Khi bắt đầu kiếm tiền trên TikTok, Junna Faylee (21 tuổi, đến từ London, Vương quốc Anh) biến nó thành tâm điểm trong cuộc đời mình. Cô dành mỗi tối và cuối tuần để làm video, trang trí phòng riêng với màu hồng bắt mắt, thuê nhóm để xử lý các giao dịch cũng như ghi khoản thu chi.

Giờ đây, với 9 triệu người theo dõi, Faylee là một trong số gương mặt thành công nhất trên ứng dụng. Cô cảm thấy mình đã đạt được giấc mơ, nhưng cuộc chiến tranh giành sự chú ý như thể làm việc theo ca không bao giờ kết thúc.

Các video lan truyền nhất của Faylee cũng mang lại những lời lăng mạ, chửi rủa và phân biệt giới tính nặng nề. Cô bật dậy lúc nửa đêm để kiểm tra điện thoại và mất ngủ khi quá lo lắng về các phản hồi.

“Nổi tiếng trên TikTok có thể là điều đáng sợ. Bạn phải thường xuyên ganh đua với những người sáng tạo nội dung khác để thu hút lượt view. Bạn cũng phải học cách đối phó với sự thù ghét”, cô nói.

TheoThe Washington Post, TikTok đã trở thành mảnh đất màu mỡ cho sự nổi lên nhanh chóng. Một khoảnh khắc vụt sáng cũng có thể tạo ra khác biệt giữa người nổi tiếng và kẻ vô danh.

Lời hứa hẹn của nền tảng đặc biệt hấp dẫn với hàng triệu người trẻ tuổi mong muốn có cuộc sống hoặc sự nghiệp như người có ảnh hưởng trực tuyến. Nhưng trong kỷ nguyên mới của sự chú ý tức thời, cái giá phải trả không hề rẻ.

Hơn 30 nhà sáng tạo trên TikTok cho biết họ là nạn nhân của những bình luận tiêu cực, luôn phải chạy theo kỳ vọng của khán giả, thậm chí từ chính thuật toán.

Sự nổi tiếng dễ dàng trên TikTok khiến nhiều người trẻ bị hấp dẫn. Ảnh: Shuran Huang/Bloomberg.

Khắc nghiệt

Một số TikToker cho biết họ rất kinh ngạc trước mức độ phản ứng và sự tàn nhẫn của những lời bình luận trên video của họ: Người bị dọa giết vì ủng hộ luật phá thai, người bị chửi rủa vì tạo video sến súa hoặc bán thanh chocolate đắt tiền.

Chính các công cụ video hợp tác (duet và stitch) của TikTok đã khiến các bình luận thù ghét trở nên sống động, Josh Helfgott (33 tuổi), người đăng bài về các vấn đề LGBTQ cho hơn 5 triệu người theo dõi, cho biết.

“Càng chửi rủa video gốc thậm tệ, bạn càng nhận được nhiều lượt xem hơn”, anh nói.

Quấy rối là vấn đề nhức nhối trên Internet. TikTok cho biết họ đang nỗ lực tăng cường các biện pháp bảo vệ các nhà sáng tạo, bao gồm cho phép mọi người tự động chặn bình luận xúc phạm. Tháng trước, công ty tuyên bố đã xóa hơn 100 triệu video từ tháng 4 đến tháng 6 vì hành vi quấy rối, thù địch và các mối lo ngại khác, tức khoảng 1% trong số 11 tỷ video đã được đăng trong 3 tháng đó.

Tuy nhiên, một số TikToker cho biết họ lo lắng chính sách và sự bùng nổ của ứng dụng đã khiến các nhà sáng tạo dễ bị tấn công.

“Mọi thứ trên TikTok đều được khuếch đại. Lượt xem lớn hơn, số lượng người theo dõi cao hơn, sự yêu thích cũng nhiều hơn nhưng ghét bỏ cũng nhiều hơn”, Helfgott nói.

