Hai giờ chiều, anh lái xe cho mọi người dừng nghỉ giữa đỉnh Cổng Trời, cả đoàn lục tục kéo nhau xuống xe, mấy người yếu thì ôm đầu ậm ọe, người khỏe thì uống nước, hút thuốc và thả hồn vào mây, vào núi… Mười phút sau, đợi cho mọi người chụp ảnh và gọi điện nhắn tin xong, trưởng đoàn Trần Bình Tám thủng thẳng nói:

"Bây giờ mới chính thức đặt chân vào cao nguyên đá, từ sáng đến giờ đoàn chúng ta mới chỉ đi dạo chơi. Phía trước là dốc, là đèo, là quanh co gấp khúc. Và cái đẹp mê hồn của đất trời Hà Giang cũng bắt đầu từ đây. Mọi người cứ thỏa sức mà say…".

Đúng như lời ông Tám, chiếc xe 16 chỗ bắt đầu vặn vẹo ngả nghiêng, rất nhiều khúc cua tay áo khiến cho mọi người bồng bềnh nôn nao. 

Xe qua đất Yên Minh, Mèo Vạc hiện ra với bạt ngàn núi đá. Không khí trong xe như chùng xuống, có lẽ mọi người đang lặng lẽ thả hồn vào đá. Tôi cảm thấy khâm phục bà con người Mông nơi đây, cảm phục tinh thần bất khuất, sáng tạo, dũng cảm, cần cù của họ.

Họ đã biến đá thành ngô, ngô bạt ngàn chen chân vào từng khe đá, ngô đè đá, vươn cao, trổ hoa trổ bắp. Chắc chắn rằng mỗi cây ngô, mỗi bắp ngô đều ngấm ướt vị mặn mòi những giọt mồ hôi của người dân nơi đây.

Trời đã về chiều, nắng chuyển sang màu vàng, cái nóng dịu đi nhường lại bầu không khí mát mẻ cho cao nguyên đá. Bất chợt, chúng tôi bắt gặp lũ trẻ đang chạy tung tăng trên đường, phóng viên Vũ Nhung nói với anh lái xe cho xe dừng lại, cả đoàn kéo xuống để chia kẹo bánh, truyện tranh và giao lưu với các cháu.

17h30, chúng tôi tới thị trấn Mèo Vạc. Không khí làm việc của các ban ngành trong huyện chiều cuối tuần vẫn diễn ra hối hả. Phó Chánh Văn phòng Ủy ban nhân dân huyện Nguyễn Phi Long đón chúng tôi bằng nụ cười hồn hậu. 

Ăn tối xong, chúng tôi đi nghỉ sớm. Suốt một ngày đánh vật với dốc, với đèo, với gập ghềnh núi đá nên cả đoàn đều thấm mệt. Đêm cao nguyên yên tĩnh và trong lành, không khí mát dịu đã làm giấc ngủ của chúng tôi như ngắn lại.

Lần này lên Mèo Vạc, Liên chi hội Nhà báo Thông tin và Truyền thông có mang theo 500 cuốn sách để tặng cho Trường THPT của thị trấn. Đây là sáng kiến của nhà báo Trần Bình Tám. Ông muốn đem văn hóa đọc đến vùng núi xa xôi này để các em học sinh có điều kiện tiếp cận với các kiến thức mới, kĩ năng sống và hướng nghiệp trong tương lai.

Buổi làm việc với ban giám hiệu nhà trường diễn ra rất nhanh chóng nhưng thật hiệu quả. Thầy giáo quyền hiệu trưởng Nông Thế Huân xúc động tiếp nhận món quà tinh thần từ các nhà báo. Ông nói lời cảm ơn và mong "các nhà báo, các cơ quan ban ngành ở Trung ương quan tâm hơn nữa đến việc học tập của con em các dân tộc ở Mèo Vạc, đặc biệt là con em các dân tộc thiểu số. Hiện nay, chúng tôi vẫn còn thiếu sách giáo khoa, thiếu sách tham khảo, sách hướng nghiệp và các thiết bị giảng dạy khác…".

