Cách đây vài chục năm, trẻ nhỏ nghịch đất là hoạt động thường gặp. Ngày nay điều đó ít hơn nhiều, nhất là với trẻ ở thành phố. Có ý kiến cho rằng cho trẻ ra ngoài chơi, tiếp xúc với đất là tốt. Vậy có bằng chứng nào cho việc này không?

Câu trả lời ngắn gọn là "có". Một số nghiên cứu cho thấy nghịch đất khi còn nhỏ có thể giúp trẻ giảm nguy cơ mắc chứng dị ứng và tăng cường miễn dịch.

Khi hệ thống miễn dịch của trẻ phát triển trong những năm đầu đời, "đội quân" tế bào bảo vệ trong cơ thể sẽ học cách phân biệt giữa tế bào của cơ thể với các chất lạ từ bên ngoài là vô hại hoặc gây bệnh và học cách tấn công khi phát hiện các mầm bệnh.

"Hóa ra hệ thống miễn dịch làm được việc này chủ yếu là nhờ các vi khuẩn trong ruột. Tập hợp các vi khuẩn này được gọi là "hệ vi sinh đường ruột" và rất cần thiết cho sức khỏe của chúng ta", Giáo sư Graham Rook ở Trường đại học London, Anh, chuyên gia về vi sinh y khoa, cho biết.

Năm đầu tiên của cuộc đời rất quan trọng đối với sự phát triển của hệ vi sinh vật. Trẻ sơ sinh nhận được vi khuẩn khi đi qua đường sinh nở của người mẹ và từ sữa mẹ. Khi lớn lên, trẻ thường xuyên tiếp xúc với vi khuẩn từ nhiều nguồn khác nhau.

Một lý thuyết được gọi là "giả thuyết bạn cũ" cho thấy càng tiếp xúc nhiều với vi khuẩn khi còn nhỏ thì hệ vi sinh vật của chúng ta càng đa dạng và do đó hệ thống miễn dịch càng nhận ra "bạn" và "thù" tốt hơn. Thuật ngữ "bạn cũ" được dùng để nói đến những vi khuẩn hữu ích hoặc vô hại sống trên cơ thể chúng ta.

Có nhiều nghiên cứu đã chứng minh mối liên hệ giữa việc lớn lên ở nông thôn hoặc trong gia đình có vật nuôi với khả năng trẻ em bị dị ứng ít hơn so với trẻ em sống ở thành phố hoặc không có vật nuôi.

Giả thuyết những người bạn cũ giải thích vì sao việc lạm dụng kháng sinh trong giai đoạn đầu đời có thể tiêu diệt phần lớn hệ vi sinh vật đường ruột và việc sinh mổ - tức là trẻ sơ sinh không tiếp xúc với vi khuẩn âm đạo của mẹ - lại liên quan đến nguy cơ gia tăng dị ứng.

Một thử nghiệm ở Phần Lan đã xem xét liệu hệ thống miễn dịch của trẻ em thành phố có thể được tăng cường bằng cỏ và đất lấy từ rừng hay không, và phát hiện ra rằng trong vòng 1 tháng, những đứa trẻ chơi trên đất có "bộ sưu tập" vi khuẩn vô hại và có lợi đa dạng hơn, đồng thời cũng phát triển nhiều tế bào điều hòa miễn dịch trong máu hơn so với những đứa trẻ chơi trên sân rải sỏi.

Điều này nói lên rằng tiếp xúc với vi khuẩn trong đất có thể giúp hệ thống miễn dịch trưởng thành.

Tương tự như vậy, một nghiên cứu ở Thụy Điển công bố vào năm 2024 cho thấy trẻ em lớn lên ở trang trại bò sữa hoặc nhà có vật nuôi thì có tỷ lệ dị ứng thấp hơn so với những trẻ khác, và có nhiều vi khuẩn vô hại trong đường ruột hơn.

