TS Nguyễn Việt Cường đưa ra phân tích của mình:

“Số liệu khảo sát mức sống của hộ gia đình (do Tổng cục Thống kê điều tra) có một câu hỏi về số tiền mà hộ gia đình chi bình quân trong 30 ngày qua cho việc cúng lễ. Số tiền này chỉ là tiền mua vàng mã, hương hoa và đồ cúng không phải thực phẩm (tức không bao gồm bánh kẹo, quả hay thịt...). Khảo sát được thực hiện vào 5 tháng trong năm, và không bao gồm tháng Tết, như vậy không bị ảnh hưởng của yếu tố mùa vụ. Ngoài ra, các hộ chi tiêu quá cao cho cúng lễ được bỏ ra khỏi tính toán.

Kết quả cho thấy bình quân một hộ gia đình nước ta chi 574 nghìn đồng cho cúng lễ vào năm 2012 và con số này tăng lên 654 nghìn đồng vào năm 2016 (đã loại bỏ ảnh hưởng lạm phát). Nếu nhân con số này với tổng số hộ cả nước của từng năm thì tổng mức chi tiêu cho cúng lễ là khoảng 13 nghìn tỷ năm 2012 và tăng lên 16 nghìn tỷ đồng năm 2016. Đấy là chưa kể tiền đi lại, ma chay, giỗ chạp lớn…

Đáng lưu ý là chi tiêu cho đồ cúng của cả nước cao gấp gần 8 lần chi tiêu cho đồ chơi và sách truyện cho trẻ em (không bao gồm SGK). Nếu chỉ xét trong các hộ gia đình có trẻ từ 0-17 tuổi thì tỷ lệ này là 5 lần. Sách truyện và đồ chơi được cho là đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của trẻ và là một trong những chỉ số đo lường nghèo đa chiều trẻ em của UNICEF. Theo báo cáo Nghèo đa chiều trẻ em của UNICEF thì ở Việt Nam, 20% trẻ em dưới 15 tuổi chưa có đồ chơi và hơn 50% trẻ em 0-4 tuổi không có truyện tranh. Tín ngưỡng là quan trọng nhưng chi tiêu ra sao cho hợp lý cũng quan trọng không kém. Thay vì lãng phí quá nhiều tiền vào vàng mã hay đồ cúng lễ, chúng ta nên mua thêm sách truyện cho trẻ nhỏ”.

Biểu đồ so sánh mức chi tiêu cho đồ cúng lễ, vàng mã với sách truyện, đồ chơi của các hộ gia đình của TS Nguyễn Việt Cường.

Những phân tích của TS Nguyễn Việt Cường nhanh chóng nhận được sự quan tâm, chia sẻ và nhiều bình luận từ cộng đồng.

Ông Đỗ Hoàng Sơn, giám đốc Công ty sách Long Mình bày tỏ sự ủng hộ với quan điểm này. 

“Mua đồ thờ cúng và vàng mã là một việc đối thoại với quá khứ, còn mua sách là đối thoại với tương lai của xã hội. Khi người dân, quan chức và trí thức mua sách ít hơn nhiều lần mua vàng mã và đồ thờ cúng có nghĩa là xã hội chúng ta lo đối thoại với quá khứ và hiện tại nhiều hơn rất nhiều lần so với việc đối thoại với tương lai.

Một xã hội như thế sẽ càng tụt hậu và lạc hậu hơn nữa.

Thực tế ở nông thôn còn đau lòng hơn, khi những quan chức, trí thức, doanh nhân, người xa quê, cựu học sinh, đa số chỉ về quê để lo cúng giỗ và các công việc hiện tại, không có nhiều người lo mang sách và công nghệ mới về quê để khai trí nên nhiều nơi học sinh trường làng "đói sách đọc thêm", thiếu những điều kiện cơ bản để đối thoại với tương lai. Đó là một nỗi đau cần chữa ngay” - ông Sơn đưa quan điểm.

Chị Kiều Dung (Hà Nội) lại có cách nhìn nhận khác: “Thật ra, tín ngưỡng trường tồn là do đáp ứng được nhu cầu xoa dịu những bất hạnh, kém may mắn trong cuộc sống. Thế nên nói rằng thay vì đốt vàng mã, hãy mua sách cho trẻ em cũng chưa chắc đúng. Mỗi thế hệ cũng cần lo cho hạnh phúc của riêng mình, trong đó nhu cầu tâm linh cũng là một nhu cầu chính đáng".

