Ba ngày sau, anh Duy về quỳ gối trước mẹ, xin lỗi và nói “bây giờ mẹ không chấp nhận thì con vẫn quyết định tự lo cho Thi”. Ban ngày, nhà có nhiều công nhân, bà không dám khóc. Nhưng đêm về, bà khóc rất nhiều vì không nghĩ con trai lại làm trái ý mình. 

Chị Thi có bầu 4 tháng, bà mới đồng ý gặp tại một hội chợ ở thị xã, chứ không cho bước chân vào nhà mình. Ấn tượng ban đầu, bà thấy Thi ngoan, lễ phép và có gương mặt đáng yêu. Suốt buổi gặp gỡ, bà Vân trách móc, nói rất nhiều về chuyện Thi có bầu trước nhưng chị chỉ im lặng lắng nghe. 

Bà vẫn kiên quyết chưa chấp nhận cuộc tình này. Bà nói với con trai sẽ để 2 năm thử thách, quan sát xem Thi là người như thế nào.

Nếu bà ưng ý, sẽ làm đám cưới thật to. Còn nếu không ưng, bà sẽ không làm đám cưới, mà chỉ tặng cho đôi bông tai. Nếu anh Duy vẫn muốn chăm lo cho 2 mẹ con thì tự gánh vác. Bà không bỏ con trai và cháu nội, nhưng con dâu thì bà không chấp nhận.

Suốt thời gian ấy, bà không cho chị Thi gọi bà là “mẹ” mặc dù cặp đôi đã đăng ký kết hôn. Cặp vợ chồng trẻ sống cùng nhau trong căn nhà trọ, thỉnh thoảng anh Duy về nhà thăm ba mẹ. Có những tối, chị Thi về cùng chồng nhưng phải đứng cách nhà 2-3km đợi chồng vào thăm ba mẹ cả tiếng đồng hồ, rồi lại cùng nhau đi về nhà trọ.

Nhớ lại quãng thời gian có bầu, sinh con mà không được nhà chồng công nhận, chị Thi tâm sự, tính chị vô tư, vui vẻ nhưng cũng không tránh khỏi đôi lúc chạnh lòng. “Khi nhìn vào que thử thai, 2 đứa cũng ‘đứng hình’. Em chưa hề chuẩn bị tâm lý lấy chồng, có con. 

Ngày đó, em xác định sẽ giữ con, vì thấy anh Duy cũng đẹp trai, coi như để 'lấy giống', để cho con mình cũng sẽ đẹp. Việc mẹ chồng chấp nhận hay không, em không quan tâm. Em cũng nói với anh Duy là em muốn sinh con, anh muốn ở với em thì ở, em không ép buộc”. 

Có lần hai người gọi điện cho nhau, chị Thi nghe đầu dây bên kia có tiếng bà Vân mắng con trai. Bà nói “muốn cưới ai thì cưới, không cưới con nhỏ đó” – câu nói mà đến giờ khi nhắc lại chị vẫn còn thấy tủi thân. Nhưng mặc cho mẹ chồng không chấp nhận, chị vẫn vui vẻ dưỡng thai, luôn ngoan ngoãn mỗi khi gặp bà. 

Ngày chị sinh, bà Vân đến bệnh viện, về nhà trọ chăm sóc con cháu. Ngày nào cũng vậy, khi hết việc, vợ chồng bà đều chạy sang chỗ con. Bà hỗ trợ các con chi phí nuôi em bé, nhưng nhất quyết chưa đồng ý đón con cháu về. Chị Thi kể, nhiều khi mẹ con bà cháu ra quán ăn, tay chị ôm con nhưng quay sang mẹ chồng vẫn gọi là “cô”. 

Mãi đến 2 năm sau, như đúng lời bà nói, chị Thi mới được bà “duyệt”, chính thức cho làm đám cưới và công nhận là con dâu. 

Trước khi cưới, bà giao hẹn với chị Thi rằng “đã về nhà mẹ là phải nghe lời mẹ”. Tuy nhiên, cho đến nay, cặp đôi vẫn sống riêng. Bà Vân cũng quan niệm không sống chung với các con, để mỗi người có không gian riêng. 

Sau nhiều năm tiếp xúc, hiểu tâm tính của con dâu hơn, bây giờ, bà rất thương chị. Khi nhận xét về con dâu, bà Vân nói: “Bé Thi chưa làm gì khiến tôi phật lòng. Ngược lại, bé Thi rất có hiếu, làm gì cũng nghĩ đến mẹ, mua cho tôi rất nhiều quần áo, giày dép…”.