Maribel Martinez nhận được cả sự ủng hộ lẫn căm ghét từ người dùng TikTok. Ảnh: Zack Wittman/The Washington Post.

Cú hích đầu tiên với sự nổi tiếng của TikTok có thể dễ dàng.

Các nhà sáng tạo không cần sẵn lượt theo dõi để thu hút sự chú ý vì thuật toán sẽ xử lý điều đó. Mức độ phổ biến lan truyền của ứng dụng đã nhanh chóng tạo ra thế hệ ngôi sao mới. Dữ liệu từ công ty phân tích Social Blade cho thấy khoảng 40.000 tài khoản TikTok có hơn một triệu người theo dõi, so với 23.000 trên Instagram.

Maribel Martinez (24 tuổi, ở Florida, Mỹ) nổi tiếng trên TikTok sau khi hóa trang thành siêu sao Luisa trong bộ phim Encanto. Cô thu hút 2 triệu người theo dõi trong vòng 3 tháng.

“Bên cạnh những người theo dõi thực sự ủng hộ, sự căm ghét, tin đồn và lời dối trá mà chúng tôi nhận được có thể lan truyền như cháy rừng”, cô nói.

Việc thu hút sự chú ý của cộng đồng có thể là thách thức. Không ai biết chính xác thuật toán thưởng hay phạt gì, khiến nhiều nhà sáng tạo nội dung phải thường xuyên điều chỉnh lời nói hoặc cách hành xử với hy vọng vận may sẽ tới. Cảm giác cạnh tranh, sợ bị thay thế luôn ám ảnh họ.

Cũng giống như việc nhanh chóng lan truyền một số video nhất định, thuật toán của TikTok cũng có thể hạ thứ hạng nhà sáng tạo hoặc xóa video vì vi phạm quy tắc.

Hank Green, một trong số ngôi sao lớn nhất của ứng dụng, cho biết các nhà sáng tạo khiếp sợ hệ thống kiểm duyệt hỗn loạn của nền tảng khi cấm mọi người mà không cần giải thích. Vì coi ứng dụng này như sự nghiệp, họ có ít lựa chọn ngoài việc tuân thủ.

Cộng đồng độc hại

TikTok không chỉ tạo ra các ngôi sao sau một đêm mà còn khiến ai đó trở thành tâm điểm bị săn lùng, “ném đá”.

“Cộng đồng này đặc biệt hung hãn, đầy rẫy hành vi xấu xa, bắt nạt, dọa giết người khác”, Ginny Di (32 tuổi, ở Colorado, Mỹ) nói.

Các làn sóng căm thù trên TikTok thường lan ra cuộc sống thực. Nhiều nhà sáng tạo cho biết họ phải đối mặt với hàng loạt mối đe dọa từ bị chia sẻ địa chỉ nhà riêng đến cuộc gọi nặc danh để báo cảnh sát.

“Vấn đề của TikTok là về tâm lý đám đông. Mọi người đều đang tụ tập và rất dễ dàng để hùa nhau”, Griffin Brooks, sinh viên năm cuối tại Đại học Princeton, cho biết có người đã gọi cho người thân của anh và kêu gọi nhà trường đình chỉ học vì một số video ủng hộ hoạt động LGBTQ trên TikTok.

Năm ngoái, Kit Graham (38 tuổi), blogger ẩm thực ở Chicago, Mỹ, được thông báo rằng một tài khoản TikTok sử dụng tên và hình ảnh của cô để lại những bình luận phân biệt chủng tộc trên hồ sơ của mọi người. Cô lập tức yêu cầu TikTok xóa tài khoản mạo danh.

Tuy nhiên, trong 3 tuần để công ty có hành động, Graham bị hàng loạt nhà sáng tạo khác tấn công. Cô và chồng ngập trong tin nhắn thù hận và bị quấy rối tàn nhẫn. Một số người còn chia sẻ địa chỉ nhà riêng của họ.