Chúng tôi đến dự giờ Văn của một lớp 12. Cô giáo Lù Thị Ngân đang say sưa truyền đạt cho các em về cảm thụ văn học trong văn thơ. Nhà báo Trần Bình Tám – một giảng viên đại học – đã được mời giảng mẫu về chủ đề tình yêu Tổ quốc của người Việt Nam.

Mặc dù không có sự chuẩn bị trước nhưng với kinh nghiệm của mình, thầy Tám đã truyền lửa cho các em bằng một phương pháp dạy truyền cảm, dễ hiểu, thu hút sự lắng nghe của các em và các đại biểu. Hết buổi giao lưu, thầy Nông Thế Huân chạy lên ôm chầm lấy nhà báo. Ông nói với giọng tiếc nuối:

- Biết thầy nói hay thế này em cho cả trường tập trung để nghe thì tốt biết mấy.

Cô giáo trẻ Tống Ngọc Huyền thì không giấu nổi xúc động:

-Thầy ơi! Thầy làm em rưng rưng nước mắt. Sao thầy nói thuyết phục và gần gũi thân thương thế! Bọn em học được ở thầy nhiều lắm!

Tạm biệt thầy trò trường THPT Mèo Vạc, chúng tôi đi về xã Pả Vi. Từ đường Quốc lộ 2C nhìn xuống, dòng sông Nho Quế uốn lượn như một dải lụa mềm có màu xanh lục, rất đẹp nhưng nếu ai sợ độ cao sẽ không dám nhìn lâu.

Quả thật, địa hình nơi đây vô cùng hiểm trở. Để lên được các nhà dân, chúng tôi phải đi bộ theo dải đường mòn đã được đổ bê tông. Nhà nào thuận lợi thì ở gần đường, nhà nào ở cao hơn thì chưa có đường lên, cứ phải leo trèo qua các bậc đá trơn trượt và độ dốc cao.

Phó Chủ tịch Ma Quốc Trưởng vẫn luôn dẫn đầu đoàn, tuy vậy mồ hôi đã ướt đầm lưng áo anh. Hai nhà báo nữ Vũ Nhung và Bình Minh rất hứng thú với việc chia bánh kẹo và sách ảnh cho bọn trẻ, nhà báo Nguyễn Đức Huy thì mải mê chụp ảnh.

Được tận mắt chứng kiến cảnh sống khó khăn của bà con người Mông nơi đây, Bình Minh đã thốt lên: “Em thật là may mắn được đi cùng các anh trong chuyến công tác này. Em vẫn biết là bà con còn khó khăn nhưng gặp được bà con rồi, em mới hiểu xóa đói giảm nghèo vẫn còn nhiều việc phải làm”.

Vũ Nhung thì đi hết từ ngạc nhiên này đến ngạc nhiên khác. Từ việc một đôi vợ chồng người Mông có ba cô con gái, người chồng mới 21 tuổi còn cô vợ thì 25 tuổi, đứa con lớn 4 tuổi, đứa con thứ ba còn đang đỏ hỏn. Cả gia đình sống trong ngôi nhà đơn sơ trống trải. Còn ông Giàng Mí Sà sinh năm 1970, Nhung lại tưởng ông ấy là 70 tuổi.

Gia đình ông Sà có 9 khẩu, người con trai lớn đã lấy vợ và có con nhưng vẫn chưa có điều kiện ra ở riêng. Vậy là 9 con người cứ xoay tròn trong ngôi nhà chật hẹp. Bình Minh hỏi han rất kĩ ông Giàng Mí Sà thông qua anh công an xã làm phiên dịch. Được Nhà nước hỗ trợ tiền làm nhà lần này, ông Sà vui lắm. Ông cứ nói đi nói lại rằng:

- Tôi có cái nhà mới rồi. Yên tâm rồi. Giờ chỉ việc lo cái ăn cái mặc và cho con cháu đi học cái chữ nữa thôi.

Cuối buổi trò chuyện, Bình Minh đã lấy tiền riêng của mình ra biếu ông Sà 500 nghìn đồng. Số tiền tuy không lớn nhưng nó mang nhiều ý nghĩa nhân văn, cả người cho và người nhận đều nở một nụ cười thân thiện.

