Quang Dũng kể khi còn ở Quy Nhơn, anh xem ti vi phát sóng ca khúc Nhớ về Hà Nộicủa Hồng Nhung và ấn tượng từ đó. Lần đầu anh gặp đàn chị là ở một phòng trà của em gái nhạc sĩ Trịnh Công Sơn tại TP.HCM. Trong một sự kiện đi hát từ thiện ở Vũng Tàu do Trịnh Công Sơn tổ chức, lần đầu tiên Quang Dũng được hát cùng Hồng Nhung nên vô cùng hãnh diện. Quang Dũng nhớ mãi hình ảnh khi đó của đàn chị khi rẽ tóc kiểu zig zag cá tính.

Vài năm sau, Quang Dũng nói những ngày đầu hát chung với Hồng Nhung, anh rất áp lực. "Sau mỗi đêm nhạc, khi đi ăn tối với nhau tôi có chia sẻ:Hôm nay hát em run quá, có đoạn quên cả lời. Chị Hồng Nhung nói: Không sao, mình cứ từ từ. Khi song ca với nhau, để ăn ý phải có thời gian, hiểu ý nhau thì mới hay, đừng nản lòng".

Sự thấu hiểu trong âm nhạc cũng như cách diễn biết nâng đỡ nhau khiến Quang Dũng và Hồng Nhung sau hơn 20 năm vẫn song ca ăn ý. Sắp tới đây ngày 8/3, sau 15 năm họ mới lại đứng chung sân khấu tại Hà Nội trong một show riêng dành cho Quang Dũng và Hồng Nhung. 

Điều cấm kỵ của người nghệ sĩ là sự cố chấp

- Phải chờ tới 15 năm khán giả mới lại thấy Hồng Nhung và Quang Dũng tái hợp trong một đêm nhạc riêng, như vậy là quá lâu phải không anh?

Mọi sự kết hợp để có kỷ niệm, dấu mốc hay tự nhiên hai người muốn trở lại hát với nhau đều phải do cái duyên. Hồng Nhung có sự thay đổi lớn với quãng thời gian Covid 2 năm ở Mỹ sau đó định cư tại Paris mất thêm vài năm nữa. Điều đó làm chậm lại nhiều kế hoạch. Trước đó, chúng tôi cũng chuẩn bị phát hành những bản song ca với nhau nhưng bị gián đoạn. Nhân dịp đặc biệt là 8/3 này, chúng tôi có chương trình riêng và sự trở lại này hoàn toàn mới mẻ so với 15 năm trước. 

- Lần kết hợp trước anh chị vẫn còn trẻ, giờ cả hai đã có tuổi và trải qua nhiều thay đổi trong cuộc sống và sự nghiệp. Chắc hẳn lần trở lại này sẽ rất đặc biệt? 

Suốt quãng thời gian 15 năm đó mỗi người đều trải qua những hỷ - nộ - ái - ố của cuộc đời, trong nghề nghiệp đã chín chắn và trưởng thành hơn nhiều. Cho nên lần trở lại này trong Tình nhớ,âm nhạc sẽ được hòa âm phối khí bằng tinh thần hôm nay. Khán giả sẽ gặp một ca khúc cũ nào đó nhưng hoàn toàn khác lạ về cách hòa âm của giám đốc âm nhạc Sơn Thạch. Do vậy, chúng tôi cũng phải uyển chuyển để phù hợp với sự mới mẻ đó. 

Trải qua nhiều cung bậc trong âm nhạc, kinh nghiệm trên sân khấu cho thấy cả hai phải làm mới mình, có như vậy khán giả mới theo dõi. Điều cấm kỵ của người nghệ sĩ là sự cố chấp trong nghề nghiệp nên luôn phải học hỏi những cái mới. Chính điều đó cũng là động lực giúp người nghệ sĩ phát triển mỗi ngày.

 Tôi không bất ngờ khi xem chị Hồng Nhung trong chương trình 'Chị đẹp'

- Nói đến Hồng Nhung, qua chương trình 'Chị đẹp', khán giả ngạc nhiên vì ở tuổi đó chị ấy vẫn rất đa năng và làm được những điều mà người trẻ phải nể. Đã biết Hồng Nhung nhiều năm, anh có bất ngờ?

Chị Nhung bao năm nay cả con người lẫn tư duy đều trẻ lắm, lúc nào cũng nhiều năng lượng và vui tươi, hồn nhiên. Tôi học được ở chị nhiều. Tôi không bất ngờ lắm khi xem Hồng Nhung trong chương trìnhChị đẹpkhi chị múa ballet, nhảy hip hop, rap... bởi trong cuộc sống hằng ngày tôi được thấy điều đó ở Hồng Nhung. Chị ấy có nhiều tài lẻ rất đáng yêu.

