 |
| Giới thiệu bộ sách "Cùng học để phát triển năng lực". |
Theo GS Lộc để biên soạn cuốn sách đảm bảo yêu cầu đặt ra, ngoài việc nghiên cứu tâm sinh lý lứa tuổi để thiết kế các nội dung phù hợp, gần gũi, tạo hứng thú, nhóm biên soạn phải đi thực nghiệm ở nhiều địa phương, với các đối tượng học sinh khác nhau. Từ đó, SGK Đạo đức lớp 1 của bộ sách này được thiết kế theo các chủ đề gần gũi, cần thiết trong cuộc sống thường ngày với các câu chuyện, tình huống…
SGK gợi mở cho giáo viên tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động đa dạng theo chủ đề như đóng vai trong các tình huống, tham gia trò chơi, tương tác giữa cặp đôi, trong nhóm… Qua hoạt động, trải nghiệm, học sinh được trao đổi, nói lên suy nghĩ, tình cảm của mình. Với cách thiết kế này, các hoạt động của học sinh không chỉ gói trong phạm vi lớp học mà giáo viên có thể “giao việc” cho học sinh quan sát xung quanh, nhờ cha mẹ giải đáp…
Tương tác không chỉ là học sinh với nhau hay với giáo viên, mà còn với cha mẹ và những người lớn trong cộng đồng dân cư. Theo GS Lộc, những chủ đề được chọn sẽ có tác động tích cực đến thói quen, hành vi, từ đó hình thành dần các giá trị cho trẻ.
“Điều này sẽ rất khác với việc ta đưa cho trẻ một giá trị trừu tượng nào đó bắt ghi nhớ nhưng trẻ không hiểu và không biết thể hiện nó ra sao”.
Nạp kiến thức từ cuộc sống
Quan điểm của nhóm tác giả SGK môn Tiếng Việt trong bộ sách “Cùng học để phát triển năng lực” cũng đặt ra những mục tiêu khác so trước đây khi học tiếng Việt là chỉ học vần, chữ từ những mẫu sẵn trong sách.
Theo đó, dù nội dung lõi vẫn dựa trên nền tảng chuyên môn về Tiếng Việt, nhưng những bài học được đặt trong tình huống, câu chuyện của cuộc sống thường ngày.
Các bước hoạt động học cũng được viết dễ hiểu để gợi mở cho giáo viên linh hoạt, sáng tạo trong cách tổ chức hoạt động học cho học sinh.
PGS.TS Trần Thị Hiền Lương, Chủ biên sách Tiếng Việt của bộ SGK này cho biết, các bài học đều thiết kế gắn với các tình huống giao tiếp thực tế quen thuộc với học sinh. Cũng vì thế, học sinh có thể sử dụng vốn ngôn ngữ đã có để phát triển lên.
“Không phải chỉ yêu cầu học sinh làm các bài luyện tập, ngồi viết vào vở, mà các em được thực hiện các hoạt động, trò chơi, cuộc thi như thi viết đúng, điền chữ viết đúng một cách nhanh nhất. Khi học sinh nhìn vào bài học là biết mình phải làm gì, hoạt động như thế nào. Điều đó tạo cho học sinh hứng thú học tập”, bà Hiền Lương chia sẻ.
Với cách thiết kế này, theo bà Lương, học sinh không học tiếng Việt theo cách bắt chước theo mẫu một cách cứng nhắc.
 |
| PGS Trần Thị Hiền Lương trao đổi với giáo viên Lào Cai khi dạy thử nghiệm sách mới. |
Các tình huống học tập sẽ gợi ý cho học sinh bộc lộ suy nghĩ, cảm xúc và sử dụng vốn ngôn ngữ của mình để diễn đạt. Giáo viên là người dẫn dắt để qua các hoạt động, học sinh có được vốn ngôn ngữ và hiểu cách sử dụng nó trong những tình huống cụ thể.
Cùng một yêu cầu học tập, mỗi học sinh sẽ có thể có các cách trả lời khác nhau chứ không chỉ một đáp án đúng do cô giáo đưa ra. Không chỉ với môn Tiếng Việt mà các môn Tự nhiên và Xã hội hay Toán, các tác giả viết SGK mới cũng tìm tòi để có các hướng tiếp cận gần gũi, khơi dậy hứng thú và tâm thế học tích cực của học sinh.
GS.TSKH Đinh Thế Lục, Tổng chủ biên môn Toán bậc tiểu học của bộ sách này chia sẻ: “Lâu nay môn Toán bị xem là môn rất khó đối với học sinh bởi vì các em phần lớn là chỉ học lý thuyết, có nghĩa là học kiến thức nhưng mà không hiểu được là kiến thức đó từ đâu ra, và không hiểu được là kiến thức đó nên áp dụng như thế nào vào những điều kiện thực tế”. Do đó, SGK môn Toán đã đưa vào các tình huống gần gũi với đời sống, gợi ý cho học sinh những nội dung kiến thức trong bài học xuất phát từ đâu, sử dụng trong tình huống nào. Từ đó học sinh hiểu được ý nghĩa mỗi khái niệm, nắm vững các phương pháp. Lúc đó học sinh sẽ áp dụng dễ dàng, sẽ thấy dễ hiểu hơn, sẽ biết vì sao và phải làm như thế nào.