Mới gần trưa mà trời đã nắng như đổ lửa, con đường mòn dẫn lên bản Mã Phí Lèng vẫn nhiều người lên xuống. Bà con đang vận chuyển gạch đá, xi măng để chuẩn bị làm nhà. Dự án xóa nhà tạm đã được triển khai từ nhiều năm nay nhưng vẫn chưa giải quyết hết được khó khăn về nhà ở cho bà con. Vẫn còn rất nhiều việc phải làm, nhiều việc phải lo và còn cần phải thêm thời gian nữa… 

Tại buổi làm việc với các đồng chí lãnh đạo Ủy ban nhân dân huyện Mèo Vạc, chúng tôi hiểu thêm về những khó khăn của tất cả các cấp và các ban ngành trong huyện. Với 86.000 dân trong đó có 79% là bà con người Mông, toàn huyện có 17 xã và một thị trấn, trong đó 10 xã là núi đá, 3 xã ở vùng biên giới.

Vẫn còn hơn 7.000 hộ nghèo và 6% hộ cận nghèo. Đặc biệt là khí hậu ở Mèo Vạc rất khắc nghiệt, hạn hán kéo dài, nước sinh hoạt của bà con rất thiếu, ảnh hưởng nghiêm trọng đến việc tăng gia sản xuất.

Đối với việc phát triển văn hóa xã hội, khó khăn lớn nhất vẫn là việc con em của bà con người Mông không đi học hoặc đi học rồi lại bỏ. Có nhiều lý do khi đặt ra câu hỏi tại sao các em không đến trường? Nào là do địa hình hiểm trở, nhà ở cách xa trường, phải ở nhà tham gia các công việc như giữ em, nấu cơm, chăn bò, chăn lợn, làm cỏ ngô,…

Tôi chợt nhớ đến cậu sinh viên Sình Mí Cáy ở xã Pải Lủng, xuống Hà Nội học ở khoa Quan hệ công chúng và Truyền thông trường Đại học Hòa Bình. Cáy kể, nhà có 5 anh em trai, cậu em thứ hai đã lấy vợ khi tuổi chưa đầy 19. Cậu thứ ba cũng xuống Hà Nội học Cao đẳng Nội vụ. Cả hai anh em đều đi làm thêm bốc vác vào buổi tối hoặc nhặt bóng cho các sân đánh quần vợt. Cố gắng tằn tiện cũng đủ tiền học và tiền ăn.

Năm 2018 Cáy đã ra trường và trở về Mèo Vạc nhận công tác ở một xã trong huyện. Khớp lại các câu chuyện của anh em Sình Mí Cáy, của trường THPT, của các đồng chí lãnh đạo huyện và những điều tai nghe mắt thấy trong chuyến đi, tôi thấy trong lòng đang nhen nhóm một niềm vui và tràn đầy hi vọng.

Theo báo cáo của lãnh đạo huyện, mặc dù còn rất nhiều khó khăn nhưng lộ trình xây dựng chương trình “Nông thôn mới” đang được triển khai quyết liệt. Trong năm 2020 ít nhất sẽ có một xã hoàn thành mục tiêu này. Tôi hỏi đồng chí Phó Chủ tịch huyện:

- Giải pháp nào để tiến hành chương trình xây dựng “Nông thôn mới”?

Đó là sự chỉ đạo sát sao liên tục, đứng đầu là đồng chí Bí thư huyện ủy. Các tiêu chí cụ thể như thu nhập, nhà ở, nhà vệ sinh,… lập ban chỉ đạo để phân bố ngân sách hợp lý; tạo công ăn việc làm; đưa con em đi lao động ở các khu công nghiệp trong nước; ký kết hợp đồng lao động với các tỉnh, huyện giáp biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc; quy hoạch lại các vùng sản xuất, chăn nuôi, kết hợp với du lịch, xây dựng thêm các hồ chứa nước sạch, xóa nhà tạm cho một nghìn hộ dân,…

Con số đưa ra là rất nhiều, rất lớn, nhưng đó là những con số và kế hoạch rất cụ thể, chính xác, mang tính khả thi cao. Điều quan trọng là: "lãnh đạo huyện Mèo Vạc đã xác định đúng mục đích. Đó là: muốn xây dựng nông thôn mới trước hết phải bắt đầu từ dân, dựa vào dân".

