- Tại Hội đồng thi Trung tâmGDTX Sơn Tây (Hà Nội) có những thí sinh sinh năm 1960 vẫn đi thi cùng như ngườithuộc thế hệ 7X và 9X. Người lớn tuổi nhất là ông Trần Văn Hán hiện đang là Chủtịch MTTQ xã Ba Trại (Ba Vì, Hà Nội)

Ông Trần Văn Hán. Ảnh: Phong Đăng

Với gần 300 thí sinh dự thi kỳthi tốt nghiệp THPT, một điểm đặc biệt tại Hội đồng thi Trung tâm GDTX Sơn Tây(Hà Nội) là có khá nhiều thí sinh ở các độ tuổi thuộc từng thế hệ khác nhau.

Ngồi nói chuyện với chúng tôi,chú Trần Văn Hán (sinh năm 1960) cũng là thí sinh nhiều tuổi nhất cho biết: “Chúhiện là Chủ tịch Mặt trận tổ quốc xã Ba Trại (huyện Ba Vì, Hà Nội). Ngày trướcchủ chỉ học hết lớp 7 (tương đương trình độ lớp 10 hiện nay). Thời đó người họchết lớp 7 ở quê chú cũng khá ít”.

Công việc ở địa phương rất bậnlại công thêm tuổi tác nên chần chừ mãi đến năm 2010 chú Hán mới quyết định đihọc chương trình THPT tại Trung tâm GDTX Sơn Tây. Nhà cách trường hơn 20km nhưngchú vