Trong cuộc thi khoa học viễn tưởng và khoa học phổ thông tỉnh Giang Tô (Trung Quốc) lần thứ 5, với sự góp mặt của khoảng 200 tác phẩm văn học đã được gửi tham dự cuộc thi, tác phẩm với tựa đề ‘Vùng đất của ký ức máy móc’ (The Land of Machine Memories) được tạo ra hoàn toàn bằng trí tuệ nhân tạo (AI) đã giành được vị trí thứ 2, tạo ra cuộc tranh luận rộng rãi trên các phương tiện truyền thông khắp Trung Quốc.

Giáo sư Shen Yanggu tại trường Báo chí và Truyền thông thuộc Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh đã lên kế hoạch và hoàn tất tác phẩm chỉ trong thời gian 3 giờ. Bản thảo với hơn 40.000 ký tự, được tạo ra từ 66 yêu cầu văn bản gửi đến AI và được viết theo phong cách huyền huyễn, siêu thực Kafkaesque, đặc trưng bởi cốt truyện phi lý và siêu thực.

Với tựa đề ‘Vùng đất của ký ức máy móc’, tác phẩm đã ghi lại cuộc phiêu lưu của nhân vật nữ chính Li Xiao trong siêu vũ trụ khi tìm cách khôi phục những ký ức trong cuộc sống thực đã mất của mình.

Theo giáo sư Shen Yanggu, toàn bộ bài dự thi đều được tạo ra bởi AI, bao gồm từ bố cục tiểu thuyết và hình minh họa, thậm chí cả bút danh ‘@SiliconZen’ cũng do AI tự lựa chọn.

Giáo sư Shen Yanggu đã gửi tác phẩm tới cuộc thi mà không tiết lộ ‘tác giả’ thực sự của tác phẩm. Chỉ có duy nhất một thành viên ban giám khảo biết rằng tác phẩm được tạo ra bởi AI.

Mục đích của việc này là để có thể nghe được ý kiến ​​đánh giá hoàn toàn công bằng và độc lập của ban giám khảo. Điều đó không vi phạm quy tắc, vì cuộc thi cho đến nay chưa đưa ra luật cấm sử dụng AI.

Bất chấp việc giải thưởng đã được công bố, ban giám khảo cuộc thi quyết định rằng tác phẩm ‘Vùng đất của ký ức máy móc’ chưa thể đưa ra xuất bản ngay và sẽ cần phải chỉnh sửa nhiều nội dung, bởi lẽ văn bản do AI viết vẫn rất khác so với văn bản do con người tạo ra.

Một thành viên ban giám khảo cho rằng sản phẩm do AI tạo ra hoặc sẽ là một hiện tượng lịch sử ngắn ngủi, hoặc sẽ là một thách thức nghiêm trọng đối với giới sáng tác trong tương lai.

Trước đó, vào tháng 4/2023, một nhiếp ảnh gia đến từ Berlin (Đức) đã giành được Giải thưởng Nhiếp ảnh Thế giới do Sony tổ chức cho bức ảnh được tạo ra bởi AI, nhưng đã từ chối giải thưởng với lý do sản phẩm của AI và tác phẩm nhiếp ảnh truyền thống không nên có mặt trong cùng một cuộc thi.

(theo Securitylab)

Trào lưu sử dụng AI để ‘hồi sinh’ người chết bằng kỹ thuật số ở Trung Quốc

Mở đường cho nghiên cứu ứng dụng thực tiễn

TS. Nguyễn Phi Lê từ Nhật Bản về Việt Nam năm 2019, đúng thời điểm ô nhiễm không khí tại Hà Nội ở mức cao. Với chuyên môn về khoa học máy tính và trí tuệ nhân tạo, cô nung nấu ý tưởng ứng dụng công nghệ cao vào quan trắc và dự báo chất lượng không khí. Nghĩ là làm, nữ tiến sĩ và các cộng sự bắt tay vào nghiên cứu hệ thống quan trắc không khí di động Fi-Mi.

