tiếp theo, sáng tạo và đổi mới là chìa khóa để phát triển các giải pháp hiệu quả.

Kỹ năng giao tiếp và lãnh đạo cũng rất quan trọng. Để thay đổi ý thức cộng đồng, thế hệ trẻ cần biết cách truyền đạt thông điệp rõ ràng và thuyết phục, lãnh đạo mọi người xung quanh cùng hành động. Kỹ năng hợp tác và mở rộng mạng lưới liên kết cũng giúp thế hệ trẻ mở rộng tầm ảnh hưởng. Để đạt được mục tiêu chung, các bạn cần phải làm việc chặt chẽ với các đối tác ở nhiều cấp độ khác nhau, từ cá nhân tới tổ chức.

Cuối cùng, kỹ năng phân tích và đánh giá sẽ giúp thế hệ trẻ đưa ra các quyết định quan trọng. Các bạn cần biết cách sàng lọc và phân tích thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, như dữ liệu khoa học hoặc báo cáo, để có cái nhìn sâu rộng về thực trạng môi trường, từ đó xác định hướng hành động hiệu quả nhất.

- Bà kỳ vọng cuộc thi sẽ tác động như thế nào đến thế hệ trẻ nói riêng và toàn xã hội nói chung?

Trong bối cảnh thế giới hội nhập ngày nay, thế hệ trẻ được tiếp xúc với vô vàn nguồn thông tin và tài nguyên kiến thức. Cuộc thi “Tiếng nói Xanh” không chỉ là một sân chơi trí tuệ, mà còn là cơ hội để thế hệ trẻ tự tin đứng lên bày tỏ quan điểm của mình. Từ những ý kiến, quan điểm và giải pháp xuất sắc, chúng ta sẽ có cơ hội lan tỏa tinh thần và nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường. 

Chúng tôi tin tưởng rằng cuộc thi sẽ trở thành nguồn cảm hứng cho những giải pháp môi trường sáng tạo và khả thi, đồng thời tạo động lực cho thế hệ trẻ tiếp tục nghiên cứu, đổi mới và áp dụng những ý tưởng đó.

Không chỉ bằng lời nói, chúng tôi mong được nhìn thấy sự quyết tâm của thế hệ trẻ từ trong hành động ngày từ ngày hôm nay cùng chung tay bảo vệ môi trường. Bởi suy cho cùng, một tương lai xanh và một thế giới tốt đẹp hơn chính là trái ngọt mà các bạn sẽ được hưởng sau này từ những hạt giống được gieo trồng hôm nay. 

- Ngoài Cuộc thi Tiếng nói Xanh, Quỹ Vì Tương lai xanh có đang triển khai những hoạt động tương tự để thực hiện chiến lược và cam kết của mình đối với việc phát triển bền vững?

Cuộc thi Tiếng nói Xanh, nằm trong chương trình hành động về Giáo dục Xanh, chỉ là một trong chuỗi hoạt động dài hơi mà Quỹ Vì Tương lai xanh đã, đang và sẽ triển khai. Đây là một trong 10 chương trình hành động trọng điểm trên phạm vi toàn quốc mà quỹ đã phát động, bao gồm: Di chuyển xanh, Năng lượng xanh, Văn phòng xanh, Tiêu dùng xanh, Môi trường xanh, Vườn đô thị xanh, Du lịch xanh, Giáo dục xanh, Y tế xanh và Thể thao xanh.

Điều này rất phù hợp với hướng đi của tập đoàn Vingroup - không chỉ là một tập đoàn kinh tế tư nhân hàng đầu, mà còn tiên phong trong cấc hoạt động cộng đồng xã hội, xây dựng một tương lai bền vững thông qua giáo dục, đổi mới sáng tạo.

Đặc biệt, việc tập trung vào giới trẻ, những người sẽ trở thành nhà lãnh đạo của ngày mai, cho thấy Vingroup đang xây dựng một cầu nối giữa hiện tại và tương lai với hy vọng rằng những người trẻ sẽ mang những giá trị về phát triển bền vững vào trong quyết định và hành động của họ trong tương lai.

Thế Định