Đêm muộn cuối tháng 11 năm ngoái, điện thoại của cựu binh Gary Bernhardt, 67 tuổi, sống tại Ham Lake, tiểu bang Minnesota (Mỹ) rung lên. Ông như không tin vào mắt mình khi được chính “Mark Zuckerberg” nhắn tin thông báo đã trúng thưởng 750.000 USD xổ số của Facebook.

Bernhardt đã không ngủ trong suốt đêm đó, chỉ chờ cho tới sáng đi mua thẻ quà tặng iTunes 200 USD theo hướng dẫn gửi cho người liên lạc.

Tới tháng giêng vừa qua, số tiền nạp thẻ cào của Bernhardt đã lên tới 1.300 USD, bằng với tháng lương của ông.

Cựu binh này chợt nhận ra rằng ông là nạn nhân của nạn lừa đảo. Kẻ gian đã giả mạo người sáng lập hoặc giám đốc điều hành Facebook.

Tại thời điểm Zuckerberg “thật” hứa hẹn làm sạch Facebook, mạng xã hội này đã để cho hàng chục triệu tài khoản Facebook giả mạo lừa tiền người dùng.

Giả danh sếp to của Facebook

NYT đã tìm thấy 205 tài khoản giả mạo Zuckerberg và giám đốc điều hành Sheryl Sandberg cả trên Facebook lẫn trang chia sẻ ảnh Instagram, chưa kể nhiều trang fanpage khác.

Ít nhất 51 tài khoản giả mạo (43 tài khoản trên Instagram) là lừa đảo trúng số như trường hợp cựu binh Gary Bernhardt dính phải.

Các tài khoản giả danh Zuckerbergs và Sandbergs lan tràn trên Facebook và Instagram mặc cho Facebook có nhiều đội nhóm chuyên lùng sục và tìm kiếm những kẻ lừa đảo này, ít nhất từ năm 2010.

Một ngày sau khi NYT thông báo với Facebook về phát hiện trên, công ty này đã xóa sổ 96 tài khoản giả mạo Mark Zuckerberg và Sheryl Sandberg trên Facebook và 109 tài khoản giả mạo trên Instagram.

Phát ngôn viên Facebook, Pete Voss, cho biết loại bỏ những tài khoản giả danh này không hề dễ dàng bất chấp thực tế chúng đã tồn tại suốt 8 năm qua.

Facebook yêu cầu người dùng khai báo danh tính thực khi sử dụng mạng xã hội này. Tuy nhiên, vẫn có 3% người dùng - tương đương 60 triệu tài khoản -giả danh.

Một số giả danh người bình thường, một số giả danh người nổi tiếng trong giới showbiz như Justin Bieber, và tất nhiên cả Mark Zuckerberg và Sheryl Sandberg.

Trong phiên điều trần tại quốc hội Mỹ vừa qua, Zuckerberg nói rằng Facebook đang cố cải tiến phần mềm để có thể tự động phát hiện và loại bỏ tài khoản giả mạo. Facebook cho biết công ty này đã khóa hàng triệu tài khoản giả mạo mỗi ngày.

Tuy nhiên, có vẻ nỗ lực chưa đủ. NYT đã phỏng vấn hàng chục nạn nhân và cả những kẻ giả danh. Những người này cho biết nạn lừa đảo trúng số trên Facebook vẫn rất phổ biến, chủ yếu nhắm tới đối tượng có thu nhập thấp, người già và dân trí thấp.

Đánh vào lòng tham

Nhiều tài khoản giả danh có tới hàng trăm, thậm chí hàng nghìn người theo dõi (follower). Chúng tìm kiếm nạn nhân dựa trên hồ sơ Facebook và Instagram. Sau khi xác định “con mồi” dễ ăn, chúng mới ra tay.

Hầu hết tài khoản giả danh đều có địa chỉ IP từ Nigeria và Ghana, Robin Alexander van der Kieft - người quản lý nhóm truy lùng lừa đảo của Facebook - cho biết.

