Phóng viên: Định hướng phát triển đất nước giai đoạn 2021-2030 có nêu mục tiêu xây dựng đất nước phồn vinh hạnh phúc là: trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2030, nước phát triển vào năm 2045. Để đạt mục tiêu đó, lĩnh vực khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo... đóng vai trò như thế nào, thưa ông?

Ông Mai Liêm Trực: Các cuộc cách mạng công nghiệp từ trước đến nay đều xuất phát từ những sáng tạo, phát minh công nghệ mới. Trong thời gian dài, Việt Nam bị lạc hậu và đói nghèo vì không tận dụng sức mạnh của những cuộc cách mạng này. Ngay thời điểm cuối cuộc cách mạng lần thứ 3 các nước như Ấn Độ đã tạo ra cuộc cách mạng Xanh về sinh học, nhưng chúng ta vẫn thiếu gạo. Khi chuyển sang khoán 10 để người nông dân được tự do làm trên mảnh ruộng của mình thì Việt Nam không còn thiếu gạo và trở thành quốc gia xuất khẩu gạo lớn trên thế giới.

Ngay trong lĩnh vực viễn thông, khi chúng ta nắm bắt được xu hướng công nghệ của những thập kỷ 80 để mạnh dạn từ bỏ công nghệ analog, đi thẳng vào công nghệ số đã tạo ra sự phát triển mạnh mẽ của viễn thông Việt Nam và nằm trong top những quốc gia ứng dụng công nghệ số sớm trên thế giới. Song nếu chỉ dựa vào công nghệ thôi thì chưa đủ nếu viễn thông vẫn duy trì môi trường độc quyền tự nhiên. Vì vậy, Tổng cục Bưu điện lúc bấy giờ đã có quyết định mạnh mẽ là mở cửa thị trường viễn thông cho nhiều thành phần kinh tế vào khai thác cho dù có nhiều ý kiến trái chiều và trở ngại nhất định.

Vì vậy, yếu tố khoa học công nghệ là nền tảng, chìa khóa quan trọng, nhưng mỗi quốc gia có tận dụng được hay không lại phụ thuộc vào thể chế và con người.

Để phát triển kinh tế số trên nền tảng khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo, nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế... Việt Nam đang có những "nút thắt" nào cần tháo gỡ, thưa ông?

Trước đây, chúng ta đổi mới, mở cửa thị trường và hội nhập vẫn trên cơ sở tài nguyên thiên nhiên và nguồn lao động rẻ. Bây giờ, chính những yếu tố này lại là giới hạn và bắt buộc chúng ta phải bước vào giai đoạn phát triển mới cùng với sự sáng tạo công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ số. Thế giới đang chuyển sang cuộc cách mạng 4.0 với công nghệ số xuất hiện mạnh mẽ như vậy là cơ hội và bắt buộc Việt Nam phải chuyển sang cuộc cách mạng này, thực chất đây là chuyển đối số. Đây là cơ hội để đất nước có thể thay đổi nhanh với khát vọng trở thành nước phát triển vào năm 2045. 

Việt Nam muốn chuyển đổi số thành công phải dựa vào ba trụ cột. Thứ nhất là công nghệ, thứ hai là thể chế và thứ ba là nhân lực.

Về yếu tố công nghệ, chúng ta tuy đi sau nhiều nước về công nghiệp nặng, công nghiệp cơ khí, công nghiệp vật liệu… nhưng cách mạng 4.0 là công nghệ trí tuệ mà không dựa vào hạ tầng sẵn có. Vài năm gần đây, có thể thấy sự phát triển mạnh mẽ của nhiều doanh nghiệp công nghệ của Việt Nam. Hiện chúng ta có gần 50.000 doanh nghiệp công nghệ số và sắp tới có khả năng đạt 100.000 doanh nghiệp công nghệ số. Đây là những doanh nghiệp xung kích để Việt Nam chuyển đổi số và chính là thế mạnh của chúng ta.

Trụ cột thứ 2 về thể chế là cái khó nhất cần tháo gỡ nếu không sẽ cản trở sự thúc đẩy ứng dụng công nghệ, phát triển đổi mới sáng tạo. Thể chế ở đây trước hết là hệ thống hành lang pháp lý.

