- Theo ông, những tổn thương tâm lý lâu dài với những trẻ em từng là nạn nhân của các hành vi xâm hại là gì?

PGS.TS Trần Thành Nam: Trẻ là nạn nhân của dâm ô và xâm hại ở độ tuổi càng nhỏ thì mức ảnh hưởng càng lớn và hậu quả càng lâu dài. Các triệu chứng có thể xuất hiện ngay hoặc sau vài ba tuần với các dấu hiệu đặc trưng về cảm xúc (lo lắng, bồn chồn, trở nên quá cảnh giác hoặc nhạy cảm với các tình huống gợi nhớ); hành vi (né tránh những bối cảnh, không gian, địa điểm, con người có thể gợi nhớ lại sự kiện gây hoảng sợ làm cá nhân không thể thoải mái sinh hoạt và tham gia các hoạt động như trước đây nữa) và  ký ức xâm nhập (những hành động sợ hãi đó có thể xuất hiện lặp lại trong giấc mơ khiến trẻ gặp ác mộng, tỉnh dậy giữa đêm và không thể trở lại đi ngủ được).

Nghiên cứu cũng cho thấy nạn nhân của xâm hại thường gặp khó khăn trong việc kiểm soát sự tức giận. Các em tự đổ lỗi dằn vặt bản thân, mất sự tin tưởng vào người khác; tự thu mình lại trước các mối quan hệ xã hội. Về lâu dài, các em có nguy cơ phát triển các rối loạn lo âu, trầm cảm, rối loạn ăn uống (cuồng ăn hoặc chán ăn); rối loạn trong đời sống tình dục khi lớn lên; lạm dụng chất gây nghiện.

Tính trung bình, những em đã từng bị dâm ô hoặc xâm hại tình dục nghiêm trọng sẽ có hành vi tự hủy hoại (cắt tay; tự hành xác) nhiều hơn. Trung bình, mỗi em sẽ có từ 10-13 lần lập kế hoạch tự tử. Đáng sợ hơn là những người đã từng bị lạm dụng có nguy cơ trở thành tội phạm lạm dụng những đứa trẻ khác trong tương lai. Thế hệ sau của các em cũng thường có nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần hơn những nhóm trẻ khác. 

- Có một thực tế ở Việt Nam là nhiều người lớn không ý thức được những hành vi đụng chạm của mình với trẻ là một hành động gây tổn hại tâm lý trẻ, mà chỉ coi đó là sự trêu đùa. Theo ông, làm thế nào để nâng cao nhận thức của cộng đồng về việc bảo vệ thân thể và tâm lý trẻ em trong những trường hợp này? 

Theo quan điểm của cá nhân tôi, có lẽ kiến thức về những hành vi dâm ô và xâm hại trẻ em đã được giới thiệu trên truyền thông quá nhiều rồi. Tôi tin là về mặt nhận thức ai cũng biết, chỉ là vẫn còn khoảng cách giữa nhận thức chưa thay đổi hành vi.

Nó cũng giống như luật giao thông ai cũng biết không được vượt đèn đỏ nhưng vẫn có người vượt nếu như môi trường thuận lợi và không có cảnh sát giao thông. Vì vậy, tôi nghĩ rằng tất cả những khu vực có nguy cơ (cụ thể trong trường hợp này là thang máy), chúng ta nên dán một thông báo rõ ràng, ví dụ như “Vì lý do an toàn, mọi hành vi của bạn đang được máy quay ghi lại”. Đó là biện pháp bất đắc dĩ khi một bộ phận thiếu ý thức về hành vi cá nhân nơi công cộng.

Một hành vi đụng chạm vào bộ phận nhạy cảm của trẻ trong thang máy xảy ra ở Hà Nội mới đây.

- Ông có thể chia sẻ một số biện pháp giúp trẻ tự vệ và nhận biết những kẻ khả nghi ở nơi công cộng?

Các chương trình tập huấn phòng chống xâm hại tình dục đã có nhiều. Tôi chỉ muốn nhấn mạnh là những chương trình này phải được xây dựng dựa trên những bằng chứng nghiên cứu đi trước về tính hiệu quả của các chương trình, chứ không thể làm bừa, làm cho có, làm cho qua. Các chuyên gia thiết kế chương trình can thiệp phải dựa trên bằng chứng nghiên cứu khoa học chứ không phải thiết kế dựa trên quan điểm cá nhân “tôi nghĩ là” hay “tôi tin là”.