Chỉ trong thời gian ngắn, ý tưởng của cô đã trở thành hiện thực với 30 thiết bị quan trắc di động được chế tạo thành công. Đây là tốc độ hiếm thấy với các dự án Khoa học Công nghệ hiện nay, khi kinh phí và thủ tục hành chính vẫn là rào cản lớn. 

Với kích thước chỉ 10cm mỗi chiều, Fi-Mi được đặt trên các phương tiện giao thông như xe buýt để thu thập thông tin chất lượng không khí. Dữ liệu được nhóm nghiên cứu sử dụng AI phân tích và đưa ra dự đoán chất lượng không khí theo thời gian thực. Với dữ liệu này, các nhà nghiên cứu còn có thể dự đoán chất lượng không khí ở những vùng không có thiết bị quan trắc. 

“Nếu không có sự hỗ trợ tài chính của Quỹ VINIF, chúng tôi không thể mang những nghiên cứu cơ bản ứng dụng vào thực tế”, TS. Lê tiết lộ.

Dự án của TS. Nguyễn Phi Lê là một trong số những dự án điển hình nhận được tài trợ của Quỹ VINIF năm 2020. Đây cũng là 1 trong số 12 dự án đã hoàn thành xuất sắc được lựa chọn để công bố kết quả tại buổi lễ tổng kết do VINIF tổ chức.

Thành công của các dự án là mục tiêu của VINIF - chắp cánh cho các nhà khoa học Việt và mở đường để những tri thức khoa học và công nghệ tiên tiến sớm đi vào thực tiễn, góp phần giải quyết những bài toán cấp bách của xã hội.

Thúc đẩy sự phát triển của khoa học Việt

Không chỉ tiếp sức cho các dự án Khoa học Công nghệ, VINIF còn đồng hành cùng các nghiên cứu về Văn hóa Lịch sử. Sau hai năm triển khai, qua ba vòng đánh giá xét chọn của hội đồng chuyên gia uy tín gồm GS. Lê Văn Lan, nhà thơ Vũ Quần Phương, GS.TS Lê Hồng Lý, GS.TS Bùi Quang Thanh…, VINIF đã tài trợ 7 dự án và 14 sự kiện văn hóa lịch sử.

Theo GS. Vũ Hà Văn, Giám đốc khoa học quỹ VINIF, mục tiêu của quỹ là góp phần xây dựng thế hệ các nhà khoa học sáng tạo, hội nhập, đồng thời kiến tạo môi trường nghiên cứu chuyên nghiệp ngay trong nước. Vì thế, kể từ năm 2019 đến nay, VINIF đã không ngừng đổi mới các chương trình để phù hợp với thực tiễn nghiên cứu.

Dẫn chứng từ dự án “Chuông và minh chuông chùa Việt Nam từ thời Bắc thuộc đến đời Lê” của GS. Đinh Khắc Thuận với mục tiêu sưu tập bằng chứng trên những minh văn của 100 quả chuông đồng cổ suốt 10 thế kỷ từ thời Bắc thuộc đến đời Lê, GS.Vũ Hà Văn cho biết VINIF mong muốn đồng hành với những nhà nghiên cứu đang đau đáu phục dựng những “mảnh vỡ quá khứ”, từ đó mở ra góc nhìn mới, sâu sắc hơn về lịch sử và văn hóa đầy rực rỡ của dân tộc.

Sau 4 năm triển khai, 83 dự án khoa học công nghệ do VINIF tài trợ đã đạt được những thành tựu thực chất với 6 dự án được thương mại hóa, trong đó có những dự án đạt doanh thu triệu đô. Với tư duy tài trợ đột phá, VINIF kỳ vọng góp phần gắn kết mạng lưới các nhà khoa học và nhà văn hóa, không chỉ mang lại các sản phẩm hữu ích cho cộng đồng mà còn góp phần bảo tồn và giữ gìn văn hóa Việt.

Thế Định

Khi được hỏi có điều gì ông từng ước mình đã làm khác đi khi còn điều hành Microsoft không, Gates khẳng định mình học được rất nhiều điều khi còn là chủ tịch tại đây. Ảnh: New York Times.