Tiến sĩ Robert Wood, Giáo sư nhi khoa ở bệnh viện John Hopkins, Baltimore, Mỹ, cho biết mặc dù hệ vi sinh vật rất quan trọng nhưng có nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến nguy cơ tăng dị ứng ở mỗi người, trong đó có di truyền.

Ông cho rằng nên khuyến khích trẻ em ra ngoài và chơi trên đất. Mặc dù vậy, Giáo sư Wood lưu ý rằng những khu vực ô nhiễm nặng thì không tốt cho trẻ. Đất ở đây có thể chứa hóa chất độc hại hoặc các ký sinh trùng mà chúng ta phải tránh cho trẻ nhỏ gặp phải.

Quyết định hình thức xử lí “cảnh cáo” đối với Hiệu trưởng Nguyễn Văn Nam cùng hìnhthức “phê bình nghiêm khắc” và “phê bình rút kinh nghiệm” với các hiệu phó đươngnhiệm được Bộ GD-ĐT công bố ngày 4/4.

Sau hàng loạt sai phạm - Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Nguyễn Văn Nam chỉ nhận hình thức "Cảnh cáo"

Phản ứng sau quyết định này, nhiều cán bộ đã/đang công tác tại Trường ĐH Kinh tếquốc dân Hà Nội tỏ rõ chán nản và thất vọng.

Nguyên Hiệu trưởng Lê Du Phong cho rằng: “Quyết định của Bộ là nương nhẹ, bỏ quanhiều sai phạm lớn của ông Nam. Đơn cử như việc thu chi tài chính, đấu thầu xây dựng,đào tạo sau đại học,…có dấu hiệu vi phạm pháp luật nhưng không được chuyển cho cơquan điều tra."

Ông Phong dẫn dụ: "vừa qua, một số trường chỉ sai phạm trong xác định chỉ tiêutuyển sinh Bộ đã đề nghị xử lí cảnh cáo. Cái sai của ông Nam quá lớn nhưng vẫn chỉnhận hình thức xử lí tương tự là chưa hợp lí”.

Trao đổi với VietNamNet, nhiều cán bộ nhà trường cho rằng hình thức xử lítrên “hoàn toàn chưa thỏa đáng”.

Một cán bộ (xin giấu tên) bức xúc: “3 vấn đề sai phạm rất nghiêm trọng của hiệutrưởng Nam trong quyết định của Bộ cũng không được đề cập là: Ký ban hành văn bảntrái phép về việc cấp chứng chỉ sau đại học và cho phép sử dụng chứng chỉ này để thaythế các môn học bổ sung kiến thức dự thi cao học; Quản lý tài chính yếu kém mà điểnhình là việc thu sai, thu vượt 51 tỷ đồng từ học viên và sinh viên; Sai phạm trongcông tác xây dựng cơ bản”.

Trong lá thư gửi Ban Tổ chức TW, UB Kiểm tra TW Đảng, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phạm VũLuận, tập thể cán bộ giảng viên Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội cũng đã chỉ ra:“Việc thu sai 51 tỷ đồng của hiệu trưởng Nam có dấu hiệu “lạm dụng chức vụ, quyền hạncưỡng đoạt tài sản” , “có tổ chức” được quy định tại điều 280 bộ luật tố tụng hìnhsự, vụ việc này phải chuyển hồ sơ cho cơ quan cảnh sát điều tra xử lý theo thẩmquyền”.

Và hàng loạt sai phạm khác như: Ký ban hành văn bản trái phép về việc cấp chứngchỉ sau đại học và cho phép sử dụng chứng chỉ này để thay thế các môn học bổ sungkiến thức dự thi cao học; Cho phép 83 người đã đỗ cao học và bảo vệ xong luận án thạcsỹ khi họ không đủ điều kiện dự thi. Điều này trái luật giáo dục, vi phạm nghiêmtrọng quy chế tuyển sinh sau đại học của Bộ...

Tuy nhiên, tất cả chỉ dừng lại ở mức độ “cảnh cáo” là quá nhẹ, khó có thể chấpnhận”.

• Văn Chung