Đức Thắng

Đức Thắng

Hợp với con người

Rất nhiều công trình nghiên cứu, nhiều lý thuyết hiện nay đã khẳng định một cách rõ ràng rằng con người - mà ở đây là học sinh - ngay từ trong bụng mẹ đã tỏ ra là những chủ thể duy nhất và khác biệt xét về mọi khía cạnh: Từ tâm sinh lý, các loại hình thông minh, cấu trúc não bộ, đến cách học, cách thu nhận thông tin, cách tạo ra động lực học tập…

"Nên quan niệm các bộ sách giáo khoa chỉ là giáo cụ, giáo viên có thể sử dụng hoặc không sử dụng để chuyển tải chương trình quốc gia" (Ảnh: Thanh Hùng)

Cũng ngay từ lọt lòng mẹ, mỗi người trải qua một "quá trình xã hội hóa" (nói theo ngôn ngữ xã hội học) khác nhau, bởi hoàn cảnh gia đình, khu xóm, trường học, văn hóa vùng miền, dân tộc đều khác nhau. Những điều này góp phần làm hình thành nhân cách, tập tính riêng của mỗi người.

Hay nói cách khác, mỗi người là một chủ thể duy biệt. Vậy nên, một sự giáo dục tử tế và chất lượng là sự giáo dục dựa trên tính duy biệt nơi mỗi học sinh.

Hợp với bản chất xã hội

Bởi xã hội là một tập hợp những con người với bản chất duy biệt như đã nói. Xã hội đa dạng bao gồm nhiều thành phần, nhiều nhóm văn hóa, nhiều tầng lớp… Điều này là tự nhiên và phổ biến.

Do vậy, giáo dục cũng cần có sự đa dạng để có thể đáp ứng với nhu cầu của các nhóm khác nhau, một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa là để đáp ứng bản chất này của xã hội với sự tôn trọng tính khác biệt và dân chủ.

Như vậy, có thể xây dựng một chương trình quốc gia chung với những điều cơ bản về mục tiêu, về nội dung cốt lõi, nhưng sách giáo khoa và những thứ khác thì cần phải khác nhau để đáp ứng và phù hợp với sự duy biệt xét về mặt cá nhân cũng như xã hội.

Bên cạnh việc có nhiều sách giáo khoa, Bộ GD-ĐT cũng cần phân quyền tự chủ cho các địa phương, các trường, đặc biệt là cho các giáo viên để họ lựa chọn sách phù hợp với đặc điểm của từng vùng miền cũng như của học sinh trong trường, lớp của họ.

Nên quan niệm các bộ sách giáo khoa chỉ là giáo cụ, giáo viên có thể sử dụng hoặc không sử dụng để chuyển tải chương trình quốc gia. Bộ GD-ĐT muốn đánh giá hay kiểm định chất lượng giáo dục thì nên dựa vào chương trình quốc gia, chứ không lấy bất kỳ bộ sách giáo khoa nào làm chuẩn mực.

Những điều này không mới mẻ gì, các nước phát triển đã áp dụng từ lâu vì nó phù hợp với bản chất của con người và xã hội. Phần Lan thành công trong giáo dục phổ thông theo tôi cũng nhờ họ thừa nhận và bám vào bản chất duy biệt này nơi từng học sinh, để tìm cách hỗ trợ từng học sinh phát triển tối đa khả năng của mỗi em và theo cách riêng của mỗi em.

Bộ GD-ĐT không nên tham gia biên soạn sách giáo khoa

Theo logic trên, việc Bộ GD-ĐT tham gia biên soạn sách giáo khoa là điều không hợp lý và không cần thiết xét về nhiều mặt. Khi kêu gọi các nhóm tư nhân tham gia biên soạn sách và lưu thông trên thị trường như một loại "hàng hóa" thì Bộ cần tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh và công bằng.

Và để được vậy, Bộ nên đứng ngoài để đóng vai trò trọng tài. Bộ không nên biến mình thành một bên trực tiếp "sản xuất" và tham gia cạnh tranh đồng thời đóng vai trò trọng tài, thì sự vô lý và bất công là hiển hiện mà thiên hạ hay gọi là hiện tượng "vừa đá bóng vừa thổi còi".

