Bóng đá

Giáo dục: Một nhân quyền cơ bản

字号+ 作者:NEWS 来源:Ngoại Hạng Anh 2025-03-16 14:57:14 我要评论(0)

"Không nên để học vấn mãi làm người khách trọ. Hãy cử hành hôn lễ với chàng (nàng) thôi!". Lời khuyêbongs ddas hoom naybongs ddas hoom nay、、

"Không nên để học vấn mãi làm người khách trọ. Hãy cử hành hôn lễ với chàng (nàng) thôi!". Lời khuyên ấy của De Montaigne (1533-1592),áodụcMộtnhânquyềncơbảbongs ddas hoom nay nhà hiền triết người Pháp, dẫn đến lời khuyên tiếp theo của cụ Nguyễn Du: "Trăm năm tính chuyện vuông tròn/phải dò cho đến ngọn nguồn lạch sông".

Câu chuyện giáo dục - mở đầu cuộc Trò chuyện triết họcdang dở và... bất tận, nay được hân hạnh tái ngộ bạn đọc - sẽ thử làm công việc ấy một cách thật khái quát, góp phần vào nỗ lực suy nghĩ và thảo luận chung về vấn đề giáo dục đầy bức xúc.

{ keywords}
Những học sinh lớp 1 năm học 2013 - 2014 tại lễ khai giảng. Ảnh: Văn Chung

KHẢ THỂ CỦA MỘT “QUYỀN TỰ NHIÊN”

Trước khi đi tìm “ngọn nguồn lạch sông” của vấn đề giáo dục về cả hai phương diện: phương diện lịch sử (các chủ thuyết hay các triết học giáo dục tiêu biểu) và phương diện hệ thống (các khái niệm “nền tảng” của giáo dục), hãy thử đặt giáo dục vào đúng “cương vị” của nó : như môt nhân quyền cơ bản.

Điều 26 của Tuyên Ngôn Phổ Quát về Nhân quyền của Liên Hợp Quốc ngày 10.12.1948 đã trịnh trọng khẳng định:

“1. Mọi người đều có quyền được hưởng giáo dục. Giáo dục phải miễn phí, ít nhất là ở bậc tiểu học và trung học cơ sở. Giáo dục tiểu học phải là bắt buộc, Giáo dục kỹ thuật và dạy nghề phải đến được với mọi người, và giáo dục đại học hay cao hơn phải theo nguyên tắc công bằng cho bất cứ ai có khả năng.

2. Giáo dục nhằm giúp con người phát triển đầy đủ về nhân cách và thúc đẩy sự tôn trọng các nhân quyền và các tự do cơ bản của con người. Giáo dục cũng phải nhằm tăng cường sự hiểu biết, lòng khoan dung và tình hữu nghị giữa tất cả các dân tộc, các nhóm chủng tộc hay tôn giáo, cũng như phải nhằm đẩy mạnh các hoạt động của Liên Hợp Quốc về duy trì hòa bình.

3. Cha mẹ có quyền ưu tiên lưa chọn các hình thức giáo dục cho con cái họ.”

Cùng với quyền được hưởng giáo dục vừa nói, các quyền về lao động, nghỉ ngơi, giải trí, an toàn và an sinh xã hội cũng được lần lượt nêu đầy đủ từ các Điều 22 đến 26. Vài nhận xét:

- Chỉ được gọi là nhân quyền cơ bản khi con người sở hữu nó chỉ vì họ là... con người, nghĩa là, thuộc về con người mọi lúc và mọi nơi. Quyền ấy được “tự nhiên ban cho”, nhờ thế, có cương vị của một “quyền tự nhiên”. Liên Hợp quốc hoàn toàn có lý khi gọi bản tổng hợp này là “Tuyên Ngôn”, chứ không phải Công ước hay Thỏa ước v.v.. Chúng có tính ràng buộc mà không cần thỏa thuận. Chúng có giá trị hiệu lực trước và độc lập với mọi sự đặt định. Vì thế, chỉ cần “tuyên bố” mà không cần “quyết nghị”. Một “Công ước” hay “Hiệp ước” về nhân quyền là một sự mâu thuẫn nội tại! Cách dịch quen thuộc Tuyên Ngôn quan trọng này ra tiếng Việt thành “Tuyên Ngôn quốc tế về nhân quyền” dễ dẫn đến sự ngộ nhận vừa nói, bởi không làm nổi bật tính “phổ quát” (“universal”) đúng theo tinh thần và lời văn chính thức của Tuyên ngôn.