Quá trưa, đoàn chúng tôi được Ủy ban nhân dân huyện mời cơm. Mặc dù đã rất đói, cơm rất ngon nhưng câu chuyện về những đứa trẻ người Mông còn thiếu thốn, những ngôi nhà tạm, những thầy cô giáo đang vượt mọi khó khăn để trụ lại với nghề trên cao nguyên đá, để dạy cái chữ cho các em, và cả những trăn trở suy tư của các đồng chí lãnh đạo huyện, của đoàn nhà báo chúng tôi vẫn cứ diễn ra sôi nổi.

Tạm biệt Mèo Vạc, tạm biệt những bà mẹ người Mông ướt đầm mồ hôi trên lưng áo để tạo nên màu xanh mướt mát của ngô. Tạm biệt những nụ cười hồn hậu và đầy thân thiện của người Mèo Vạc.

Những ông bố vật lộn với cô đơn, nuôi vợ con ở trời Tây

Có khoảng 1.900 phụ nữ Hàn Quốc đang nuôi dạy con một mình ở Montreal, Canada, trong khi chồng họ vẫn ở quê nhà, hỗ trợ họ về mặt tài chính.

50 năm trước, một bức tượng của Đức Phật vĩ đại được xây từ thời nhà Đường cùng hàng ngàn bức phù điêu tượng Phật nhỏ bị nhấn chìm dưới nước do việc xây dựng hồ chứa Hắc Long ở huyện Nhân Thọ, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc.

Kể từ tháng 4 năm nay, mực nước hồ chứa giảm mạnh, khiến bức tượng Phật đã bất ngờ nổi lên trên mặt hồ.

Đó là tượng Phật ở tư thế ngồi, cao 16 m, rộng 7,2 m, được dựng trên vách đá cao 760 m so với mực nước biển ở dãy núi Long Tuyền. Đây cũng là bức tượng Phật bán thân lớn và duy nhất ở Trung Quốc được xây dựng vào năm thứ 3 triều đại nhà Đường (năm 707).

Do ảnh hưởng của quá trình phong hóa, phần đầu bức tượng bị thay đổi. Theo chính quyền địa phương, quá trình phục chế tượng cổ sẽ được bắt đầu vào tháng 7 tới đây.

Ông Xu Chengcun, Cựu giám đốc văn hóa của huyện Nhân Thọ, đồng thời là cựu giám đốc Cục quản lý di tích văn hóa tượng Phật Lệ Sơn, tỉnh Tứ Xuyên, cho biết: “Suốt trong nhiều thập kỷ, bức tượng Phật vĩ đại này gần như chưa từng xuất hiện”.

Một chuyên gia nghiên cứu hang động nổi tiếng ở Trung Quốc nhận định, nếu có thể, giới chức địa phương nên cố gắng khống chế mực nước hồ chứa. Đó là cơ hội hiếm có để tượng Đức Phật xuất hiện. Việc thu thập, nghiên cứu và trùng tu tượng Phật cổ hàng nghìn năm tuổi cũng là cách bảo vệ các di tích văn hóa.

Vì sao Hội An hấp dẫn du khách nước ngoài?

Trang mạng du lịch Touropia giới thiệu Hội An là một trong 10 điểm đến du khách nên đặt chân đến một lần khi khám phá Việt Nam.

Công việc của tôi không cần di chuyển nhiều trong ngày, nên xe đạp là lựa chọn hợp lý hơn. Dưới đây là một số điểm mà những ai muốn chuyển qua đi xe đạp đi làm nên cân nhắc:

1. Quãng đường di chuyển một chiều nên dưới 10 km.

2. Không nên đi nếu phải qua các tuyến đường có nhiều xe lớn.

3. Đạp xe đi làm thì nên mặc đồ thể thao, mang theo quần áo để thay, chỉ cần lau người là ổn, không cần tắm.