“Khi thấy một video nhận được nhiều lượt xem, mọi người bắt đầu đồng loạt nhảy vào để kiếm tương tác”, cô nói.

Cái giá phải trả cho việc trở thành tâm điểm chú ý không hề rẻ. Ảnh: San Antonio Magazine.

Abbie Richards, nhà nghiên cứu tại Accelerationism Research Consortium, chuyên nghiên cứu về chủ nghĩa cực đoan và Internet, cho biết tính nhanh chóng và khả năng tiếp cận của TikTok cũng khiến ứng dụng trở nên hiệu quả bất thường trong việc truyền bá thông tin sai lệch và lời nói dối.

“Thông qua sự tương tác trực tiếp trên màn hình, ai cũng dễ dàng lên TikTok và nói dối hoặc cố ý gây hiểu lầm một cách đáng tin cậy. Có cảm giác như họ đang nói trực tiếp với bạn”.

Richards nói tin giả trên TikTok có thể lan truyền đến hàng triệu người trước khi bị gỡ xuống hoặc sửa chữa.

“Mọi người sẽ lên TikTok và nói bất cứ điều gì khiến họ có được một triệu lượt xem, ngay cả khi đó là lời nói dối trắng trợn. Thuật toán không quan tâm bạn có đang nói dối hay không, nó chỉ kiểm tra xem bạn có chửi rủa hay khỏa thân. Mọi người nói dối và kiếm được một đống tiền rồi bỏ đi”, Brooks nói.

Về lâu dài, áp lực cạnh tranh với những người khác để có được sự chú ý có thể khiến một số người sáng tạo TikTok bỏ đi. Faylee cho biết gần đây cô bắt đầu suy nghĩ nhiều hơn về từ bỏ TikTok.

Sau khi tốt nghiệp đại học, Faylee chuẩn bị nộp đơn ứng tuyển làm nhà nghiên cứu y học và rất hào hứng để thử điều gì đó mới mẻ.

Faylee lo lắng về việc thay đổi những gì mà một số người coi là công việc mơ ước, nhưng cô biết phải mất bao nhiêu công sức để tạo ra tất cả.

Faylee cũng chưa quên sự biến mất của ứng dụng video ngắn Vine, tiền thân của TikTok, vào năm 2016.

“Tôi lớn lên khi Vine còn rất mạnh. Tất cả bạn bè của tôi đều ở trên Vine. Và một ngày nọ, nó biến mất. Điều này luôn ám ảnh tôi Một phút trước bạn có thể có tất cả, nhưng giây tiếp theo bạn có thể không còn gì”.

(Theo Zing)

Gây thất thoát nghìn tỷ đồng

Căn cứ vào hồ sơ vụ án, diễn biến tại tòa, HĐXX xác định, bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh biết rõ xăng dầu là mặt hàng kinh doanh có điều kiện và Xuyên Việt Oil không đủ điều kiện cấp giấy phép. Sau đó, bà Hạnh đã tìm, liên hệ Đỗ Thắng Hải (cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương) giúp đỡ và hứa cảm ơn.

Tiếp đó, bà Hạnh liên hệ với nhiều bị cáo từng là lãnh đạo Bộ Công Thương để đưa hối lộ nhằm giúp Xuyên Việt Oil được cấp giấy phép kinh doanh xăng dầu. Từ đó, HĐXX cho rằng hành vi của Đỗ Thắng Hải, Trần Duy Đông (cựu Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương), Hoàng Anh Tuấn (cựu phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công thương) đủ yếu tố cấu thành tội Nhận hối lộ.

Quỹ bình ổn giá xăng dầu là quỹ tài chính ngoài ngân sách thuộc tài chính công, tài sản công để tại doanh nghiệp là thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu. Theo quy định, thương nhân đầu mối kinh doanh xăng dầu phải mở tài khoản Quỹ bình ổn giá tại ngân hàng thương mại, phải trích tiền trên cơ sở số lượng doanh thu bán hàng để nhập vào Quỹ bình ổn giá theo thông báo điều hành giá xăng dầu của Bộ Công Thương.

