Năm 2013, Facebook lần đầu tiên công bố dự án Internet.org. Kể từ đó, một loạt các dự án tương tự được ra đời. Từ việc thiết kế mã nguồn mở cho cơ sở hạ tầng viễn thông nhằm giảm chi phí cho tới việc thử nghiệm kết nối không dây Terragraph, cung cấp Internet tốc độ cao.

Nhân sự kiện chuyến bay thử nghiệm Aquila thành công, Facebook đã mời phóng viên của The Verge tới trụ sở chính của công ty ở Menlo Park để thảo luận về tương lai của công ty.

Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là: không tính những mục đích vì nhân loại cao cả mà công ty từng đề cập, liệu Facebook được lợi gì từ những dự án phổ cập Internet này? Thực tế rằng việc 7 tỷ người được dùng Internet là “miếng bánh ngon” cho hoạt động kinh doanh quảng cáo của Facebook.

Zing.vn lược dịch bài phỏng vấn của The Verge với Mark Zuckerberg về tầm nhìn công ty này trong 10 năm tới:

- The Verge: Đâu là thách thức khi kết nối thế giới “online”?

- Mark Zuckerberg: Có 3 trở ngại lớn mà chúng tôi phải đương đầu:

Thứ nhất là cơ sở hạ tầng. Ngay cả khi có điện thoại, người dùng vẫn không thể nhận được kết nối tín hiệu hoặc không có mạng băng thông rộng. Giải pháp khả thi là dùng máy bay năng lượng mặt trời hoặc vệ tinh để cung cấp các kết nối không dây.

Vấn đề thứ hai nằm ở khả năng chi trả của người dùng. Có khoảng 1 tỷ người gặp khó khăn về tài chính khi sử dụng Internet. Hoặc phải hạ thấp giá thành cung ứng dịch vụ rẻ hơn, hoặc người dùng phải sử dụng ít dung lượng hơn. Chúng tôi đang nỗ lực làm việc trên cả hai giải pháp này.

Vấn đề thứ ba, cũng là vấn đề khó nhất – nhận thức của người dân. Họ được đảm bảo bằng cơ sở vật chất hiện đại, cùng khả năng chi trả các chi phí. Song người dân sẽ không sẵn sàng trả tiền nếu không thấy được lợi ích trước mắt.

Vẫn còn hàng tỷ người trên trái đất không có kết nối Internet thường xuyên.

Chương trình Internet Free Basic đã giải quyết được vấn đề này khi cho phép người dân sử dụng một số dịch vụ miễn phí. Trong vòng một tháng, họ đã thấy được giá trị của Internet, đồng thời sẵn sàng chi trả để tiếp tục sử dụng.

- Điều gì đọng lại sau những lần bay thử của Aquila?

- Trước ngày tiến hành thử nghiệm, cả đội đã rất lo lắng khi tôi đến. Nhưng tôi tin rằng đây là cột mốc quan trọng của công ty và cả thế giới. Vì vậy tôi buộc phải có mặt trong lần bay này.

Khoảnh khắc Aquila sải cánh trên không thật tuyệt vời, mọi người dường như vỡ òa trong niềm hạnh phúc và xúc động. Bởi như bạn biết, Aquila có sải cánh lên đến 42m, lớn hơn nhiều so với chiếc Boeing 737. Chính chất liệu sợi carbon đã giúp nó bay lượn trên bầu trời khi cân nặng chỉ 408 kg.

Điều đặc biệt ở chiếc drone này là nó đi ngược lại với định nghĩa của một chiếc máy bay thông thường. Thay vì di chuyển với tốc độ cao, Aquila được thiết kế để bay càng chậm càng tốt, nhằm hạn chế tiêu hao nhiên liệu và bay trên không trong thời gian lâu nhất.

Để duy trì tốc độ 25-30 dặm/ giờ, Aquila chỉ tiêu tốn vỏn vẹn 2.000 watt, Bạn có tin năng lượng tiêu tốn chỉ bằng bằng công suất của 3 chiếc máy sấy tóc gộp lại?

