Sau một tuần quen biết, cảm nhận được sự đồng điệu về hoàn cảnh, tâm hồn, ông Đực quyết định ngỏ lời yêu với bà Vĩnh. Ông kể: “Tôi nói với bà ấy rằng: “Thôi thì hai đứa sáp lại, chung sống làm ăn. Hơi đâu mà đợi mà chờ”.

“Bây giờ, nếu ở một mình, nay đây mai đó, sóng lớn mưa to lấy ai chống đỡ. Con cái thì đã dựng vợ, gả chồng hết rồi. Không ai kề cận, nếu nửa đêm đau ốm thì sao…”.

Thấy những lời ấy có lý, cảm nhận được tình cảm của ông Đực dành cho mình, bà Vĩnh gật đầu nghe theo. Bà kể: “Ngày gặp tôi, ông ấy đã có 5 đứa con, một chân có tật, đi đứng phải chống nạng. Cuộc sống cũng bấp bênh, túng thiếu”.

“Nhưng tôi vẫn thương ông và xem những chuyện ấy là điều rất bình thường. Tôi cũng quyết rằng, về với nhau, nếu cuộc sống sau này có nghèo khổ tôi vẫn vui vẻ. Thế là tôi đồng ý về sống với ông ấy”, bà nói thêm.

Nghèo quá, không có tiền tổ chức đám cưới, ông Đực xin cha vợ bỏ qua cho mình phần lễ cưới hỏi. Thương con, cha bà Vĩnh đồng ý.

Được cha vợ cho phép, ông Đực dắt bà Vĩnh xuống chiếc ghe nhỏ, nấu bữa cơm ăn chung. Sau bữa cơm đạm bạc, cả hai xem như đã thành vợ thành chồng, cùng nhau bắt đầu cuộc sống nay đây mai đó trên khắp các mặt sông của miền Tây.

“20 năm chưa biết nhà là gì”

Từ ngày dắt nhau xuống chiếc xuồng xập xệ, đến nay, vợ chồng ông Đực đã có hơn 20 năm phiêu dạt theo con nước. Cả hai chưa bao giờ tính đến chuyện bỏ mặt nước, lên bờ mưu sinh cho đến khi cô con gái của mình đến tuổi đi học.

Bà Vĩnh chia sẻ: “Suốt 20 năm qua, chúng tôi chưa bao giờ biết nhà là gì, cuộc sống cứ trôi theo con nước. Nhưng sau này, khi Diễm My đến tuổi đi học, chúng tôi quyết định neo ghe lại TP.HCM để con có thể đến trường”.

Diễm My là cô con gái duy nhất và là niềm tự hào của vợ chồng ông Đực cho đến lúc này. Về chung sống với nhau hơn 4 năm, ông Đực và bà Vĩnh mới có đứa con chung. Nhắc đến Diễm My, bà Vĩnh lại nhớ đến lần ôm bụng bầu, tát nước vượt sông mua mắm muối.

Lần đó, để có thêm thu nhập, ông bà chèo chiếc ghe nhỏ của mình ra cù lao hoang giăng câu. Sau 3-4 ngày chài lưới, ghe hết gạo lẫn mắm muối. Không còn cách nào khác, cả hai buộc phải chèo ghe vượt sông sang bờ bên kia để đi chợ.

“Ghe nhỏ xíu mà sông thì lớn, sóng đánh mạnh, nước tràn vào, dễ bị chìm lắm. Nhưng thương đứa con trong bụng cần có dinh dưỡng, chúng tôi cố bơi qua bờ bên kia. Lúc đó, ông ấy thì chèo, tôi ngồi tát nước trong ghe ra. Tôi cố sao cho chiếc ghe nổi vì ghe còn nổi là còn đi được”, bà Vĩnh nhớ lại.

Ngày Diễm My ra đời, cuộc sống bà Vĩnh vốn đã khó khăn lại càng thêm thắt ngặt. Ấy vậy mà chưa bao giờ bà bi quan hay có ý định buông tay người chồng nghèo, tật nguyền.

Thay vào đó, bà vẫn tìm thấy niềm vui, hạnh phúc bên chồng và động viên ông vươn lên trong cuộc sống còn nhiều khó khăn. Chiếc ghe cũ nát trở thành mái nhà nhỏ, gia đình ấm cúng của đôi vợ chồng già.

Trong khi đó, ông Đực thương vợ đau ốm, bệnh tật nhưng vẫn cố vun vén cuộc sống cho mình. Ông nói: “Không có bà ấy, ai mua thuốc cho tôi. Ở dưới ghe suốt như thế, không có bà ấy, chắc tôi chết lâu rồi”.