Tuy nhiên, bà Hạnh đã lợi dụng việc Xuyên Việt Oil được giao thu hộ, quản lý, sử dụng tiền Quỹ bình ổn giá, chỉ đạo Nguyễn Thị Như Phương (Phó giám đốc Công ty Xuyên Việt Oil) không chuyển 219 tỷ đồng tiền quỹ vào tài khoản Xuyên Việt Oil, mà chuyển tới các tài khoản của mình rồi rút ra sử dụng vào mục đích cá nhân. Đồng thời, bà Hạnh không nộp 1.244 tỷ đồng tiền thuế bảo vệ môi trường được giao thu hộ.

Hành vi trên của bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh và Nguyễn Thị Như Phương đã đủ yếu tố cấu thành tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí.

Cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương lĩnh 3 năm tù

Từ những phân tích trên, HĐXX xác định cáo trạng truy tố các bị cáo là đúng người, đúng tội, không oan sai. Hành vi của Mai Thị Hồng Hạnh là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, số tiền thiệt hại rất lớn. Trong vụ án này, nhiều bị cáo có chức vụ lớn, được Nhà nước giao nhiệm vụ khác nhau nhưng đã nhận tiền, quà từ bị cáo Hạnh để không thực hiện đúng nhiệm vụ.

Luật sư bào chữa cho Mai Thị Hồng Hạnh đề nghị tòa xem xét lại số tiền thiệt hại trong vụ án và một số nội dung khác. HĐXX cho rằng không có căn cứ chấp thuận quan điểm của người bào chữa.

Đối với tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí, HĐXX nhận định bị cáo Hạnh là chủ mưu, gây ra thiệt hại lớn. Sau khi vụ án xảy ra, Hạnh nộp lại 100 triệu đồng, không đáng kể so với số tiền thất thoát nên cần xử lý nghiêm. Còn bị cáo Nguyễn Thị Như Phương phạm tội có vai trò lệ thuộc, làm công ăn lương, không hưởng lợi nên giảm nhẹ một phần hình phạt.

Về tội Đưa hối lộ, bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh là chủ mưu, chỉ đạo cấp dưới đưa hối lộ 22 lần, hơn 31 tỷ đồng nên cần có mức án nghiêm, còn những người còn lại là đồng phạm, giúp sức. Bị cáo Hoàng Anh Tuấn đã trực tiếp gặp gỡ Mai Thị Hồng Hạnh, kiến nghị Đỗ Thắng Hải ký cấp giấy phép, nhận hối lộ lớn nên cũng cần có mức án nghiêm khắc.

Trong vụ án này, tất cả các bị cáo thành khẩn khai báo, ăn năn hối hận về hành vi sai phạm nên HĐXX xem xét giảm nhẹ một phần hình phạt. Bị cáo Đỗ Thắng Hải, Lê Đức Thọ, Hoàng Anh Tuấn, Lê Duy Đông quá trình công tác được có nhiều thành tích, có đóng góp cho xã hội.

Ngoài Đỗ Thắng Hải và Hoàng Anh Tuấn từng có tiền án, còn lại các bị cáo có nhân thân tốt. HĐXX ghi nhận cho các bị cáo các tình tiết giảm nhẹ như hoàn cảnh gia đình đặc biệt khó khăn, gia đình có công với cách mạng, nhóm bị cáo bị truy tố về tội Nhận hối lộ đã tự nguyện nộp lại số tiền thu lợi bất chính.

Từ những phân tích trên, HĐXX tuyên phạt bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh 30 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí và Đưa hối lộ.

Bị cáo Lê Đức Thọ bị phạt 28 năm tù về tội Nhận hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi. Bị cáo Đỗ Thắng Hải bị phạt 3 năm tù về tội Nhận hối lộ.

Các bị cáo còn lại bị phạt 1 năm 6 tháng tù treo đến 7 năm tù.