Tôi nghĩ, cái cần nhất là Bộ tập trung vào việc biên soạn Chương trình cốt lõi quốc gia với những điều cơ bản và hãy chừa chỗ trống cho các chủ thể trực tiếp bên dưới như học sinh, giáo viên, các trường, các vùng "điền vào" để có thể đáp ứng nhu cầu của các cá nhân và xã hội.

Trong tình trạng Việt Nam hiện nay, điều cần nhất là Bộ GD-ĐT tập trung vào việc nâng cao chất lượng của các trường đào tạo giáo viên. Cải cách có thành công hay không phụ thuộc phần lớn vào các giáo viên, chứ không phải phụ thuộc vào sách giáo khoa.

TS Nguyễn Khánh Trung (Trung tâm giáo dục Emile Việt)

“Bộ Giáo dục đang biên soạn SGK và quy định hướng dẫn chọn sách”

-Bộ GD-ĐT từng bước biên soạn bộ SGK, làm bộ mẫu; tổ chức thực nghiệm để hoàn thành trước mắt là cho lớp 1; tập huấn cho 100% giáo viên.

Lời toà soạn: Thời gian gần đây, câu chuyện làm sách giáo khoa theo chương trình mới đang được những người làm giáo dục quan tâm. Một trong những ý kiến đang nhận được quan điểm khác nhau là có nên để Bộ GD-ĐT tự biên soạn một bộ sách, song song với việc để cho các tổ chức, cá nhân khác làm công việc này. Trong bài viết dưới đây, TS Giáo dục Nguyễn Khánh Trung cho rằng Bộ không nên biến mình thành một bên trực tiếp "sản xuất" và tham gia cạnh tranh đồng thời đóng vai trò trọng tài. VietNamNet xin giới thiệu bài viết và mong nhận được sự thảo luận rộng rãi của độc giả. Xin trân trọng cảm ơn.

Hợp với con người

Rất nhiều công trình nghiên cứu, nhiều lý thuyết hiện nay đã khẳng định một cách rõ ràng rằng con người - mà ở đây là học sinh - ngay từ trong bụng mẹ đã tỏ ra là những chủ thể duy nhất và khác biệt xét về mọi khía cạnh: Từ tâm sinh lý, các loại hình thông minh, cấu trúc não bộ, đến cách học, cách thu nhận thông tin, cách tạo ra động lực học tập…

"Nên quan niệm các bộ sách giáo khoa chỉ là giáo cụ, giáo viên có thể sử dụng hoặc không sử dụng để chuyển tải chương trình quốc gia" (Ảnh: Thanh Hùng)

Cũng ngay từ lọt lòng mẹ, mỗi người trải qua một "quá trình xã hội hóa" (nói theo ngôn ngữ xã hội học) khác nhau, bởi hoàn cảnh gia đình, khu xóm, trường học, văn hóa vùng miền, dân tộc đều khác nhau. Những điều này góp phần làm hình thành nhân cách, tập tính riêng của mỗi người.

Hay nói cách khác, mỗi người là một chủ thể duy biệt. Vậy nên, một sự giáo dục tử tế và chất lượng là sự giáo dục dựa trên tính duy biệt nơi mỗi học sinh.

Hợp với bản chất xã hội

Bởi xã hội là một tập hợp những con người với bản chất duy biệt như đã nói. Xã hội đa dạng bao gồm nhiều thành phần, nhiều nhóm văn hóa, nhiều tầng lớp… Điều này là tự nhiên và phổ biến.

Do vậy, giáo dục cũng cần có sự đa dạng để có thể đáp ứng với nhu cầu của các nhóm khác nhau, một chương trình, nhiều bộ sách giáo khoa là để đáp ứng bản chất này của xã hội với sự tôn trọng tính khác biệt và dân chủ.

Như vậy, có thể xây dựng một chương trình quốc gia chung với những điều cơ bản về mục tiêu, về nội dung cốt lõi, nhưng sách giáo khoa và những thứ khác thì cần phải khác nhau để đáp ứng và phù hợp với sự duy biệt xét về mặt cá nhân cũng như xã hội.