4. Xe đạp bây giờ có khung và bộ chuyển động tốt, xe trợ lực có thể đạp đến 30 km/h".

Độc giả Minh Hoang bình luận như trên, chia sẻ bốn kinh nghiệm đi làm bằng xe đạp ở Hà Nội. Bình luận này được viết sau bài Tôi ở Bình Tân, đạp xe 36 km mỗi ngày đi làm quận 7.

Trước diễn biến trên, nhiều người vẫn đổ xô đến các điểm bán của Agribank, BIDV, Vietcombank, Vietinbank và cửa hàng SJC để mua vàng. Cảnh xếp hàng giờ đồng hồ chờ tới lượt giao dịch xuất hiện phổ biến. Nhiều nơi phải cho khách lấy số vào buổi sáng, đến chiều quay lại nhận vàng sau.

Anh Thực (quận 1, TP HCM) đứng chờ hơn 30 phút vào chiều 5/6 tại BIDV chi nhánh Nguyễn Công Trứ vẫn chưa tới lượt vào bóc số thứ tự. Anh nói buổi sáng thấy mọi người thi nhau xếp hàng mua vàng nên "cũng thấy nôn nao". Về nhà, anh và vợ lấy tiền để dành rồi chạy ra điểm bán. "Mua được vàng tôi mới thấy yên tâm", anh Thực trả lời khi được hỏi mua vàng vì mục đích gì.

Nói với VnExpress, ông Nguyễn An Huy - chuyên gia tư vấn có kinh nghiệm về thị trường vàng thuộc Công ty FIDT, cho rằng hiện tượng người dân kéo nhau đi mua vàng miếng do đang thiếu kênh đầu tư tích sản. Hiện tại thị trường bất động sản đang gặp khó, trái phiếu vẫn trong cuộc khủng hoảng niềm tin, còn thị trường chứng khoán theo hướng đầu tư an toàn dài hạn chưa thực sự được phổ cập đến đông đảo người dân.

Ngoài ra, theo các nghiên cứu từ nhóm chuyên gia đăng trên Journal of Finance và Financial Analysts Journal- hai tạp chí hàng đầu thế giới về tài chính - trong ngắn hạn nhà đầu tư có khuynh hướng "cờ bạc" (gambling) và thường bị hấp dẫn và sẵn sàng trả giá cao hơn giá trị thực đối với các tài sản có biến động cao. Các cổ phiếu đầu cơ hay vàng miếng hiện tại là một ví dụ. Việc này làm cho tỷ suất sinh lời về dài hạn của các tài sản có tính biến động cao thường thấp hơn các tài sản có biến động thấp, vì về dài hạn thị giá sẽ trở lại giá trị thực.

"Người dân sẽ bị thiệt hại lớn khi mua hoặc bán vàng trong trạng thái FOMO (chứng sợ bỏ lỡ cơ hội) và sự kích thích cờ bạc này", chuyên gia nhấn mạnh.

Trong buổi gặp gỡ báo chí ngày đầu bán giá bình ổn, Tổng giám đốc SJC Lê Thúy Hằng cũng cho rằng thời điểm này, người dân nên cân nhắc, lựa chọn thời điểm mua và bán hợp lý để tránh thiệt thòi. "Thủ tướng đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước can thiệp kịp thời nhằm ổn định thị trường vàng. Vì vậy, người dân nên cân nhắc khi mua", bà Hằng khuyến nghị.

Theo lãnh đạo một trong năm đơn vị thực hiện bình ổn đợt này, quan điểm nhất quán của Ngân hàng Nhà nước là kéo giá vàng về sát thế giới, nên dư địa giảm của vàng trong nước vẫn còn.

"Nếu có tiền nhàn rỗi lúc này và muốn đầu tư, người dân cần cân nhắc kỹ, có thể đợi thêm vài phiên nữa khi xu hướng giá của vàng SJC đã ổn định", người này đưa ra lời khuyên.

Ông Đào Xuân Tuấn - Vụ trưởng Quản lý ngoại hối (Ngân hàng Nhà nước) cũng cho rằng giá bán vàng của các ngân hàng quốc doanh và Công ty SJC có thể còn giảm trong thời gian tới. "Người dân cần thận trọng khi mua trong bối cảnh giá vàng thế giới đầy biến động như hiện nay", ông khuyến cáo.

