Theo ông đâu là hướng đi thích hợp cho các dòng chip Make in Viet Nam?

Có khá nhiều hướng phát triển cho các dòng chip Make in Viet Nam. Tuy nhiên, về cách làm, cần làm sao để phù hợp với bối cảnh. Bối cảnh của Việt Nam vừa khó lại vừa dễ. Nhiều công ty đang tìm cách chuyển ra khỏi Trung Quốc. Nguồn cung chip vì thế sẽ bị thiếu hụt nghiêm trọng và thị trường cần tìm ra các nhà cung cấp mới. 

Nhiều công ty sẽ nói không với việc sử dụng chip Trung Quốc hoặc có nguồn gốc từ Trung Quốc. Những công ty Trung Quốc cũng không thể mua được các dòng chip từ nước ngoài. Điều này dẫn đến xuất hiện một luồng nhu cầu mới. Chúng ta vì thế sẽ có cơ hội nhất định.

Trên thế giới không chỉ có các dòng chip 2nm hay 3nm mà còn nhiều các dòng chip khác nữa. Việt Nam có thể làm được các dòng chip đó và từ đấy có được thị trường.

Đâu là thách thức và cơ hội cho ngành công nghiệp bán dẫn Việt Nam. Chúng ta cần chuẩn bị những gì?

 Ngành thiết kế chip Việt Nam còn khá non trẻ. Công ty Việt Nam đầu tiên làm về thiết kế chip là vào khoảng năm 1999. Cho đến bây giờ, lĩnh vực thiết kế chip xuất hiện ở Việt Nam chưa đến 25 năm. Chúng ta vẫn còn khoảng cách xa so với thế giới. Nếu nói về kinh nghiệm hay các lợi thế, chúng ta không so được với các nước khác hay công ty khác. Bởi vậy thách thức là rất nhiều. 

Tuy nhiên, Việt Nam cũng sẽ có những lợi thế nhất định khi tham gia vào thị trường chip bán dẫn. Nếu chỉ thiết kế ra những dòng chip chạy theo thị trường thì ở thời điểm hiện tại sẽ rất khó. Nhưng nếu đi vào đúng nhu cầu khách hàng, làm ra những gì họ cần thì chúng ta sẽ có lợi thế nhất định. 

FPT hoàn toàn có thể thiết kế ra dòng chip nguồn có giá cạnh tranh so với cả những hãng lớn trên thế giới. Chúng ta cũng có thể làm ra những dòng chip có hiệu năng tương đương khoảng 80-90%, thậm chí có thể đạt gần như 100% các hãng lớn, với giá thành rẻ hơn rất nhiều, chỉ tương đương 50-60% giá sản phẩm cùng loại. 

Một lợi thế khác là các công ty Việt Nam có thể đi vào nhu cầu thiết kế của khách hàng. Một số khách hàng sẽ có những ứng dụng cụ thể, họ cần những dòng chip cụ thể, ví dụ thay đổi thứ tự bật tắt từng thành phần trong dòng chip nguồn thôi cũng đã là một nhu cầu khác rồi. Các công ty vừa và nhỏ rất khó yêu cầu các hãng lớn thiết kế ra dòng chip riêng cho họ. Những công ty Việt Nam như FPT có thể làm việc đó và từ đấy có thị trường của riêng mình. 

Ngoài ra, các công ty Việt Nam còn có một số lợi thế khác về thị trường khi nhiều công ty đang chuyển dây chuyền sản xuất sang Việt Nam. Điều này làm tăng nhu cầu về các dòng chip tại Việt Nam. 

Theo một thống kê không chính thức, mỗi năm có một lượng chip trị giá khoảng 6 tỷ USD được nhập về Việt Nam. Tuy nhiên, không có bất kỳ một công ty nào ở Việt Nam đang cung cấp những dòng chip này. Chưa kể đến tỷ lệ nội địa hóa tại Việt Nam dần dần sẽ tăng lên, nhu cầu về các dòng chip Việt Nam vì thế cũng sẽ tăng lên trông thấy. 

Làm thế nào để các doanh nghiệp ICT Việt Nam đều có thể tham gia vào thị trường bán dẫn, thay vì chỉ những doanh nghiệp lớn như Viettel, FPT?

Việt Nam cần có một hệ sinh thái về lĩnh vực bán dẫn. Chúng ta có khá nhiều doanh nghiệp thiết kế chip với hơn 40 công ty đang hoạt động. Về đóng gói và kiểm thử, chúng ta cũng có những doanh nghiệp đầu tư nước ngoài như Intel, Amkor,... Cái mà Việt Nam đang thiếu là mảng liên quan đến nhà máy sản xuất chip. Hy vọng hệ sinh thái bán dẫn Việt Nam sẽ phát triển đầy đủ hơn trong tương lai. 