Trả lại 97 miếng vàng cho ông Lê Đức Thọ

Các bị cáo Đỗ Thắng Hải, Lê Đức Thọ ngoài hình phạt chính, tòa còn tuyên phạt cấm đảm nhiệm chức vụ liên quan xăng dầu trong một thời gian nhất định và phạt tiền bổ sung.

Về dân sự, HĐXX buộc bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh phải bồi thường hơn 1.400 tỷ đồng.

Quá trình điều tra, Bộ Công an cũng tìm thấy và thu giữ 97 miếng kim loại màu vàng khi khám xét chỗ ở của ông Lê Đức Thọ. Qua giám định, cơ quan chức năng xác định 97 miếng này đều là vàng, có hàm lượng trung bình 99,99%. Về nội dung này, HĐXX cho rằng không liên quan tới vụ án nên quyết định trả lại cho bị cáo Lê Đức Thọ.

Trước đó, trong phần luận tội, đại diện VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt bị cáo Mai Thị Hồng Hạnh 30 năm tù về tội Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát lãng phí và Đưa hối lộ.

Bị cáo Lê Đức Thọ bị đề nghị mức án 28-29 năm tù về tội Nhận hối lộ và Lợi dụng chức vụ, quyền hạn gây ảnh hưởng đối với người khác để trục lợi.

Những bị cáo còn lại bị đề nghị mức án từ 18 tháng đến 8 năm tù.

Quá trình điều hành hoạt động kinh doanh xăng dầu tại công ty, lợi dụng chức vụ quyền hạn được giao, bà Hạnh đã vi phạm các quy định về sử dụng Quỹ bình ổn giá và tiền thuế bảo vệ môi trường gây thất thoát tài sản Nhà nước 1.463 tỷ đồng. Trong đó, thất thoát từ quỹ Bình ổn giá là 219 tỷ đồng, thất thoát từ thuế bảo vệ môi trường là 1.244 tỷ đồng.

Trong tập 66 Đấu trílên sóng tối nay, ngày 20/10, ông Hùng (Hồ Phong) hỏi Đông (Chí Huy) về tình hình công ty Alpha và được thông báo "rất gọn gàng. Trách nhiệm thuộc về tổng giám đốc, các thành viên hội đồng quản trị không còn liên quan gì đến sai phạm của Alpha nữa". Ông Hùng yêu cầu Đông rà soát tất cả các hợp đồng, hồ sơ đã ký xem có sơ hở gì không. "Anh yên tâm! Công an mà lần được ra anh chắc còn khó hơn lên giời", Đông nói. Ông Hùng đáp: "Tôi lo là lo cho cậu vì cậu mới là người chịu trách nhiệm chính ở đây". Đông thông báo Hoàng Đức (Vĩnh Xương) muốn gặp dượng của Lam và lập tức nhận được chỉ thị: "Cho nó gặp". 

Trong khi đó, Đức đưa chủ tịch Phát (Mai Nguyên) lên gặp anh Định nào đó ở trung ương lo việc lớn, thậm chí còn xin duyệt cả cái tin nhắn. Ngay lập tức Định gọi lại và nói có việc bận nên không gặp được và hẹn hôm khác. Cả hai thất vọng ra mặt và quyết định ra về. 

Ỏ một diễn biến khác, Vũ (Thanh Sơn) lại một lần nữa vì công việc gấp mà bỏ rơi Lam (Lương Thu Trang) khiến cô rất giận. Lam hỏi liệu đến ngày cưới Vũ còn có việc đột xuất nữa không. "Anh có cảm thấy ân hận vì đám cưới của chúng mình không? Vậy sao tất cả mọi người từ mẹ em, gia đình, bạn bè đều hào hứng với đám cưới này trừ anh?", Lam hỏi.

Định thực chất là ai? Vũ sẽ trả lời Lam thế nào? Hoàng Đức sẽ gặp ông Hùng? Chi tiết tập 66 Đấu trílên sóng VTV1 tối 20/10.