Chia sẻ với VietNamNet, TS Nguyễn Việt Cường cho hay anh đưa ra phân tích này khi thấy việc cúng lễ và đốt vàng mã quá nhiều lãng phí và cũng được đề cập nhiều song chưa có số liệu nào so sánh.

“Ở Việt Nam, thì có thể có smartphone hay đồ chơi tự làm, nhưng thực tế là 20% trẻ em không có đồ chơi và 60% trẻ em từ 0-4 tuổi không có sách, truyện (theo báo cáo của UNICEF)".

Trước những ý kiến cho rằng việc đưa 2 chủ thể so sánh có phần chưa hợp lý, TS Cường cho hay: “Thực tế là giáo dục ở Việt Nam cũng khá tốt so với các quốc gia cùng GDP xét theo tỷ lệ đi học. Nhưng vấn đến sách, truyện, đồ chơi lại ít được quan tâm, đặc biệt ở nông thôn và miền núi. Nghèo đa chiều trẻ em cao cũng do yếu tố này. Trong khi đó lại lãng phí nhiều về cúng lễ và đốt vàng mã.

Cá nhân tôi thì thấy cúng lễ rồi đốt chút vàng mã cũng là một nét văn hóa của nước mình, nhưng đốt nhiều quá rất tốn kém và ô nhiễm môi trường, hại sức khỏe. Một số người trực ở nghĩa trang từng kể với tôi có gia đình đốt gần 1 xe ô tô chở vàng mã, trông như hỏa hoạn”.

Thanh Hùng

Vàng mã đốt nghi ngút, tiền lẻ rải kín phủ Tây Hồ rằm tháng Giêng

Hàng nghìn người đổ về phủ Tây Hồ đi lễ dịp rằm tháng Giêng, dòng người đã phải xếp hàng chờ dâng lễ, tiền lẻ đã rải kín phủ.

Cô giáo Hằng năm nay 24 tuổi. Cô tốt nghiệp trường sư phạm cách đây 3 năm. Trong suốt 3 năm đi dạy, mức thưởng Tết của cô vẫn duy trì ở mức 200.000 đồng.

“Số tiền này được trích từ quỹ công đoàn nhà trường nhưng thực chất cũng là lương giáo viên trích ra. Nếu chỉ trông chờ vào tiền thưởng Tết, giáo viên có lẽ sẽ rất “mòn mỏi””, cô Hằng nói.

Hằng vẫn chưa có chồng. Ngày Tết, cô thường dành ra 3 triệu để biếu bố mẹ, 1 triệu dành cho tiền lì xì các em.

“Muốn vậy em phải tiết kiệm từ mấy tháng trước”.

Cô giáo trẻ cũng cảm thấy mình còn may mắn khi chưa… lấy chồng.

“Em nghe mấy chị đồng nghiệp kêu rằng: “Sẽ tiêu gì với 200.000 tiền thưởng Tết? Có lẽ còn không mua nổi hai cân giò”.

Mấy ngày nay, tin doanh nghiệp này, công ty nọ thưởng Tết cho nhân viên lên tới cả chục triệu đồng khiến Hằng và đồng nghiệp đôi chút chạnh lòng.

“Nhưng biết sao được. Ngân sách nhà nước cấp cho trường làm gì có tiền thưởng Tết?”

Đồng nghiệp của cô dù đã quen với việc không có “lương thứ 13” như nhiều ngành nghề khác nhưng vẫn không khỏi việc “tâm tư” với lãnh đạo. Lãnh đạo nhà trường cũng “tâm tư” nhưng lực bất tòng tâm vì “không biết cắt ở chỗ nào”.

“Lãnh đạo cũng rất nỗ lực chi tiêu tiết kiệm để cán bộ, giáo viên trong trường có một nguồn động viên cuối năm. Nhưng một năm dăm ba đoàn khách đến mà không thể chỉ mời trà nước. Cuối cùng cán bộ giáo viên vẫn phải bảo nhau, “thôi thì nhịn miệng đãi khách””.

Mức tiền thưởng Tết của giáo viên còn phải phụ thuộc vào việc nhà trường cân đối, “khéo co” trong suốt cả một năm.