Bên cạnh việc có nhiều sách giáo khoa, Bộ GD-ĐT cũng cần phân quyền tự chủ cho các địa phương, các trường, đặc biệt là cho các giáo viên để họ lựa chọn sách phù hợp với đặc điểm của từng vùng miền cũng như của học sinh trong trường, lớp của họ.

Nên quan niệm các bộ sách giáo khoa chỉ là giáo cụ, giáo viên có thể sử dụng hoặc không sử dụng để chuyển tải chương trình quốc gia. Bộ GD-ĐT muốn đánh giá hay kiểm định chất lượng giáo dục thì nên dựa vào chương trình quốc gia, chứ không lấy bất kỳ bộ sách giáo khoa nào làm chuẩn mực.

Những điều này không mới mẻ gì, các nước phát triển đã áp dụng từ lâu vì nó phù hợp với bản chất của con người và xã hội. Phần Lan thành công trong giáo dục phổ thông theo tôi cũng nhờ họ thừa nhận và bám vào bản chất duy biệt này nơi từng học sinh, để tìm cách hỗ trợ từng học sinh phát triển tối đa khả năng của mỗi em và theo cách riêng của mỗi em.

Bộ GD-ĐT không nên tham gia biên soạn sách giáo khoa

Theo logic trên, việc Bộ GD-ĐT tham gia biên soạn sách giáo khoa là điều không hợp lý và không cần thiết xét về nhiều mặt. Khi kêu gọi các nhóm tư nhân tham gia biên soạn sách và lưu thông trên thị trường như một loại "hàng hóa" thì Bộ cần tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh và công bằng.

Và để được vậy, Bộ nên đứng ngoài để đóng vai trò trọng tài. Bộ không nên biến mình thành một bên trực tiếp "sản xuất" và tham gia cạnh tranh đồng thời đóng vai trò trọng tài, thì sự vô lý và bất công là hiển hiện mà thiên hạ hay gọi là hiện tượng "vừa đá bóng vừa thổi còi".

Tôi nghĩ, cái cần nhất là Bộ tập trung vào việc biên soạn Chương trình cốt lõi quốc gia với những điều cơ bản và hãy chừa chỗ trống cho các chủ thể trực tiếp bên dưới như học sinh, giáo viên, các trường, các vùng "điền vào" để có thể đáp ứng nhu cầu của các cá nhân và xã hội.

Trong tình trạng Việt Nam hiện nay, điều cần nhất là Bộ GD-ĐT tập trung vào việc nâng cao chất lượng của các trường đào tạo giáo viên. Cải cách có thành công hay không phụ thuộc phần lớn vào các giáo viên, chứ không phải phụ thuộc vào sách giáo khoa.

TS Nguyễn Khánh Trung (Trung tâm giáo dục Emile Việt)

“Bộ Giáo dục đang biên soạn SGK và quy định hướng dẫn chọn sách”

-Bộ GD-ĐT từng bước biên soạn bộ SGK, làm bộ mẫu; tổ chức thực nghiệm để hoàn thành trước mắt là cho lớp 1; tập huấn cho 100% giáo viên.

Theo ông Lê Quang Tự Do, game là một ngành có tính toàn cầu, không chỉ riêng Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nước như Mỹ, Nhật hay Hàn Quốc… đều rất quan tâm phát triển ngành này. 

Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, ngành game đã tạo được dấu ấn trên thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất game. Bên cạnh đó, ngành cũng có nhân lực chất lượng, khi một lập trình viên có thể làm được rất nhiều công đoạn. Bên cạnh đó, chỉ cần vài người là có thể sản xuất và triển khai được một game. 

Tuy nhiên, theo ông, hạn chế lớn nhất là ngành game Việt chưa đi cùng nhau, sau 10 năm ngành game chọn đi một mình để đi nhanh.Chính vì thế chỉ có một vài doanh nghiệp lớn như VNG, VTC là đi nhanh, các doanh nghiệp còn lại gặp rất nhiều khó khăn. Bộ TT&TT đã cấp phép hơn 200 doanh nghiệp game, nhưng hiện chỉ còn khoảng 30 doanh nghiệp đang hoạt động.