- Thị trường âm nhạc đang thay đổi rất nhanh với sự xuất hiện của nhiều nghệ sĩ mới tiếp cận người nghe theo những cách khác nhau. Trong khi đó, anh thì không còn trẻ nữa, không thể có nhiều chiêu trò để hút fan. Anh có gặp áp lực bị cạnh tranh cũng như việc giữ khán giả cũ và tiếp cận với khán giả mới?

Áp lực thì có nhưng không lớn lắm vì tôi đã định hình con đường riêng rõ rệt trong mấy chục năm qua. Tôi cũng được khen là người chịu khó học hỏi và đổi mới từng ngày. Đúng là đã có một thế hệ mới với bao nhiêu chiêu trò mới trong showbiz nhưng điều gì cũng có giá trị riêng của nó. Nếu cứ lo lắng nhiều cũng không đi tới đâu và mình phải tự tin vào bản thân. Tôi đang có cuộc sống ung dung tự tại, sự an tâm vì kinh tế để khi đến một sân khấu nào đó biểu diễn đều cảm thấy hân hoan. 

Tầm tuổi này tôi không còn quan trọng việc phải tìm kiếm tình yêu

- Anh đã có tất cả rồi sao?

Khi đã vững vàng về mọi mặt thì tâm lý khi biểu diễn cũng thoải mái hơn. Còn nếu nói tôi không cần tiền hay đi hát cho vui thì không phải phép. Bởi mình là nghệ sĩ và sống với nghề bao nhiêu năm, khán giả là nguồn năng lượng rất lớn mà khi biểu diễn cho họ, mình như cá gặp nước. Không có khán giả thì không có Quang Dũng ngày hôm nay.

- Anh là người rất yêu mẹ và đã mua nhà để đón mẹ từ Quy Nhơn lên TP.HCM sống cùng. Hẳn mẹ là người vô cùng đặc biệt với ca sĩ Quang Dũng?

Đến tầm tuổi này tôi không còn quan trọng việc phải tìm kiếm tình yêu. Điều quan trọng và thiêng liêng nhất của đạo làm con là phải báo hiếu cha mẹ. Mẹ tôi năm nay đã 84, càng có tuổi càng khó chịu nhưng tôi vẫn phải chiều hết sức.

Ngay cả chuyện tôi hát về khuya mẹ bảo: Đến giờ còn phải ngồi chờ. Chính điều đó khiến tôi không dám đành lòng để mẹ ngồi chờ mình tới 12h khuya hay 1 giờ sáng. Tôi nói mẹ cứ ngủ trước đi nhưng bà không chịu, cứ phải chờ tôi về bằng được. Với người lớn tuổi, mình đâu có biết một ngày nào đó sẽ rời xa nên còn có mẹ ở bên là niềm hạnh phúc lớn của người con. Đó là điều dù khó khăn cỡ nào tôi cũng phải gìn giữ. 

'Mẹ tôi' - Quang Dũng:

Đỗ Lê
Ảnh: Hòa Nguyễn

GS Nguyễn Văn Tuấn, viện Garvan, Úc

Có lẽ đa số những ai làm khoa học đều biết rằng Y khoa là cách dịch từ chữ Medicine trong tiếng Anh. Sức khoẻ là dịch từ Health trong tiếng Anh. Trong thời gian gần đây, với sự phát triển của khoa học, khái niệm Health trong đào tạo được mở rộng thành Health Sciences hay Khoa học Sức khoẻ. Khoa học Sức khoẻ có thể bao gồm các chuyên ngành như điều dưỡng (nursing), y tế công cộng (public health), dinh dưỡng học, vật lí trị liệu (physiotherapy), thính học (audiology), âm ngữ trị liệu (speech pathology), y học hạt nhân (nuclear medicine), v.v. Các chuyên ngành này có khi còn được gọi chung bằng thuật ngữ allied health.

Một số đại học không có khoa y, nhưng có phân khoa chuyên đào tạo như điều dưỡng, y tế công cộng, và vật lí trị liệu. Tên của phân khoa đó được gọi là Health hay Health Science. Chẳng hạn như Đại học Công nghệ Sydney có phân khoa chủ yếu đào tạo điều dưỡng và y tế công cộng, và Đại học đặt tên là "Faculty of Health". Đa số (không phải tất cả) các đại học Mĩ và Úc thường dùng danh từ Health hay phổ biến hơn là Health Sciences để đặt tên phân khoa đào tạo các chuyên viên không phải là bác sĩ vốn chi được đào tạo bởi khoa y.