PGS.TS Phan Doãn Thoại, Phó trưởng ban biên soạn SGK “Cùng học để phát triển năng lực”, Phó Tổng giám đốc Công ty CP Đầu tư và Phát triển Giáo dục Hà Nội) cho biết, để SGK là tài liệu hỗ trợ tốt nhất cho định hướng dạy học phát triển năng lực, phẩm chất học sinh, trong tất cả các môn của bộ sách đều ưu tiên lựa chọn các kiến thức có nhiều ứng dụng thực tế và có tác dụng tích cực đến việc phát triển năng lực của học sinh.
“Cũng vì yêu cầu này mà ngoài các nhà khoa học giáo dục có kinh nghiệm trong nghiên cứu và biên soạn SGK, chúng tôi mời giáo viên phổ thông tham gia quá trình biên soạn và thẩm định nội bộ. Giáo viên phổ thông giúp chúng tôi rất nhiều trong việc đưa các tình huống thực tế vào bài học, sao cho vừa sức, phù hợp với nhiều đối tượng học sinh ở các vùng, miền khác nhau. Có thể nói, điểm đặc trưng của bộ SGK chúng tôi đã và đang tiếp tục biên soạn là kiến thức được xây dựng lên từ cuộc sống và được vận dụng vào cuộc sống”.
Hải Nguyên
“Giờ chưa thấy sách giáo khoa, chọn sao cho kịp?”
- Đến cuối tháng 3/2020, tức còn khoảng hơn 3 tháng nữa, các cơ sở giáo dục sẽ phải báo cáo phương án lựa chọn sách giáo khoa cho chương trình phổ thông mới. Tuy nhiên, đến nay còn nhiều vấn đề đặt ra ở chính công tác này.
" alt="Sách giáo khoa mới 'nạp' nhiều kiến thức từ cuộc sống"/>
Sách giáo khoa mới 'nạp' nhiều kiến thức từ cuộc sống
Say mê với phương pháp dạy học mớiNgày nay, nhiều trường mầm non đã áp dụng phương pháp dạy học mới, hiện đại, đòi hỏi các cô giáo phải luôn chịu khó tìm kiếm, suy nghĩ để có được những nội dung giảng dạy hấp dẫn, không những liên quan đến chủ đề dự án mà phải phù hợp với độ tuổi, khả năng và sở thích của mọi trẻ trong lớp. Ngoài ra, các cô còn phải dành thêm thời gian chuẩn bị các học liệu cho trẻ thực hành. Tuy vậy, khi đứng lớp, không ít cô giáo mầm non vẫn cảm thấy hụt hẫng, mất niềm tin khi các con thích khám phá, hay nghịch ngợm, không nghe lời cô và làm cho tiết học của họ không như mong muốn.
Những lúc này, chỉ với sự tâm huyết và lòng yêu trẻ mới có thể tiếp thêm động lực cho người giáo viên mầm non kiên trì soạn những giáo án hay với những bài học bổ ích cho con trẻ. Và rồi, "quả ngọt" mà họ nhận được là chứng kiến các con hứng thú với bài dạy, hăng say khám phá những điều mới mẻ, thú vị của cuộc sống.
 |
| Tiết học hứng thú và hăng say của các con. |
Hạnh phúc khi truyền cảm hứng học tập cho trẻ
Một trong những phương pháp đang được áp dụng phổ biến hiện nay là phương pháp dạy học dự án, ở đó chính trẻ sẽ tự lên kế hoạch, tự thực hiện và điều hành các hoạt động trải nghiệm dưới sự hỗ trợ của giáo viên. Với cách này, các cô giáo cũng cảm thấy rất hào hứng khi đứng lớp. Bởi ở mỗi tiết học, trẻ là người chủ động tìm hiểu và giải quyết vấn đề, cô giáo chỉ đóng vai trò là người đặt vấn đề và hỗ trợ định hướng trẻ.
Cô Phạm Thị Huệ, giáo viên mầm non chia sẻ, trong tiết dạy Steam với chủ đề "Tạo hình cơ thể người", cô cho các bạn nhỏ tự tìm nguyên vật liệu xung quanh trường để mô phỏng hình cơ thể. Có bạn dùng những cành cây khô, dùng ống hút hay tăm bông, hay có bạn dùng những chiếc lá tạo thân, tay và khuôn mặt trông rất ngộ nghĩnh. Trẻ không thấy việc học là bắt buộc hay áp lực nữa, niềm vui khám phá và được trải nghiệm ý tưởng của chính mình giúp trẻ có được niềm say mê học tập suốt đời.
