Thứ hai, thuốc lá nung nóng liên quan đến các ca viêm phổi tăng BCAT cấp tính. Bác sĩ Lâm dẫn chứng một ca bệnh là phụ nữ 47 tuổi bị viêm phổi tăng bạch cầu ái toan cấp tính, sau khi chuyển từ hút thuốc lá truyền thống sang sử dụng thuốc lá nung nóng. Bởi các triệu chứng hô hấp ho, sốt nhẹ và các bất thường trên X-quang phổi xảy ra ngay sau khi chuyển đổi thói quen hút thuốc. Tình trạng bệnh nhân được cải thiện sau khi ngừng sử dụng thuốc lá nung nóng và được điều trị bằng corticosteroid.

Thứ 3, thuốc lá nung nóng gây viêm phổi tăng bạch cầu ái toan cấp tính. Về mối nguy hiểm này, bác sĩ Lâm đưa ra một trường hợp thanh niên 16 tuổi bị viêm phổi tăng bạch cầu cấp tính mức độ nặng sau sử dụng thuốc lá nung nóng 2 tuần, với triệu chứng khó thở nặng dần. Bệnh nhân được chuyển đến khoa cấp cứu và được đặt nội khí quản, thở máy, chạy ECMO do suy hô hấp nặng.

Đồng quan điểm, theo bác sĩ Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội), việc sử dụng thuốc lá điện tử làm tăng tính phản ứng đường hô hấp, tăng sức cản đường thở, gây viêm và tắc nghẽn đường thở. Sản phẩm này còn làm khởi phát hen, gây COPD, viêm phế quản mạn, thậm chí giảm khả năng đề kháng của đường hô hấp với vi trùng, tăng nguy cơ mắc ung thư đường hô hấp.

Bác sĩ này dẫn chứng 10 nghiên cứu cắt ngang với 483.948 học sinh cấp 2-3 ở nhiều nước cho thấy tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử là 11,2%. Thói quen này làm tăng khả năng mắc hen ở cả người đã từng dùng và đang sử dụng.

Đặc biệt, thuốc lá điện tử còn là liên quan một đợt bùng phát bệnh lý mới ở Mỹ khiến nhiều người bị tổn thương phổi. Căn bệnh này được gọi là EVALI (tổn thương phổi cấp liên quan thuốc lá điện tử). Dịch bùng phát mạnh vào tháng 8/2019 và đạt đỉnh vào tháng 9/2019. Tới 18/2/2020, 2807 ca mắc căn bệnh này trên toàn nước Mỹ, 68 ca tử vong được khẳng định có liên quan.

Triệu chứng của bệnh là khó thở, ho, đau ngực, tiêu chảy, đau bụng, sốt, mệt, xuất hiện hàng giờ, hàng tuần trước khi nhập viện, đồng thời, máu lắng tăng, CRP tăng, bach cầu tăng, GOT/GPT tăng, phim chụp X-quang cho thấy có tổn thương phổi.

Xét nghiệm dung dịch hút và dịch đường hô hấp các bệnh nhân, các bác sĩ phát hiện vitamin E acetate. Chất này nung nóng trong thuốc lá điện tử tạo thành khí ketene độc. Khi thử nghiệm trên động vật, các nhà khoa học phát hiện chúng gây tổn thương giống ở người.

Ngoài các mối nguy hiểm đối với phổi nói riêng và cơ thể nói chung, bác sĩ Lâm cảnh báo các thiết bị trong thuốc lá điện tử có thể hỏng, lỗi và gây nổ từ đó dẫn đến các chấn thương nghiêm trọng ở miệng, mặt, cổ, mắt, mũi, xương hàm. Ước tính có 2035 ca cấp cứu ở Mỹ giai đoạn 2015-2017 do nổ pin thuốc lá điện tử.

Lan Anh

Sáng 19/4, Sở Giao thông Vận tải và Hội Sinh viên TP.HCM đã tổ chức buổi đối thoại “Buýt đến trường – buýt thân thiện”.

Tại buổi đối thoại, sinh viên Phùng Thị Diệu Hương (Trường ĐH Kinh tế Luật TP.HCM) phàn nàn về vấn đề an ninh khi sử dụng dịch vụ xe buýt.

Sinh viên đi học bằng phương tiện cộng cộng xe buýt tuyến số 104 và 33 thường xuyên xảy ra tình trạng bị mất cắp

Theo Diệu Hương, khi sử dụng dịch vụ của tuyến xe buýt số 104 và 33 đã bị mất đồ đạc, tư trang cá nhân và không có cách gì lấy lại tài sản. Qua đó, Diệu Hương đề nghị, cơ quan quản lý cần phải có một giải pháp thật mạnh mẽ, để giải quyết triệt để tình trạng này.

