Nguyễn Lâm Thảo Uyên năm nay 10 tuổi, đang học lớp 5. Mẹ em có thị lực kém, gần như mù lòa từ khi còn nhỏ. Không thể làm việc, bà phải ở nhà. Uyên cũng mắc bệnh giống mẹ. Mặc dù mơ ước của mình không thể thực hiện được nhưng bà vẫn hi vọng cô con gái sẽ mạnh mẽ hơn mình. Bố Uyên là tài xế taxi. Làm việc cả ngày nhưng ông vẫn không kiếm đủ tiền nuôi đại gia đình 15 người đang sống trong một căn hộ chỉ rộng 30 m2.

Thông nói: “Ước mơ của em là xây một ngôi nhà cho những người nghèo như em và giúp họ tự xây nhà cho mình”.

Nguyễn Hoàng Thông đang học lớp 5. Mẹ em làm nghề giúp việc. Bố em từng phục vụ trong quân đội nhưng do bị thương, ông không thể làm việc sau chiến tranh. Vì thế thu nhập của gia đình Thông rất hạn hẹp và không ổn định. Thông sống cùng cha mẹ và chị gái trong một ngôi nhà nhỏ bên cạnh một cây cầu.

Ánh nói: “Mơ ước của em là trở thành giáo viên để dạy và giúp đỡ những trẻ em bất hạnh như em”.

Nguyễn Nhật Ánh đang học lớp 4. Đã 10 tuổi nhưng em chỉ năng 25 kg do suy dinh dưỡng. Em đang sống cùng bà và không liên lạc được với cha mẹ. Cuộc sống vô cùng khó khăn với hai bà cháu khi bà đã ngoài 60 tuổi, sức khỏe yếu. Bà chỉ kiếm được chút tiền từ việc dọn dẹp cho người khác. Bất chấp hoàn cảnh khó khăn, Ánh vẫn học tập chăm chỉ và nhiều năm liền là học sinh xuất sắc. Khi nào có thời gian rỗi, Ánh đều giúp bà làm việc nhà.

Quyên nói: “Gia đình cháu rất nghèo. Cháu phải cố gắng học chăm chỉ để xây lại căn nhà này khi cháu lớn lên”.

Quyên và Ngân đều là những đứa trẻ sống cùng ông bà – những người đã không còn khả năng lao động. Gia đình 4 người này sống nhờ lương hưu của ông bà – một số tiền quá ít ỏi để nấu một bữa ăn cho 4 người. Tương lai của bọn trẻ rất mờ mịt.

Hải nói: “Cháu muốn có một cửa hàng cắt tóc của riêng mình để giúp đỡ gia đình”.

Lâm Tuấn Hải đang học lớp 5. Cậu bé đang sống cùng 14 thành viên khác trong một căn hộ nhỏ tái định cư. Sau khi anh trai Hải tốt nghiệp cấp 3, cậu dự định sẽ đi làm để giúp đỡ gia đình. Ông bà đã già của Hải cũng phải đi bán cà phê để kiếm tiền.

Tài nói: “Cháu muốn đi học để trở thành bác sĩ để chữa bệnh cho mẹ”. Tài muốn mẹ mãi mãi ở bên mình vì cậu bé không còn ai thân thích.

Trần Văn Tài 11 tuổi. Em sống cùng người mẹ thường xuyên đau yếu. Chị đã trải qua 3 cuộc phẫu thuật. Bố em mất cách đây không lâu. Họ đang thuê một căn phòng nhỏ tồi tàn để sống. Sức khỏe yếu, chị vẫn cố hết sức làm lụng để nuôi Tài chỉ mong cậu bé học hành chăm chỉ. Chị không dám mơ ước gì nhiều nhặn. Tài là một cậu bé ngoan và rất thương mẹ.

Tiên nói: “Cháu muốn trở thành một ca sĩ hát những bài hát dân ca”.

Trương Trần Thủy Tiên đang học lớp 3. Kể từ khi bố mẹ ly hôn, Tiên sống cùng mẹ và ông ngoại. Số tiền lương ít ỏi của người mẹ đang làm việc cho một siêu thị không đủ để nuôi sống gia đình và đảm bảo việc học hành cho Tiên.