Hiện tại, chị Thi đã sinh thêm bé thứ 2. Bày tỏ nỗi niềm của mình, chị bảo tuy mẹ “khó” như vậy nhưng bà rất thương con cháu. Chị sinh hai đứa, đều là một tay bà chăm sóc. Cũng chính vì nhìn vào tấm lòng của bà với các cháu, mà chị đã nghĩ thoáng hơn rất nhiều và không hề để bụng những chuyện cũ.

Chị bày tỏ nỗi niềm rằng, trong cuộc sống, “nếu có điều gì không hài lòng về con, mẹ hãy nói thẳng chứ đừng giữ trong lòng”. Chị cũng mong mẹ chồng coi mình như con gái, bởi vì bà chỉ có chồng chị là con trai duy nhất. Chị cũng sẽ coi bà như mẹ đẻ của mình, cùng chung sống hạnh phúc với nhau mãi mãi. 

Con dâu chuyển giới rơi nước mắt khi mẹ chồng 'dúi' cho 2 chỉ vàng

Đời đào hát...

Bà tiếp chúng tôi tại một quán cà phê trên đường Âu Dương Lân gần khu dưỡng lão nghệ sĩ (phường 3, quận 8, TP.HCM). Bà là nghệ sĩ lão thành Thiên Kim, người đã nhiều năm gắn liền tên tuổi với sự nghiệp sân khấu, truyền hình và quảng cáo.

Nghệ sĩ Thiên Kim và tác giả.

"Tôi không còn nhớ cụ thể từng năm, từng sự kiện đã xảy ra trong đời", bà mở đầu câu chuyện về cuộc đời mình.

"Tôi sinh ra trong một gia đình có truyền thống cải lương. Cha tôi là kép độc Sáu Đỏ. Vốn là con nhà nòi, tôi bén duyên với cải lương từ năm lên 8, được làm đào con cho gánh hát Kim Thoa.

Tôi được giao nhiều vai trẻ con, vai lính hay vai người hầu. Thu nhập lúc bấy giờ rất ít, chủ yếu được nuôi ăn ngày 2 bữa nhưng với tôi không quan trọng. Sau những buổi diễn, tự tôi miệt mài luyện tập".

Năm 16 tuổi, Thiên Kim rời gánh Kim Thoa về đầu quân cho gánh Bích Thuận và được chọn làm đào chính vai Điêu Thuyền trong vở cải lương Phụng Nghi Đình. Tuy là lần đầu tiên được đóng vai chính, Điêu Thuyền đã được nhiều khán giả hoan nghênh, để lại dấu ấn trong lòng khách mộ điệu miền Tây.

Thành công sau vai chính đầu tiên, bà được giao thêm nhiều vai trong các vở tuồng khác. Vai nào bà cũng làm hài lòng được nhiều người từ bầu gánh đến người xem. Cứ thế, bà tiếp tục phát triển nghề nghiệp của mình. Qua nhiều năm, qua nhiều gánh hát, cuối cùng bà trở về lại với gánh Kim Thoa khi gánh hát này tái lập sau một thời gian vắng bóng.

Ngày 19/12/1955 - lúc bấy giờ tôi đã 23 tuổi - gánh hát Kim Thoa khai trương bảng hiệu mới với vở tuồng mới: "Lấp Sông Gianh" của soạn giả Kinh Luân tại rạp hát Nguyễn Văn Hảo, trên đường Trần Hưng Đạo.

Nghệ sĩ Thiên Kim trong phòng tại khu dưỡng lão nghệ sĩ. Trên vách, tấm hình lúc bà con trẻ.

Nội dung của vở tuồng muốn nhắc đến một giai đoạn lịch sử của đất nước thời Trịnh - Nguyễn phân tranh, lấy sông Gianh chia đôi đất nước. Tôi được giao vai chính nữ và nghệ sĩ Duy Lân làm đạo diễn,

Tôi còn nhớ, hôm ấy khách đến xem đông chưa từng có. Rạp Nguyễn Văn Hảo là rạp cải lương lớn nhất thời bấy giờ vẫn không đủ sức chứa.

Người vào xem nườm nượp cả dưới đất và trên lầu. Vở tuồng bắt đầu, cả rạp im phăng phắc. Tiếng đờn, tiếng ca, những lời đối thoại thánh thót. Tất cả được diễn ra đúng như dự trù và không có một sai sót nào xảy ra", bà nhớ lại một thời hoàng kim. 

Câu chuyện được bà kể lại say sưa. Tất cả như tái hiện lại trước mắt bà. Giọng nói của bà cũng trầm bổng như khi bà đang diễn xuất. Người nghệ sĩ khi đã về chiều, những kỷ niệm của một thời đã qua luôn sống lại khi mỗi lần nhắc đến...

