Theo Nghị quyết này, hỗ trợ tăng thêm tiền ăn đối với học sinh phổ thông đang học tại trường PTDTNT tỉnh và trường PTDTNT các huyện là 600.000 đồng/học sinh/tháng theo số tháng thực học và tối đa không quá 10 tháng/năm. 

Đồng thời,  sinh viên là người DTTS thường trú học đại học, cao đẳng theo hình thức đào tạo chính quy được hỗ trợ với mức 2,7 triệu đồng/sinh viên/tháng theo số tháng thực học và không quá 10 tháng/năm. Nghị quyết có hiệu lực từ ngày 3/4/2023.

Thực hiện Nghị quyết của HĐND tỉnh, UBND tỉnh đã trích kinh phí từ nguồn sự nghiệp giáo dục hỗ trợ tăng thêm tiền ăn cho học sinh phổ thông đang học tại các trường PTDTNT và sinh hoạt phí cho sinh viên là người DTTS học kỳ II năm học 2022-2023 và học kỳ I năm học 2023-2024.

Số tiền hỗ trợ cho học sinh là trên 2,947 tỉ đồng và sinh viên là trên 977 triệu đồng. Được biết, những chính sách trên góp phần quan trọng tiếp sức và động viên con em đồng bào DTTS học tập, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho các xã vùng đồng bào DTTS và miền núi.

Hải Sâm

Tỉnh nghèo 'mạnh tay' miễn giảm học phí, hàng trăm nghìn học sinh hưởng lợi

Sinh ra trong gia đình có bố là giảng viên ngành Toán tại Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng, mẹ là giáo viên dạy Toán tại Trường THCS Phan Đình Phùng, Nguyệt được nuôi dưỡng tình yêu với môn Toán từ rất sớm. 

Năm lớp 3, khi tham gia kỳ thi chọn học sinh giỏi, nữ sinh là người duy nhất giải được câu hỏi phân loại và đạt điểm cao nhất trường. Cũng từ ấy, Nguyệt bắt đầu thấy hứng thú đi tìm lời giải cho những bài toán khác nhau.

Xác định sẽ đi du học bằng con đường tự tìm kiếm học bổng, nhưng cảm thấy vẫn “nặng lòng với gia đình”, Nguyệt quyết định ở lại Việt Nam thêm 4 năm trước khi thực hiện giấc mơ Mỹ. Cô chọn học Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng để được gần ba mẹ hơn. Năm 2013, Nguyệt trở thành thủ khoa đầu vào của trường với 27 điểm.

Quãng thời học tập ngành Sư phạm Toán, nữ sinh được tiếp xúc nhiều với các kiến thức Toán học, từ đó càng muốn nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này thay vì con đường giảng dạy. Thu Nguyệt từng có 2 lần đoạt giải Nhất môn Giải tích tại kỳ thi Olympic sinh viên giỏi do ĐH Đà Nẵng tổ chức.

Sang năm 2, Nguyệt bắt đầu chuẩn bị hồ sơ, chứng chỉ để nộp học bổng bậc tiến sĩ tại Mỹ. Có sự chuẩn bị từ sớm, Nguyệt nhanh chóng hoàn thành các chứng chỉ cần thiết như TOEFL, GRE, GRE Math, xin thư giới thiệu từ một số giáo sư tại trường và chuẩn bị bài luận.

Về mặt tài chính, Nguyệt cho biết em gái kém 7 tuổi cũng có ước mơ được du học Mỹ. Vì ba mẹ chỉ có đủ khả năng chi trả cho một người, Nguyệt quyết tâm nhắm đến các học bổng toàn phần để nhường cơ hội cho em gái.

Năm 2017, Nguyệt tốt nghiệp thủ khoa đầu ra của Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng với GPA đạt 3.9/4.0. Cùng lúc, nữ sinh nhận tin giành học bổng tiến sĩ toàn phần ngành Toán học của ĐH Indiana, Bloomington, ngôi trường đại học top đầu nước Mỹ.

Nửa năm sau, Nguyệt lên đường tới Mỹ với tâm thế háo hức. “Tôi ấn tượng về ngôi trường này thông qua những bức hình trên Internet. Nơi đây có nhiều tòa nhà đẹp, cổ kính, cây cối xanh mướt như trong phim”.