- Nhiều quyền xã hội được nêu trong các điều trên (chẳng hạn quyền lao động, nghỉ ngơi, giải trí, an sinh…) là rất quan trọng, cần được bảo vệ. Nhưng, liệu chúng có quyền yêu sách là thuộc cương vị những nhân quyền phổ quát? Thắc mắc ấy chính đáng, bởi chúng phụ thuộc vào các điều kiện xã hội nhất định, không “phổ quát” (chẳng hạn, quyền lao động, và cùng với nó, là quyền nghỉ ngơi, giải trí, an sinh.., chỉ có ý nghĩa trong xã hội có lao động làm thuê v.v..). Chúng quan trọng, nhưng không… tuyệt đối, không phải do “tư nhiên ban cho”, trái lại thuộc về pháp luật thực định. Thực tiễn chính trị đã nhận ra điều ấy, và không phải ngẫu nhiên khi chúng được gọi là “quyền”, thay vì “nhân quyền” khi được đưa vào các “Công ước quốc tế“ về các quyền kinh tế, xã hội và văn hóa của Liên Hợp Quốc ngày 19.12.1966.

- Ngoại lệ ở đây chính là quyền được hưởng giáo dục như một nhân quyền cơ bản đích thực! Biện minh cho điều này thật không dễ dàng và vượt ra khỏi khuôn khổ câu chuyện của chúng ta, vì phải chứng minh được hai điểm rất khó: quả có nhân quyền tự nhiên cơ bàn, và giáo dục là một trong những quyền ấy!

HÀI HÒA CÁC MỤC ĐÍCH: HẠT NHÂN CỦA GIÁO DỤC

Bảo quyền tự nhiên là dựa vào “ý Trời” sẽ khó thuyết phục với người không có tín ngưỡng. Bảo nó là “sự kiện hiển nhiên” không cần và không thể chứng minh (như quan niệm nổi tiếng của Kant về “mênh lệnh nhất quyết”: khác với châm ngôn chủ quan, mệnh lệnh nhất quyết về luân lý là khách quan: “Hãy hành động sao cho châm ngôn chủ quan của bạn lúc nào cũng có thể trở thành một quy luật phổ quát” ) thì có vẻ chưa đủ vì chưa cho thấy sự tất yếu tại sao tôi phải tuân thủ nó. Khó thật, nhưng ít ra phải thừa nhận sự tất yếu rằng tự do của ta không phải vô giới hạn: thứ nhất là tất yếu tự nhiên vì tôi không thể tàng hình đến thăm bạn được, và thứ hai là tất yếu lôgíc khi không thể vừa muốn ăn vừa muốn giữ lại miếng bánh ngọt! Nghĩa là, ta tất yếu phải... muốn một số điều nhất định thôi, bởi hai sự tất yếu trên đây không cho ta có lựa chọn khác. Trong số các điều... “muốn” ấy, có các quyền cơ bản. Tại sao?

“Đặc điểm của tâm hồn có giáo dục là biết thưởng lãm ý kiến mà mình không đồng ý”.

(ARISTOTELES)

Thưa, vì ai ai cũng muốn đạt được những mục đích của mình. Mục đích khác với mong ước, vì mục đích, về nguyên tắc, không thể bất khả thi. Nó đòi hỏi phải tìm ra và sử dụng những phương tiện thích hợp, kể cả và nhất là để loại bỏ những trở ngại (muốn vào nhà, phải mở cửa!). Ta không thể đồng thời theo đuổi những mục đích trái ngược nhau đã đành, mà cũng không thể biết hết mục đích của những người khác. Cách duy nhất để tránh xung đột là phải có những quy tắc chung đảm bảo sự hài hòa phổ quát về các mục đích, khiến ta có thể nêu thành công thức: ai ai cũng muốn có sự hài hòa về mục đích theo những quy tắc chung. Từ đó mới có Ý niệm về (pháp) quyền, về (pháp) quyền khách quan và (pháp) quyền chủ quan.