Để ngành bán dẫn phát triển, các doanh nghiệp Việt Nam cần sự hỗ trợ của Chính phủ về đầu ra, hệ sinh thái cho sản phẩm. Ví dụ đơn giản nhất là tăng tỷ lệ nội địa hóa. Điều này sẽ giúp các công ty chip Việt Nam có được thị trường nhất định. Chính phủ cũng có thể chỉ định dự án cho các doanh nghiệp để hỗ trợ họ phát triển. 

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp lớn đi trước sẽ phải có trách nhiệm hỗ trợ các công ty khởi nghiệp về sau, chia mảng cho họ thay vì cạnh tranh để hỗ trợ lẫn nhau, thúc đẩy sự phát triển của cả hệ sinh thái. 

Làm sao để Việt Nam đáp ứng được nhu cầu về nguồn nhân lực bán dẫn trong cả ngắn và dài hạn?

Cơ hội của chúng ta đang đến, nếu chỉ chậm một vài năm thì cơ hội này sẽ trôi qua mất. Cách làm của Đại học FPT là sẽ kết hợp các trường lớn trên thế giới để đưa chương trình của họ về giảng dạy ở Việt Nam. Đó có thể là các chương trình 2 + 2 hoặc 3 + 1, tức 2, 3 năm giảng dạy ở Việt Nam bằng chương trình kết hợp với Mỹ, Nhật, Đài Loan. Ở những năm sau, sinh viên sẽ được giảng dạy bởi các trường quốc tế.

FPT sẽ đứng ở vai trò tuyển sinh, thiết lập cơ sở giáo dục,... Đây là cách nhanh nhất để đưa chương trình đào tạo về bán dẫn chuẩn của thế giới về Việt Nam để sinh viên khi ra trường có được kiến thức giống như sinh viên các nước Mỹ, Nhật. Đại học FPT cũng sẽ có cả những chương trình đào tạo ngắn và dài hạn, hay up-skill (nâng cấp kỹ năng) về bán dẫn. Trong vòng 3 năm tới, Đại học FPT sẽ triển khai cả chương trình đào tạo hệ thạc sĩ. 

Đáng chú ý là, trong khoảng 1 tháng trở lại đây, khi Bộ TT&TT chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông di động triển khai đợt chuẩn hóa thông tin thuê bao, hình thức lừa đảo “khóa thuê bao điện thoại” lại rộ trở lại. Theo phản ánh từ các nhà mạng, càng gần đến thời điểm khóa 2 chiều với các thuê bao không chuẩn hóa thông tin (ngày 15/4), hình thức lừa đảo này càng gia tăng mạnh.

Không những thế, từ trải nghiệm thực tế khi nhận được cuộc gọi lừa đảo “khóa thông tin thuê bao”, chuyên gia bảo mật Vũ Ngọc Sơn, Giám đốc Kỹ thuật của Công ty công nghệ an ninh mạng NCS cho biết, gần đây các đối tượng lừa đảo đã biến tướng sang hình thức giả cuộc gọi chuẩn hoá thông tin để lừa thu thập thông tin cá nhân của người dùng. 

Cụ thể, theo phân tích của chuyên gia Vũ Ngọc Sơn, các đối tượng lừa đảo sử dụng phần mềm chuyên dụng như 1 dạng voice bot. Phần mềm này kết nối với modem có khả năng cắm nhiều SIM, từ đó thực hiện các cuộc gọi tự động đến máy của người dùng. Với cách này, các đối tượng lừa đảo sẽ thực hiện được nhiều cuộc gọi hơn và không mất chi phí thuê nhân sự gọi điện. 

“Khi người dùng nhấc máy, chúng sẽ phát các đoạn đã thu âm từ trước, doạ khóa thuê bao người dùng và yêu cầu cung cấp thông tin để chuẩn hoá, qua đó đánh cắp thông tin. Những thông tin này sẽ được các đối tượng thu thập để bán kiếm lời hoặc sử dụng xây dựng các kịch bản lừa đảo tiếp theo để chiếm đoạt tiền”, ông Vũ Ngọc Sơn phân tích.

Để phòng tránh, các chuyên gia khuyến nghị người dùng nên chủ động kiểm tra thông tin đã chuẩn hóa hay chưa thông qua các công cụ, hướng dẫn từ nhà mạng. Không thực hiện theo các yêu cầu khi nghe cuộc gọi từ số điện thoại lạ.

Nhằm hạn chế việc một số đối tượng lợi dụng việc doanh nghiệp thông báo (nhắn tin, gọi điện) đề nghị người sử dụng chuẩn hóa thông tin để thực hiện các hành vi mạo danh lừa đảo, quảng cáo vi phạm pháp luật, ngày 22/3, Cục Viễn thông, Bộ TT&TT cũng đã công bố các kênh chính thức về chuẩn hóa thông tin thuê bao của 7 nhà mạng. Cơ quan này cũng đề nghị người dân chỉ thực hiện theo thông báo cập nhật từ các kênh chính thức của nhà mạng cho mục đích nhắn tin, gọi điện đề nghị chuẩn hóa thông tin thuê bao.