Trong đợt bình ổn thị trường lần này, Ngân hàng Nhà nước sẽ tính giá vàng theo công thức giá thế giới nhân với tỷ giá tại Vietcombank, cộng các loại thuế phí và thông báo cho các đơn vị. Mỗi doanh nghiệp sẽ tự tính giá bán ra, sao cho không vượt quá 1 triệu đồng so với giá mua từ Ngân hàng Nhà nước. Do đó, diễn biến giá vàng thế giới cũng được nhiều người quan tâm.

Thời gian qua, kim loại quý quốc tế liên tục trồi sụt theo những dữ liệu kinh tế vĩ mô. Jim Wyckoff - nhà phân tích cấp cao tại Kitco, dự báo giá vàng vài tuần tới có thể đi ngang, trừ phi có sự kiện địa chính trị bất ngờ, khiến nhu cầu trú ẩn tăng vọt. Tuy nhiên về dài hạn, thị trường vẫn lạc quan rằng Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) khả năng cao sẽ giảm lãi suất trong năm nay. Đây là trợ lực lớn nhất cho giá kim loại quý.

Những hoàn cảnh neo đơn ở chùa Lâm Quang quận 8 TP.HCM

Chị Trần Thị Lệ - Tổng Giám đốc NutiFood ủng hộ tinh thần người nhà bệnh nhân tại bệnh viện đa khoa Thống Nhất Đồng Nai

NutiFood cũng có kế hoạch hỗ trợ những gia đình bị giảm thu nhập như công nhân, tài xế, giáo viên và những địa phương bị ảnh hưởng bởi đại dịch…

Theo NutiFood, với mong muốn tạo nên một giải pháp thiết thực và bền vững, thực sự giúp đỡ hiệu quả cho những nhóm cộng đồng, chương trình được xây dựng để tạo nên 4 giá trị:

Đầu tiên là giá trị về sức khỏe: Trao tặng các sản phẩm dinh dưỡng giúp bổ sung dưỡng chất, tăng đề kháng, từ đó thêm khỏe mạnh để cộng tác - làm việc, tự bảo vệ mình tốt hơn trước đại dịch và tăng cơ hội phục hồi sức khoẻ.

Tiếp theo là giá trị kinh tế: Đại dịch mang đến sự tổn thương lớn về kinh tế, có nhiều người mất kế sinh nhai, nhiều gia đình lao đao vì giảm thu nhập, thậm chí thiếu tiền sữa cho con… Trước tình hình đó, NutiFood sẽ san sẻ phần nào nổi lo kinh tế và kêu gọi sự chung tay của các doanh nghiệp, cộng đồng để tạo cơ hội nghề nghiệp, hỗ trợ cho những hoàn cảnh này.

Thứ ba là giá trị kiến thức sức khỏe cho cộng đồng: Cái gốc của sức khỏe toàn dân là dinh dưỡng đúng, thói quen sinh hoạt tốt, hiểu biết và phát triển đề kháng cho bản thân cùng gia đình. Các y bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng, nhà khoa học của NutiFood sẽ xây dựng những video, bài viết về cách thức tăng đề kháng mà mọi người có thể áp dụng tại nhà. Chương trình có sự tham gia đặc biệt của Tổng giám đốc Jöns-Petter Svensson từ viện nghiên cứu dinh dưỡng NutiFood Thuỵ Điển.

Giá trị thứ 4 là giá trị tinh thần đến từ sự chung tay lan tỏa: Chương trình sẽ không thể thành công nếu thiếu sự chung tay lan tỏa của một tập thể lớn hơn. NutiFood như “đốm lửa nhỏ”, mong mỏi lan tỏa sự ấm áp đến tất cả mọi người trong hoàn cảnh khó khăn nhất, vẫn còn rất nhiều đóng góp từ các doanh nghiệp, đối tác, tổ chức truyền thông, báo chí, các nghệ sĩ và toàn thể cộng đồng cùng tạo nên “ngọn lửa lớn” dập tắt dịch bệnh.