Muốn chứng minh một quyền là nhân quyền cơ bản, ta phải chứng minh rằng thiếu nó sẽ không thể có sự hài hòa phổ quát về mục đích (đó là lý do một số quyền kinh tế, xã hội không hoàn toàn là những quyền cơ bản). Sự hài hòa ấy cũng không thể đạt được bằng cưỡng bách, nếu không muốn chỉ có sự hài hòa giả tạo, bề ngoài.

Vậy, chỉ có giáo dục mới góp phần thực hiện được sự hài hòa đích thực, qua hai bước khai minh: - dù có ý thức hay không, con người mặc nhiên muốn có sự hài hòa về mục đích (với mình và với người khác); - thấy rằng bạo lực, kỳ cùng, không thể mang lại sự hài hòa đích thực và lâu bền.

Từ đó, có thể phát biểu mục tiêu cơ bản của giáo dục theo tinh thần của Tuyên Ngôn, nhất là khoản 2, điều 26 với tư cách một nhân quyền cơ bản như sau:

Mọi người đều có quyền được hưởng giáo dục để giúp họ có thể thấu hiểu ý niệm về (pháp) quyền và nhận ra rằng bạo lực không phải là phương tiện thích hợp để đạt được những mục đích của mình.

Triết học phát triển những phương pháp để đặt cơ sở hoàn toàn thuần lý cho các chuẩn mực đạo đức và pháp quyền, vì thế, đã và sẽ luôn có mặt trong mọi nghị luận về giáo dục.

(Theo Bùi Văn Nam Sơn/ Người Đô Thị)

Bài 2: Một “siêu lý thuyết” về giáo dục

1.本站遵循行业规范,任何转载的稿件都会明确标注作者和来源;2.本站的原创文章,请转载时务必注明文章作者和来源,不尊重原创的行为我们将追究责任;3.作者投稿可能会经我们编辑修改或补充。

相关文章
网友点评
精彩导读

Nếu đang tìm một laptop cao cấp nhưng vẫn để mắt đến tablet, hãy chọn Surface Book của Microsoft. Nhà sản xuất Windows đã khiến nhiều người thay đổi định kiến khi giới thiệu mẫu laptop đầu tiên. Điều gì khiến thiết bị này trở nên đặc biệt đến vậy: đó chính là màn hình có thể tháo rời, trở thành tablet nhẹ nhưng mạnh mẽ. Một số mẫu Surface Book còn tích hợp card đồ họa ngay trong bàn phím, mang lại năng lực xử lý đồ họa, chỉnh sửa video và chơi game không thua kém ai. Thực tế, Microsoft khẳng định nó mạnh gấp đôi Apple MacBook Pro.

Giá: từ 1.499 USD (33,4 triệu đồng)

Apple MacBook

Mẫu MacBook mới nhất của Apple chỉ có một cổng kết nối cho USB-C, đồng nghĩa bạn cần adapter và hub USB để sử dụng các phụ kiện đang có. Hiệu suất của nó cũng không thể so sánh với các mẫu laptop “quái vật” hơn. Tuy nhiên, ưu điểm nằm ở thiết kế siêu mỏng, nhẹ và nhanh, pin tuyệt vời. Bàn di trackpad mới hỗ trợ tính năng Force Touch, xác định lực tác động để phản hồi. Trên hết, nó đẹp và mỏng hơn cả MacBook Air. Đây là lựa chọn dành cho những người yêu thích thời trang và nhu cầu hàng ngày chỉ là đọc email, duyệt web, xem video. MacBook mới có thêm tùy chọn màu vàng hồng sành điệu.