Bên cạnh đó, chính sách vẫn còn nhiều bất cập, không theo kịp sự phát triển. Chẳng hạn mới đây, Bộ Tài chính còn đề xuất áp cả thuế tiêu thụ đặc biệt cho game và Bộ TT&TT đang kêu gọi bỏ ra khỏi dự thảo, bởi game là ngành cần được đầu tư, nuôi dưỡng để phát triển chứ không phải là tiến hành áp thuế để tận thu.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết, trong chiến lược phát triển game 2022-2027, mục tiêu của Bộ TT&TT đề ra là tăng doanh thu ngành game lên 1 tỷ USD (hiện tại hơn 600 triệu USD); tăng thêm số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành; tập hợp các nhà phát triển game lại với nhau để thúc đẩy ngành sản xuất game Việt; kết hợp với các trường đào tạo nhân lực cho ngành và hướng tới tổ chức nhiều sự kiện game hơn nữa không chỉ mang tầm trong nước, mà còn hướng ra quốc tế. Mục tiêu của Bộ TT&TT là đưa game trở thành ngành công nghệ chủ lực của nền kinh tế số. 

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc của VTC cũng cho rằng, cần xem game là một ngành kinh tế số và thúc đẩy phát triển. Lấy dẫn chứng ở lĩnh vực Thể thao Điện tử (eSport), ông Bảo phân tích, năm 2022, doanh thu eSport toàn cầu đạt gần 1,4 tỷ USD, có 532 triệu người theo dõi và thực tế doanh thu từ game chỉ chiếm 10%, còn lại 90% là thúc đẩy doanh thu cho các ngành khác như bán vé sự kiện, Digital marketing, bán bản quyền phát sóng trên các nền tảng, kêu gọi tài trợ… Và khi xem game là một ngành thì sẽ tạo ra nghề, lúc đó sẽ đào tạo được nguồn nhân lực cho ngành, đồng thời thúc đẩy các ngành khác phát triển.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cũng cho biết, game là một ngành đầy cơ hội để phát triển, tuy nhiên hiện Việt Nam chỉ đứng thứ 5 ở thị trường Đông Nam Á, trong khi tiềm năng là rất lớn với 54,6 triệu người chơi game trên di động. Bên cạnh đó, trong vài năm gần đây, eSport cũng đã phát triển mạnh ở Việt Nam và được đưa vào thi đấu tại nhiều giải đấu thể thao chính thức trong khu vực và quốc tế. 

Chính vì thế, ngành game cần một cú hích từ chính sách của Chính phủ để tạo động lực phát triển như các nước khác trong khu vực. Chẳng hạn ở Singapore, Hiệp hội Game nước này được hậu thuẫn bởi 3 cơ quan chính phủ là Tổng cục Du lịch, Cơ quan Phát triển Truyền thông và Cục Doanh nghiệp Singapore. Đáng chú ý, nước này đăng cai rất nhiều sự kiện game và eSport lớn, vì trong năm 2022 Tổng cục Du lịch đã miễn phí toàn bộ địa điểm cho các sự kiện này. Hay ở Indonesia, thuế VAT áp dụng là 10%, nhưng một phần thuế này sẽ được tái đầu tư cho ngành game và nội dung số, các studio độc lập và các doanh nghiệp game nhỏ sẽ được tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ này.

Cần thay đổi định kiến và tạo sự công bằng

Một trong những trăn trở cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp game đặt ra, đó là làm sao để thay đổi được định kiến xã hội cứ nhắc đến game là xấu, là độc hại, để phát triển ngành kinh tế số này.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc VTC cho rằng, nó phải được bắt đầu từ các doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Và lần đầu tiên mọi người đã bắt đầu làm được, khi tại sự kiện ngày hôm nay đã xem game là ngành và khi đã là ngành thì sẽ dùng công nghệ game để giải quyết nhiều nhu cầu cuộc sống. Ngành game sẽ thúc đẩy phát triển các lĩnh vực liên quan khác như đồ hoạ, sáng tạo nội dung hay giáo dục, chẳng hạn như Trung Quốc họ dùng game để dạy lịch sử. Khi đó game trở thành ngành kinh tế số, ngành kinh tế tri thức và sẽ làm thay đổi nhận thức xã hội về nó.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cũng mong rằng xã hội sẽ nhìn vào game một cách tích cực hơn và trong 1-2 năm qua, eSport đã góp phần quan trọng trong việc này, đó là tín hiệu đáng mừng.