Cũng theo nữ sinh này, không chỉ mất an ninh khi đi xe buýt, nhiều sinh viên bị đe dọa khi phản ánh các tiêu cực.

Cụ thể, Hương cho biết một bạn học cùng trường của mình lên xe buýt, trả tiền mua vé, nhưng không được xé vé. Khi phản ánh tới tổng đài quản lý xe buýt của thành phố, bạn sinh viên này được mời tới cơ quan để trực tiếp xử lý.

“Bạn của mình chưa kịp gặp tài xế, tiếp viên hay các cơ quan có trách nhiệm để giải quyết vụ việc thì đã bị số máy lạ gọi điện đến hay nhắn tin tới khủng bố, đe dọa, trấn áp sự việc”- Diệu Hương bức xúc.

Cũng tại buổi đối thoại, nhiều sinh viên khác cũng góp ý, thành phố cần thực hiện việc lắp đặt hoàn chỉnh, đồng bộ hơn hệ thống camera giám sát trên toàn bộ xe buýt hiện có, nhằm thực hiện việc giám sát chặt chẽ, sử dụng màn hình sẵn có trên xe để phổ biến các kiến thức, tin tức về thời sự xã hội, kinh tế thời hội nhập.

TP cần tăng cường sử dụng xe buýt sử dụng nhiên liệu sạch CNG, thường xuyên tổ chức tập huấn các kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho tài xế, tiếp viên hay có một hệ thống bình chọn những nhân viên tốt trên xe buýt.

Ông Đậu An Phúc – Giám đốc Trung tâm điều hành và quản lý vận tải hành khách công cộng nhìn nhận những kiến nghị, đề xuất và phản ánh của sinh viên nêu trong buổi đối thoại về chất lượng, dịch vụ của xe buýt là hoàn toàn chính xác.

Ông Phúc khẳng định, sinh viên chiếm đến 50% sản lượng hành khách của thành phố mà xe buýt hiện phục vụ. Do đó, những thắc mắc nào thỏa đáng của sinh viên, sẽ được các cơ quan quản lý về xe buýt nghiêm túc tiếp thu, chấn chỉnh kịp thời nhằm phục vụ tốt nhất.

Ông Phúc hứa từ nay tới cuối năm 2016, toàn bộ các xe buýt trên địa bàn đều sẽ được lắp đặt camera giám sát, hệ thống thông báo trạm tự động để người đi nắm rõ.

Tại buổi đối thoại, ông Bùi Xuân Cường – Giám đốc Sở GTVT TP.HCM cho biết: Để thực hiện tốt 1 trong 7 chương trình đột phá của thành phố là giảm ùn tắc và tai nạn giao thông thì việc nâng cao chất lượng phục vụ phương tiện hành khách công cộng xe buýt là rất cần thiết.

Do đó, người đứng đầu ngành giao thông TP yêu cầu, toàn bộ những ý kiến đóng góp của sinh viên về chất lượng, dịch vụ của xe buýt thành phố, nếu điểm nào tiếp thu được ngay, thì cũng phải sửa ngay lập tức nhằm đưa xe buýt trở nên gần gũi, thân thiện hơn đối với người dân, nhất là với sinh viên, xây dựng TP.HCM có chất lượng sống tốt, văn minh, hiện đại và nghĩa tình.

• Thảo Nguyên

- Anh Nguyễn Quang Thạch, khởi xướng Chương trình Sách hóa Nông thôn Việt Nam - người gần 20 năm đeo đuổi đưa sách về nông thôn, đã đi bộ 2.600 km để khuyến đọc và kêu gọi toàn xã hội cũng như nhà nước đưa sách về nông thôn.

Từ hiệu ứng của những việc anh Thạch đã làm, tới cuối năm 2015, Bộ GD-ĐT đã có văn bản nhân rộng tủ sách phụ huynh đến từng lớp học. Tuy nhiên, anh Thạch lo ngại rằng việc triển khai đang được các địa phương thực hiện quá chậm chạp.

Một tủ sách phụ huynh ở Thanh Hà, Hải Dương (Anh Nguyễn Quang Thạch đứng ngoài cùng bên trái)

Nhà trường không biết “khóc”, cha mẹ nào “cho bú”

Như nguyên Bộ trưởng Phạm Vũ Luận đã nói, “Sự tham gia của phụ huynh, của xã hội vào việc đọc sách có nhiều ý nghĩa. Chúng ta “mở cổng trường” để các lực lượng xã hội tham gia giáo dục học sinh…”. Cổng trường - ngành giáo dục đã mở, còn các lực lượng xã hội đã tham gia được tới đâu, theo anh?