“Cuộc sống khó khăn, tôi cố gắng làm lụng. Tôi làm đến độ không có Tết, không nhớ mình mấy tuổi nên nhiều khi cũng quên bà ấy luôn. Nhưng tôi biết rằng, ngoài bà ấy, không có ai bên cạnh tôi trong tận cùng khó khăn như thế”, ông chia sẻ thêm.

Cuối chương trình, ông Đực bất ngờ tặng quà cho vợ, điều ông chưa bao giờ làm suốt trong thời gian sống cùng nhau. Nhận món quà từ chồng, bà Vĩnh vỡ òa trong hạnh phúc. Niềm vui của bà khiến MC Ngọc Lan và người xem xúc động đến không cầm được nước mắt.

Hà Nguyễn

Ngoài việc chinh phục một lượng lớn khán giả trẻ, tiếng vang của vở còn thu hút được nhiều văn nghệ sĩ và nhà báo tên tuổi đến xem. Nhạc sĩ Dương Thụ, nhà  văn Nguyễn Huy Thiệp, đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp và MC Diễm Quỳnh đã có mặt ở hàng ghế khán giả theo dõi cả hai vở diễn và chia sẻ thẳng thắn về "hiện tượng trẻ" Nguyễn Phi Phi Anh.

Đạo diễn Nguyễn Hoàng Điệp: "Trời ơi là tuổi trẻ!"

Sau khi xem xong Đêm hè sau cuốivà Góc phố danh vọngtôi thấy tiếc là tận đến năm nay, tôi mới được xem kịch của bạn ấy. Phi Anh và "đồng bọn" quá giỏi, quá thông minh, gu thẩm mỹ đáng nể... Một dòng suối trẻ tươi mát, thanh lành, rất mạnh mẽ! Đạo diễn vở tận tâm, lại có tài năng và phong cách cá nhân thú vị... Bằng ấy thứ, nó khiến cho mình cảm thấy rất đã!

Đạo diễn Hoàng Điệp.

Tôi thích Đêm hè sau cuốivì nó có vẻ giống... phim truyện hơn. Và tôi vốn khoái những thứ hấp dẫn, hồi hộp, căng thẳng, khó đoán... lại còn hài hước. Góc phố danh vọngđôi chỗ xem bị nản. Nó có những chỗ hơi tẻ... Ấy thế nhưng, chính Góc phố danh vọnglại làm tôi khóc. Hôm tôi xem là buổi diễn cuối nên diễn xong, mắt tôi cứ nhòe đi, không dừng được. Trời ơi là tuổi trẻ, là say mê, là sự trong lành, sòng phẳng chân tình! Tôi cứ đứng đó, nhìn các bạn ôm nhau trên sàn diễn và mình cứ thế khóc như đang chứng kiến chính thanh xuân của mình ở đằng xôn xao ấy!...".

Nhạc sĩ Dương Thụ: ''Chuyển cảnh sao mà dễ dàng!''

Xem vở Đêm hè sau cuối tôi thấy thích thú. Nó "ngoại lai" nhưng chấp nhận được, khiến tôi nghĩ đến thời kỳ đầu của kịch nói Việt Nam diễn hài kịch Molière và thời kỳ đầu tân nhạc hát "lời ta điệu Tây". Có một cái gì đó sơ khai nhưng đầy cảm hứng của lòng nhiệt thành cách tân văn hoá. Say mê với cái mới biết, muốn bắt chước, chứ chưa thật sự tạo ra nó, nhưng sự say mê này đã cuốn hút được tôi và khán giả trẻ. Đấy chính là tố chất "trẻ" ở Nguyễn Phi Phi Anh!

Vở Đêm hè sau cuốithành công cả ở 3 yếu tố: âm nhạc, vũ đạo và kịch, nhất là yếu tố kịch có tình tiết éo le, có thắt nút mở nút. Các yếu tố "nhố nhăng hậu hiện đại" ở mức độ vừa phải có thể chấp nhận được. Các vai chính không phải là những ca sĩ nổi tiếng nhưng hát rất tốt, diễn xuất khá thoải mái, không bị "cương", dù họ là diễn viên không chuyên.

Ở đây là cái tài chỉ đạo diễn xuất của đạo diễn. Tôi rất khâm phục cách tổ chức không gian sân khấu của Phi Anh. Ta có thể nhìn thấy nhạc công và diễn viên cùng sự chuyển cảnh vô cùng dễ dàng.

