Sự ẩn danh trên môi trường mạng đã và đang được các đối tượng lừa đảo tận dụng triệt để, từ sử dụng thông tin, hình ảnh của người khác cho mục đích lừa đảo cho đến tạo website, fanpage, tài khoản ngân hàng, tài khoản các dịch vụ trực tuyến giả mạo để mạo danh cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân nhằm lừa đảo, chiếm đoạt tài sản.

Theo Cục An toàn thông tin, trong bối cảnh lừa đảo ngày càng tinh vi, khó lường với các hình thức được các đối tượng thay đổi thường xuyên, liên tục tạo ra các “biến tướng”, việc tuyên truyền để người dùng nhận diện và biết cách phòng tránh với từng hình thức lừa đảo là chưa đủ, quan trọng hơn là cần trang bị kỹ năng phòng tránh, cách ứng phó khi gặp tình huống lừa đảo.

Với quan điểm đó, chiến dịch tuyên truyền về phòng chống lừa đảo trực tuyến năm 2024 do Cục An toàn thông tin chủ trì triển khai, đã đặt trọng tâm vào việc cung cấp các kỹ năng cho người dân.

“Khi có kỹ năng, dù có xuất hiện hình thức, kỹ thuật lừa đảo mới, người dân vẫn có thể ứng phó, tránh được các bẫy lừa đảo”, chuyên gia Cục An toàn thông tin chia sẻ với phóng viên VietNamNet.

Dưới đây là các “điểm nóng” về lừa đảo trực tuyến trên không gian mạng Việt Nam trong tuần qua, vừa được Cục An toàn thông tin cảnh báo tới người dùng:

Nhiều người nổi tiếng bị kẻ xấu mạo danh để lừa đảo

Thời gian gần đây, trên mạng xã hội, các đối tượng đã mạo danh nhiều người nổi tiếng như tỷ phú Phạm Nhật Vượng, NSND Xuân Bắc, Chủ tịch Bkav Nguyễn Tử Quảng, ca sĩ Tóc Tiên..., sử dụng hình ảnh và thông tin đã bị cắt ghép, chỉnh sửa của họ để đưa nội dung sai lệch, quảng cáo sản phẩm kém chất lượng, phục vụ cho mục đích lừa đảo, chiếm đoạt thông tin cá nhân và tài sản.

Với hình thức giả mạo thương hiệu, giả mạo người nổi tiếng kể trên, thủ đoạn của đối tượng lừa đảo là tạo nhiều trang fanpage, website giả mạo rất tinh vi, có giao diện và tên miền gần giống với các trang chính thống.

Để tăng mức độ uy tín, các đối tượng lừa đảo còn tạo ra các tài liệu, quảng cáo, hoặc sản phẩm với tên và logo của thương hiệu uy tín, đồng thời cắt ghép hình ảnh của những nghệ sĩ nổi tiếng.

Khuyến cáo người dùng cẩn trọng trước những bài đăng, thông tin không rõ nguồn gốc trên mạng xã hội, Cục An toàn thông tin cũng khuyên họ cần tạo thói quen kiểm tra tính xác thực của thông tin và người bán.

Người dân cũng cần tìm kiếm thông tin về nghệ sĩ hoặc thương hiệu trên website chính thức hoặc các nguồn tin cậy để xác minh sự hợp pháp của các sản phẩm được quảng cáo, đồng thời không truy cập vào các đường dẫn lạ, không tải về các ứng dụng không rõ nguồn gốc và không cung cấp thông tin cá nhân.

Mạo danh doanh nghiệp để lừa đảo tuyển dụng

Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam - Petrolimex và các đơn vị thành viên gần đây liên tục bị các đối tượng mạo danh phục vụ mục đích lừa đảo.

Hàng loạt chiêu trò nhằm chiếm đoạt tài sản của các ứng viên, đã được đối tượng lừa đảo sử dụng như tuyển dụng online, tạo đơn hàng online, mở thẻ vay tiền, giả mạo nhân viên báo xăng…

Trong vài tháng trở lại đây, hình thức mạo danh để lừa đảo tuyển dụng cũng đã được kẻ lừa đảo sử dụng với các doanh nghiệp chuyển phát lớn như Giao Hàng Tiết Kiệm, Bưu điện Việt Nam, Viettel Post...

Theo Cục An toàn thông tin, đối tượng lừa đảo thường tạo các website giả mạo với tên miền tương tự trang thông tin điện tử của doanh nghiệp; và dùng email giả mạo để gửi thông báo tuyển dụng, phỏng vấn hoặc yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân.