Đại diện NutiFood chia sẻ: “Sức khoẻ và sự đồng lòng của người Việt chính là nội lực để chúng ta vươn lên trong khó khăn. NutiFood mong muốn góp phần tăng nội lực Việt Nam. Chính vì vậy, chúng tôi phát động chương trình “Sức mạnh Việt chung tay đẩy lùi Covid 19" - để tiếp sức, chia sẻ những kinh nghiệm, kiến thức dinh dưỡng giúp cộng đồng phần nào tăng cường sức đề kháng và hơn hết là lan tỏa tinh thần lạc quan, niềm tin vào sức mạnh Việt - tay trong tay chúng ta sẽ chiến thắng đại dịch Covid-19”.

(Nguồn: NutiFood)

Làm việc một lúc trên hai màn hình rất tiện cho công việc tra cứu văn bản, ngoài ra còn giúp tránh mỏi cổ do cúi nhìn laptop lâu. Phòng làm việc có cửa sổ nhìn ra công viên gần nhà, tôi có thể thư giãn mắt và hít khí trời.

Đói, tôi chạy vào bếp tìm đồ ăn. Mệt, tôi ra phòng khách ngả lưng nằm nghe nhạc. Tôi giải lao giữa các phiên làm việc bằng cách dọn nhà hoặc học đàn.

Thế rồi, con trai thứ hai của tôi, như hầu hết học sinh Việt Nam, gần 19 tháng qua hầu như chỉ học online ở nhà. Một cuộc chiến nho nhỏ xảy ra giữa hai mẹ con mà dĩ nhiên tôi là người thua cuộc. Con tôi sử dụng phòng làm việc để học, chốt cửa ngăn bố mẹ vô tình ló vào màn hình. Tôi chỉ được nhón chân vào sau khi lịch sự gõ cửa, thông báo mẹ tiếp tế đồ ăn và nước uống.

Tôi tiu nghỉu xách laptop ra phòng khách, chỉ tranh thủ dùng phòng làm việc vào khung giờ con nghỉ tiết. Vậy mà thi thoảng cũng có sự cố.

Có hôm, tôi đang hăng hái phát biểu, con cần lấy sách. Biết mẹ đang bật camera, cu cậu bò dưới sàn nhà để tránh "hiện ra" trong cuộc họp của mẹ. Nhìn cậu con 11 tuổi vận công lăn như trong phim chưởng, tôi không tránh khỏi bật cười. Các đồng nghiệp bên Singapore cười theo, dù chủ đề tôi đang nói chẳng có gì hài hước.

Nhưng có lẽ trải nghiệm làm việc từ xa của tôi khá dễ chịu so với nhiều người. Hội thảo trực tuyến với hơn 300 đại biểu tôi mới tham gia thỉnh thoảng bị ngắt quãng bởi tiếng chó sủa, tiếng nồi niêu loảng xoảng, tiếng trẻ con khóc và cả câu "đang bận họp" hơi gắt lên của một ông chồng với vợ. Lần khác, chúng tôi đang họp qua màn hình, những đứa trẻ leo vào lòng bố mẹ đang phát biểu. Có đứa không leo thì bò lổm ngổm xung quanh.

Với hơn 20 triệu học sinh, sinh viên học trực tuyến cùng hàng triệu nhân viên văn phòng chuyển sang chế độ làm việc từ xa do giãn cách xã hội, cách thức học tập, làm việc mới mẻ này chắc chắn không dễ với nhiều gia đình Việt Nam, vốn ít điều kiện chăm lo góc làm việc tại gia.

Kể từ khi dịch Covid-19 bùng phát, thế giới chứng kiến xu hướng "về nhà" chưa từng có. Các gia đình biến bếp ăn thành trường học, phòng ngủ thành nơi làm việc và sân nhà thành công viên.

IKEA, hãng nội thất hàng đầu châu Âu ghi nhận lượng bán hàng online tăng tới 45% so với thời kỳ trước dịch, với 4 tỷ lượt ghé thăm trang web trong một năm. Vào tháng 8 năm ngoái, từ khóa "bàn làm việc" được tìm kiếm nhiều thứ hai trên Amazon, chỉ sau "khẩu trang".