Nhưng khi tới nơi, Nguyệt “sốc” vì mọi thứ không giống như mình tưởng tượng. Bloomington nơi ngôi trường tọa lạc vốn rất lạnh và vắng người. “Để tìm được một vài người Việt cũng rất khó”, cô nhớ lại. Không ít ngày phải đi bộ tới trạm xe bus một mình trong tình trạng ướt nhẹp vì tuyết, Nguyệt càng cảm thấy lạc lõng ở một nơi xa lạ.

Nửa năm đầu, việc học cũng không như kỳ vọng. Mất vài lần thi trượt, học lại để đạt chuẩn đầu vào nghiên cứu sinh, Nguyệt dần cảm thấy stress, khủng hoảng. 

Hết mùa đông đầu tiên, cô gái Việt có một chuyến đi tới Los Angeles. Sự náo nhiệt, sôi động tại đây như “cú hích” khiến cô nhen nhóm về ý định chuyển trường.

“Chương trình tiến sĩ tại Indiana kéo dài trong 5 năm, nhưng tôi nghĩ mình không phù hợp nên muốn dừng lại để chuyển sang nghiên cứu mảng Toán ứng dụng”. Thời điểm ấy, Nguyệt vừa hoàn thành xong tấm bằng thạc sĩ Toán học tại ĐH Indiana, Bloomington với GPA đạt 3.9/4.0 và đã đỗ hết các kỳ thi cấp tiến sĩ.

Bắt đầu lại từ việc nộp hồ sơ nhưng Nguyệt cảm thấy vui nhiều hơn tiếc nuối. Cô cũng không thấy hoài phí vì nhờ quãng thời gian này, bản thân cũng tìm ra thế mạnh và đam mê, nhờ vậy được nhiều trường đại học của Mỹ sẵn sàng cấp học bổng tiến sĩ toàn phần. Thu Nguyệt sau đó chọn theo học ĐH Nam California, ngành Toán học ứng dụng.

Việc trải qua 2 năm học tập tại Mỹ đem lại cho Nguyệt nhiều thuận lợi. Vì đã học một số môn tương đương, cô được chuyển đổi điểm khi sang ngôi trường mới mà không cần học lại. 

Dù tại đây, Nguyệt vẫn cần phải trải qua các kỳ thi, bài kiểm tra năng lực để đủ điều kiện bắt đầu tham gia nghiên cứu, song với kinh nghiệm trước đó, Nguyệt nhanh chóng vượt qua và được nghiên cứu ngay từ năm thứ 2 – điều hầu hết nghiên cứu sinh phải mất tới 2 năm.

“Ở ngôi trường mới, tôi không còn cảm thấy nặng nề và áp lực. Đó cũng là nơi phù hợp mà tôi muốn gắn bó”, Nguyệt nói.

Giữa rất nhiều lĩnh vực, Nguyệt lựa chọn nghiên cứu sâu về Phương trình đạo hàm riêng – vốn được áp dụng nhiều trong ngành Tài chính. Chỉ trong vòng 9 tháng, cô đã hoàn thành bài báo đầu tiên liên quan đến tính duy nhất về mặt định lượng của phương trình Parabol, được ứng dụng trong ngành Điều khiển tự động. Bài báo được đăng tải vào tháng 12 năm ngoái.

Đây cũng là bước “tạo đà” giúp Nguyệt tự tin tiếp tục khám phá những bài toán ứng dụng khác trong phương trình Elip và Parabol.

Đến tháng 10 năm nay, Nguyệt hoàn thành chương trình tiến sĩ Toán học ứng dụng ĐH Nam California, sớm hơn nửa năm so với lộ trình. 

Trước khi tốt nghiệp, Nguyệt cũng có quãng thời gian thực tập tại mảng Nghiên cứu định lượng ở JP Morgan Chase & Co. - ngân hàng lớn nhất nước Mỹ. Để được vào ngân hàng này, ứng viên phải trải qua 6 vòng đánh giá gắt gao. 

Kết thúc quá trình tập sự, tháng 9/2023, cô gái Việt nằm trong top 20% có kết quả tốt nhất và được nhận vào làm việc chính thức ở New York tại vị trí thiết kế các mô hình Toán tài chính và phân tích dữ liệu cho ngân hàng.

Trong suốt hành trình đã đi qua, Nguyệt cảm thấy “có nhiều áp lực nhưng cũng có rất nhiều động lực”. “Tôi vẫn đang trên lộ trình tiếp tục nỗ lực, phấn đấu”, cô nói.