Chúng ta đã chuyển đổi thể chế từ kinh tế bao cấp sang kinh tế thị trường, bây giờ phải làm sao nhanh chóng chuyển đổi hành lang pháp lý trong môi trường vật lý truyền thống của nền kinh tế cũ sang hệ thống hành lang pháp lý trong môi trường mạng. Đây chính là thách thức lớn có thể là rảo cản nhưng một khi được khơi thông sẽ thúc đẩy đổi mới mạnh mẽ. Ví dụ, ta nói đến vai trò của cơ sở dữ liệu trong chuyến đổi số nhưng lại gặp phải tình trạng cắt cứ dữ liệu, không kết nối và chia sẻ được. Chúng ta chưa có luật về thu thập, lưu trữ và chia sẻ, sử dụng bảo vệ dữ liệu mà chỉ dừng ở mức nghị định, trong khi các nước đã có luật.

Trước đây, Việt Nam vẫn giữ tư duy làm khoa học công nghệ kiểu nhà nước. Nhưng hiện nay, đối tượng làm khoa học công nghệ chủ yếu là doanh nghiệp. Vì vậy, chính sách về khoa học công nghệ cũng phải thay đổi cho phù hợp. Chính sách phải được ban hành nhanh, đáp ứng yêu cầu của sự phát triển.

Trụ cột thứ 3 là con người Việt Nam có tiềm lực trong chuyển đổi số. Việt Nam có gần 100 triệu dân đứng thứ 15 trên thế giới, đây là thị trường lớn và cũng là điều kiện để chúng ta phát triển hùng cường. Chuyển đổi số thành công hay không phụ thuộc và người đứng đầu. Quan trọng nhất là người đứng đầu ở quốc gia, tổ chức, doanh nghiệp có dám làm nhanh, quyết liệt hay không.

Chuyển đổi số đang đặt ra vận hội mới cho đất nước, cá nhân ông có niềm tin rằng Việt Nam sẽ tận dụng được cơ hội này hay không? 

Thực tế mặc dù có những lo ngại vì còn rất nhiều thách thức, nhưng tôi vẫn có niềm tin là Việt Nam có thể tận dụng được cơ hội này.

Đất nước ta đã trải qua lịch sử gian nan với nhiều cuộc chiến tranh nên có khát vọng sánh vai cùng những dân tộc khác. Khát vọng đó còn được thể hiện qua bao nhiêu thế hệ và cả trong di chúc của Bác Hồ là làm sao xây dựng đất nước đàng hoàng hơn, to đẹp hơn, sánh vai cùng các cường quốc năm châu.

Các nhà lãnh đạo cũng cảm thấy rằng chuyển đổi số như là sứ mệnh và thời cơ để hiện thực hóa khát vọng này. Tiếp theo đó là hàng loạt quyết định ở tầm vĩ mô như Nghị quyết 52 của Bộ Chính trị về Cách mạng 4.0, Thủ tướng ra chiến lược chuyển đổi số. Đối với các doanh nghiệp công nghệ, họ nắm bắt được xu thế chuyển đổi số và chuẩn bị nguồn lực không chỉ đáp ứng cho thị trường trong nước và quốc tế. Bên cạnh đó, Việt Nam có hạ tầng viễn thông mạnh, số lượng người sử dụng smartphone cao, đây là yếu tố thuận lợi có thể chuyển đổi số.

Ông nhìn nhận thế nào về năng lực của các doanh nghiệp CNTT của Việt Nam khi gánh vác sứ mệnh xây dựng đất nước hùng cường, thịnh vượng, đi lên con đường phồn vinh, hạnh phúc?

Chúng ta đã có những tập đoàn vươn ra thế giới như Viettel, Vingroup, FPT và nhiều doanh nghiệp vừa và nhỏ khác cũng đang ra biển lớn.

Tôi tin rằng sẽ có nhiều doanh nghiệp Việt Nam tham gia chuỗi giá trị toàn cầu. Rõ ràng, thời cơ và sứ mạng của đất nước đặt trên vai những doanh nghiệp công nghệ. Đất nước đang đứng trước cơ hội mới cần đến sự đóng góp của các doanh nghiệp công nghệ. Tôi có niềm tin vào sự lớn mạnh của các doanh nghiệp công nghệ số. Đây là lực lượng chủ lực để gánh vác vai trò của chuyển đổi số của Việt Nam, trong đó có cả doanh nghiệp tư nhân.

