Ghé thăm Nguyen Vu iCafe

Bà Nguyễn Thị Thu Huyền, Chuyên gia tuyển sinh quốc tế của Đại học bang Arizona, cũng nhìn nhận xếp hạng không nói lên tất cả về chất lượng một trường đại học.

Ngoài xếp hạng chung (overall rankings), người học cũng cần tìm hiểu những tiêu chí cụ thể khác để xem thế mạnh của trường có phù hợp với định hướng phát triển của bản thân hay không.

Trong đó, du học sinh cần lưu ý tới chất lượng cuộc sống và cơ hội khi vào trường. “Ví dụ, nếu muốn theo học ngành y, người học nên lựa chọn những ngôi trường đặt tại nơi có hệ thống bệnh viện tốt để được hỗ trợ thực tập, thực hành nghề nghiệp”, bà Huyền nói.

Bên cạnh đó, người học cũng cần quan tâm tới cộng đồng sinh viên người Việt tại nơi mình dự định học tập. Ở nơi có nhiều người Việt, có hội du học sinh lớn mạnh, người học sẽ được chia sẻ nhiều cơ hội và được giúp đỡ trong công việc, cuộc sống.

Trong quá trình làm tuyển sinh, bà Huyền từng chứng kiến không ít sinh viên đã theo học một thời gian, sau đó phải chuyển trường vì môi trường học tập không phù hợp, người học không cảm thấy vui vẻ, hạnh phúc trong môi trường ấy.

Do đó, theo bà, việc cần phải sàng lọc các trường dựa trên tiêu chí cụ thể bên cạnh vấn đề học thuật là điều cần thiết.

Điểm học thuật cao chưa chắc trúng tuyển đại học Mỹ

Một sai lầm khác được các chuyên gia tuyển sinh chỉ ra là học sinh chỉ quan tâm đến điểm số khi nộp hồ sơ du học Mỹ. Nhưng thực tế, đây không phải là yếu tố tiên quyết trong việc lựa chọn ứng viên vào trường.

“Hầu hết các trường đều muốn đánh giá toàn diện xem ứng viên đó là người như thế nào, sở thích ra sao, họ có tính cách, mục đích tiêu cụ thể là gì. Đây là những điều điểm số không thể nói lên được tất cả”, bà Huyền nói.

Ngoài điểm số, còn rất nhiều yếu tố khác hội đồng tuyển sinh đánh giá, bao gồm việc chọn chương trình học có thử thách hay không; các yếu tố như bài luận, hoạt động ngoại khóa có thể hiện được đam mê, mối quan tâm về lĩnh vực bản thân muốn theo đuổi không.

Nếu có mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng, những điều người học đã làm phải có ý nghĩa với mục tiêu ấy và được đầu tư thời gian, tâm huyết. Ví dụ, nếu muốn trở thành một đầu bếp giỏi, ứng viên cần phải yêu thích việc nấu ăn và đầu tư, trau dồi cho đam mê ấy hàng ngày.

Cho rằng trong bộ hồ sơ, khả năng học thuật xuất sắc vẫn chiếm đến 70-80% quyết định của hội đồng tuyển sinh, nhưng theo bà Trần Phương Hoa, Giám đốc Tổ chức giáo dục Summit, các trường vẫn mong muốn thấy thí sinh có một năng lực, thế mạnh vượt trội về một môn hoặc nhóm môn học nào đó; có triển vọng thành công cao khi học tại trường và kể cả sau khi tốt nghiệp.

Vì vậy, thí sinh vẫn phải nỗ lực chứng minh khả năng học thuật của bản thân thông qua điểm số trên trường, điểm các kỳ thi chuẩn hóa, tham gia các cuộc thi, làm nghiên cứu nếu có thể.

“Tuy nhiên, nếu thí sinh chỉ biết học mà không quan tâm đến bất kỳ vấn đề xã hội nào, thiếu hụt các kỹ năng mềm vẫn khó lọt vào “mắt xanh” của nhóm đại học cạnh tranh”, bà Hoa nói.

Một sai lầm khác bà Hoa chỉ ra là thí sinh dành quá nhiều thời gian để ôn và thi lại các chứng chỉ, kỳ thi chuẩn hóa nhằm mục đích nâng điểm. Trong khi đó, điểm trung bình trên trường không cao, thí sinh cũng không chú ý đến các hoạt động ngoại khóa để thực hiện xuyên suốt nhiều năm, không dành đủ thời gian cho việc viết luận và tập luyện phỏng vấn. Điều này dẫn đến bộ hồ sơ không đủ mạnh, khó cạnh tranh vào được các trường top đầu.