Từ lâu, Bill Gates đã là kẻ tiên phong trong việc thúc đẩy tiến bộ công nghệ, để chống lại biến đổi khí hậu, xóa sổ các căn bệnh thế kỷ. Trong loạt phim Netflix mới có tên “What’s Next? The Future with Bill Gates”, ông đã nhấn mạnh cách ngành công nghệ đóng góp trong việc biến đổi thế giới.

Từ trí tuệ nhân tạo đến năng lượng hạt nhân, Gates rất lạc quan về tương lai và tận dụng các công nghệ tiên tiến nhất để giải quyết vấn đề cấp bách nhất của nhân loại.

AI là công cụ thúc đẩy tiến bộ, không phải hủy diệt nhân loại

Thay vì lo sợ tiềm năng của trí tuệ nhân tạo (AI), Gates xem nó như một công cụ mạnh mẽ để tạo ra những thay đổi tích cực, đặc biệt trong giáo dục và chăm sóc sức khỏe.

Gates chia sẻ mình sử dụng AI trong công việc hàng ngày. Với vị tỷ phú, ứng dụng lớn nhất của AI nằm ở việc học và tạo nội dung. "Tôi thường viết nhiều thứ và AI là một trợ thủ tuyệt vời”, ông nói với The Verge. Ông cũng nhấn mạnh tính năng tóm tắt cuộc họp và tương tác trong Microsoft Teams đã thay đổi cách ông làm việc.

Bill Gates đã chi hàng tỷ USD tài trợ cho các công nghệ mà ông cho rằng sẽ định hình tương lai - từ chống biến đổi khí hậu đến diệt trừ bệnh tật. Ảnh: KrASIA.

"Những vấn đề trước mắt là làm thế nào để sử dụng AI theo hướng tích cực hơn”, Gates nói. Đặc biệt trong các lĩnh vực như giáo dục và y tế. Ông từng tận mắt chứng kiến tiềm năng của các công cụ AI như Khanmigo, một gia sư trí tuệ nhân tạo của Khan Academy.

Ông mô tả cách AI có thể giúp giáo viên hỗ trợ tất cả học sinh, dù chúng đang tụt lại phía sau hay tiến bộ vượt bậc. “Vì vậy, trong thập kỷ tới, chúng ta sẽ thấy năng suất làm việc tăng lên ở nhiều lĩnh vực. Đây thực sự là một tin tốt”, vị tỷ phú khẳng định.

Tuy nhiên, ông cũng thừa nhận rằng AI, giống như bất kỳ công cụ nào, cũng có những rủi ro nhất định. Khi AI trở nên mạnh mẽ, chúng sẽ đi kèm những vấn đề như thông tin sai lệch và bị các nhóm người xấu lợi dụng như deepfake.

Nhưng Gates tin rằng giải pháp nằm ở cách con người dùng AI để đối phó với những mối đe dọa này. "Con người có thể viết thông tin sai lệch trên bất kỳ trình viết văn bản nào. Họ không cần AI để tạo ra những điều điên rồ. Vai trò của AI có thể rất tích cực trong việc chống lại tin giả bằng cách phân tích khối lượng dữ liệu khổng lồ”, cha đẻ Micrsoft nói.

Là một trong những người tiên phong trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, Gates nhận thức rõ về mức tiêu thụ năng lượng đáng báo động của AI. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh những cam kết của các công ty công nghệ, bao gồm cả Microsoft, trong việc tìm kiếm các giải pháp năng lượng sạch như địa nhiệt, phân hạch và nhiệt hạch để giảm thiểu lượng khí thải carbon.

"Tôi tin rằng năng lượng hạt nhân có thể giúp chúng ta giải quyết vấn đề khí hậu," Gates nói. Công ty TerraPower của ông đang phát triển các hình thức phân hạch hạt nhân an toàn hơn và rẻ hơn. Ông tin rằng chúng có thể bổ sung cho các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng gió và mặt trời. Nhờ đó, giá điện sẽ rẻ hơn.