Ví dụ, nghiên cứu trên thế giới về các chương trình phòng chống xâm hại tình dục ở học sinh thường được thiết kế trên tiếp cận trường học (School-based), tiếp cận cộng đồng (community based), tiếp cận gia đình (family based) và tiếp cận tại chỗ (placed based). Mặc dù phải có sự đồng bộ triển khai giữa các hướng tiếp cận nhưng tiếp cận trường học đóng vai trò nòng cốt có sự ảnh hưởng nhất.

Về nội dung giảng dạy, các chương trình có hiệu quả đều nêu các vấn đề chính như: Giới thiệu về phổ hành vi xâm hại, lạm dụng tình dục; Quyền bất khả xâm phạm về thân thể cá nhân; Hành vi dẫn dụ làm thân; Nhận diện các tình huống an toàn và không an toàn; Cách nói không một cách nhất quán và tự tin; Tầm quan trọng và cách thức chia sẻ những bí mật với người lớn; Nhận diện các dạng động chạm phù hợp và không phù hợp. 

Về phương pháp tổ chức giảng dạy, phần nhiều các chương trình có hiệu quả đều sử dụng đa dạng các phương pháp trong đó có chiếu phim, đóng vai trong đó tình huống sân khấu hoá chiếm đa số. Các phương pháp giảng dạy quy trình hoá từ làm mẫu hành vi – yêu cầu tập luyện đóng vai – đưa ra phản hồi điều chỉnh – tiếp tục thực hành đóng vai – mở rộng các tình huống để khái quát hoá kỹ năng (qua game, bài luận thu hoạch, viết truyện, giải quyết tình huống mẫu) được vận dụng nhiều.

Ngoài ra, các bằng chứng đi trước cũng cho thấy nhiều phương pháp khác cũng được áp dụng trong quy trình tổ chức giáo dục phòng chống kỹ năng xâm hại tình dục cho các em còn sử dụng các bài hát, các phương tiện hỗ trợ trình chiếu, hình ảnh, thời gian phản hồi trực tiếp với giảng viên hoặc giám sát sau đó. Với những chương trình có hiệu quả, luôn có phần giới thiệu những nội dung giáo dục với cha mẹ của trẻ và có mạng lưới kết nối sau khoá tập huấn giữa học sinh – cha mẹ - nhà trường -  các tổ chức bảo vệ trẻ em và các số điện thoại hỗ trợ khẩn cấp.

Cá nhân tôi mong muốn đề nghị các cơ quan có thẩm quyền sẽ rà soát lại nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức của các chương trình giáo dục phòng chống xâm hại hiện hành để đảm bảo tính khoa học và hiệu quả.

Bé trai 6 tuổi bị người đàn ông dâm ô trong thang máy

Hình ảnh trích xuất từ camera thang máy chung cư ở Hà Nội cho thấy, người đàn ông đá vào vùng nhạy cảm của cậu bé.

Tuy nhiên, tôi chỉ muốn mua loại bảo hiểm thuần về bảo vệ rủi ro tính mạng và không có nhu cầu đầu tư. Nhờ chuyên gia tư vấn nên chọn loại nào phù hợp với khả năng tài chính.

Trần Thanh Bình, 32 tuổi, Tiền Giang

Chuyên gia tư vấn

Theo nguyên tắc quản lý tài chính, người trụ cột có thể trích 10% thu nhập để tham gia bảo hiểm. Với mức thu nhập của bạn trung bình tạm tính 210 triệu mỗi năm, mức phí phù hợp mà bạn có thể tham gia bảo hiểm là khoảng 21 triệu một năm, tương đương số tiền mỗi tháng khoảng 1,7 triệu đồng.

Có nhiều sản phẩm nhân thọ rất đơn giản, không có mục đích tiết kiệm hay đầu tư nhưng có giá trị bảo vệ và phù hợp cho những người chưa có điều kiện tài chính tốt.

Với nhu cầu tham gia bảo hiểm để bảo vệ sinh mạng trước rủi ro và thời hạn đóng phí ngắn,dòng sản phẩm bảo hiểm tử kỳ được xem là phù hợp nhất. Đây là dòng sản phẩm nhân thọ có chức năng bảo vệ sinh mạng của người tham gia trong thời hạn bảo hiểm.

Tuy nhiên, bản chất của bảo hiểm tử kỳ là bảo vệ thuần túy, không có yếu tố tiết kiệm hay tích lũy như dòng bảo hiểm phổ thông hiện nay là bảo hiểm liên kết đầu tư. Chính vì thế, mức phí của loại bảo hiểm tử kỳ thường thấp hơn so với các loại khác.