Song với những thí sinh chưa có điểm số tốt, thành tích cao, bà Hoa đưa ra gợi ý, trong số, hơn 4.000 đại học Mỹ, các em có thể nhập học ở một trường đại học chất lượng khá, sau đó tìm cách chuyển tiếp hoặc nộp hồ sơ cao học vào các đại học cạnh tranh hơn sau này.

Khảo sát kỹ hơn 100 sinh viên này, ông Phượng cho biết, 3/4 các em tự nhận thấy những gì mình được học chỉ đáp ứng được khoảng 75% yêu cầu công việc, chỉ khoảng 2% cho rằng với những gì mình được trang bị có thể đáp ứng 90% yêu cầu doanh nghiệp. “Còn lại chúng tôi phải đào tạo lại”, ông Phượng nêu thực tế.

Theo ông Phượng, các cán bộ được giao hướng dẫn các sinh viên cũng có những đánh giá khá tương đồng với khảo sát. Kết quả này phản ánh thực trạng kiến thức chuyên môn và kỹ năng mềm của sinh viên chưa thật sự đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp.

Ngoài ra, theo ông Phượng, có sự bất cập trong đánh giá sinh viên tốt nghiệp, khi mà tỷ lệ Khá, Giỏi, Xuất sắc của một số trường lên tới 99%. “Ngày xưa, nhiều sinh viên được đánh giá Trung bình nhưng thực hành tốt. Còn bây giờ, thậm chí rất nhiều sinh viên tốt nghiệp loại Xuất sắc nhưng chúng tôi vẫn phải đào tạo lại”, ông Phượng nói.

Từ đó, ông Phượng đề xuất các trường đại học đổi mới nội dung chương trình đào tạo sát với thực tế của doanh nghiệp, tức theo tín hiệu của thị trường chứ không phải đào tạo những cái mà trường có. Các trường cần có chính sách liên kết, mời doanh nghiệp tham gia vào một phần của đào tạo, cấp một số chứng chỉ để sinh viên bắt nhịp được “hơi thở” của doanh nghiệp, thị trường lao động. 

Ông Phượng cũng đề xuất cần xem xét có cơ chế, tiêu chí chung để đánh giá thực chất chất lượng đào tạo của sinh viên hiện nay.

“Tức không để tỷ lệ Xuất sắc và Giỏi quá cao như thế. Bởi khi về đến doanh nghiệp, chúng tôi phải đánh giá lại, rất khó khăn”, ông Phượng nói.

PGS.TS Lưu Bích Ngọc, Chánh Văn phòng Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nhân lực, cho rằng, phía doanh nghiệp cũng chưa thật sự tích cực tham gia công tác đào tạo cùng các trường đại học. Bà Ngọc dẫn thống kê của Bộ GD-ĐT công bố năm 2021, có 135 trường đại học báo cáo hợp tác với hơn 6.120 doanh nghiệp, trung bình mỗi trường hợp tác với 60 doanh nghiệp.

Tuy nhiên, phần lớn các hoạt động hợp tác là tiếp nhận sinh viên đến thực tập, kiến tập (với tỷ lệ hơn 90%). Hoạt động hợp tác phổ biến thứ hai là tài trợ, trao học bổng (với gần 70% doanh nghiệp tham gia). Còn việc tham gia vào việc xây dựng chương trình đào tạo, giảng dạy tại các trường đại học chỉ có 30%.

Để hạn chế, khắc phục tình trạng đào tạo lại sau khi tuyển dụng, theo bà Ngọc, doanh nghiệp cũng cần thiết lập bộ phận chuyên trách để phản biện, góp phần xây dựng, điều chỉnh chương trình đào tạo của các trường đại học hướng theo nhu cầu sử dụng nhân lực từ phía mình.

Cùng đó, cần có chiến lược “nuôi dưỡng”, “ươm mầm” tài năng tại các trường đại học bằng các hình thức cung cấp học bổng, đầu tư cơ sở vật chất, kỹ thuật, tài chính, tuyển dụng trước và sau tốt nghiệp; đặt hàng cơ sở đào tạo giải quyết những vấn đề cần thiết mà doanh nghiệp đang và sẽ có nhu cầu...

Áp lực tự chủ đại học, nhiều hiệu trưởng xin nghỉ việc