Tuy nhiên, công cuộc chuyển đổi số của Việt Nam thành công hay không thì không chỉ phụ thuộc vào các doanh nghiệp vì họ có năng lực mà còn phụ thuộc vào thể chế và các nhà quản trị đất nước.

Cảm ơn ông!

Thái Khang (Thực hiện)

Khởi động chương trình hỗ trợ 98% doanh nghiệp Việt bước vào kỷ nguyên số

Thông qua Cổng kết nối https://smedx.vn, gần 800.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa, chiếm khoảng 98% doanh nghiệp Việt, đã có lựa chọn, đăng ký sử dụng các nền tảng trong 15 nền tảng số Make in Vietnam xuất sắc để chuyển đổi số đơn vị mình.

Phan Minh Khoa là đứa trẻ bất hạnh. Ngay từ lúc mới lọt lòng, đôi mắt bị tật khiến con phải đi “thăm” rất nhiều bệnh viện, từ Phú Yên đến TP.HCM. Bác sĩ nói chẳng có cách nào chữa trị, chỉ có thể chờ vận may của con. Bởi cũng bị như con, có đứa trẻ lớn lên mắt sẽ sáng lại, nhưng cũng có người lại chìm dần trong bóng tối. Gia đình chị Hà đành phải chấp nhận chờ đợi may rủi.

Thế nhưng, người mẹ trẻ khi ấy càng đau lòng phát hiện, tai con không phản ứng với âm thanh. Khi Khoa được 4 tháng tuổi, vợ chồng chị tiếp tục bồng con vào TP.HCM để khám nhưng cũng vô vọng. Khoa đã bị điếc sâu, biện pháp điều trị duy nhất là mổ cấy ốc tai, chi phí dự kiến khoảng 700 triệu đồng. Chẳng có cách nào lo được khoản tiền khổng lồ, vợ chồng chị Hà đành phải bỏ cuộc.

Minh Khoa phải chạy thận nhân tạo hơn 2 năm nay. Cơ thể bứt rứt, mệt mỏi, nhưng đứa trẻ câm điếc chẳng thể tỏ bày.

"May mắn chưa một lần mỉm cười với con. Đôi mắt phải nhìn sát con mới thấy, bị điếc bẩm sinh nên con cũng không nói được. Ngoài ra, con bị bại não nhẹ, hơn 2 tuổi mới bắt đầu tập đi”, chị Hà xót xa.

Với hi vọng có thể giúp con trai tự lập trong cuộc sống sau nay, chị Hà xin cho con vào học ở trường chuyên biệt dành cho trẻ khuyết tật. Bởi Khoa yếu ớt, giáo viên chẳng dám để con ngồi một mình vì sợ bị ngã, thành ra, cả hai mẹ con cùng đi học. Đáng tiếc chẳng được bao lâu, số mệnh tiếp tục bắt con chìm trong bệnh tật.

Cách đây hơn 2 năm, sau những lần đi khám vì cơ thể xanh xao, bác sĩ chẩn đoán con bị suy thận mãn giai đoạn cuối. Người mẹ hơn 10 năm ròng rã chẳng rời con nửa bước lúc này như hóa điên dại.

“Đau đớn không có gì tả nổi cô ạ. Mọi hi vọng của chúng tôi đều bị dập tắt hết. Hơn 10 năm công sức của vợ chồng tôi đều dành hết cho con. Bác sĩ nói biện pháp tối ưu nhất là ghép thận, nhưng chúng tôi lấy đâu ra mấy trăm triệu để mà ghép”, người mẹ nấc nghẹn.

Sau cùng, chị phải đưa con rời Phú Yên vào thành phố mướn trọ để đi chạy thận định kỳ.

Minh Khoa đang phải cách ly vì nhiễm Covid-19.

Mắc phải Covid-19, mẹ khó thở cũng chẳng nỡ xa đứa con câm điếc

Khi dịch Covid-19 bùng phát mạnh ở thành phố, chị Hà vô cùng lo lắng bởi con trai đang mắc phải bệnh nền nguy hiểm. Chị cẩn thận chăm sóc và tỉ mỉ vấn đề vệ sinh để bảo vệ con, nhưng vẫn không hiểu vì sao 2 mẹ con đều bị lây nhiễm.

