Ký họa về đời sống người dân miền Nam xưa của học sinh trường vẽ Gia Định. Nguồn: Sách Ký họa về Đông Dương - Nam Kỳ.

Tác phẩm Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ lục tỉnh của tác giả Nguyễn Đình Đầu vừa được Nhà xuất bản Trẻ ấn hành, là một nguồn tư liệu quý giá cho các học giả và bạn đọc gần xa nghiên cứu về chế độ ruộng đất nói chung, chế độ công điền công thổ nói riêng ở miền Nam từ thời kì khai hoang lập ấp vào khoảng thế kỉ XVI cho đến những năm 1860 khi thực dân Pháp xâm chiếm vùng đất này.

Sách gồm hai phần chính, trong đó đề cập lịch sử khẩn hoang lập ấp và chế độ sở hữu ruộng đất tại Đồng Nai - Gia Định (thời kỉ 1698-1800) và chế độ công điền công thổ được củng cố tại Nam kỳ lục tỉnh (thời kì 1800-1860). Ở phần kết luận, tác giả làm rõ một số vấn đề như: định nghĩa, các nguồn gốc và bản chất về chế độ công điền công thổ. Bên cạnh đó là các phần phụ lục và thư mục tham khảo.

Điểm đặc sắc trong tác phẩm là tác giả đã khơi dậy nhiều vấn đề mới, mang tính gợi mở cho bạn đọc cũng như cung cấp nhiều cứ liệu và phân tích sâu sắc về lịch sử hình thành và phát triển của chế độ công điền công thổ ở Nam Kỳ lục tỉnh.

Sách Chế độ công điền công thổ trong lịch sử khẩn hoang lập ấp ở Nam kỳ lục tỉnh của tác giả Nguyễn Đình Đầu. Ảnh: NXB Trẻ.

Ngay đầu sách, tác giả đã đặt ra giả thuyết về sự xuất hiện của người Việt trên mảnh đất phía Nam: “có lẽ người Việt đã hiện diện nơi đây từ lâu rồi (trước cả năm 1618), đã làm ăn sinh sống và góp phần phát triển kinh tế của Chân Lạp từ kẻ chợ đến thôn quê…”.

Nói tới những nhân vật lịch sử có liên quan, tác giả cũng đưa ra những nhận định xác đáng. Khi nói về Nguyễn Hữu Cảnh, ông viết: “Dẫu tuy Ông Chưởng không sáng lập ra Gia Định, nhưng đúng ông là người có tài kinh bang tế thế, đưa Gia Định từ tình trạng tự hát sang trình độ nền nếp, đáng cho nhân dân kính phục và biết ơn”. Hay một góc nhìn mới về nhân vật lịch sử Nguyễn Tri Phương, tác giả Nguyễn Đình Đầu viết: “Nói đến Nguyễn Tri Phương, người ta thường nghĩ tới một võ tướng từng thắng Xiêm và kiêu dũng chống Pháp ở Đà Nẵng, Sài Gòn rồi Hà Nội, chứ ít ai nghĩ đến Nguyễn Tri Phương như một Nguyễn Công Trứ với sự nghiệp khẩn hoang lập ấp”.

Nói về mốc thời gian quan trọng trong lịch sử hình thành chế độ công điền công thổ ở Nam kỳ, tác giả nhận định: “…nhưng qua những bản trần tấu và thành tích kinh lý trình bày sau đây, chúng ta có thể khẳng định rằng chế độ công điền công thổ đã được thiết lập tại Nam Kỳ nhân cuộc kinh lý năm 1836”. Qua đó, nói lên tầm quan trọng của công cuộc đạc điền năm 1836 của phái bộ kinh lý của triều đình Minh Mạng với những thành quả mang tính nền tảng và được đánh giá cao bởi chính thực dân Pháp sau này.

Để hoàn thành công trình nghiên cứu công phu này, học giả Nguyễn Đình Đầu cũng đã sử dụng nhiều nguồn tư liệu khác nhau: tư liệu trong thư tịch Hán Nôm, tư liệu khảo sát của người Pháp khi mới chiếm Nam Kỳ. Qua đó, đưa ra những góc nhìn đa chiều và phân tích cặn kẽ về chế độ công điền công thổ tại Nam Kỳ trong thời kỳ được nói đến.