Do đó, cần phải phân biệt chữ medicine và health sciences. Medicine hay Y Khoa là chuyên ngành đặt nặng việc chẩn đoán, điều trị, và chăm sóc cho cá nhân bệnh nhân, dựa trên cơ sở những hiểu biết về sinh học. Các chuyên ngành khác như điều dưỡng, vật lí trị liệu và dược học cũng nhắm đến bệnh nhân nhưng trong vai trò hỗ trợ y khoa. Các chuyên ngành như y tế công cộng thì nhắm đến việc phòng ngừa bệnh tật ở qui mô cộng đồng dựa vào các thành tựu y khoa và các khoa học bổ trợ. Khái niệm "Health Sciences" hay "Khoa học Sức khoẻ" thương không bao gồm y khoa.

Do đó, tôi cho rằng ý tưởng dùng khoa danh "Khoa học Sức khoẻ" để bao gồm các chuyên ngành đào tạo nha khoa, dược khoa, y tế công cộng, điều dưỡng, v.v. là lí tưởng, nhưng làm lu mờ chuyên ngành y khoa. Y khoa là trung tâm và trọng tâm của khoa học sức khoẻ. Các chuyên ngành ngoài y khoa hoặc phục vụ cho hoặc bổ trợ y khoa. Đó chính là lí do các đại học phương Tây hay đặt tên "Medicine and Health Sciences" hay "Health and Medical Sciences" (Y khoa và Khoa học Sức khoẻ). Người ta không loại bỏ chữ "Medicine" hay "Medical" trong khoa danh khi phân khoa có chương trình đào tạo bác sĩ.

Có quan điểm bất thành văn nhưng phổ biến trong giới đại học là y khoa là một phân khoa "vương giả." Do đó, các đại học Mĩ thường đặt tên theo công thức "Tên Đại học + School of Medicine" (ví dụ như Harvard Medical School, Yale School of Medicine, UCSD School of Medicine, UNSW Medicine, Sydney Medical School, v.v.)

'Căn cước tính' có khi khá quan trọng trong cách đặt tên. Bởi vì chữ 'Health' được nhiều người trong ngành y sinh và sức khoẻ hiểu là tương đồng với điều dưỡng hay các chuyên ngành ngoài y khoa (medicine), nên ở một số trường tôi biết có vài chuyên ngành (như dược và y khoa) đòi tách ra khỏi phân khoa có tên Health hay Health Sciences để giữ cái căn cước tính dược khoa và y khoa.

Bởi vậy, tôi thấy cái danh "Đại học Sức khoẻ" là không đúng về khoa học tính, bởi vì 'sức khoẻ' là một trạng thái chứ không phải là một khoa học. Còn "Đại học Khoa học Sức khoẻ" thì tốt hơn, nhưng sẽ làm lu mờ chương trình đào tạo y khoa vốn là trọng tâm của khoa học sức khoẻ. Do đó, cần phải nghĩ đến một cái tên bao hàm cả trọng tâm và các chương trình đào tạo bổ trợ.

Tôi đề nghị nếu đổi tên thì có thể xem xét hai tên như "Đại học Y khoa và Khoa học Sức khoẻ TPHCM". Còn tiếng Anh có thể nghĩ đến "University of Medicine and Health Sciences at Ho Chi Minh City" hay "University of Heath and Medical Sciences at Ho Chi Minh City." Tôi dề nghị dù danh xưng mới là gì thì cũng cần phải giữ chữ "Y" hay "Y khoa" (Medicine hay Medical Science). Tôi nghĩ cách đặt tên như vậy sẽ không làm lu mờ y khoa mà còn mang tính hội nhập quốc tế.

GS Nguyễn Văn Tuấn

Bộ trưởng Y tế đề nghị sớm đổi tên ĐH Y dược thành ĐH Sức khỏe

- Bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho rằng đổi tên Trường ĐH Y dược TP.HCM thành ĐH Sức khỏe để không tụt hậu so với Lào, Campuchia.

Các bác sĩ Bệnh viện Sản Nhi Phú Thọ từng tiếp nhận, gắp nhiều dị vật từ bộ phận sinh dục của trẻ. Không ít trường hợp có hạt lúa lọt vào âm đạo trẻ khi ngồi chơi trên lúa phơi; trẻ tự nhét hạt lạc; đi tắm suối bị vắt hoặc đỉa chui vào cắn gây chảy máu khó cầm…

Bác sĩ Hưng khuyến cáo cha mẹ cần thường xuyên để ý đến trẻ nhỏ, hạn chế cho con chơi những đồ vật nhỏ, dễ nhét vào các vị trí nhạy cảm như miệng, mũi, tai hay hậu môn, âm đạo.

Đặc biệt với vùng kín của trẻ, cha mẹ ít chú ý hơn nên khó nhận biết sớm. Trong khi đó, trẻ nhỏ chưa thể tự vệ sinh cá nhân nên nếu có dị vật nằm trong âm đạo rất dễ gây viêm nhiễm.

Khi phát hiện có dị vật tại vùng kín của trẻ, gia đình cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để đảm bảo an toàn và hạn chế tối đa tổn thương cho trẻ, giảm sang chấn tâm lý sau này.