Chúng cũng sử dụng hình ảnh, thông tin của các doanh nghiệp một cách trái phép để đăng tin tuyển dụng nhân sự để lừa đảo. Ngoài ra, các đối tượng còn yêu cầu ứng viên thanh toán các khoản phí và chiếm đoạt.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người lao động cảnh giác với những lời mời chào về công việc trên mạng xã hội, cần truy cập website chính thức hoặc liên hệ trực tiếp tới doanh nghiệp để xác nhận thông tin tuyển dụng, sử dụng các dịch vụ tra cứu doanh nghiệp để xác minh thông tin về công ty tuyển dụng.

Trường hợp nghi ngờ bị lừa đảo, người lao động cần báo ngay cho cơ quan chức năng hoặc tổ chức bảo vệ người tiêu dùng để được hỗ trợ, giải quyết.

Cảnh báo lừa đảo trong giao thương quốc tế

Thương vụ Việt Nam tại Pakistan vừa có cảnh báo về thủ đoạn lừa đảo mới trong buôn bán quốc tế tới cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Thủ đoạn của đối tượng lừa đảo là mở tài khoản mạo danh các công ty có thật tại nước ngoài, liên hệ với doanh nghiệp Việt Nam có nhu cầu xuất nhập khẩu và sử dụng nhiều chiêu trò tinh vi, chuyên nghiệp để lừa ký hợp đồng, đặt cọc tiền.

Để lấy được lòng tin của nạn nhân, đối tượng lừa đảo còn làm giả các giấy tờ như bản sao giấy chứng nhận chất lượng, bản sao giấy chứng nhận xuất xứ...

Tuy nhiên, sau khi nhận tiền đặt cọc, đối tượng đã chiếm đoạt và xóa các dấu vết liên hệ. Thương vụ Việt Nam tại Pakistan cũng cho biết, đã có doanh nghiệp Việt Nam bị mắc bẫy lừa đảo này, bị chiếm đoạt 5.000 USD tiền đặt cọc.

Từ thực trạng trên, Cục An toàn thông tin khuyến nghị doanh nghiệp Việt Nam cẩn trọng hơn khi tham gia hoạt động giao thương quốc tế. Trước khi giao dịch, doanh nghiệp cần kiểm tra kỹ thông tin về đối tác, xác nhận tính hợp pháp của đối tác kinh doanh.

Quá trình giao dịch, các doanh nghiệp cần đảm bảo rằng tất cả các thỏa thuận, giao dịch được ghi rõ trong hợp đồng bằng văn bản, thậm chí trường hợp cần thiết có thể tham khảo ý kiến từ luật sư quốc tế chuyên nghiệp.

Giả mạo tài khoản ngân hàng đứng tên doanh nghiệp để lừa chiếm đoạt tài sản

Đối tượng L.V.T ở An Lão (Hải Phòng) mới đây đã bị cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Gia Lai bắt tạm giam vì đã có hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Đối tượng đã liên hệ với anh N.K ở Bình Định để nhờ đặt heo ở “Công ty TNHH Cơ khí Khoa Đăng 88”. Để tạo lòng tin, đối tượng làm giả lệnh chuyển tiền 715 triệu đồng tiền đặt cọc vào tài khoản của nạn nhân. Tin tưởng, anh N.K đã chuyển vào tài khoản ngân hàng giả mạo 378 triệu đồng đặt mua heo giống và bị chiếm đoạt số tiền này.

Về thủ đoạn lừa đảo, các đối tượng gọi điện cho các nạn nhân, đánh vào nhu cầu của từng người để đưa ra lời mời chào, dẫn dụ những mặt hàng giá rẻ, ưu đãi lớn so với thị trường.

Để tạo lòng tin, đối tượng dùng những tài khoản ngân hàng đứng tên các doanh nghiệp, công ty uy tín có thật để nạn nhân yên tâm chuyển tiền; song trên thực tế, đó là những tài khoản giả mạo, được thu mua bất hợp pháp. Sau khi nạn nhân chuyển tiền, đối tượng sẽ chặn toàn bộ liên lạc rồi chiếm đoạt tài sản.

Cục An toàn thông tin khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác, kiểm tra kỹ thông tin của các tài khoản ngân hàng, website mua sắm trước khi thực hiện giao dịch.

Người dân cần đảm bảo rằng mình đang giao dịch với một nguồn tin cậy bằng cách kiểm tra địa chỉ trang web và thông tin liên hệ chính thức.

Bên cạnh đó, người dùng cần thường xuyên thay đổi mật khẩu, cài đặt xác thực 2 yếu tố, sử dụng mật khẩu mạnh cho các tài khoản ngân hàng. 

Telegram phủ nhận trách nhiệm khi nền tảng bị lạm dụng

Tối hôm qua 24/12, UBND TP.HCM ra thông báo hỏa tốc cho học sinh, sinh viên toàn thành phố nghỉ học từ 12h trưa ngày 25/15 (trừ học sinh huyện Cần Giờ nghỉ học từ 6h sáng nay) để tránh bão số 16.