Nhạc sĩ Dương Thụ.

Nhưng đến vở Góc phố danh vọngthì tôi không thể xem hết vở. Với tôi thì nó không có được những gì mà Phi Anh đã tạo ra ấn tượng như ở vở diễn trước đó. Ở đâu ra sự mâu thuẫn này? Chỉ Phi Anh mới có câu trả lời.

Điều tôi băn khoăn ở Phi Anh là nền tảng văn hoá Việt, nhất là văn hoá âm nhạc dân tộc (dân gian, cung đình, bài hát Việt từ thời tiền chiến đến bây giờ), văn hoá sân khấu dân tộc (tuồng, chèo sân đình)... Có thể bạn ấy biết nhiều nhưng có lẽ do chưa thực sự sống với nó nên nó chưa thành nền tảng văn hoá cho mình chăng?

Tất nhiên, với một đạo diễn trẻ ở một thể loại sân khấu mới mẻ như Musical nghịch lý đó cũng là chuyện thường tình. Musical không giống như Opera cổ điển, vũ đạo và âm nhạc rất trẻ trung, mang tính đại chúng và hoàn toàn phù hợp với các bạn trẻ. Quan trọng, Phi Anh đã xuất hiện đúng thời!”

MC Diễm Quỳnh: "Niềm vui sướng lây lan cả khán phòng"

"Tôi thích sự trong trẻo và hồn nhiên của hai vở diễn. Tôi cảm nhận rất rõ hơi thở 9x trong đó, từ cách viết thoại ngôn ngữ teen, lối biên đạo các phần nhảy múa thịnh hành nhất, đến kiểu diễn xuất phóng túng của dàn diễn viên...

Rõ ràng là Phi Anh và ekip không cố gắng gồng lên làm cho giống một đoàn kịch chính quy truyền thống. Họ làm thứ họ thích, họ diễn tung tăng, hát có thể chưa thật rõ lời, các tình tiết có thể đôi chỗ chưa thật gọn, nhưng ngập tràn sân khấu là những bạn trẻ đang diễn vở kịch của chính họ, bằng niềm vui sướng lây lan cả khán phòng.

Liên hoan hát văn và hát chầu văn vừa tổ chức tại Đền Lảnh Giang cũng là dịp để tôn vinh Tín ngưỡng thờ Mẫu vừa được UNESCO công nhận là di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại. Tuy nhiên, việc sân khấu hoá nhiều quá di sản có làm mất đi tính thiêng của nó?

- Sân khấu hoá cũng là một hình thức truyền tải tín ngưỡng Thờ Mẫu tới những người dân. Bởi, có những người không có điều kiện để đi đến đền, phủ nghe diễn xướng thì thông qua những chương trình như thế , công chúng có thể hiểu sâu hơn về tín ngưỡng này. Bởi thế cho nên, mỗi một tháng Câu lạc bộ hát văn của chúng tôi đều đi xuống trung tâm văn hoá của các huyện để diễn xướng, hát văn cho mọi người hiểu hơn. Có những nơi chúng tôi đến vẫn cấm, nhưng sau khi trình diễn thì họ hiểu, họ lại thích. Chúng tôi muốn giới thiệu tới người dân hát văn và hát chầu văn như một hình thức nhã nhạc trong thờ Mẫu.

Cô Hậu trong Liên hoan hát văn và hát chầu văn vừa tổ chức tại đền Lảnh Giang

Có nhiều ý kiến cho rằng, lời trong hát văn có thể thay đổi cho phù hợp với thời đại, quan điểm của cô?

- Đối với đền Lảnh Giang và đối với Câu lạc bộ hát văn từ lúc chúng tôi thành lập cho tới bây giờ chúng tôi đều giáo hoá cho các nghệ nhân hát đúng theo lối cổ. Không được sáng tác văn mới. Ngay cả việc dạy trống, phách, cung bậc cho các cháu muốn theo, chúng tôi cũng dạy theo lối cổ hết.

Đối với đền Lảnh Giang, đưa trống dàn vào để hát văn là tôi từ chối không cho hầu. Vì xưa ông cha của chúng ta chỉ có mỗi cái trống con, phách để hát thôi. Giờ hiện đại rồi có thêm cái trống cái nữa là đủ. Chứ biến tấu mà đưa cả trống dàn vào gõ inh ỏi trong các giá hầu là tôi từ chối luôn.