Nhận xét về tác phẩm, cố giáo sư Phan Huy Lê đã viết: “Không còn nghi ngờ gì nữa, cuốn sách sẽ góp phần bổ sung thêm hiểu biết về lịch sử miền Nam và đặt ra nhiều vấn đề mới thúc đẩy công việc nghiên cứu lịch sử chế độ ruộng đất ở Việt Nam qua nghiên cứu so sánh giữa các khu vực, nhất là với Nam kỳ Lục tỉnh”.

Bài viết của độc giả Đàm Minh Khôi, gửi từ email "[email protected]"

Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn hỏi thăm sức khoẻ bác sĩ T. tại BV Bệnh nhiệt đới Trung ương. Ảnh: TB

Cũng từ đầu tháng 3, BS T. cùng gần 30 đồng nghiệp kéo vali sang cắm chốt ở cơ sở 2 của bệnh viện.

Ban đầu chỉ có 1-2 bệnh nhân nhập viện mỗi ngày nhưng sau đó tăng rất nhanh, cao điểm như ngày 22/3 có tới 8 bệnh nhân chuyển vào BV Bệnh nhiệt đới Trung ương. Sự vất vả của các y bác sĩ cũng theo đó tăng thêm gấp bội.

Cả ngày quay cuồng khám, theo dõi các chỉ số cho bệnh nhân, bản thân BS T. không nhớ nổi đã có bữa cơm nào đúng giờ và có bao đêm được ngủ tròn giấc.

Công việc cứ thế cuốn đi trong suốt gần 3 tuần, đến ngày 22/3, BS T. đột nhiên thấy họng đau rát. Đã thuộc lòng những dấu hiệu nghi ngờ của bệnh nên anh lập tức báo đồng đội, thực hiện tự cách ly và lấy mẫu xét nghiệm.

Ngày hôm sau, anh nhận được kết quả khẳng định dương tính với virus SARS-CoV-2, trở thành bệnh nhân thứ 116.

Dù đã chuẩn bị tinh thần nhưng thời khắc biết mình là nhân viên y tế đầu tiên tại Việt Nam mắc Covid-19 vẫn khiến anh khựng lại giây lát. Nhưng rồi rất nhanh, anh bình thản bước nhanh về khu vực có tấm biển cách ly.

“Khi làm việc, anh em chúng tôi vẫn nói vui với nhau, đen thì chịu thôi. Bước chân qua cánh cửa phòng bệnh nhân, chúng tôi hiểu sẽ đối mặt với nguy cơ lây nhiễm bệnh bất cứ lúc nào. Mình biết điều đó để xác định tâm lý cho bản thân. Đây là nghề nghiệp, là công việc mình đã chọn, đã chấp nhận nguy cơ, sẵn sàng đối mặt nên khi biết mình mắc Covid-19, tôi không nghĩ quá nhiều”, BS T. tâm sự.

Tuy nhiên có một điều khiến anh thật sự lo lắng, trăn trở là sợ lây nhiễm cho đồng nghiệp.

Những bữa cơm ngon mắt tại bệnh viện

BS T. cho biết, một ngày làm quá nhiều nên không thể nhớ nổi mình sơ suất ở đâu nên thực sự rất lo cho mọi người cùng khoa.

“Do nghỉ ngơi cùng khu nên tôi lo virus bám trên các bề mặt như tay nắm cửa, mặt bàn, vật dụng… nhưng chưa được khử khuẩn thì có nguy cơ lây cho những y bác sĩ khác. Hôm đầu tiên, tôi không thể ngủ và cứ thấp thỏm suốt những ngày sau đó”, BS T. nhớ lại.

Anh cũng không dám báo tin dữ với bố mẹ vì sợ mọi người lo lắng. Mãi sau này, khi đọc tin trên báo, bố mẹ mới hay tin. Chỉ khi con trai trấn an: “Con vẫn ổn, sức khoẻ không có gì đáng lo, bố mẹ cứ yên tâm”, ông bà mới tạm thở phào.

Chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng

Ngày đầu ở phòng cách ly, tình trạng đau họng của BS T. tiếp tục tăng kèm sốt nhưng không quá 38 độ. 4-5 ngày kế tiếp, toàn thân anh mỏi nhừ, không buồn nhúc nhích.

Virus cũng tấn công vào phổi khiến anh bị viêm phổi nhẹ. Dù mỏi, dù mệt nhưng bữa nào anh cũng cố ăn hết suất cơm để lấy sức chiến đấu với virus, hy vọng mau khoẻ để được ra ngoài sát cánh cùng đồng nghiệp.