Chuẩn hóa thông tin thuê bao là cơ hội tốt cho nhà mạng

Theo lãnh đạo Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT, không gian mạng hiện là không gian sống, làm việc, học tập và giải trí của khoảng 78 triệu người dân Việt Nam, tương đương với trên 79% dân số. Trung bình mỗi người dân Việt Nam dành gần 7 tiếng hàng ngày tham gia không gian mạng. Thế nhưng, môi trường mạng lại không an toàn, tiềm ẩn nhiều nguy cơ với người dân.

Cũng vì thế, trong định hướng phát triển lĩnh vực an toàn, an ninh mạng đến năm 2025, Bộ TT&TT đã xác định phải tăng cường các biện pháp bảo vệ người dân, bảo vệ an toàn cho trẻ em trên môi trường mạng. Đồng thời, nâng cao nhận thức, phổ biến kiến thức, phổ cập kỹ năng đảm bảo an toàn thông tin cho người dân, tạo lập “niềm tin số” trên môi trường mạng.

Nhiều giải pháp để trang bị kỹ năng an toàn cho người dân

Bàn về giải pháp, trao đổi với VietNamNet, Chủ tịch Công ty VSEC Trương Đức Lượng cũng cho rằng, nâng cao nhận thức cộng đồng vẫn là biện pháp hiệu quả với chi phí tối ưu.

“Việc này nên được làm thường xuyên, đa dạng cách thể hiện, chia nhỏ theo chủ đề và đối tượng để cộng đồng lớn và cộng đồng hẹp có thể thường xuyên nhận thông điệp và ghi nhớ thuận tiện hơn”, ông Trương Đức Lượng đề xuất.

Trong kế hoạch hành động cập nhật về triển khai “Chiến lược an toàn, an ninh mạng quốc gia, chủ động ứng phó với các thách thức từ không gian mạng đến năm 2025, tầm nhìn 2030” mới ban hành, Bộ TT&TT cũng nêu rõ một chỉ tiêu quan trọng của lĩnh vực an toàn, an ninh mạng là tỷ lệ người sử dụng Internet có cơ hội tiếp cận hoạt động nâng cao nhận thức, kỹ năng và công cụ bảo đảm an toàn, an ninh mạng.

Cụ thể, mục tiêu cần đạt trong năm nay với chỉ tiêu này là đưa tỷ lệ người sử dụng Internet có cơ hội tiếp cận hoạt động nâng cao nhận thức, kỹ năng và công cụ bảo đảm an toàn, an ninh mạng hiện đang dưới 20% lên đạt 50%. Con số này sẽ được tăng tiếp lên đạt 70% và 80% trong các năm 2024 và 2025.

Để hiện thực hóa mục tiêu nêu trên, nhiều nhiệm vụ, giải pháp sẽ được Bộ TT&TT, trực tiếp là Cục An toàn thông tin triển khai trong thời gian tới. Theo đó, dự kiến trong tháng 7/2023, chương trình đào tạo nâng cao kiến thức và kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cơ bản sẽ được tổ chức.

Chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức về an toàn thông tin sẽ diễn ra từ quý II đến quý IV năm nay. Song song đó, trong tháng 11, Cục An toàn thông tin còn chủ trì triển khai Chiến dịch làm sạch mã độc trên không gian mạng Việt Nam năm 2023.

Cũng hướng tới việc bảo vệ người dân trên không gian mạng, trong cả năm 2023, Cục An toàn thông tin còn cùng các cơ quan, đơn vị liên quan tập trung triển khai các nhiệm vụ của Đề án “Tuyên truyền, nâng cao nhận thức và phổ biến kiến thức về an toàn thông tin giai đoạn 2021 - 2025”.

Trước đó, vào cuối năm ngoái, Bộ TT&TT đã thành lập Liên minh Tuyên truyền nâng cao nhận thức, kỹ năng bảo đảm an toàn thông tin cho người dân trên không gian mạng. Thời gian tới, Liên minh sẽ xây dựng và chia sẻ miễn phí nội dung tuyên truyền và phổ biến kỹ năng dưới nhiều hình thức như video, tài liệu, poster, bài viết… để tất cả các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp sử dụng miễn phí phục vụ cho hoạt động tuyên truyền. Các cơ quan, tổ chức cần liên hệ Cục An toàn thông tin để được cung cấp miễn phí nội dung tuyên truyền.

Trong chia sẻ tại hội nghị tập huấn hồi trung tuần tháng 3 về kỹ năng an toàn thông tin cho người dùng trên không gian mạng, ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin nhấn mạnh, người dân là điểm khởi phát, trung tâm của Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Vì thế, bảo vệ người dân an toàn trên không gian mạng cũng là nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt quan trọng của lĩnh vực an toàn thông tin mạng.

“Mỗi người dân cần phải là công dân số thông minh, văn minh và an toàn trên không gian mạng. Người dân cũng cần được trang bị đầy đủ những kỹ năng an toàn thông tin”, ông Trần Đăng Khoa cho hay.