Câu chuyện thưởng Tết giáo viên vẫn được nhiều thầy cô kể lại rằng: “Nỗi buồn này chỉ có người trong nghề mới hiểu được”.

Một giáo viên cấp THCS tại Thái Bình than vãn: “Hơn hai chục năm trong nghề tôi không còn nghĩ đến chuyện thưởng Tết nữa”.

Vui nhất có lẽ phải kể đến những giáo viên tiêu biểu, tiến sĩ thi đua. Mức tiền thưởng dịp cuối năm có thể từ 500.000 – 700.000 đồng. Đây cũng là niềm ước ao của những giáo viên “thường dân” khác. Mức tiền thưởng Tết của những đối tượng này còn phải phụ thuộc vào việc nhà trường cân đối, “khéo co” trong suốt cả một năm.

Không có tiền thưởng, Tết vẫn vui

Mặc dù không có tiền thưởng Tết nhưng năm nào giáo viên Trường TH&THCS Suối Quyền (Yên Bái) vẫn vui vẻ vì “chuyện cũng đã thành quen”.

Thầy Nguyễn Xuân Hương, hiệu trưởng nhà trường giải thích: “Trên chúng mình không có tiền thưởng Tết. Tuy rằng vật chất chẳng có nhưng về tinh thần anh em vẫn động viên nhau.

Ngày 25 này trên mình cũng tổ chức một cuộc họp tổng kết, sau đó làm bữa cơm tất niêm ấm cúng cho anh em và học sinh nội trú liên hoan. Ngoài ra công đoàn nhà trường cũng trích tặng mỗi giáo viên một túi quà gọi là chút nhu yếu phẩm phục vụ ngày Tết”.

Thầy Hương cũng băn khoăn và thương cho các giáo viên của mình. Chỉ tính riêng tiền thưởng Tết, các doanh nghiệp có thể thu nhập cao hơn tiền lương giáo viên đứng trên bục giảng suốt cả một năm.

“Cũng buồn lắm chứ! Nhưng lâu nay anh em cũng hiểu điều kiện vùng khó nên dần dần đã thành quen. Thầy cô cũng vui vẻ, động viên nhau trong những dịp này”, thầy Hương kể.

Để có khoản “thu nhập tăng thêm” cho giáo viên dịp cuối năm, các nhà trường phải cực kì tiết kiệm mới có được.

Cùng chung nỗi niềm tương tư của những cấp quản lý, thầy Hoàng Văn Việt, hiệu trưởng Trường THPT số 2 Bảo Thắng (Lào Cai) trăn trở: “Với giáo viên vùng cao, khái niệm “thưởng Tết” còn lạ lẫm lắm! Đối với chúng mình, chuyện đó như chưa hề tồn tại”.

Thầy Việt chia sẻ, để có khoản “thu nhập tăng thêm” cho giáo viên dịp cuối năm, nhà trường phải cực kì tiết kiệm mới có được.

Thu nhập tăng thêm hàng năm thường khoảng vài ba trăm nghìn, thậm chí 50.000 đồng đối với giáo viên tiểu học và trung học. Đối với giáo viên cấp THPT, mức tiền sẽ từ 1 – 3 triệu đồng tùy theo khoản tiết kiệm chi của trường ấy hàng năm nhiều hay ít.

Ngoài ra, tùy vào cách chia mỗi năm theo cấp bậc hoặc theo mức độ hoàn thành nhiệm vụ công tác mà mỗi giáo viên sẽ được “duyệt thưởng” theo những bậc khác nhau.

Dẫu không nhiều so với ước ao nhưng với thầy Việt, “tủi thân hay chạnh lòng cũng thế thôi”.

“Giáo viên chúng tôi tự an ủi nhau rằng, đi làm cả năm đâu phải vì “thưởng tết”. Cơ chế quản lí tài chính cũng không quy định nào có mục chi cho khoản này.

“Không có thưởng Tết thì Tết vẫn phải vui”, giáo viên chúng tôi vẫn động viên nhau như thế. Rồi các anh em cùng xúm lại bàn tán xem “Tết này mua bánh chưng ở đâu?”; “Bà bán thịt nào có lợn ngon?”; “Ngày mấy thì anh em gặp nhau tụ tập”;… rất rôm rả. Vậy rồi cái Tết cũng qua đi…

Thúy Nga

Đề xuất lương giáo viên ngang lực lượng vũ trang: Hợp lý hay vô lý?