Trước kia có đoàn đến đền của tôi để hầu nhưng mang cả dàn trống nhiều tầng từ nhỏ tới to. Tôi từ chối không cho hầu. Ở chỗ nào tôi không rõ chứ đền Lảnh Giang đã được công nhận là di sản, tôi có trách nhiệm gìn giữ di sản này. Trong Sài Gòn họ hầu theo lỗi Đờn ca tài tử với Nhã nhạc cung đình Huế. Thế nên nhiều đoàn ra miền Bắc cũng mang theo phong cách của họ ra, dân Bắc mình xem thì về biến tấu trong các giá hầu của mình nên cũng có chút lai lai.

Thực sự nghe được câu văn tròn vành rõ chữ, vỗ được cái gối, nhận được tiền lộc từ các ông đồng, bà đồng không phải là đơn giản. Thế nhưng thực tế hiện nay, các ông đồng bà đồng cứ trống to phách to là thích chứ nói thật hát theo đúng kiểu các cụ khó chứ đâu dễ. Đấy cũng là một hạn chế khi những người mở phủ cho con nhang đệ tử không hướng dẫn đúng.

Ngày trước các cụ hầu thì có tam toà thánh mẫu, ngũ vị tôn ông, tứ phủ chầu bà, tứ phủ ông hoàng, tứ phủ thánh cô, tứ phủ thánh cậu là xong. Bây giờ thì nhiều giá vô cùng.

Để hạn chế loạn các giá hầu, theo cô chúng ta phải làm gì?

- Bộ Văn hoá phải có quy chế, các ông đồng bà đồng đến đền phủ phải tuân thủ theo quy định cụ thể. Phải như thế mới được chứ nếu không để cho tự do thoải mái là phá cách hết ra, tín ngưỡng sẽ không tồn tại. Tôi ước ao Bộ Văn hoá họp các ông đồng bà đồng những người tiền cổ lại để cùng bàn phương hướng chứ bây giờ không có một kim chỉ nam nào cả. Nhà nước phải có quy chế phổ biến hết tới đền phủ.

Cấm bà đồng không được đánh trống dàn, các bà đồng nhiều khi không đồng ý. Tôi nói các bà đồng rằng bây giờ là di sản rồi thì chung tay bảo vệ di sản để mãi mãi trường tồn cùng dân tộc, đất nước sau này còn truyền lại cho các con các cháu. Chứ cứ làm lung tung ra thì phá cách hết. Bây giờ có người được công nhận là nghệ nhân rồi mà còn mang cả đàn ghi ta vào để hầu thánh, xong lúc tôi nói lại bảo đây là để thử nghiệm. Nếu là thử nghiệm thì mình thử tại gia chứ ai lại mang ra đền to phủ lớn làm mất hết giá trị di sản.

Cô có ủng hộ việc tung tiền trên chiếu hầu đồng?

- Vung tiền là lúc đó các cô đi chợ. Các đền phủ cũng có quy định hạn chế vung tiền rồi. Nhưng nói thật theo tâm linh một số giá không tung tiền thì không buôn được bán được. Có tung được, có tán được lộc thì mới có lộc, coi như các cô đi chợ xong về là buôn may bán đắt. Nhiều khi trong tâm linh mình không thể hiểu được, không thể giải thích được.

Trước tôi đi Đông Cuông, ai đến đó hầu mà tung tiền là nhà đền tắt điện, hát vo, cô hầu tung tiền thì mất điện mất quạt, không tung thì có điện có quạt.

Cách đây hơn 30 năm chúng tôi đi hầu đơn giản lắm, có mấy quả dưa chuột cắt ra, thuốc là cuốn, kẹo bột, củ đậu bổ, phát lộc 1 đồng 2 đồng. Mà làm gì có dân tới xem, lúc đó cho rằng mê tín dị đoan, chỉ ai căn quả mới đi, xong tự phát lộc cho nhau, vài người. Người này phát lộc cho người kia thế thôi. Mà làm gì có tiền mà tung.

Trước làm gì có gọi kẹo ngon mà mua, có tiền cũng không có mà mua, gói mứt tết mới phân phối, cả năm đến ngày trung thu mới được 1 góc cái bánh nướng bánh dẻo nhưng bây giờ thì quanh năm ngày tháng có. Thời đại tiến lên, thánh cũng sướng.

Nói chung chỉ có vài giá là tung tiền lẻ theo kiểu các cô đi chợ phát lộc, chứ làm gì có tiền to mà tung.

Cảm ơn cô về chia sẻ!

Tình Lê