Lấy ví dụ, bạn mua một sản phẩm bảo hiểm tử kỳ truyền thống, đóng phí trong 3 năm và được bảo vệ trong 10 năm thì trong vòng 10 năm đó, nếu bạn xảy ra rủi ro tử vong, công ty bảo hiểm sẽ chi trả toàn bộ tiền bảo hiểm cho bên thụ hưởng.

Cần lưu ý rằng, sau khi hết thời hạn 10 năm được bảo hiểm, nếu bạn không có rủi ro về tử vong thì số tiền bảo hiểm đã đóng trong suốt 3 năm sẽ không được hoàn lại. Đây là tính chất chung của dòng bảo hiểm tử kỳ truyền thống.

Hiện, thị trường cũng xuất hiện sản phẩm bảo hiểm tử kỳ cải tiến, thêm tính năng hoàn phí, nhằm khắc phục nhược điểm của dòng sản phẩm truyền thống.

Ví dụ, tại Manulife, dòng sản phẩm An Tâm Vui sống 2.0 là bảo hiểm tử kỳ cam kết hoàn tối đa 110% số tiền đóng vào tùy thuộc mốc thời gian bạn chọn hoàn phí. Có mốc đóng phí 3 năm, 5 năm, 10 năm tương ứng với thời gian bảo vệ 15 năm, 20 năm và 30 năm.

Với trường hợp của bạn, dự kiến, nếu lựa chọn đóng phí 21,7 triệu đồng mỗi năm, đóng trong thời hạn 10 năm và được bảo vệ tới 30 năm, bạn sẽ nhận được giá trị hoàn lại cao nhất vào năm thứ 20.

Tuy nhiên, bạn cần lưu ý là nếu lựa chọn hoàn phí thì hợp đồng ngay lập tức chấm dứt hiệu lực, nghĩa là bạn sẽ không còn được bảo vệ rủi ro về sinh mạng.

Nhìn ở góc độ người dùng, bạn có thể thấy dòng bảo hiểm tử kỳ có hoàn phí tương tự với bảo hiểm hỗn hợp trên thị trường. Tuy nhiên, bảo hiểm hỗn hợp được bán theo "combo" gồm quyền lợi tử vong và quyền lợi sức khoẻ như thương tật, ung thư, tai nạn... do đó mức phí bảo hiểm hỗn hợp thường cao hơn. Chi phí cao khiến loại này có thể nằm ngoài ngân sách của bạn.

Trong khi đó, bảo hiểm tử kỳ thuần bảo vệ sinh mạng,do đó đáp ứng đúng nhu cầu bảo vệ sinh mạng và giảm được chi phí cho người mua. Bên cạnh đó, khác với các sản phẩm như bảo hiểm hỗn hợp hay liên kết đầu tư, người mua có thể biết rõ số tiền mà mình nhận lại được theo từng năm, chính xác theo bảng minh hoạ được thiết kế.

Vì đây là sản phẩm có tính năng cốt lõi là bảo vệ sinh mạng nên nếu muốn có thêm các tính năng bảo vệ sức khỏe, bạn có thể mua thêm các sản phẩm bổ trợ đi kèm (thường gọi là thẻ sức khỏe) để có quyền lợi khám chữa bệnh nội trú, ngoại trú, nha khoa, gia tăng quyền lợi trợ cấp y tế, tùy thuộc vào điều kiện kinh tế và nhu cầu của mình.

Bà LýTrần

Giám đốc Phát triển sản phẩm Manulife Việt Nam

Chiều 6/12, tại Trụ sở Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Tô Lâm đã tiếp Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang nhân chuyến thăm làm việc lần thứ hai tại Việt Nam.

Tổng Bí thư Tô Lâm hoan nghênh Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang trở lại thăm Việt Nam, chúc mừng Chủ tịch Jensen Huang nhân dịp được vinh danh và trao tặng Giải thưởng VinFuture vì những đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp phụng sự nhân loại và một thế giới tốt đẹp hơn.

Tổng Bí thư Tô Lâm trân trọng cảm ơn và đánh giá cao nỗ lực của cá nhân Chủ tịch Jensen Huang và đội ngũ Tập đoàn NVIDIA thời gian qua đã rất tích cực phối hợp với Chính phủ Việt Nam để thúc đẩy hợp tác, hiện thực hóa cam kết "biến Việt Nam thành ngôi nhà thứ hai của NVIDIA" thông qua việc thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Trí tuệ nhân tạo (AI) và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam.