Trong một số giai đoạn phát triển, trẻ muốn khám phá tìm hiểu xung quanh và tò mò chính cơ thể của mình. Do đó, một số trẻ thường "nghịch" vùng kín. Theo bác sĩ Hưng, cha mẹ cần đưa ra giới hạn về hành vi cho trẻ, thường xuyên trò chuyện, tâm sự và giải thích để con hiểu về cơ thể và các nguyên tắc cơ bản khi tiếp xúc tại vùng kín, tránh những hậu quả không mong muốn có thể xảy ra.

Đây là thư viện container đầu tiên được xây dựng tại Quảng Nam đặt tại Trường tiểu học Phan Ngọc Nhân (TX.Điện Bàn, Quảng Nam) do Quỹ Dariu Foundation (Thụy Sĩ) tặng, trị giá gần 350 triệu đồng, diện tích 27,6 m2, vừa đưa vào khai thác sử dụng đầu tháng 9.

Sau hơn tháng mở cửa, thư viện container đầu tiên đã thu hút hàng chục nghìn lượt học sinh tranh thủ sau giờ học đến thư viện này đọc sách. Mặc dù các đầu sách tại thư viện còn hạn chế. Trong tương lai sẽ kêu gọi các nhà hảo tâm trợ giúp thêm các đầu sách để các em có điều kiện tiếp cận với vốn tri thức từ sách.

Nhìn bên ngoài từ xa là thùng containe với lớp vỏ kim loại sơn màu chống rỉ. Nhưng khi bước vào bên trong thư viện nhỏ xinh này là cả một thế giới thần tiên, mát rượi. Vách thư viện được óp gỗ tự nhiên, lắp đặt hệ thống điều hòa cùng 6 kệ sách lớn và 4 bàn đọc sách nhằm tạo không gian đẹp, thoáng mát và là không gian mở cho những học sinh yêu sách.

Em Nguyễn Thị Hà cũng như nhiều học sinh của trường cho biết kể từ ngày có thư viện mấy bạn cùng lớp và cùng trường tranh thủ giờ ra chơi, sau buổi học đến thư viện để đọc sách.

“Ở quê nhà ai cũng nghèo, ăn chưa đủ lấy đâu tiền mua sách. Nhờ có thư viện mà tụi em có điều kiện đọc được các cuốn sách mà có nằm mơ cũng không đủ tiền để mua như mấy babj ở thành phố”-Em Nguyễn Thị hà kể.

Theo nhiều thầy cô giáo dạy tại trường cho biết kể từ khi thư viện được xây dựng và mở cửa hàng ngày, mỗi khi giờ ra chơi, các em đều đến thư viện để đọc sách, không còn cảnh học sinh la cà hàng quán sau giờ học.

Thầy Lưu Cúc, Hiệu trưởng trường Phan Ngọc Nhân khẳng định mô hình thư viện container có nhiều tiện ích. Nếu có điều kiện và sự giúp sức của các nhà hảo tâm sẽ xây thêm một số thư viện với số lượng sách lớn không chỉ phục vụ cho học sinh mà cả giáo viên để hàng ngày bồi bổ thêm vốn tri thức thông qua sách và duy trì văn hóa đọc.

“Trước mắt để mở rộng thêm "không gian đọc" tại thư viện container này trường dự tính mở rộng phần mái che và trang bị thêm bàn ghế và đang tìm xin thêm nguồn sách để khu vực thư viện này vừa là nơi giải trí cho học sinh và thầy cô giáo, giúp cho các em bồi bổ thêm kiến thức thông qua sách”-Thầy Cúc nhấn mạnh.

Với sự thành công của mô hình thư viện container đầu tiên này, ngành giáo dục Quảng Nam đang tìm kiếm các nhà hảo tâm, các mạnh thường quân, các tổ chức xã hội trong và ngoài nước tiếp tục tài trợ để xây dựng ngày càn nhiều thư viện container như thế này ở các trường. Đặc biệt là tại các huyện miền núi điều kiện xây dựng còn nhiều khó khăn.

Giám đốc Sở Giáo dục đào tạo Quảng Nam hà Thanh Quốc khẳng định mô hình thư viện container rất hữu ích và tiện lợi, phù hợp với địa bàn tỉnh Quảng Nam còn nhiều khó khăn về đầu tư xây dựng.

“Thư viện container rất hữu ích và chúng tội gọi những chiếc thùng container hết hạn sử dụng này đã được tái sử dụng và biến thành nơi ươm mầm tri thức cho học sinh. Hy vọng với những thùng container hết hạn sử dụng này sẽ trở thành hữu ích khi những nhà hảo tâm, các tổ chức xã hội trong và ngoài nước trợ giúp sẽ là nơi ươm những mầm xanh cho tương lai”-Thầy Quốc nói.

Vũ Trung