Ngày 13/9, cầm tấm phiếu yêu cầu làm xét nghiệm PCR, bởi đã dương tính với SARS-CoV-2 khi làm xét nghiệm nhanh, chị Hà điếng người. Kết quả sau đó cũng chẳng khả quan hơn. Hai mẹ con chị được nhập viện tại Bệnh viện Nhi đồng 2 để điều trị.

Có thời điểm chị Hà bị khó thở, người thân ở quê khuyên chị nên xin chuyển sang bệnh viện người lớn cho yên tâm. Nhưng nhìn sang con trai đang lo lắng, người mẹ lại chẳng đành lòng.

Chị Hà đã bên con ròng rã 13 năm. Ngay cả khi nhiễm bệnh, sức khỏe cạn kiệt, chị cũng quyết chẳng rời đứa con tội nghiệp.

Suốt 13 năm, chị Hà gắn bó bên con trai. Chồng chị đi làm để kiếm tiền lo cho con. Bởi vậy, cũng chỉ có một mình chị hiểu được ngôn ngữ, tâm lý và tính cách của cậu bé. Hơn 2 năm Khoa chạy thận tại Bệnh viện Nhi đồng 2, chị là phiên dịch của con và bác sĩ. Giờ đây, con của chị cũng đang phải cách ly, chị càng không dám bỏ lại đứa trẻ.

“Ngay cả ba bé cũng không hiểu con. Hơn nữa, Phú Yên dịch cũng nặng, ba bé chẳng thể đi đâu được. Vì vậy, tôi tự nhủ phải cố gắng để vượt qua. Đến nay, tôi đã âm tính rồi, còn bé Khoa thì vẫn còn dương tính”, chị Hà chia sẻ.

Bệnh tật triền miên của con trai đã đẩy gia đình chị vào cảnh nợ nần chồng chất. Mỗi tháng, chỉ riêng tiền nhà trọ, mua thuốc ngoài danh mục bảo hiểm y tế và sinh hoạt đã gần 10 triệu đồng. Từ khi dịch bệnh bùng phát, mỗi lần đưa con đi chạy thận, mẹ con chị còn phải tốn thêm tiền xét nghiệm Covid-19.

Ở quê, chồng chị đã nghỉ việc hơn 4 tháng nay vì Phú Yên thực hiện giãn cách xã hội. Không thể tiêp tục vay mượn được ai, gia đình khốn khổ ấy đã lâm vào cảnh đường cùng.

Khánh Hòa

Lau khô tay làm chậm sự lây lan của vi khuẩn

Cách rửa tay thích hợp là làm ướt tay bằng nước ấm hoặc nước lạnh, thoa xà phòng, làm sạch tới từng ngón tay và móng tay. Bạn nên chà tay 20 giây trước khi rửa lại dưới vòi nước sạch.

Theo Health Digest, mặc dù rửa tay là bước đầu tiên quan trọng, nhưng bạn không nên dừng lại ở đó. Một phần thiết yếu không kém là làm khô tay. Lý do chính là tay ướt sẽ lây lan vi khuẩn nhiều hơn tay khô. 

Tiến sĩ vi sinh vật học D.L. Webber cho hay, 85% vi khuẩn chúng ta truyền cho nhau là qua bàn tay ẩm ướt. Ông nói thêm, bàn tay ướt hoặc ẩm có nhiều khả năng nhiễm khuẩn từ các bề mặt khác. Điều đó đồng nghĩa không làm khô tay đúng cách có thể còn tệ hơn không rửa tay.

Chăm sóc bàn tay của bạn giữa các lần rửa

Vệ sinh tay tốt cũng bao gồm việc chăm sóc bàn tay của bạn giữa các lần rửa. Trong mùa cúm và mùa lạnh, bạn có thể thấy da trở nên khô do rửa thường xuyên. Theo Hiệp hội Da liễu Mỹ (AAD), phải chăm sóc da tay vì vi khuẩn có thể xâm nhập vào cơ thể bạn dễ dàng hơn qua da nứt nẻ.