Tổng Bí thư coi đây là dấu mốc quan trọng cho sự khởi đầu quan hệ hợp tác chiến lược giữa Việt Nam với Tập đoàn NVIDIA, cho rằng việc hợp tác thành công với các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới như NVIDIA trong việc nghiên cứu và phát triển, chuyển giao công nghệ, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao có vai trò cốt lõi, giúp Việt Nam khai thác tối đa tiềm năng của AI để định hình tương lai công nghệ, hiện thực hóa các mục tiêu phát triển trong kỷ nguyên mới của dân tộc.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh Việt Nam đang ở thời điểm hết sức quan trọng với các thay đổi mang tính cách mạng về tư duy và phương pháp tổ chức thực hiện chiến lược phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; Đảng và Chính phủ Việt Nam đặc biệt mong muốn tận dụng thành tựu của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, coi khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo là trọng tâm để chuyển đổi mô hình tăng trưởng, phát triển nền kinh tế số và phát triển bền vững; xác định lĩnh vực bán dẫn và AI là ưu tiên chiến lược nhằm tạo ra các bước tiến vượt bậc về năng suất và khả năng cạnh tranh mạnh mẽ, tham gia sâu vào chuỗi giá trị công nghệ toàn cầu.

Tổng Bí thư Tô Lâm bày tỏ mong muốn Tập đoàn NVIDIA tiếp tục đồng hành với Việt Nam để phát triển hệ sinh thái AI, đẩy mạnh tính tự lực tự cường công nghệ; khẳng định Đảng, Nhà nước Việt Nam coi Tập đoàn NVIDIA là đối tác chiến lược hàng đầu trong lĩnh vực bán dẫn và AI, cam kết tạo điều kiện thuận lợi nhất để các nội dung hợp tác giữa hai bên được triển khai hiệu quả, đưa Việt Nam trở thành điểm sáng mới về công nghiệp bán dẫn, AI và đổi mới sáng tạo ở khu vực và thế giới, đồng thời đóng góp vào sự phát triển chung của kinh tế thế giới và văn minh nhân loại.

Phát biểu tại cuộc tiếp, Chủ tịch Tập đoàn NVIDIA Jensen Huang cảm ơn Tổng Bí thư Tô Lâm quan tâm đến quan hệ hợp tác giữa Tập đoàn NVIDIA với Việt Nam; bày tỏ vui mừng và ấn tượng mạnh mẽ được thăm lại Việt Nam, trong đó có việc xúc tiến thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển về Trí tuệ nhân tạo (AI) và Trung tâm Dữ liệu AI tại Việt Nam.

Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang chia sẻ và nhất trí với các ý kiến của Tổng Bí thư Tô Lâm về thời điểm mang tính chuyển đổi quan trọng của thế giới đang diễn ra và tầm nhìn tương lai của Việt Nam; nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của công nghệ AI và các công nghệ tiên tiến khác trong việc khởi động lại thế giới công nghệ hiện nay, là cơ hội tuyệt vời để Việt Nam nhanh chóng tiếp cận, thúc đẩy sự phát triển các ngành công nghiệp mới, dịch vụ mới, sản phẩm mới, mô hình kinh doanh mới để bứt phá, đi tắt đón đầu, phục vụ chiến lược phát triển tham vọng của dân tộc.

Về tiềm năng phát triển AI Việt Nam, Chủ tịch NVIDIA Jensen Huang bày tỏ ấn tượng với tầm nhìn tương lai và quyết tâm mạnh mẽ của Đảng, Chính phủ Việt Nam nhằm đưa Việt Nam bứt phá bằng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên mới; đánh giá các lợi thế cạnh tranh, nhất là chất lượng nguồn nhân lực và tiềm năng phát triển và ứng dụng rộng rãi các công nghệ mới của Việt Nam sẽ là động lực quan trọng cho mối quan hệ hợp tác hiệu quả, ngày càng mở rộng giữa Tập đoàn NVIDIA với Việt Nam; thể hiện sẵn sàng hợp tác với Việt Nam trong xây dựng cơ sở hạ tầng, giáo dục đào tạo, hỗ trợ cộng đồng các công ty khởi nghiệp về AI của Việt Nam, đồng hành với Việt Nam hướng tới các mục tiêu phát triển./.