- Sau khi hiệu quả của Tủ sách Phụ huynhđặt tại lớp học được thực chứng trên quy mô cấp tỉnh, chiến lược của Chương trình Sách hóa Nông thôn Việt Nam là vận động chính sách đến cấp Bộ GD-ĐT để tạo lượng cầu làm tủ sách đến từng lớp học trên toàn quốc. Bộ GD-ĐT đã có chủ trương rõ ràng, nhưng cấp trường học chưa thực sự hành động kêu gọi thì rất khó nối kết các nguồn lực dân sự gồm cha mẹ học sinh, cựu học sinh.

Như cha ông đã nói “Con khóc thì mẹ mới cho bú”,nhà trường là đứa con được bao bọc và nuôi dưỡng của xã hội, mà không biết “khóc” thì khu vực dân sự cũng không biết để hỗ trợ.

Một ví dụ là UBND tỉnh Nam Định và Sở GD-ĐT tỉnh đã biết “khóc” và kêu gọi toàn dân, kêu gọi doanh nhân, trí thức, công chức xa quê cùng tỉnh và ngành giáo dục đưa sách đến từng lớp học. Chỉ trong vòng một tháng, họ đã kêu gọi được cả ngàn tủ sách, mang lại lợi ích cho hơn 30.000 học sinh. Kế hoạch là đến năm 2017, tất cả các lớp học từ mầm non đến cấp 3 của tỉnh Nam Định sẽ có tủ sách với con số dự kiến là 12.662 tủ.

Một điều cũng đáng mừng là số người gốc nông thôn liên lạc hỏi tôi cách đưa sách về lớp học ngày càng tăng. Quỹ trái tim Đại Việt hỗ trợ nhân viên đưa sách về trường, lớp cũ của họ với khoảng 120 tủ sách/ năm.

Tặng sách cho một cậu bé khuyết tật ở nông thôn

Theo anh, căn nguyên sâu xa của việc vận hành mà theo anh là chậm, của cả phía giáo dục ở địa phương lẫn phía các lực lượng xã hội, là gì?

- Sự chậm trễ nội ngành giáo dục có nguyên nhân sâu xa là xã hội Việt Nam chưa bao giờ có văn hóa đọc trên quy mô rộng lớn.

Chính  nhiều lãnh đạo ngành giáo dục xuất thân ở nông thôn, từ nhỏ không có sách đọc, bởi vậy họ không thấu hiểu tầm quan trọng của sự đọc trong tuổi học trò, phản xạ có điều kiện về tầm quan trọng của sách chưa đủ lớn trong nhiều hiệu trưởng để thúc giục họ hành động vì sự đọc của học sinh.

Hơn nữa, người gần học sinh nhất trong trường học là giáo viên cùng chịu thảm trạng ít sách trong tuổi học trò, nên không nhiều người có thói quen đọc sách. Điều này dẫn đến việc họ thờ ơ với sự đọc của học sinh, thậm chí còn cản trở học sinh đọc.

Điều tệ hại hơn là thư viện ít sách và nhiều thủ thư yếu kém. Những thầy cô giáo vì sự đọc của học sinh cô đơn giữa đồng nghiệp của mình.

Khu vực dân sự cũng tương tự, sự học chỉ giới hạn ở sách giáo khoa và giáo trình của hầu hết các thành viên xã hội. Và việc thiếu cơ hội tiếp cận sách từ nhỏ đã không làm cho nhiều người đủ nhạy cảm để hành động vì sự đọc của con trẻ trên quy mô rộng lớn.

- Thực ra, tôi không nôn nóng, mà vô cùng lo ngại khi chuyển biến nội ngành giáo dục rất chậm. Mặc dầu Bộ GD-ĐT đã có văn bản chỉ đạo nhưng số tỉnh hành động quyết liệt như Nam Định còn quá ít.

