Soi kèo góc Brentford vs Everton, 02h30 ngày 27/2

Trong giai đoạn này các em thích thử nghiệm điều mới mẻ, khám phá năng lực bản thân, mở rộng mối quan hệ. Vị thành niên liên tục đối mặt với những thách thức nếu không được quan tâm, giáo dục đúng cách sẽ dẫn đến nhiều nguy cơ lệch lạc về đạo đức, lối sống, học tập...  

Trong nội dung về sức khỏe sinh sản, nếu không được tuyên truyền, giáo dục đúng cách, các em rất dễ có các nguy cơ quan hệ tình dục sớm, quan hệ tình dục không an toàn, mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, mang thai ngoài ý muốn, phá thai không an toàn… 

Khảo sát vào năm 2021 của UNICEF cho thấy, tại Việt Nam, tỷ lệ nam thanh niên quan hệ tình dục trước 15 tuổi là 0,2%. Tỷ lệ này ở nữ giới cao hơn, khoảng 0,9%. Thậm chí, có đến 8,9% nữ từ 15-19 tuổi đã quan hệ tình dục với bạn tình hơn mình 10 tuổi.

Trong tất cả hơn 4.700 hồ sơ đình chỉ thai nghén tự nguyện trong năm 2022 tại Bệnh viện Phụ sản Trung ương, có 51 hồ sơ là trẻ vị thành niên, chiếm hơn 1% tổng số ca phá thai tại viện trong năm. Tuổi thai trung bình của 51 ca này là 13,5; thấp nhất là 6 tuần, cao nhất là 25. Trong số 51 trẻ vị thành niên phá thai này, 27 trường hợp thai 3 tháng đầu, chiếm gần 53%, số còn lại là phá thai to trên 12 tuần.

Thực tế, tại nhà trường, mặc dù đã có các môn học như Sinh học, Giáo dục công dân, sinh hoạt ngoại khóa nhưng những kiến thức về giáo dục giới tính, tâm sinh lý, sức khỏe sinh sản mới dừng lại ở lý thuyết. Những khoảng trống chưa được lấp đầy trong nhận thức, dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản cho người chưa thành niên gây ra nhiều hệ lụy.

Những năm gần đây, tỷ lệ phá thai ở trẻ vị thành niên gia tăng. Một nghiên cứu năm 2014 cho thấy tỷ lệ này ở Hà Nội là 0,4%, trong khi năm 2022, con số là 1,08%. 

Theo bác sĩ Hà Duy Tiến, Bệnh viện Phụ sản Trung ương, tác giả chính của nghiên cứu trên đây, tỷ lệ phá thai to trên 12 tuần vẫn ở mức cao, phản ánh việc trẻ thiếu kiến thức về sức khỏe sinh sản, phát hiện có thai muộn khi thai đã lớn hoặc do tâm lý lo sợ nên phân vân, chần chừ. Phá thai ở tuổi thai muộn làm tăng nguy cơ thất bại và các tai biến của thủ thuật, đặc biệt ở trẻ vị thành niên. 

Độ tuổi trung bình của các "thai phụ nhí" trong nghiên cứu là 15,7; tuổi nhỏ nhất là 12 tuổi, lớn nhất là gần 18; có 2 trẻ không đi học. Trong 51 trẻ này, một trường hợp từng có tiền sử phá thai.

Chỉ 3 trẻ vị thành niên (6%) sử dụng biện pháp tránh thai, điều này cho thấy trẻ thiếu kiến thức tránh thai. Nhóm nghiên cứu cho rằng giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn ở trẻ vị thành niên không chỉ dừng ở giáo dục giới tính, mà còn cần tuyên truyền tình dục an toàn, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ chăm sóc sinh sản sớm và phá thai an toàn...

Mục tiêu quan trọng trong truyền thông, giáo dục sức khỏe sinh sản đối với trẻ vị thành niên đó là trang bị cho các em học sinh nữ kiến thức để tự chăm sóc sức khỏe, kỹ năng ứng xử trước sự thay đổi tâm sinh lý, cách tránh bị lạm dụng tình dục, hậu quả của việc quan hệ tình dục sớm, cách quan hệ tình dục an toàn, phòng tránh việc mang thai ngoài ý muốn…

Bác sĩ Huệ cho biết, mất ngủ làm trầm trọng thêm chứng trầm cảm hoặc lo âu và ngược lại. Người mất ngủ có nguy cơ trầm cảm gấp 4 lần so với những người khác. 

Nguyên nhân của mất ngủ có thể liên quan đến bệnh lý mạn tính, như bệnh tim và tiểu đường. Ngoài ra, có một số bệnh nhân mất ngủ do sử dụng thuốc hay các tác nhân khác như rượu, caffeine, theobromine, methyl xanthenes.