Bên cạnh đó, ông Lã Xuân Thắng cũng cho rằng, cơ quan quản lý cần tạo ra sự công bằng cho các doanh nghiệp trong nước. Bởi hiện nay đang có sự bất bình đẳng, khi doanh nghiệp nước ngoài phát hành game vào Việt Nam không bị kiểm soát nội dung, không đóng thuế, trong khi doanh nghiệp trong nước đang thực hiện rất nghiêm túc và đầy đủ.

Đồng thời, ông cũng đánh giá cao nỗ lực của Bộ TT&TT trong nửa năm vừa qua để thúc đẩy phát triển ngành game. Điều này làm cho doanh nghiệp cảm thấy đang được bảo vệ và đồng hành từ cơ quan quản lý.

Chưa nước nào áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game, vì sao Việt Nam đi ngược?

Đây là nhận định của cơ quan quản lý và đại diện các doanh nghiệp game tại sự kiện GameVerse 2023 vừa khai mạc sáng 1/4 tại TP.HCM.

Cần xem game là một ngành kinh tế số

Ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TT&TT) cho biết, GameVerse 2023 là một sự kiện quan trọng, khi các doanh nghiệp game trong nước đã tập hợp lại với nhau sau 15 năm.

Theo ông Lê Quang Tự Do, game là một ngành có tính toàn cầu, không chỉ riêng Việt Nam mà trên toàn thế giới, các nước như Mỹ, Nhật hay Hàn Quốc… đều rất quan tâm phát triển ngành này. 

Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, ngành game đã tạo được dấu ấn trên thế giới, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất game. Bên cạnh đó, ngành cũng có nhân lực chất lượng, khi một lập trình viên có thể làm được rất nhiều công đoạn. Bên cạnh đó, chỉ cần vài người là có thể sản xuất và triển khai được một game. 

Tuy nhiên, theo ông, hạn chế lớn nhất là ngành game Việt chưa đi cùng nhau, sau 10 năm ngành game chọn đi một mình để đi nhanh.Chính vì thế chỉ có một vài doanh nghiệp lớn như VNG, VTC là đi nhanh, các doanh nghiệp còn lại gặp rất nhiều khó khăn. Bộ TT&TT đã cấp phép hơn 200 doanh nghiệp game, nhưng hiện chỉ còn khoảng 30 doanh nghiệp đang hoạt động.

Bên cạnh đó, chính sách vẫn còn nhiều bất cập, không theo kịp sự phát triển. Chẳng hạn mới đây, Bộ Tài chính còn đề xuất áp cả thuế tiêu thụ đặc biệt cho game và Bộ TT&TT đang kêu gọi bỏ ra khỏi dự thảo, bởi game là ngành cần được đầu tư, nuôi dưỡng để phát triển chứ không phải là tiến hành áp thuế để tận thu.

Ông Lê Quang Tự Do cho biết, trong chiến lược phát triển game 2022-2027, mục tiêu của Bộ TT&TT đề ra là tăng doanh thu ngành game lên 1 tỷ USD (hiện tại hơn 600 triệu USD); tăng thêm số lượng doanh nghiệp hoạt động trong ngành; tập hợp các nhà phát triển game lại với nhau để thúc đẩy ngành sản xuất game Việt; kết hợp với các trường đào tạo nhân lực cho ngành và hướng tới tổ chức nhiều sự kiện game hơn nữa không chỉ mang tầm trong nước, mà còn hướng ra quốc tế. Mục tiêu của Bộ TT&TT là đưa game trở thành ngành công nghệ chủ lực của nền kinh tế số. 