Lý do nên ăn một quả táo vào buổi sáng

Kết quả tháo gỡ khó khăn, vướng mắc của Tổ công tác của Thủ tướng Chính phủ, đến nay, Tổ công tác đã nhận được 112 văn bản báo cáo khó khăn, vướng mắc và kiến nghị của địa phương, doanh nghiệp, hiệp hội và người dân liên quan đến 174 dự án bất động sản. Tổ công tác, Bộ Xây dựng đã xem xét, xử lý 112 văn bản. 

Tại TP.HCM, Tổ công tác đã làm việc, để giải đáp, hướng dẫn trực tiếp và hướng dẫn bằng văn bản đối với khoảng 30 nội dung kiến nghị liên quan đến khó khăn, vướng mắc của khoảng 180 dự án nhà ở, khu đô thị.

Theo thông tin của Sở Xây dựng, đến nay, TP.HCM đã chỉ đạo và giải quyết được 67 dự án (tương đương 37,2% so với số lượng 180 dự án ban đầu). Trong đó, có 28 dự án theo hướng dẫn, đôn đốc của Tổ công tác, 39 dự án qua rà soát của địa phương.

Tại Hà Nội, Tổ công tác đã làm việc để giải đáp, hướng dẫn trực tiếp và hướng dẫn bằng văn bản đối với khoảng 20 nội dung kiến nghị liên quan đến khó khăn, vướng mắc của khoảng 712 dự án nhà ở, khu đô thị. 

Thông tin từ Sở Xây dựng, đến nay, Hà Nội đã chỉ đạo và giải quyết được 419 dự án (tương đương 58,8% so với số lượng 712 dự án ban đầu). Hiện thành phố đang tiếp tục chỉ đạo giải quyết cho 293 dự án…

Về việc triển khai thực hiện Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội, trong giai đoạn 2021-2025, đã hoàn thành hoàn thành 41 dự án nhà ở xã hội khu vực đô thị, nhà ở công nhân với quy mô xây dựng khoảng 19.500 căn; đang tiếp tục triển khai 294 dự án, với quy mô xây dựng khoảng 288.500 căn.

Riêng trong 7 tháng đầu năm nay, số lượng nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân khu công nghiệp đã được khởi công là 10 dự án với tổng số khoảng 20.000 căn. 

Về nguồn vốn tín dụng, NHNN đã chỉ đạo các ngân hàng thực hiện cơ cấu lại thời hạn trả nợ cho khách hàng; nhiều lần hạ lãi suất điều hành. Đồng thời chỉ đạo các ngân hàng tăng cường tiết kiệm chi phí qua đó từ đầu năm đến nay lãi suất cho vay đã hạ từ 0,5-2% và cơ bản mặt bằng lãi suất đã ổn định.

Tuy nhiên, Bộ cho biết, các doanh nghiệp phản ánh lãi suất cho vay vẫn còn cao và còn gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận, vay vốn từ các tổ chức tín dụng.

Bộ Xây dựng đề xuất, trong thời gian tới, NHNN tiếp tục đôn đốc, chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiết giảm chi phí để giảm mặt bằng lãi suất huy động và cho vay. 

Bên cạnh đó, có giải pháp, biện pháp để doanh nghiệp, dự án bất động sản và người mua nhà tiếp cận được nguồn vốn tín dụng thuận lợi hơn.

Ngoài ra, NHNN chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, các địa phương triển khai thực hiện có hiệu quả chương trình tín dụng 120.000 tỷ đồng cho vay ưu đãi phát triển nhà ở xã hội, nhà ở công nhân, cải tạo xây dựng lại chung cư.

Về phía Bộ Xây dựng, sẽ tiếp tục đôn đốc, hướng dẫn triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án xây dựng ít nhất 1 triệu căn nhà ở xã hội giai đoạn 2021-2030 để tăng nguồn cung phù hợp với nhu cầu, khả năng của người lao động có nhu nhập thấp có thể tiếp cận…

Việc thực hiện nhiệm vụ, giải pháp cho thị trường bất động sản phải quán triệt đây là nhiệm vụ cấp bách, quan trọng cần tập trung giải quyết theo nguyên tắc khó khăn, vướng mắc thuộc thẩm quyền của cấp nào thì cấp đó phải giải quyết; chấm dứt tình trạng đùn đẩy, né tránh trách nhiệm, kéo dài thời gian giải quyết.