Dũng nói: “Mẹ em phải đi bộ hằng ngày trên nhiều con đường cả ngày lẫn đêm. Em chỉ muốn bảo vệ mẹ khi mẹ đi bán vé số nuôi chúng em. Em rất yêu mẹ”.

Trần Quốc Dũng và Trần Thị Mỹ Trinh là hai chị em, học cùng trường tiểu học. Chúng sống cùng mẹ ở chợ Đa Kao vì không có nhà. Buổi tối, họ ngủ trên những tấm gỗ trong một gian hàng ẩm ướt. Người mẹ bị bệnh huyết áp cao mãn tính, không thể làm việc nặng. Hằng ngày chị đi bán vé số. Ngày nào ốm, Dũng và Trinh phải thay chị làm công việc này. Không đủ tiền ăn, chị phải nhịn đói nhường cơm cho con.

Huy nói: “Cha em có một ước mơ là có một cửa hàng sửa xe máy. Khi lớn lên, em muốn thực hiện ước mơ của cha”.

Nguyễn Ngọc Huy đang học lớp 2. Cha Huy là cựu chiến binh, ông bị thương trên chiến trường Campuchia. Sau khi trở về Việt Nam, ông là dân phòng. Nghề chính của ông bây giờ là gói bánh tét cho vợ đi bán ngoài chợ. Mẹ Huy ngày càng già yếu và bị đau chân khiến chị làm việc khó khăn hơn.

Những con số buồn đau

Mọi người thương tiếc, chuẩn bị mai táng cho em Nguyễn Thu Trang - đã nhảy xuống sông cứu bạn nhưng...

Theo thống kê của Cục Bảo vệ, chăm sóc trẻ em thuộc Bộ Lao động, Thương binhvà Xã hội, từ năm 2005 đến nay, năm nào cả nước cũng có trên 3.500 trẻ em bịchết đuối trong tổng số trên 7.000 trẻ em bị thiệt mạng do tai nạn, thương tích.

Nghệ An, Thanh Hóa, Hà Nội là ba địa phương có số trẻ em chết đuối cao nhấttrong cả nước.

Ở Nghệ An, theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội trong 2 năm(2007, 2008) có 449 trẻ em (dưới 16 tuổi) bị chết đuối;

Tỷ lệ học sinh chết đuối năm 2009 đến tháng 10/2010 là 168 em, năm 2011 có110 em và năm 2012 là 38 em; trong số đó có nhiều vụ hết sức thương tâm.

Ngày 23/6/2011, 3 em nhỏ từ 4 tuổi đến 09 tuổi ở xã Nghi Thiết (Nghi Lộc) dẫnnhau ra sông Cấm tắm đã bị chết cả ba. Ngày 20/4/2012, sau khi đá bóng, 4 họcsinh (HS) THPT cùng rủ nhau ra sông Lam tắm thì ba em bị chết (trong đó 2 HSTrường THPT Lê Viết Thuật (Vinh) và 1 HS Trường THPT VTC (Vinh)).

Riêng năm 2013, theo thống kê chưa đầy đủ, từ đầu năm đến nay (25/5), trênđịa bàn Nghệ An đã xẩy ra 11 vụ đuối nước, làm chết 11HS phổ thông và 4 trẻ emmẫu giáo. Trong đó thương tâm nhất là 3 cháu nhỏ chết do bị trượt chân khi cùngchơi ở cầu ao vào ngày 29/4 tại thị trấn Hoàng Mai (Quỳnh Lưu); 2 nữ sinh chếtngày 6/1 do lật thuyền khi bơi thuyền dạo chơi trên hồ nước Hai Khe thuộc xã VănLợi (Qùy hợp); 2 HS chết ngày 13/3 tại hồ nước cạnh lò gạch ở khối Tây Hồ 1,phường Quang Tiến (thị xã Thái Hòa).