Tuy nhiên, chúng tôi còn rất nhiều việc phải làm với Aquila. Nếu muốn bay trong thời gian dài (90 ngày) nó cần được trang bị bộ thu năng lượng mặt trời, cùng các máy phát tín hiệu.

Nếu thành công trong việc hợp tác với chính phủ các nước, hàng nghìn chiếc Aquila sẽ giúp kết nối mọi người với nhau.

Vì bản thân Facebook không phải hãng sản xuất máy bay, nên trong tương lai, rất có thể công nghệ này sẽ được chúng tôi chuyển giao.

Mark Zuckerberg đang nói về kính thực tế ảo tại sự kiện Galaxy S7. Ảnh:Quốc Huy.

- Cũng trong năm nay, Facebook giới thiệu Terragraph, với công nghệ sóng milimet. Tác dụng của nó là gì và kế hoạch phát triển trong tương lai?

- Cả 5G và Terragraph đều đóng vai trò quan trọng trong tăng băng thông và giảm nghẽn mạng. Live stream và thực tế ảo (VR) là những công nghệ hàng đầu hiện nay.

Ngoài việc áp dụng để phát triển các trò chơi hoặc video 360 độ, VR còn có thể ứng dụng trong y tế cho việc phẫu thuật từ xa.

- Bài học rút ra từ những lùm xùm với chính phủ các nước xung quanh tính trung lập của Internet trong dự án Free Basic?

- Tất cả các dự án của Facebook sẽ không thể thành công nếu thiếu sự hợp tác từ các ngành công nghiệp, công ty viễn thông, chính phủ và các tổ chức phi lợi nhuận.

Khách quan mà nói, Free Basic đã thành công khi phủ sóng ở 42 quốc gia, kết nối hơn 25 triệu người qua Internet.org. Đây không phải câu chuyện về một quán cafe với điểm truy cập Wi-Fi miễn phí, mà là việc hàng chục triệu người dân được trao cơ hội tiếp cận với Internet.

Việc thất bại trong quá trình đàm phán với chính phủ Ấn Độ đã giúp chúng tôi rút ra được bài học trong cách tiếp cận và làm việc với các hệ thống chính trị. Chắc chắn chúng sẽ trở nên rất đắt giá khi Facebook nhân rộng Free Basic đến các quốc gia khác. Hy vọng, một ngày nào đó, chúng tôi có thể trở lại Ấn Độ trong một diện mạo mới.

 - Kế hoạch sản xuất AI quản lý ngôi nhà thông minh của Facebook đang ở giai đoạn nào?

- Mọi việc đang tiến triển thuận lợi, bản thử nghiệm sẽ được ra mắt trong thời gian tới. Với AI này, bạn có thể kiểm soát toàn bộ căn nhà một cách tự động.

Có rất nhiều cuộc tranh luận xoay quanh mặt lợi và hại của AI. Tuy nhiên, cá nhân tôi cho rằng nếu sử dụng đúng mục đích, AI sẽ khiến cuộc sống trở nên tốt đẹp hơn.

Chúng ta cần nhớ rằng, AI không phải là phép màu. Nó là sự kết hợp của toán học, thống kê, nhận dạng và các dữ liệu bộ nhớ. Nếu muốn, con người hoàn toàn có thể kiểm soát trí thông minh nhân tạo. Bởi suy cho cùng, chính chúng ta mới là người tạo ra AI.

Thực tế ảo - tương lai của nhân loại.

 - VR có vai trò như nào trong chiến lược của công ty?

- Trở về 10 hoặc 15 năm, hầu hết nội dung chia sẻ trên mạng chỉ là các văn bản. Dần dần, thông tin được thể hiện nhiều hơn bằng hình ảnh và hiện tại là kỷ nguyên của video.

Không chỉ dừng lại ở đó, chúng tôi muốn mang tới người dùng những trải nghiệm tốt nhất khi xem phim cũng như chơi game bằng kính VR. Từ những bộ máy tính cồng kềnh những năm 90, cho tới cuộc cách mạng thông tin khi trang web xuất hiện. Smartphone thay thế cho điện thoại phổ thông. Công nghệ là vậy, luôn luôn phát triển và không có điểm dừng.