“Đồng minh” mạnh mẽ trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu

Tuy nhiên, Gates cũng nhắc đến mối lo ngại của một số nhà hoạt động về năng lượng hạt nhân và thu giữ carbon, như ô nhiễm hay cuộc chiến khai thác uranium ở một số địa phương. Vị tỷ phú cho rằng cần phải chuyển từ nhiên liệu hóa thạch sang các giải pháp sạch hơn, chẳng hạn như khí đốt tự nhiên, loại khí thải ít chất ô nhiễm hơn so với than đá.

Với Gates, ứng dụng thực sự của AI trong việc giải quyết biến đổi khí hậu nằm ở các giải pháp khoa học. Từ việc cải thiện dự báo thời tiết đến các cách sản xuất thép và thịt mà không gây ra khí thải độc hại, AI có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đẩy nhanh các giải pháp khí hậu.

Theo Gates, vấn đề trước mắt là sử dụng AI theo hướng tích cực hơn, trong các lĩnh vực như y tế và giáo dục. Ảnh: ZUMA Press.

Vai trò của AI trong chăm sóc sức khỏe cũng là một lĩnh vực khác được Gates quan tâm. Ông xem AI như một đồng minh mạnh mẽ trong cuộc chiến này, có khả năng đẩy nhanh nghiên cứu và nâng cao việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ở các khu vực thiếu thốn nguồn lực.

Theo vị tỷ phú, AI có thể hỗ trợ chẩn đoán, cá nhân hóa các phác đồ chữa bệnh và hỗ trợ chuyên gia y tế khi quản lý, chăm sóc bệnh nhân. Gates tin rằng khả năng cải thiện hiệu quả của AI trong các hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn cầu sẽ là chìa khóa để giải quyết các thách thức như dịch bệnh và bất bình đẳng y tế.

Khi được hỏi có điều gì ông từng ước mình đã làm khác đi khi còn điều hành Microsoft không, Gates khẳng định mình học được rất nhiều điều khi còn là chủ tịch tại đây. “Nhìn chung, tôi cảm thấy tuyệt vời về công ty và những thành quả đã đạt được. Tôi cảm thấy rất may mắn khi những người kế nhiệm đã nối tiếp truyền thống đó và Microsoft vẫn là một công ty tuyệt vời”, cha đẻ tập đoàn khẳng định.

Ông cho biết phần lớn kiến ​​thức mình học được về AI trong các lĩnh vực như giáo dục và y tế toàn cầu đều xuất phát từ việc hợp tác với Microsoft và nói chuyện với những người đứng đầu tại đây như Satya Nadella. Gates cũng nhắc đến những thách thức mà các gã khổng lồ công nghệ như Microsoft đang phải đối mặt, đặc biệt là về vấn đề chống độc quyền.

"Về những vụ kiện chống độc quyền này, tôi không biết kết quả sẽ ra sao. Khi bạn có các công ty thành công đến vậy, bạn nên dự đoán điều này sẽ xảy ra”, ông nói với The Verge. Tuy nhiên, Gates vẫn lạc quan về sức mạnh biến đổi của công nghệ và hy vọng nó sẽ định hình một tương lai tươi sáng hơn cho toàn nhân loại.

Những câu hỏi chúng ta phải đối mặt trong thế giới AI

Chúng ta có rất nhiều câu hỏi về thế giới AI, mà đó đều là những nghi hoặc không dễ có ngay đáp án.

Cuốn sách Thời đại AI - Và tương lai loài người chúng ta trình bày cách AI làm thay đổi mối quan hệ của chúng ta với tri thức, chính trị và xã hội. Mục tiêu tối thượng của cuốn sách này là giải thích về AI và cung cấp cho độc giả những câu hỏi mà chúng ta sẽ phải đối mặt trong những năm tới lẫn bộ công cụ để bắt đầu trả lời chúng.

GS Tuấn cho rằng, so với phổ điểm toàn quốc, độ lệch chuẩn các môn Toán, Lý, Hóa của Hòa Bình khá nhiều, trong khi các môn Anh, Văn, Sử, Địa có độ lệch chuẩn không cao,