Trong khi đó, vô số người ngoài ngành giáo dục, bao gồm cả trăm ngàn nông dân, người Việt trong và ngoài nước đã tạo ra hơn 6 nghìn tủ sách giúp 300 nghìn trẻ nông thôn có sách đọc, truyền thông đã cảnh báo rất nhiều và dày đặc trong 9 năm qua về thảm trạng thiếu sách, về bạo lực học đường…

Kể cả ngồi xe lăn, tôi vẫn sẽ xuyên Việt để trẻ nông thôn có sách

Năm 2015, anh đã thực hiện chuyến đi bộ từ Hà Nội vào Sài Gòn để vận động Bộ GD-ĐT đưa tủ sách phụ huynh vào từng lớp học. Tới đầu năm nay, anh lại khởi động chuyến đi bộ từ Sài Gòn tới Cà Mau để kêu gọi các hiệu trưởng hiện thực hóa chính sách mà Bộ đã đưa ra. Tuy nhiên, được biết anh đã dừng chuyến đi bộ này vì lý do sức khỏe. Vậy đây là việc tạm dừng hay dừng hẳn, thưa anh? Điều này tác động như thế nào tới kế hoạch kêu gọi của anh?

- Mục tiêu của Chương trình Sách hóa Nông thôn Việt Namlà đến năm 2017, tất cả các lớp học nông thôn sẽ có tủ sách với con số ước tính là 300.000 tủ. Vì vậy mà tôi chưa thể dừng chân nếu năm 2017 chưa hoàn thành mục tiêu.

Khi cột sống ổn, tôi sẽ tiếp tục đi bộ ở nước ngoài, vừa kêu gọi sách cho trẻ em thế giới và kêu gọi lương tâm và trách nhiệm của người Việt đối với 15 triệu trẻ em nông thôn. Nếu không đi bộ được nữa, tôi sẽ đi xe lăn xuyên Việt.

Tôi tin  chắc rằng sự tận tâm và kiên trì, không những sẽ có sách cho hàng chục triệu trẻ em, mà còn tạo tinh thần chia sẻ trách nhiệm xã hội ở Việt Nam, cũng như đưa vào tiềm thức người Việt Nam rằng tri thức là tối quan trọng và phải tìm cách lan truyền nó bằng mọi giá và bền bỉ liên thế hệ, cho dù khó khăn đến đâu.

Trước mắt, trong lúc trị bệnh thì tôi sẽ viết thư kêu gọi 500 nghìn người Việt Nam chia sẻ trách nhiệm xã hội bằng cách góp 12 cuốn sách, tương đương 240 nghìn đồng/ năm, cho trẻ em nông thôn để chúng tôi nhân rộng tủ sách cùng với ngành giáo dục.

Anh Thạch và những người ủng hộ trong chuyến xuyên Việt đầu năm 2015

- Trước hết, Bộ GD-ĐT phải cử chuyên viên  về các tỉnh phổ biến các nội dung của Công văn 6841 đến các giám đốc sở và trưởng phòng giáo dục trên toàn quốc. Từ đó, sở có văn bản chỉ đạo phòng giáo dục và phòng có văn bản chỉ đạo các hiệu trưởng từ mầm non đến cấp 3 thực hiện việc xã hội hóa tủ sách đến lớp học.

Song song, Chương trình Sách hóa Nông thôn Việt Namsẽ  phối hợp với Bộ GD-ĐT phổ biến cách làm tủ sách cho các sở và phòng giáo dục trên toàn quốc. Phối hợp hành động giữa trục dọc nội ngành giáo dục và trục ngang dân sự để tạo sức mạnh tổng hợp là yếu tố tối quan trọng đẩy nhanh tiến trình lớp học có sách.

Ở các nước Tây Âu, trẻ em dành bình quân mỗi năm 12.000 phút để đọc sách, tương đương sức đọc 40 cuốn sách với độ dày 250 - 300 trang/ cuốn. Theo anh, Việt Nam cần làm thế nào để trẻ em đọc sách như trẻ Tây Âu?

- Trước hết, như tôi đã nói ở trên, bản thân nội ngành giáo dục là các hiệu trưởng từ mầm non đến cấp 3 cần phối hợp với cha mẹ học sinh và các nguồn lực xã hội để lớp học có sách. Sách gần học sinh, các em tự quản và được mượn đưa về nhà thì  tiềm năng đọc được đánh thức tối đa.

Kế đến, Bộ GD-ĐT cần đưa ra tiết đọc sách vào chương trình học, cần đưa số sách tối thiểu mà học sinh đọc mỗi năm để đánh giá hoạt động thư viện. Chẳng hạn, phòng giáo dục huyện Thái Thụy, Thái Bình đang nỗ lực để mỗi học sinh đọc từ 15 - 20 cuốn sách ngoài sách giáo khoa/ năm.

Các đầu việc trên là khả thi và sẽ dần giúp trẻ em Việt Nam có năng lực đọc như trẻ em Tây Âu trong 10 năm tới.

Xin cảm ơn anh.