“Đây là lần đầu mình trở thành bệnh nhân nhưng lần này, có lẽ mình là bệnh nhân đặc biệt hơn những người khác một chút nên nhận được rất nhiều yêu thương, động viên từ các anh chị em trong viện”, BS T. xúc động nói.

Nhân viên y tế tại khoa Cấp cứu bón cơm cho bệnh nhân Covid-19 nặng. Ảnh: BS Nguyễn Trung Cấp

Chia sẻ về quá trình làm việc tại khoa, BS T. cho biết, ban đầu ít bệnh nhân, mỗi ngày 1 bác sĩ phụ trách nhưng từ khi có bệnh nhân 17, phải chia 3 ca/ngày, mỗi ca 1 bác sĩ, 3 điều dưỡng. Khi cần kíp sẽ có thêm 1 bác sĩ vào hỗ trợ, số còn lại hỗ trợ ở bên ngoài.

“Chúng tôi phải chia như vậy để tiết kiệm đồ bảo hộ nhất có thể, đề phòng tình huống dịch căng thẳng hơn ở giai đoạn sau và phòng tình huống nhiều bác sĩ nhiễm vẫn còn người làm. Thời điểm đầu tháng 3, lúc đó nguy cơ thiếu khẩu trang vẫn rất cao do thiếu nguyên liệu”, BS T. kể.

Để tiết kiệm đồ bảo hộ, nhân viên y tế trong khoa tranh thủ uống nước rồi đi vệ sinh luôn, tránh phải thay bộ mới hoặc cố nín tiểu đợi hết ca.

“Cứ thế, chúng tôi chia nhau ra làm, vừa làm vừa mò mẫm, vừa rút kinh nghiệm vì đây là bệnh mới, chưa có thuốc đặc trị”, BS T. nói.

BS T. kể, do mỗi ngày rửa tay bằng cồn sát khuẩn đến vài chục lần nên tay ai cũng tróc hết da.

Sau ca trực, bản thân anh chưa có vợ con đỡ hơn, nhưng rất nhiều anh chị có con nhỏ đã nhiều tuần chưa được về nhà, nhớ con chỉ dám gọi điện chốc lát để nhìn, hỏi han con vài câu rồi lại quay vào với bệnh nhân, vừa đi vừa rơm rớm nước mắt, rất thương.

Trong những trường hợp khẩn cấp, sẽ có thêm nhiều y, bác sĩ vào hỗ trợ cấp cứu cho bệnh nhân

“Dù vất vả là thế, nguy cơ là thế nhưng tất cả anh em trong khoa chưa ai rời vị trí. Chúng tôi xác định đây công việc của mình, mình phải chiến đấu đến cùng”, BS T. chia sẻ.

BS T. mới đây đã được công bố khỏi bệnh, đang cách ly thêm trước khi trở về khoa làm việc.

Khi hay tin này, BS Đỗ Thị Phương Mai, Phó trưởng Khoa Nhiễm khuẩn Tổng hợp đã bật khóc vì vui mừng.

"Suốt 2 tuần điều trị, tôi chưa thấy bạn ấy than thở hay lo bệnh mình sẽ nặng lên. Trái lại, lúc nào bạn ấy cũng áy náy vì đã không tự bảo vệ được bản thân nên thường xuyên hỏi han đồng nghiệp có ai bị lây không”, BS Mai chia sẻ.

Thúy Hạnh

Xét nghiệm SARS-CoV-2 ngày 6/5 của bệnh nhân dương tính trở lại khi phết mũi họng. Anh tiếp tục phải thở máy, mở khí quản (N14), chạy ECMO, lọc máu, dẫn lưu khí màng phổi.

Phi công người Anh là bệnh nhân đầu tiên của ổ dịch lớn nhất TP.HCM, Buddha bar (Thảo Điền, quận 2). 18 bệnh nhân khác phát hiện từ ổ dịch này đã được điều trị và cho xuất viện, 7 ca tái nhiễm phải quay lại BV Dã chiến Củ Chi. 

Phan Nhơn

Phi công Anh dương tính lại với nCoV, phổi còn đông đặc

Dấu hiệu sinh tồn tạm ổn, không còn sốt, phổi trái còn đông đặc, song kết quả xét nghiệm PCR của bệnh nhân 91 đã dương tính trở lại với nCoV.