Thu Nguyệt cũng biết ơn ba - người đã truyền cho mình động lực và tình yêu với môn Toán từ khi còn bé. “Trước đây, ba thường đố 2 chị em những câu hỏi toán học thú vị. Lớn hơn, 2 ba con thường ngồi trao đổi và cùng nhau giải chung các bài toán khó. Cũng có giai đoạn, tôi hoang mang liệu mình có chọn sai đường, ba vẫn luôn là người luôn đồng hành, phân tích và ủng hộ tôi trong mọi lựa chọn”.

Đến giờ khi nhìn lại, Nguyệt cảm thấy may mắn vì đã kiên trì theo đuổi học và làm Toán, bởi đây chính là nền tảng giúp cô tự tin chinh phục dù làm việc ở bất kỳ lĩnh vực nào.

Sinh ra trong gia đình có bố là giảng viên ngành Toán tại Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng, mẹ là giáo viên dạy Toán tại Trường THCS Phan Đình Phùng, Nguyệt được nuôi dưỡng tình yêu với môn Toán từ rất sớm. 

Năm lớp 3, khi tham gia kỳ thi chọn học sinh giỏi, nữ sinh là người duy nhất giải được câu hỏi phân loại và đạt điểm cao nhất trường. Cũng từ ấy, Nguyệt bắt đầu thấy hứng thú đi tìm lời giải cho những bài toán khác nhau.

Xác định sẽ đi du học bằng con đường tự tìm kiếm học bổng, nhưng cảm thấy vẫn “nặng lòng với gia đình”, Nguyệt quyết định ở lại Việt Nam thêm 4 năm trước khi thực hiện giấc mơ Mỹ. Cô chọn học Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng để được gần ba mẹ hơn. Năm 2013, Nguyệt trở thành thủ khoa đầu vào của trường với 27 điểm.

Quãng thời học tập ngành Sư phạm Toán, nữ sinh được tiếp xúc nhiều với các kiến thức Toán học, từ đó càng muốn nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này thay vì con đường giảng dạy. Thu Nguyệt từng có 2 lần đoạt giải Nhất môn Giải tích tại kỳ thi Olympic sinh viên giỏi do ĐH Đà Nẵng tổ chức.

Sang năm 2, Nguyệt bắt đầu chuẩn bị hồ sơ, chứng chỉ để nộp học bổng bậc tiến sĩ tại Mỹ. Có sự chuẩn bị từ sớm, Nguyệt nhanh chóng hoàn thành các chứng chỉ cần thiết như TOEFL, GRE, GRE Math, xin thư giới thiệu từ một số giáo sư tại trường và chuẩn bị bài luận.

Về mặt tài chính, Nguyệt cho biết em gái kém 7 tuổi cũng có ước mơ được du học Mỹ. Vì ba mẹ chỉ có đủ khả năng chi trả cho một người, Nguyệt quyết tâm nhắm đến các học bổng toàn phần để nhường cơ hội cho em gái.

Năm 2017, Nguyệt tốt nghiệp thủ khoa đầu ra của Trường ĐH Sư phạm, ĐH Đà Nẵng với GPA đạt 3.9/4.0. Cùng lúc, nữ sinh nhận tin giành học bổng tiến sĩ toàn phần ngành Toán học của ĐH Indiana, Bloomington, ngôi trường đại học top đầu nước Mỹ.

Nửa năm sau, Nguyệt lên đường tới Mỹ với tâm thế háo hức. “Tôi ấn tượng về ngôi trường này thông qua những bức hình trên Internet. Nơi đây có nhiều tòa nhà đẹp, cổ kính, cây cối xanh mướt như trong phim”.

Nhưng khi tới nơi, Nguyệt “sốc” vì mọi thứ không giống như mình tưởng tượng. Bloomington nơi ngôi trường tọa lạc vốn rất lạnh và vắng người. “Để tìm được một vài người Việt cũng rất khó”, cô nhớ lại. Không ít ngày phải đi bộ tới trạm xe bus một mình trong tình trạng ướt nhẹp vì tuyết, Nguyệt càng cảm thấy lạc lõng ở một nơi xa lạ.

Nửa năm đầu, việc học cũng không như kỳ vọng. Mất vài lần thi trượt, học lại để đạt chuẩn đầu vào nghiên cứu sinh, Nguyệt dần cảm thấy stress, khủng hoảng. 

Hết mùa đông đầu tiên, cô gái Việt có một chuyến đi tới Los Angeles. Sự náo nhiệt, sôi động tại đây như “cú hích” khiến cô nhen nhóm về ý định chuyển trường.