Với công nghệ VR, trong tương lai, người dùng không cần thiết phải mang điện thoại 24/24. Chỉ cần một chiếc kính mắt hoặc kính áp tròng, chúng ta có thể quan sát và thao tác bằng tay các chức năng như gọi điện, chơi game…

Đại diện từ Emerson Network Poweb cho biết, ngành CNTT tại Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ. Và việc lựa chọn QD.TEK diễn ra trong bối cảnh ngày càng có nhiều tổ chức đầu tư vào lĩnh vực CNTT để giải quyết những thách thức trong kinh doanh do các tác nhân gây rối loạn công nghệ như Internet of Things (IoT), điện toán đám mây và sự phi tập trung hóa. Với những xu hướng trên, các doanh nghiệp cần có các giải pháp quản lý điện, quản lý nhiệt và quản lý cơ sở hạ tầng toàn diện để đem đến sự nhanh nhạy, linh hoạt và hiệu quả cần thiết cho sự tăng trưởng.

Tại một nhà kho ảo trữ đầy đồ ăn nhẹ, ngũ cốc ăn sáng, miếng xốp và nhiều mặt hàng gia dụng khác, một nhân viên sẽ lấy hàng từ kệ và đặt chúng vào một thùng nhựa. Chiếc thùng nhựa này được gắn trên một robot nhỏ có bánh xe. Robot sẽ chạy nối bước theo sau người nhân viên lấy hàng giống như một con chó con.

Khi thùng chứa đồ được lấp đầy, robot sẽ đưa ngay đến một khu vực đóng gói. Một robot khác với chiếc thùng chứa rỗng sẽ chạy đến nơi mà robot thứ nhất vừa rời đi, nhờ đó nhân viên kho có thể tiếp tục chọn lấy các mặt hàng mà không cần tạm dừng hoặc phải chuyển sang dùng đến chiếc xe đẩy nặng nề.

Hiện tại, sự minh họa trên chỉ đơn giản là một thử nghiệm làm việc theo nhóm giữa con người và robot. Nó diễn ra tại văn phòng nghiên cứu robot của Fetch ở San Jose (Mỹ) - một trong số ít các doanh nghiệp khởi nghiệp đang nghiên cứu về robot nhà kho nhằm mục đích hướng tới các công ty thương mại điện tử.

Khi mùa nghỉ lễ đến gần, các nhà nghiên cứu robot đang đẩy nhanh tiến độ phát triển thiết bị máy móc như là một cách để tăng tốc độ đóng gói mà không cần phải thuê thêm nhân công.

Các nhà kho của Amazon thường bận rộn nhất vào những ngày lễ mà cao điểm là tháng 11 và 12, công ty phải gửi 1 triệu gói hàng một ngày (Nguồn: Genk.vn).

Giống như hầu hết mọi thứ trong thế giới bán lẻ trực tuyến, Fetch tồn tại cũng vì những điều mà Amazon.com đã làm. Năm 2012, Amazon trả 775 triệu USD để mua lại công ty Kiva Systems – một nhà sản xuất robot nhà kho; ngay sau đó, Kiva được yêu cầu ngừng bán các thiết bị máy móc của mình cho bất cứ ai khác.

Robot Kiva tại các nhà kho của Amazon. Amazon mua lại nhà sản xuất robot Kiva Systems vào năm 2012 (Ảnh: Venturebeat.com).

Bryce Roberts, Giám đốc quản lý của O'Reilly AlphaTech Ventures (một nhà đầu tư vào các doanh nghiệp ở giai đoạn hạt giống và có đầu tư vào Fetch) cho biết: "Khi Amazon bỏ ra gần 1 tỷ USD cho một thứ gì đó chỉ để kéo nó khỏi bàn tay của đối thủ cạnh tranh, Amazon muốn gửi một thông điệp thực sự mạnh mẽ đến thị trường. Đồng thời, điều đó để lại một khoảng trống lớn và vẫn còn rộng mở".