Giá: từ 1.299 USD (28,96 triệu đồng)

Lenovo ThinkPad T460

T460 là “truyền nhân” của dòng máy tính doanh nhân rất được yêu thích của Lenovo, T450. Chúng chắc chắn, nhanh, đáng tin cậy, có nhiều cổng kết nối. T460 có pin tháo rời để dễ dàng thay đổi. Ngoài ra, thời lượng pin lên tới 14 tiếng nhờ hệ pin kép. Laptop mới của Lenovo nhận được đánh giá tốt hơn từ người dùng so với các laptop khác thuộc dòng T460.

Giá: từ 809,1 USD (18 triệu đồng)

Apple MacBook Air

MacBook Air là một trong các laptop tốt nhất có thể mua hiện nay. Không chỉ mỏng và nhẹ, nó có hiệu suất và thời lượng pin xuất sắc. Năm ngoái, Apple đã nâng cấp MacBook Air với chip thế hệ 5 từ Intel, đồng nghĩa Air có thời lượng pin còn dài hơn chỉ sau một lần sạc so với trước đây. Theo đánh giá của LaptopMag, thiết bị có thể kéo dài tới 17 tiếng. Máy có hai kích thước màn hình 11 và 13 inch nhưng nếu muốn dùng chủ yếu cho công việc, bạn nên chọn loại to hơn.

Giá: từ 899 USD (20 triệu đồng)

Razer Blade Stealth

Razer Blade Stealth giới thiệu concept khá lạ. Mẫu laptop này mỏng và tiện dụng như ultrabook, cho phép thực hiện các tác vụ hàng ngày như xem phim, lướt web, chỉnh sửa Photoshop. Nó có màn hình đẹp và thiết kế bắt mắt. Tuy nhiên, nó không có card đồ họa đi kèm nên nếu muốn chơi game “hạng nặng”, bạn phải kết nối với dock Razer Core. Dock bổ sung card đồ họa rời mạnh mẽ, tương thích với hầu hết GPU phổ biến của AMD hay NVIDIA. Nếu là một game thủ chuyên nghiệp, bạn không thể bỏ qua Razer Blade Stealth.

Giá: từ 999 USD (22,2 triệu đồng) cho Stealth và 399 USD (8,9 triệu đồng) cho Core

Apple MacBook Pro Retina

" alt="11 laptop đáng mua nhất trong mọi tầm giá" width="90" height="59"/>

11 laptop đáng mua nhất trong mọi tầm giá

Theo Sở TT&TT tỉnh Bạc Liêu, ngày 29/3/2017, Ủy ban nhân dân tỉnh Bạc Liêu ban hành Kế hoạch số 22/KH-UBND về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động của cơ quan nhà nước tỉnh Bạc Liêu năm 2017.

Mục tiêu của Kế hoạch nhằm xây dựng và phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật CNTT, các hệ thống thông tin tạo nền tảng phát triển chính quyền điện tử cấp tỉnh, đảm bảo an toàn, an ninh thông tin; đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong tất cả các lĩnh vực quản lý của các cấp chính quyền, gắn với quá trình cải cách hành chính để nâng cao hiệu quả hoạt động của các cơ quan nhà nước trên địa bàn tỉnh, tạo ra một môi trường làm việc tại các cơ quan công quyền ngày càng minh bạch, hiệu quả, phục vụ cho sự phát triển kinh tế xã hội chung của tỉnh; đẩy mạnh việc đào tạo và sử dụng nguồn nhân lực, đảm bảo đáp ứng được yêu cầu ứng dụng CNTT trong cơ quan Nhà nước trên địa bàn tỉnh; tăng cường công tác bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.

Kế hoạch nêu rõ các mục tiêu cụ thể như sau: Phát triển hạ tầng kỹ thuật, đầu tư trang thiết bị CNTT trong các cơ quan Nhà nước đảm bảo đáp ứng đủ tiêu chuẩn và đủ khả năng phục vụ công tác ứng dụng CNTT trong cơ quan; kết nối mạng chuyên dùng của tỉnh đến tất cả các cơ quan Nhà nước các cấp.