Màn kịch thường bắt đầu bằng màn chào hỏi chủ động: “Xin chào. Bạn đang làm gì thế?” trên Facebook hoặc Instagram. Sau đó, kẻ giả danh sẽ gợi mở câu chuyện bằng cách thông báo cho nạn nhân rằng họ đã trúng giải xổ số rất lớn của Facebook.

NYT từng tiếp cận một tài khoản giả danh Sheryl Sandberg trên Instagram. Kẻ này thông báo cho NYT (dĩ nhiên dưới một tên khác) rằng nạn nhân đã trúng giải 950.000 USD và một chiếc xe hơi mới qua chương trình “Khuyến mãi Facebook 2018”.

Khi được hỏi bằng chứng xác thực đó có phải là Sheryl Sandberg không, kẻ lừa đảo đã gửi thẻ ID được chỉnh sửa bằng photoshop, đồng thời liên tục khẳng định rằng chương trình trúng thưởng là có thật và hợp pháp, và rằng người trúng thưởng chỉ cần làm theo hướng dẫn để nhận tiền.

Ba ngày sau, kẻ lừa đảo nói rằng cần thẻ quà tặng iTunes 100 USD để kích hoạt thẻ AMT trúng thưởng. Thẻ quà tặng iTunes có thể giao dịch dễ dàng trên chợ đen đổi lấy tiền mặt.

Kịch bản tiếp diễn cho tới khi kẻ lừa đảo bị lật tẩy không lừa tiếp được tiền thì mới thôi. Chúng thường đánh vào lòng tham người dùng, bởi chắc chắn một điều không có chuyện trúng thưởng tới 1 triệu USD mà chỉ được thông báo bằng một dòng tin nhắn qua Facebook.

Theo Zing

Đây không hẳn là phát hiện mới mẻ với những người làm trong lĩnh vực công nghệ, bởi Google và Facebook vốn đã bị la ó nhiều năm qua về việc thu thập dữ liệu người dùng vô tội vạ để phục vụ quảng cáo. Tuy nhiên, đây là lần đầu Google Chrome bị gọi là "Spyware" (phần mềm gián điệp) ngay trên trang báo uy tín bậc nhất ở Mỹ.

Google Chrome hiện là trình duyệt phổ biến nhất thế giới. Ảnh: Shutterstock.

Google Chrome đang theo dõi bạn như thế nào?

Google Chrome cho phép hầu như mọi trang web yêu cầu sử dụng cookies của người dùng, hiện lên những hộp thoại ở góc trên bên phải mà đa số sẽ nhấn "đồng ý". Trong một tuần lướt web, Geoffrey cho biết Chrome đã hiển thị hơn 11.000 yêu cầu sử dụng cookie từ các trang web. Trong khi đó, số yêu cầu này đã tự động bị chặn trên trình duyệt Firefox. Đây cũng là trình duyệt mà Geoffrey khuyên dùng khi nhận ra Google Chrome "không ổn" nữa.

Theo Geoffrey, những dữ liệu "cookies" này chính là cơ sở để Google cũng như nhiều công ty dữ liệu khác xây dựng một hồ sơ hoàn chỉnh về người dùng, nơi dự đoán đầy đủ sở thích, thu nhập hay thậm chí là tính cách của họ.

Duyệt ẩn danh có thể giúp bạn giữ được cookies, nhưng lại mất quyền sử dụng các extension quan trọng. Ảnh: 9to5google

Nếu nhìn lên góc trên bên phải của màn hình, bạn sẽ thấy một ô tròn nhỏ là hình đại diện cho email của bạn. Geoffrey khuyến cáo người dùng không nên đăng nhập vào Chrome, điều này khiến Google theo dõi được toàn bộ hoạt động của chúng ta trên trình duyệt của nó. Tuy nhiên, có vẻ như dạo gần đây Google đã tự động đăng nhập vào Chrome nếu bạn đăng nhập vào Gmail.