Đáng lo ngại là tình trạng rối loạn giấc ngủ đồng bệnh lý với rối loạn tâm thần. 35% bệnh nhân rối loạn mất ngủ có một rối loạn tâm thần và một nửa trong số đó là rối loạn cảm xúc. Theo bác sĩ Huệ, rối loạn giấc ngủ thường xảy ra cùng với các tình trạng bệnh thể chất và sức khỏe tâm thần khác như trầm cảm, lo lắng hoặc rối loạn nhận thức. Rối loạn giấc ngủ thường gặp ở phụ nữ nhiều hơn nam giới, đặc biệt tỉ lệ mất ngủ ở phụ nữ mãn kinh cao so với những người ở thời kỳ tiền mãn kinh. 

Bệnh không được điều trị sẽ gây nhiều hệ lụy với sức khỏe thể chất và tâm thần như mệt mỏi, căng thẳng, kém tập trung, suy giảm hiệu quả làm việc, học tập... 

Bác sĩ Huệ khuyến cáo nếu có biểu hiện này, người dân nên đi kiểm tra sức khỏe tâm thần ngay như: khó vào giấc, ngủ không sâu, hay tỉnh giấc, thức dậy sớm và không ngủ lại được…

Để phòng mất ngủ, mọi người cần lưu ý chăm lo cho không gian phòng ngủ, giường chiếu, chăn gối luôn đảm bảo sạch sẽ, chú ý giảm các tiếng ồn trong thời gian ngủ. Bạn luôn giữ tinh thần thư thái để dễ đi vào giấc ngủ hơn, tạo thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ…

Một biện pháp điều trị chứng mất ngủ là liệu pháp thư giãn. Theo đó, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ hướng dẫn thở bằng cơ hoành, phản hồi sinh học, hình ảnh và thiền định. Bệnh nhân thực hiện bài tập hít thở sâu, sau đó là căng và thư giãn xen kẽ các nhóm cơ (ví dụ: cánh tay, cổ, lưng, chân) trên toàn cơ thể, chú ý đến cảm giác thư giãn sau quá trình tập so với cảm giác căng thẳng trước đó và thực hành kỹ thuật này một lần trong ngày, trước khi đi ngủ.

Khi thăm khám, bác sĩ nghi ngờ bà bị ung thư nốt ruồi, kích thước 1x2 cm với biểu hiện sưng, đau, chảy máu nên đã lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm mô bệnh học. Kết quả cho thấy bà mắc ung thư biểu mô tế bào đáy, chỉ định phẫu thuật.

BS Chà cho biết, ung thư biểu mô tế bào đáy là một dạng phổ biến của ung thư da. Ung thư biểu mô tế bào đáy phát triển chậm và thường phát triển ở phần đầu và cổ.

Trong đó ung thư từ nốt ruồi thường bắt đầu từ u kích thước nhỏ, không ngứa, không đau nên người dân ít để ý, tuy nhiên thực tế trong quá trình phát triển, loại u này có thể gây viêm nhiễm, loét, hoại tử, phá hủy tổ chức tại chỗ. Trường hợp biến chứng nặng, u này có thể “ăn” mất ngón tay, chân, miệng, mắt, mũi... tùy vào vị trí khối u gây biến dạng và làm rối loạn chức năng của các cơ quan này.

Vì vậy người dân cần thận trọng khi thấy xuất hiện những bất thường trên da, dù là nhỏ nhất cũng nên đến các cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời. Tránh tâm lý chủ quan khiến bệnh diễn biến phức tạp gây khó khăn cho quá trình điều trị.

So với các nốt ruồi thông thường, nốt ruồi ung thư có hình dạng và màu sắc khác lạ, có thể quan sát bằng mắt thường. Cụ thể, nốt rồi bất đối xứng, đường viền ngoài không rõ nét, có màu khác lạ và kích thước lớn hơn hẳn so với nốt ruồi thông thường

Để điều trị ung thư từ nốt ruồi, các phương pháp áp dụng phổ biến là phẫu thuật (áp dụng ung thư giai đoạn sớm); Nạo và đốt điện để loại bỏ phần da ung thư; Phẫu thuật dao lạnh, dùng khí nito phun lên vùng da bị ung thư; Ghép da để giúp lấp đầy các phần da đã bị cắt bỏ; Xạ trị và hoá trị (áp dụng cho các trường hợp đã ở giai đoạn muộn).

Với ung thư da, nếu bệnh nhân được phát hiện sớm, điều trị kịp thời ngay từ khi nốt ruồi mới sang ác tính thì tỉ lệ khỏi bệnh rất cao.

* Tên bệnh nhân đã được thay đổi.

T.Hạnh

5 tín hiệu từ nốt ruồi cảnh báo ung thư đang tiềm ẩn dưới làn da

Nếu những nốt ruồi trên cơ thể bạn có 5 dấu hiệu này, hãy nhanh chóng đi khám bởi rất có thể bạn những căn bệnh ảnh hưởng tới sức khỏe, thậm chí là ung thư da.