Các công ty tiếp bước thế chỗ vào khoảng trống đó gồm có Fetch ở San Jose (California) và Harvest Automation ở Billerica (Massachusetts). Cả hai công ty này đều cho rằng robot của họ có thể đuổi kịp một người đi bộ nhanh nhẹn trong khoảng 08 giờ sau mỗi lần sạc đầy pin.

Để điều khiển các robot nhà kho chỉ cần sử dụng một ứng dụng iPad.

Fetch cho biết, các mô hình robot cơ bản của công ty này có thể mang được cân nặng lên đến 150 pound (khoảng 63kg). Trong khi đó, robot của Harvest mang được vật nặng khoảng 50 pound (22kg). Tim Barrett, giám đốc điều hành công ty vận chuyển Barrett Distribution Centers, nói rằng, với 08 mẫu robot Harvest vận chuyển hàng hóa tại nhà kho của Barrett Distribution Centers ở Massachusetts, công ty không cần phải lắp đặt một hệ thống băng chuyền tốn kém. 

Fetch nói các mô hình robot cơ bản của công ty có thể mang được cân nặng đến 150 pound (63kg).

Fetch đã huy động nguồn vốn lên đến 23 triệu USD từ các nhà đầu tư mà đứng đầu là SoftBank - gã khổng lồ ngành viễn thông của Nhật Bản. Fetch đã bán các mẫu robot của mình kể từ tháng 4 với giá khoảng 25 ngàn USD một chiếc.

Trong khi đó, Harvest đã huy động được khoảng 25 triệu USD từ nguồn đầu tư mạo hiểm. Theo John Kawola, giám đốc điều hành của Harvest, công ty này sẽ bắt đầu bán các phiên bản robot của mình vào năm tới với giá 15 ngàn USD mỗi chiếc, hoặc cho thuê với giá 1 ngàn USD mỗi chiếc trong một tháng.

Dan Kara, một chuyên gia đến từ công ty nghiên cứu ABI Research, cho biết, tùy chọn cho thuê sẽ giúp thu hút những người tiếp nhận bước đầu bằng cách giảm chi phí trả trước. Ông nói rằng, các hoạt động cho thuê tương tự đã được chứng minh có hiệu quả đối với trường hợp robot chăm sóc sức khỏe và an ninh, vốn được thiết kế để theo dõi bệnh nhân hoặc canh chừng phạm vi vành đai của một công ty.

Mức cho thuê 1 ngàn USD cho mỗi robot trong một tháng của Harvest sẽ tương đương với 1,4 USD/1h nếu khách hàng cho các robot làm việc không ngừng. Melonee Wise, CEO của Fetch, cho biết, công ty của cô đang xem xét việc cho thuê robot với giá 4 USD/một giờ và cho phép việc trả góp trong 6 tháng nếu khách hàng mua đứt sản phẩm.

Tất nhiên, cái giá của sự tự động hóa cao hơn sẽ là có ít việc làm hơn. Sự gia tăng mua sắm trực tuyến đã tạo ra một trong những điểm sáng tương đối trong thị trường việc làm của Mỹ. Theo Bộ Lao động Mỹ, ngành công nghiệp kho bãi đã sử dụng 778.000 nhân công trong tháng 9, tăng 22,5% so với cùng thời điểm 5 năm trước đó. Khi thị trường việc làm thắt chặt hơn, các công ty muốn giảm giá thành sản phẩm và tăng tốc độ giao hàng đang hướng tới việc thay thế con người bằng máy móc.

Rich Mahoney, giám đốc điều hành về nghiên cứu robot thuộc tổ chức phi lợi nhuận SRI International cho biết: "Trong tương lai không quá xa, robot sẽ phổ biến hơn trong thương mại điện tử".

Hiện tại, các nhà điều hành tại Fetch và Harvest nói rằng, robot của họ sẽ là những cỗ máy đóng gói, có tầm quan sát và sự khéo léo để nhanh chóng nhận ra và chọn lấy các sản phẩm mong muốn, hỗ trợ một cách có hiệu quả cho các nhân công là con người.

Tuy nhiên, Fetch cũng đang phát triển một robot có gắn máy ảnh và cánh tay có móng vuốt để có thể nắm lấy hàng hóa từ các kệ.