Đề nghị lương giáo viên ngang lực lượng vũ trang của GS Trần Hồng Quân đã làm nổ ra một cuộc tranh luận sôi nổi.

Số liệu của Unique Capital chỉ ra, CapCut ghi nhận 38,42 triệu lượt tải trong tháng 7, còn chatbot Doubao đạt 27,45 triệu lượt tải, đánh bại ChatGPT với 19,81 triệu lượt tải.

CapCut – phần mềm biên tập video với các tính năng GenAI được lòng nhiều người dùng TikTok, Douyin và Instagram – có 323 triệu người dùng tích cực hằng tháng (MAU) vào tháng trước. Doubao, ra mắt tháng 8/2023, ghi nhận 30,42 triệu MAU, so với 172 triệu MAU của ChatGPT trong cùng kỳ.

Theo báo cáo của Unique Capital, các danh mục ứng dụng GenAI được ưa chuộng nhất là trợ lý AI, công cụ biên tập ảnh và video, tìm kiếm AI.

Kỳ lân AI của Hàn Quốc sắp xuất hiện

Hôm 18/8, SK Telecom – công ty mẹ của Sapeon Korea – thông báo tin tức sáp nhập. Rebellions – nhà thiết kế chip được định giá 900 tỷ won (664 triệu USD) và Sapeon Korea – nhà cung ứng chip AI cho trung tâm dữ liệu được định giá 550 tỷ won (411 triệu USD) đã bắt tay nhau để giành chỗ đứng trên thị trường chip AI toàn cầu.

Năm 2023, thị trường chip AI toàn cầu được định giá 34,3 tỷ USD và Nvidia chiếm 94% thị phần.

Rebellions và Sapeon Korea dự định ra mắt pháp nhân mới trước cuối năm. Giá trị của công ty mới dự kiến vượt 1.000 tỷ won và trở thành kỳ lân đầu tiên của Hàn Quốc trong lĩnh vực AI.

Theo CEO Park, họ sẽ “bắt đầu cuộc chơi thực sự và chứng minh sức mạnh như một công ty hàng đầu Hàn Quốc trong cuộc chiến chip AI, vốn đang căng thẳng hơn bao giờ hết”.

Thế giới mất gần nửa tỷ USD cho mã độc tống tiền

Các nạn nhân của mã độc tống tiền (ransomware) đã trả 459.800.000 USD cho tội phạm mạng trong nửa đầu năm 2024, nhiều khả năng thiết lập kỷ lục mới cho cả năm.

Theo hãng phân tích Chainalysis, năm 2023, các khoản thanh toán mã độc tống tiền đạt mức cao kỷ lục, 1,1 tỷ USD. Nửa đầu năm ngoái, hoạt động tấn công ransomware thu về 449.100.000 USD.

Nếu tốc độ thanh toán tiền chuộc của nửa cuối năm 2024 duy trì như nửa đầu năm, rất có thể thiệt hại năm 2024 sẽ cao hơn một năm trước, bất chấp các nhà hành pháp đã triệt phá nhiều băng nhóm quy mô lớn như LockBit.

Báo cáo mới nhất của Chainalysis cho thấy, mức tăng này là do tội phạm tăng cường tập trung vào các khoản thanh toán lớn, nhằm vào những tổ chức quy mô để gây ra những vụ gián đoạn nghiêm trọng, đánh cắp dữ liệu cá nhân của khách hàng.

Hãng nghiên cứu cũng chỉ ra khoản tiền thanh toán ransomware lớn nhất năm nay xấp xỉ 75 triệu USD, cho băng nhóm Dark Angels.

Một dấu hiệu rõ ràng của việc tội phạm mạng nhằm vào các tổ chức lớn hơn là số tiền trung bình trả cho chúng tăng đáng kể, từ dưới 199.000 USD đầu năm 2023 lên 1.500.000 USD vào tháng 6/2024.

Theo Chainalysis, số vụ tấn công ransomware được xác nhận tăng 10% so với cùng kỳ năm ngoái. Số lượng nạn nhân bị công khai trên web đen cũng tăng tương tự.