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc của VTC cũng cho rằng, cần xem game là một ngành kinh tế số và thúc đẩy phát triển. Lấy dẫn chứng ở lĩnh vực Thể thao Điện tử (eSport), ông Bảo phân tích, năm 2022, doanh thu eSport toàn cầu đạt gần 1,4 tỷ USD, có 532 triệu người theo dõi và thực tế doanh thu từ game chỉ chiếm 10%, còn lại 90% là thúc đẩy doanh thu cho các ngành khác như bán vé sự kiện, Digital marketing, bán bản quyền phát sóng trên các nền tảng, kêu gọi tài trợ… Và khi xem game là một ngành thì sẽ tạo ra nghề, lúc đó sẽ đào tạo được nguồn nhân lực cho ngành, đồng thời thúc đẩy các ngành khác phát triển.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cũng cho biết, game là một ngành đầy cơ hội để phát triển, tuy nhiên hiện Việt Nam chỉ đứng thứ 5 ở thị trường Đông Nam Á, trong khi tiềm năng là rất lớn với 54,6 triệu người chơi game trên di động. Bên cạnh đó, trong vài năm gần đây, eSport cũng đã phát triển mạnh ở Việt Nam và được đưa vào thi đấu tại nhiều giải đấu thể thao chính thức trong khu vực và quốc tế. 

Chính vì thế, ngành game cần một cú hích từ chính sách của Chính phủ để tạo động lực phát triển như các nước khác trong khu vực. Chẳng hạn ở Singapore, Hiệp hội Game nước này được hậu thuẫn bởi 3 cơ quan chính phủ là Tổng cục Du lịch, Cơ quan Phát triển Truyền thông và Cục Doanh nghiệp Singapore. Đáng chú ý, nước này đăng cai rất nhiều sự kiện game và eSport lớn, vì trong năm 2022 Tổng cục Du lịch đã miễn phí toàn bộ địa điểm cho các sự kiện này. Hay ở Indonesia, thuế VAT áp dụng là 10%, nhưng một phần thuế này sẽ được tái đầu tư cho ngành game và nội dung số, các studio độc lập và các doanh nghiệp game nhỏ sẽ được tiếp cận nguồn vốn hỗ trợ này.

Cần thay đổi định kiến và tạo sự công bằng

Một trong những trăn trở cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp game đặt ra, đó là làm sao để thay đổi được định kiến xã hội cứ nhắc đến game là xấu, là độc hại, để phát triển ngành kinh tế số này.

Ông Nguyễn Ngọc Bảo, Tổng Giám đốc VTC cho rằng, nó phải được bắt đầu từ các doanh nghiệp và cơ quan quản lý. Và lần đầu tiên mọi người đã bắt đầu làm được, khi tại sự kiện ngày hôm nay đã xem game là ngành và khi đã là ngành thì sẽ dùng công nghệ game để giải quyết nhiều nhu cầu cuộc sống. Ngành game sẽ thúc đẩy phát triển các lĩnh vực liên quan khác như đồ hoạ, sáng tạo nội dung hay giáo dục, chẳng hạn như Trung Quốc họ dùng game để dạy lịch sử. Khi đó game trở thành ngành kinh tế số, ngành kinh tế tri thức và sẽ làm thay đổi nhận thức xã hội về nó.

Ông Lã Xuân Thắng, Giám đốc phát hành trò chơi trực tuyến của VNG cũng mong rằng xã hội sẽ nhìn vào game một cách tích cực hơn và trong 1-2 năm qua, eSport đã góp phần quan trọng trong việc này, đó là tín hiệu đáng mừng.

Bên cạnh đó, ông Lã Xuân Thắng cũng cho rằng, cơ quan quản lý cần tạo ra sự công bằng cho các doanh nghiệp trong nước. Bởi hiện nay đang có sự bất bình đẳng, khi doanh nghiệp nước ngoài phát hành game vào Việt Nam không bị kiểm soát nội dung, không đóng thuế, trong khi doanh nghiệp trong nước đang thực hiện rất nghiêm túc và đầy đủ.

Đồng thời, ông cũng đánh giá cao nỗ lực của Bộ TT&TT trong nửa năm vừa qua để thúc đẩy phát triển ngành game. Điều này làm cho doanh nghiệp cảm thấy đang được bảo vệ và đồng hành từ cơ quan quản lý.

Chưa nước nào áp thuế tiêu thụ đặc biệt với game, vì sao Việt Nam đi ngược?