Quá trình chuyển đổi từ văn phòng sang làm việc tại nhà diễn ra nhanh chóng và cấp tập với nhiều tổ chức. Tuy nhiên, sau thời gian bố trí cho nhân viên làm việc ở nhà mang tính tạm thời, nhiều công ty nhận ra làm việc linh hoạt, làm việc từ xa là tương lai của văn hóa doanh nghiệp, dù có đại dịch hay không.

Chỉ số Niềm tin lực lượng lao động do LinkedIn khảo sát năm ngoái cho thấy, 55% người được hỏi cho biết họ duy trì hiệu quả công việc khi làm việc từ xa. Nhóm lạc quan nhất là các nhân viên thuộc các ngành ứng dụng kỹ thuật số mạnh mẽ, bao gồm phần mềm, tài chính và truyền thông.

Tới giữa năm nay, các công ty gồm nhiều tên tuổi lớn như Facebook, Amazon, Microsoft, SAP, Siemens liên tiếp tuyên bố triển khai các chương trình làm việc từ xa lâu dài cho nhân viên, với những lựa chọn linh hoạt như làm việc ở nhà toàn thời gian hoặc bán thời gian kèm chế độ hỗ trợ. Cơ sở của mô hình mới này là sự thay đổi tư duy của lãnh đạo, từ cách quản lý nhân viên thông qua thời gian có mặt của họ tại văn phòng sang quản lý dựa trên lòng tin và hiệu suất công việc.

Vài năm trước thôi, tôi còn nhận được ánh mắt nghi hoặc của một quản lý bộ phận khi xin làm việc tại nhà, nhưng nay thì không. Đại dịch góp phần phá tan những nếp nghĩ quen thuộc, vô hiệu hóa các hình mẫu tư duy truyền thống và đòi hỏi mọi tổ chức, cá nhân tăng cường khả năng thích ứng nghịch cảnh. Nhiều đối tác của tôi đã chấp nhận cho nhân viên vừa họp vừa bế con.

Cũng nhờ đại dịch, ý thức của mỗi cá nhân về sự an toàn và sức khỏe cũng tiến bộ. Các không gian làm việc kín, tập trung đông người sẽ nhường chỗ cho không gian làm việc mở và linh hoạt. Nhiều gia đình có thể biến thành những văn phòng vệ tinh - văn phòng ngoài văn phòng - của các công ty. Do vậy, các tổ chức và cá nhân làm việc từ xa cũng phải xây dựng cho mình một chiến lược hiệu quả.

Từ kinh nghiệm bản thân, tôi nghiệm ra rằng làm việc ở nhà hiệu quả đòi hỏi ban lãnh đạo các doanh nghiệp sự hỗ trợ về cả vật chất lẫn tinh thần. Bởi, như ta thấy, hầu hết chi phí điện, nước, sinh hoạt của các gia đình đều tăng mạnh trong đại dịch. Và nhiều người phải vừa làm việc, vừa chăm sóc người già, trẻ nhỏ trong nhà, không tránh khỏi căng thẳng.

Bên cạnh đó, làm việc tại gia cần sự hợp tác và chia sẻ rất lớn từ các thành viên trong gia đình. Điều này bao gồm việc tổ chức thời gian biểu sinh hoạt rõ ràng, mọi người báo trước cho nhau về kế hoạch làm việc, học tập trong ngày. Việc nhànên được san sẻ giữa các thành viên để các ông bố bà mẹ tránh cảnh đầu bù tóc rối khi họp trực tuyến.

Quan trọng nhất, làm việc ở nhà không có nghĩa làm việc bất kể giờ nào. Mỗi người đều có nhu cầu đảm bảo quỹ thời gian dành cho vận động, nghỉ ngơi và các sở thích cá nhân để duy trì cảm hứng, lối sống lành mạnh. Đó là lý do vợ chồng tôi thi thoảng vẫn hát cùng nhau và chia sẻ trên mạng.

Làm việc ở nhà kéo dài, chúng ta có lúc bị kém tập trung trong không gian gia đình, bị trì trệ và mất hứng do thiếu tương tác trực tiếp với đồng nghiệp, đối tác và thiếu hoạt động nhóm.

Dù ta muốn hay không, kỷ nguyên làm việc từ xa đã bắt đầu.

Cẩm Hà