Chấm dứt nghiệp cải lương 

Theo bà Thiên Kim, Lấp sông Gianh là câu chuyện dã sử nhằm ca tụng chuyện tình ngang trái của đôi trai gái vốn là con của hai dòng họ thù nghịch nhau.

"Tác giả vở tuồng đã chọn bối cảnh sông Gianh. Nhân vật nam là Từ Vũ theo phe chúa Trịnh. Người nữ là Thơ Đào do tôi thủ vai chính theo chúa Nguyễn. Nhưng éo le thay, Từ Vũ và Thơ Đào lại yêu nhau. Chính họ cũng thừa hiểu rằng mối lương duyên này khó thành bởi mối thù của hai dòng họ còn quá nặng...".

Trong một trận quyết đấu, nàng Thơ Đào chạy đến ngôi miếu cổ thì kiệt sức. Người giữ miếu ra tay cứu chữa và phát hiện người bị nạn là cháu gọi mình bằng cậu. Trước khi về đây ẩn cư, ông giữ miếu làm quan dưới quyền chúa Trịnh.

Rạp Công Nhân trước đây là rạp Nguyễn Văn Hảo, nơi 63 năm trước xảy ra vụ nổ trong lúc vở Lấp sông Gianh đang diễn trên sân khấu.

Biết được âm mưu của chúa Trịnh muốn tranh quyền thống trị đã ra tay diệt chúa Nguyễn, ông cáo quan ở ẩn tại khu miếu cổ này. Cũng nhờ vậy mà gặp và cứu được người cháu.

Đương lúc cậu chữa thương cho cháu thì Từ Vũ chạy đến. Chàng trai lả người vì mất sức. Ông giữ miếu đón Từ Vũ và kịp nhận ra, chàng là con vị ân nhân đã cứu mình thoát khỏi cuộc truy sát của chúa Trịnh thuở trước.

Ông kể rõ cho đôi trai gái hiểu rõ âm mưu của chúa Trịnh. Cả đôi trai gái hiểu nhau xóa bỏ mọi hận thù và kêu gọi dân làng lấp sông Gianh.

"Chúng tôi diễn đến đoạn này thì đã 22 giờ. Trong lúc sân khấu đang tắt đèn để thay đổi cảnh thì bất ngờ một tiếng nổ lớn vang lên. Một trái lưu đạn từ trên lầu ném thẳng vào sân khấu.

Khán giả hốt hoảng tháo chạy. Sân khấu đổ nát. Nghệ sĩ Ba Cương và phóng viên kịch trường Nguyễn Mai gục chết tại chỗ. Diên viên vai phụ tên Phiên, đạo diễn Duy Lân bị thương nặng. Phiên sau đó chết tại bệnh viện. Duy Lân mất một chân. Tôi và ca sĩ Sáu Thoàng bị ghim nhiều miểng vào người", kể đến đây, bà chỉ vào chân, còn một miếng ở chân và nhiều miếng trong người.

Bà dừng câu chuyện. Đôi mắt bà nhắm lại. Dường như cảnh tượng hãi hùng ấy vẫn còn theo bà đến tận hôm nay. Bà nói: "Rất may tôi còn sống, sống trọn một kiếp cầm ca".

Nếu không có sự cố đó, vở diễn chỉ còn một đoạn ngắn nhưng lại là đoạn hay nhất của vở tuồng. Dự định sau khi đổi cảnh sẽ là quân Trịnh ào tới bắn tên độc.

Thơ Đào và Từ Vũ trúng tên, liệu không thoát được cả 2 năm tay nhau nhảy xuống sông Gianh trầm mình. Hồn hai người hiện lên giữa thinh không. Bên dưới, sông Gianh như liền lại đôi bờ. Đôi uyên ương biến thành đôi bướm sát cánh bên nhau bay vào khoảng không vô tận.

Gánh hát Kim Thoa sau đó chuyển đi nơi khác, về các tỉnh miền Tây lưu diễn nhưng không có khán giả cuối cùng đành giải thể tại Gò Công. Nghệ sĩ Thiên Kim, sau khi chữa lành các vết thương cũng từ giã cải lương. Bà bắt đầu lao vào những thử thách mới...

(Còn nữa)

Bếp ăn từ thiện của người phụ nữ đơn thân ở Sài Gòn

Quán phở đang đông khách. Chị chủ quán tất bật với công việc của mình. Bên ngoài, một thùng to đặt trên bếp lò đang bốc hơi nghi ngút. Chị kêu lớn, nước sôi rồi, mấy chị ơi ...