Với bản tính của trẻ là thích tìm tòi, khám phá, khi được đóng vai trò chính trong tiết học, con sẽ thấy hứng thú và say mê với việc học hơn so với phương pháp truyền thống "cô dạy, trẻ làm theo".
 |
| Trẻ đóng vai trò chính trong mỗi hoạt động và giáo viên là người hỗ trợ, hướng dẫn. |
Bất ngờ trước sự sáng tạo vô tận của trẻ
Đứa trẻ nào cũng có những suy nghĩ mà người lớn không hề nghĩ đến. Và với nghề giáo viên mầm non, đôi khi nghe những câu trả lời của con tuy ngây ngô nhưng lại khiến cô vui sướng. Chính suy nghĩ của các con cũng giúp các cô điều chỉnh phương pháp dạy học mới phù hợp hơn.
Nhiều cô chia sẻ bất ngờ khi thấy học sinh của mình tìm kiếm khắp trường, ngay cả những ngóc ngách cô không thể ngờ tới chỉ để đem về những vật thể có hình tròn theo yêu cầu. Có bạn tìm thấy bông hoa, đem về lõi giấy vệ sinh hay có bắt cả con ốc sên vì thấy vỏ ốc giống hình tròn. Dù suy nghĩ của con ngây ngô nhưng điều đó đem lại cho con những trải nghiệm, bài học tuyệt vời mà chính cô không thể dạy hết được.
Chia sẻ những quy ước nhỏ với con trẻ
Mỗi lớp học là một tập thể khác nhau. Có lớp gồm những bé rất ngoan ngoãn, có lớp đa phần là các bé hiếu động. Thế nên các cô giáo mầm non sẽ xây dựng nên những văn hóa hay quy ước riêng cho lớp. Đó có thể là một câu hiệu lệnh, hành động tập hợp hoặc phiếu khen thưởng… Thời gian đầu, các bé chưa quen nên không làm đúng theo hiệu lệnh chung, nhưng khi đã quen vào nề nếp, các cô sẽ không phải khó khăn để ổn định lớp trước giờ học. Các cô cũng nên thường xuyên gợi ý để trẻ chia sẻ "bí mật nho nhỏ" trong quá trình học tập để gắn kết cô và trò hơn như đứa con giao ước bí mật với một người mẹ. Như thế, tình cảm của cô và trò ngày càng bền chặt, giáo viên sẽ cảm thấy hạnh phúc với sự lựa chọn đúng nghề của mình.
Cùng trẻ chinh phục những mục tiêu sau mỗi tiết học
 |
| Với phương pháp giáo dục hiện đại, học sinh sẽ tự tin hơn khi chinh phục các mục tiêu học tập. |
Trẻ con đặc biệt hào hứng với trải nghiệm mới và những kiến thức rộng mở hơn khi cô bắt đầu một dự án. Và khi kết thúc tiết học hay dự án, chúng sẽ càng thích thú hơn khi tạo ra được sản phẩm cho riêng mình. Chính vì thế, mỗi giáo viên mầm non sẽ tự đặt mục tiêu cho mình rằng con sẽ học được gì. Có thể mục tiêu đó là con học được kỹ năng cắt dán, biết cách đánh răng hay có ý thức giữ an toàn cho mình trước nguy hiểm và nhiều điều khác. Chỉ khi đạt được mục tiêu sau mỗi bài học, giáo viên sẽ định hướng được cách nên dạy gì tiếp theo và cách dạy nào phù hợp cho trẻ.
Sự hỗ trợ từ những đồng nghiệp có chung đam mê và yêu quý con trẻ
Với giáo viên mầm non, yêu trẻ thôi chưa đủ, tình yêu với ngôi trường nơi họ đang giảng dạy cũng là yếu tố giúp họ có thêm động lực để cống hiến. Ở "ngôi nhà thứ hai" đó, họ có những người đồng nghiệp, Ban giám hiệu - những người cùng chung đam mê với nghề sư phạm và yêu quý con trẻ. Ở môi trường làm việc có người đồng hành thân thiện, thấu hiểu tâm tư để chia sẻ, động viên sẽ giúp giáo viên duy trì được ngọn lửa đam mê nghề sư phạm mầm non và vững bước hơn trong sự nghiệp "trồng người".
Ngọc Minh
" alt="Nghề giáo viên mầm non: ‘Quả ngọt’ từ sự kiên trì và tình yêu thương"/>
Nghề giáo viên mầm non: ‘Quả ngọt’ từ sự kiên trì và tình yêu thương
Phil Mickelson khởi đầu thảm hại ở US OpenPhil Mickelson, golfer được chú ý nhất ở US Open 2022, có màn khởi đầu thảm họa khi đánh trên par 8 gậy với 2 double bogey." alt="Collin Morikawa dẫn đầu vòng 2 US Open Golf"/>