“Chương trình tiến sĩ tại Indiana kéo dài trong 5 năm, nhưng tôi nghĩ mình không phù hợp nên muốn dừng lại để chuyển sang nghiên cứu mảng Toán ứng dụng”. Thời điểm ấy, Nguyệt vừa hoàn thành xong tấm bằng thạc sĩ Toán học tại ĐH Indiana, Bloomington với GPA đạt 3.9/4.0 và đã đỗ hết các kỳ thi cấp tiến sĩ.

Bắt đầu lại từ việc nộp hồ sơ nhưng Nguyệt cảm thấy vui nhiều hơn tiếc nuối. Cô cũng không thấy hoài phí vì nhờ quãng thời gian này, bản thân cũng tìm ra thế mạnh và đam mê, nhờ vậy được nhiều trường đại học của Mỹ sẵn sàng cấp học bổng tiến sĩ toàn phần. Thu Nguyệt sau đó chọn theo học ĐH Nam California, ngành Toán học ứng dụng.

Việc trải qua 2 năm học tập tại Mỹ đem lại cho Nguyệt nhiều thuận lợi. Vì đã học một số môn tương đương, cô được chuyển đổi điểm khi sang ngôi trường mới mà không cần học lại. 

Dù tại đây, Nguyệt vẫn cần phải trải qua các kỳ thi, bài kiểm tra năng lực để đủ điều kiện bắt đầu tham gia nghiên cứu, song với kinh nghiệm trước đó, Nguyệt nhanh chóng vượt qua và được nghiên cứu ngay từ năm thứ 2 – điều hầu hết nghiên cứu sinh phải mất tới 2 năm.

“Ở ngôi trường mới, tôi không còn cảm thấy nặng nề và áp lực. Đó cũng là nơi phù hợp mà tôi muốn gắn bó”, Nguyệt nói.

Giữa rất nhiều lĩnh vực, Nguyệt lựa chọn nghiên cứu sâu về Phương trình đạo hàm riêng – vốn được áp dụng nhiều trong ngành Tài chính. Chỉ trong vòng 9 tháng, cô đã hoàn thành bài báo đầu tiên liên quan đến tính duy nhất về mặt định lượng của phương trình Parabol, được ứng dụng trong ngành Điều khiển tự động. Bài báo được đăng tải vào tháng 12 năm ngoái.

Đây cũng là bước “tạo đà” giúp Nguyệt tự tin tiếp tục khám phá những bài toán ứng dụng khác trong phương trình Elip và Parabol.

Đến tháng 10 năm nay, Nguyệt hoàn thành chương trình tiến sĩ Toán học ứng dụng ĐH Nam California, sớm hơn nửa năm so với lộ trình. 

Trước khi tốt nghiệp, Nguyệt cũng có quãng thời gian thực tập tại mảng Nghiên cứu định lượng ở JP Morgan Chase & Co. - ngân hàng lớn nhất nước Mỹ. Để được vào ngân hàng này, ứng viên phải trải qua 6 vòng đánh giá gắt gao. 

Kết thúc quá trình tập sự, tháng 9/2023, cô gái Việt nằm trong top 20% có kết quả tốt nhất và được nhận vào làm việc chính thức ở New York tại vị trí thiết kế các mô hình Toán tài chính và phân tích dữ liệu cho ngân hàng.

Trong suốt hành trình đã đi qua, Nguyệt cảm thấy “có nhiều áp lực nhưng cũng có rất nhiều động lực”. “Tôi vẫn đang trên lộ trình tiếp tục nỗ lực, phấn đấu”, cô nói.

Thu Nguyệt cũng biết ơn ba - người đã truyền cho mình động lực và tình yêu với môn Toán từ khi còn bé. “Trước đây, ba thường đố 2 chị em những câu hỏi toán học thú vị. Lớn hơn, 2 ba con thường ngồi trao đổi và cùng nhau giải chung các bài toán khó. Cũng có giai đoạn, tôi hoang mang liệu mình có chọn sai đường, ba vẫn luôn là người luôn đồng hành, phân tích và ủng hộ tôi trong mọi lựa chọn”.

Đến giờ khi nhìn lại, Nguyệt cảm thấy may mắn vì đã kiên trì theo đuổi học và làm Toán, bởi đây chính là nền tảng giúp cô tự tin chinh phục dù làm việc ở bất kỳ lĩnh vực nào.

Trong khi đó, GS.TS Nguyễn Đình Đức, Chủ tịch Hội đồng Trường ĐH Công nghệ, ĐH Quốc gia Hà Nội, nhìn nhận cần phải có một công cụ chuẩn và khung quy định để kiểm soát trích dẫn.