Ông cũng cho biết Chrome còn theo dõi tốt hơn trên điện thoại. Khi sử dụng các loại điện thoại Android, mỗi lần thực hiện tìm kiếm trên Chrome, điện thoại sẽ gửi vị trí chính xác của bạn cho Google. Ngay cả khi không sử dụng trình duyệt, nó cũng gửi tọa độ tương đối về cho Google.

Trong khi Firefox là một trình duyệt độc lập, Google Chrome lại là sản phẩm của công ty quảng cáo lớn nhất thế giới. Chrome cho phép các trang web thu thập cookies để hiểu hành vi người dùng, sau đó hiển thị quảng cáo thích hợp lên những trang web này. Một mối quan hệ chặt chẽ giữa ba bên mà người dùng là bên chịu thiệt.

Các lựa chọn thay thế

Geoffrey cho rằng "màu quần lót của bạn là bí mật của riêng bạn" và phản đối việc bị theo dõi người dùng, dù chỉ là dữ liệu duyệt web. Trong khi Google cho biết sẽ cân nhắc lại việc cấp quyền cookies cho các trang web, thì Firefox tuyên bố thẳng thắn rằng bảo mật không phải một "tùy chọn", mà phải là lẽ hiển nhiên.

"Cuộc chiến cookies" đang đến hồi cam go, những mã dữ liệu này giúp cho chúng ta tương tác tốt hơn với trang web, nhưng cũng cung cấp cho bên thứ ba quyền phân tích và hiểu người dùng. Một nghiên cứu cho biết hiện nay hơn 92% các trang web yêu cầu quyền sử dụng cookies.

Trong khi Google Chrome là sản phẩm của một công ty quảng cáo, Firefox là sản phẩm của một tổ chức phi lợi nhuận.

Để tránh tình trạng thu thập cookies và bản sắc cá nhân bị bên thứ ba nào đó phân tích mổ xẻ, bạn có thể sử dụng trình duyệt ẩn danh của Chrome hoặc đơn giản hơn là đổi trình duyệt. Hiện có nhiều trình duyệt mặc định chặn quyền sử dụng cookies như Firefox hay Safari.

Tuy nhiên, các trình duyệt chủ yếu vẫn phải sống nhờ vào tiền quảng cáo. Do đó, để có thể cạnh tranh với hành vi theo dõi người dùng để quảng cáo của Google Chrome, các trình duyệt còn lại phải có nguồn thu khác. Ngoài Safari được phát triển cùng với các sản phẩm khác của Apple, Firefox dự định cũng sẽ thu phí cho các chức năng bảo mật thêm.

Vì là một tổ chức phi lợi nhuận, nguồn thu chủ yếu của Firefox vẫn là tiền quảng cáo từ Google. Tuy nhiên, việc mặc định chặn quyền truy cập cookies khiến các quảng cáo hiển thị kém hiệu quả hơn, người dùng ít click vào hơn và tiền quảng cáo cũng sẽ nhận được ít hơn.

Do đó, dù là trình duyệt phổ biến thứ hai trên máy tính với 10% thị phần, Firefox vẫn đang hụt hơi trong cuộc chiến với gã khổng lồ Google.

Có lẽ đã qua thời lựa chọn trình duyệt dựa vào tiêu chí nhanh và tiện lợi, người dùng đang bắt đầu chú ý hơn đến các vấn đề bảo mật. Vì "màu quần lót của bạn là bí mật của riêng bạn", chứ không phải tài nguyên để bất kì công ty nào phân tích kiếm tiền.

Theo Zing

Google bị tố 'đút túi' gần 5 tỷ USD quảng cáo từ nội dung tin tức

Theo kết quả một nghiên cứu công bố hôm 10/6, Google đã kiếm được 4,7 tỷ USD quảng cáo từ nội dung tin tức vào năm ngoái, gần bằng doanh thu của toàn bộ ngành tin tức trực tuyến.