Trong các trường hợp HS chết vì đuối nước, có một số em do tình nghĩa, vì ýthức trách nhiệm của mình, đã dũng cảm lao xuống dòng nước để cứu bạn. Em NguyễnVăn Nam, HS lớp 12T7, Trường THPT Đô Lương 1, chết sau khi đã cứu được 5 HS THCSkhỏi bị đuối nước vào ngày 30/4/2013 trên dòng sông Lam. Em Nguyễn Thị Trang,học sinh lớp 6C, Trường THCS Yên Sơn (Đô Lương), ngày13/5/2012 đã lao xuống sông Đào (đoạn chảy qua xã Yên Sơn) để cứu bạn là NguyễnThị Thuỳ Linh, nhưng không cứu được bạn và em bị chết theo bạn.....

Những cách làm giảm bớt nỗi đau

Những con số nêu trên thực sự làm nhức nhối dư luận xã hội. Nguyên nhân cơbản vẫn là do trẻ em không biết bơi, do nhiều gia đình bất cẩn trong việc chămsóc, bảo vệ con em mình. Những em dũng cảm lao xuống nước cứu bạn khi bạn bịđuối nước đều là những em biết bơi, nhưng điều đáng tiếc là các em lại gần nhưkhông có kiến thức cứu người đuối nước nên khi tiếp cận bạn, thường bị bạn ômchặt và nhấn chìm luôn.

Từ năm 2010, Sở Lao động -Thương binh và Xã hội Nghệ An đã chỉ đạo triển khainhiều biện pháp để làm giảm tai nạn đuối nước đối với trẻ em.

Bà Nguyễn Thị Lương, chuyên viên của sở cho biết: Sở đã phối hợp với haihuyện Đô Lương và Anh Sơn mở một số lớp tập huấn về dạy bơi cho 300 cán bộ, giáoviên và tập bơi cho 200 trẻ em. Sở đã và đang chỉ đạo các huyện xây dựng mô hình“ngôi nhà an toàn” phòng chống thương tích cho trẻ em nhằm giúp mọi người nhậnbiết được các mối hiểm họa có thể gây tai nạn thương tích cho trẻ và biết cáchloại bỏ chúng. Mô hình này đã được xây dựng tại 13 xã ở Hưng Nguyên, Quỳnh Lưu,Yên Thành, Thanh Chương Anh Sơn, Tân Kỳ, Nghĩa Đàn, Quế Phong, Qùy Châu, TươngDương, Kỳ Sơn, Thái Hòa, Cửa Lò và năm 2013 này tiếp tục xây dựng ở 4 xã của NamĐàn, Diễn Châu, Đô Lương, Con Cuông.

Theo trưởng Phòng GD-ĐT Nam Đàn Nguyễn Thị Thu Hà, phòng đã chỉ đạo cáctrường tổ chức tập bơi cho HS. Các trường tiểu học và trung học cơ sở ở các xãNam Hưng, Nam Trung,  Nam Nghĩa, Nam Thanh, Nam Lộc, Nam Tân,… làm rất tốt việcnày. Chính vì vậy, những năm trước, năm nào Nam Đàn cũng có 7, 8 em bị chết vìđuối nước, nhưng ba năm nay, mỗi năm chỉ bị có 1 em.

Ông Bùi Quốc Dũng, Trưởng phòng Bảo vệ, chăm sóc trẻ em (Lao động -Thươngbinh và Xã hội Nghệ An) nhìn nhận, từ năm 2010 đến nay, số trẻ em ở Nghệ An bịchết vì đuối nước đã giảm dần. Nhiều địa phương trong tỉnh triển khai thực hiệnđược một số giải pháp thiết thực, tổ chức được nhiều cuộc tập huấn nâng cao nhậnthức cho cộng đồng; đặc biệt, các cơ quan truyền thông tuyên truyền, cảnh báomạnh.

Tuy nhiên, kết quả chưa thật vững chắc. để phòng chống đuối nước cho trẻ em,một giải pháp mang lại hiệu quả cao và nhanh là Sở GD-ĐT Nghệ An tập trung chỉđạo sát sao việc các trường tổ chức dạy bơi cho học sinh; đồng thời đưa bơi lộitrở lại thành môn thi trong Hội khỏe Phù Đổng các cấp từ trường đến tỉnh nhưnhững năm 90 của thế kỷ trước để tạo phong trào học bơi trong học sinh.

• Minh Đức