Tuy nhiên, sáng nay 25/12, Sở GD-ĐT TP.HCM lại ra thông báo khẩn, yêu cầu các trường cho học sinh nghỉ học ngay từ buổi sáng. Do thông báo của Sở phát đi sau 7h sáng và được cập nhật lên website lúc gần 8h, nên tại một số trường, học sinh vẫn tới lớp bình thường. Sau khi nhận được yêu cầu mới, nhiều trường phải thông báo lại cho phụ huynh tới đón con em về. Nhiều trường "cầm cự" trông trẻ tới 10h sáng.

Thông báo nghỉ học của một trường tại Gò Vấp

Từ 6h sáng, anh Nguyễn Nam (quận Gò Vấp) đã chở hai bé là Thảo Nguyên và Tín Nguyên đi học tại một trường tiểu học trong quận. Theo lịch,12h trưa nay anh Nam sẽ về đón con về để tránh bão. Tuy nhiên, khi con vào lớp được gần 1h thì anh Nam nhận được tin nhắn của giáo viên mời tới đón con vì nhà trường nghỉ học để tránh bão theo chỉ đạo. Đang loay hoay, anh Nam lại nhân được tin nhắn nhà trường đề nghị đón lúc 10h. 

"Tối hôm qua, tôi đọc thông tin sáng nay vẫn học bình thường nên đinh ninh đi làm một buổi đầu tuần rồi 12h mới tới đón con. Nhưng vì thông báo mới mà cả buổi sáng tôi không làm được gì, chỉ quay đi quay lại là đến lúc về đón con. Ở cơ quan tôi, nhiều người cũng vừa tới nơi đã phải tất bật quay về" - anh Nam nói.

Hơn 12h đêm qua, sau khi đọc thông tin trên mạng về việc toàn học sinh TP.HCM nghỉ học để tránh bão, chị Nguyễn Phương (quận Tân Bình) đã nhắn tin cho nhiều người quen để hỏi tính xác thực. Sáng nay, may mắn là trường con chị đã chủ động thông báo sớm cho học sinh nghỉ học. Chị Phương không mất công chở con tới trường rồi lại đón về, nhưng phải tìm người trông bé để đi làm.

Trong khi đó, anh Đặng Chính (quận Bình Thạnh) thì cho biết hôm nay anh đã chủ động cho 2 con ở nhà vì đưa tới trường cũng sẽ phải về đón sớm. Khi biết thông báo học sinh toàn thành phố nghỉ học, anh Chính vui mừng khi thấy quyết định của mình là đúng. 

Học sinh chờ phụ huynh tới đón

Chị Mỹ Linh, viên chức một cơ quan Nhà nước, miêu tả "Cơ quan tôi hơn 30 người, thông thường sáng thứ 2 phải có mặt đầy đủ vì họp giao ban, chấm công bằng vân tay, nhưng sáng nay đã vắng 20 người. Đi vào cơ quan thấy "trống hết chỗ nói"".

Tuy nhiên, theo chị Linh, lãnh đạo cơ quan cũng rất tạo điều kiện, yêu cầu nhân viên tự sắp xếp công việc, nếu không tìm chỗ gửi con thì có thể linh động làm bù sau. Ngoài ra, do làm việc chủ yếu qua máy tính, liên hệ qua email nên phụ huynh có thể vừa trông con chơi vừa làm việc.

Ngoài các phụ huynh làm ở cơ quan, công sở Nhà nước, nhiều phụ huynh là công nhân bị động hơn. Chị Thu Hương, có con đang học mầm non quận Thủ Đức sáng nay phải gửi con cho phòng trọ bên cạnh để vào công ty làm việc. Nếu ngày mai không nhờ được thì chị Hương sẽ tạm nghỉ một bữa để ở nhà trông con.

Theo lịch, học sinh TP.HCM sẽ nghỉ học tới hết ngày mai, 26/12.

Tại nhiều tỉnh phía Nam, để tránh bão số 16, nhiều địa phương cũng cho học sinh, sinh viên nghỉ học. Tỉnh Kiên Giang cho học sinh nghỉ học 2 ngày 25 và 26/12.

Tỉnh Đồng Nai cho học sinh nghỉ học từ 12h ngày hôm nay đến hết ngày 26/12. Ngày 27/12, tập trung khắc phục hậu quả của bão. Từ ngày 28 các trường tiếp tục triển khai cho học sinh thi học kỳ I.

Toàn bộ học sinh, sinh viên tỉnh Bình Dương nghỉ học ngày 26/12...

Lê Huyền