Ứng dụng CNTT trong cơ quan Nhà nước: 100% các Sở, Ban, ngành cấp tỉnh, UBND cấp huyện và UBND cấp xã trong tỉnh đều ứng dụng hệ thống quản lý văn bản liên thông của tỉnh, tạo môi trường làm việc hiện đại, giảm giấy tờ, tiết kiệm chi phí và mở rộng không gian làm việc. Phấn đấu đến cuối năm 2017, tất cả các văn bản không mật, tài liệu chính thức trao đổi giữa các cơ quan Nhà nước được gửi dưới dạng điện tử, duy trì và thực hiện nghiêm túc việc sử dụng hộp thư điện tử công vụ trong trao đổi văn bản, công việc.

Ứng dụng CNTT phục vụ người dân và doanh nghiệp: Phấn đấu 100% Cổng thông tin điện tử các cơ quan Nhà nước cung cấp đầy đủ các nội dung theo quy định tại Nghị định 43/2011/NĐ-CP ngày 13/6/2011 của Chính phủ. Tiếp tục xây dựng Cổng thông tin điện tử trở thành kênh thông tin chính thống giới thiệu về lợi thế, tiềm năng, chính sách thu hút, kêu gọi đầu tư của tỉnh. Tiếp tục đảm bảo cung cấp 100% các dịch vụ công trực tuyến ở mức độ 1 và 2 trên Cổng thông tin điện tử các cơ quan Nhà nước tỉnh, tăng cường cung cấp dịch vụ hành chính công trực tuyến mức độ 3 trở lên ở một số ngành, lĩnh vực và kết nối liên thông vào hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu Quốc gia, góp phần giảm bớt thủ tục giấy tờ, thời gian, công sức cho xã hội; triển khai hệ thống một cửa tại tất cả các huyện, thị xã, thành phố, tạo điều kiện thuận tiện cho người dân, doanh nghiệp đến liên hệ làm việc với cơ quan Nhà nước.

" alt="Bạc Liêu: Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong cơ quan nhà nước năm 2017" width="90" height="59"/>

Bạc Liêu: Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong cơ quan nhà nước năm 2017

Bộ Công Thương cho biết, theo Giáo sư Klaus Schwab - Nhà sáng lập và đồng thời là Chủ tịch của Diễn đàn kinh tế thế giới, chúng ta đang ở giai đoạn bắt đầu của một cuộc cách mạng mới - sẽ thay đổi hoàn toàn cách chúng ta sống, làm việc và kết nối, đó chính là cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư. Cuộc cách mạng này được dự đoán có tác động nhất định tới sự phát triển bền vững của các quốc gia, đặc biệt là các quốc gia đang phát triển.

Cuộc cách mạng công nghiệp này đang trở thành một trong những mối quan tâm hàng đầu của các nền kinh tế trên toàn thế giới và Việt Nam không nằm ngoài xu thế chung đó. Theo Bộ Công Thương, mang tính chất của một cuộc cách mạng, cách mạng công nghiệp lần thứ tư với sự ứng dụng mạnh mẽ những thành tựu khoa học công nghệ đã và đang làm biến đổi sâu sắc và mạnh mẽ về tư liệu sản xuất, làm thay đổi căn bản cách thức con người tác động vào đối tượng sản xuất và làm thay đổi nền sản xuất của xã hội.

Những thành tựu khoa học công nghệ trong cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư diễn ra tại một loạt các lĩnh vực khác nhau của đời sống, như vật lý với công nghệ in 3D, số hoá với sự phát triển của IoT (Internet of Things - Internet kết nối vạn vật) hay AI (Artificial Intelligence - Trí tuệ nhân tạo), sinh học với công nghệ gene… sẽ có khả năng mang tới sự thay đổi cho toàn bộ chuỗi sản xuất công nghiệp.

" alt="Bộ Công Thương mở diễn đàn “mổ xẻ” ảnh hưởng của CMCN 4.0 đến sản xuất, dịch vụ" width="90" height="59"/>

Bộ Công Thương mở diễn đàn “mổ xẻ” ảnh hưởng của CMCN 4.0 đến sản xuất, dịch vụ