Theo ông, hiện nay một số cơ sở đưa ra quy định về việc trích dẫn, chẳng hạn nếu tự trích trên 30% hoặc trích dẫn của người khác trên 20% là vi phạm. Tuy nhiên thực tế khi sử dụng phần mềm quét trùng lặp của Việt Nam có thể chỉ ra 20%, nhưng khi đưa vào phần mềm nước ngoài lại lên tới hơn 60%.

“Do đó, việc cần có một công cụ chuẩn để kiểm tra trùng lặp, đạo văn là cần thiết. Công cụ này có thể sử dụng để kiểm tra ngay trước khi học viên bảo vệ luận văn, luận án”, GS.TS Nguyễn Đình Đức nói.

Ông cho biết ở một số nước, văn hóa chống đạo văn, kiểm tra trùng lặp đã được thực hiện từ bậc phổ thông, ngay trong các bài luận. “Nếu không nghiêm túc với vấn đề liêm chính thì nền khoa học sẽ trở nên hỗn loạn”, ông Đức nói.

PGS.TS Nguyễn Tài Đông, Viện trưởng Viện Triết học, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam, nhìn nhận trong các ngành nghề, khoa học công nghệ và giáo dục đào tạo đòi hỏi sự liêm chính cao nhất, bởi những thứ các nhà khoa học theo đuổi là tri thức, trí tuệ, chân lý. Tuy nhiên hiện nay các vi phạm về liêm chính rất tinh vi và phức tạp.

Dẫu vậy, ông khẳng định Việt Nam không phải là “hoang mạc” về liêm chính khoa học. Thậm chí, chúng ta có rất nhiều quy định thể hiện trong luật, nghị định hay các quy định của nhiều trường, nhiều tạp chí.

“Chẳng hạn mới đây tại Hội đồng Triết học - Chính trị học - Xã hội học họp rất căng thẳng. Trong số 24 đề tài chỉ thông qua được khoảng hơn 30%.

Có điều, chúng ta chưa có một “mũ chung” về luật, do đó cần xây dựng khung quy định tổng thể, đồng thời cần có một số đơn vị tiên phong đầu ngành mang tính chất dẫn dắt về liêm chính khoa học”, PGS.TS Nguyễn Tài Đông nói.

TS Dương Tú, Đại học Purdue (Mỹ), nhận định hình thức vi phạm liêm chính hiện ngày càng tinh vi và phức tạp. Chuyện đạo văn, chỉnh sửa số liệu đã trở thành hình thức “cổ điển” từ nhiều năm nay.

Theo ông, với sự phát triển của công nghệ và trí tuệ nhân tạo đã sinh ra nhiều hình thức gian lận mới, thậm chí có thể tạo ra một mạng lưới từ tác giả, chuyên gia bình duyệt cho đến tổng biên tập các tạp chí “dởm”.

“Nếu không ý thức được sự tồn tại của các hình thức gian lận tinh vi như vậy sẽ tạo ra sự nhũng loạn”, TS Dương Tú nói.

Để xây dựng nền khoa học liêm chính, trong sạch, theo TS Dương Tú, cần có sự cải cách trong việc đánh giá nghiên cứu. Thay vì chạy theo số lượng, các nhà khoa học cần tập trung vào chất lượng nghiên cứu bằng việc quay lại bản chất của khoa học là sáng tạo tri thức, phát hiện tri thức để phục vụ xã hội.

“Nhà nghiên cứu phải cảm thấy niềm vui, niềm hạnh phúc khi được xã hội tài trợ cho nghiên cứu để phục vụ cho cộng đồng. Ngoài ra, cần có chính sách đảm bảo lợi ích cho nhà khoa học, để nhà khoa học có thể sống đàng hoàng, yên tâm công tác mà không phải đánh đổi sự trung thực, liêm chính để lấy miếng cơm manh áo, lo cho cuộc sống hàng ngày”, TS Dương Tú nói.

GS.TS Phùng Hồ Hải, Viện trưởng Viện Toán học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam cũng cho rằng, nếu nhà khoa học vi phạm liêm chính vì hoàn cảnh, cần phải thay đổi hoàn cảnh.

“Nếu nhà khoa học không đủ ăn, họ không có gì để mất. Vì thế, họ bất chấp bán bài, phớt lờ cộng đồng, thậm chí xây dựng hẳn “băng đảng” để viết bài”.

Do đó, GS.TS Phùng Hồ Hải cho rằng cần phải đảm bảo cơ chế để nhà khoa học có thể yên tâm làm việc tốt hơn.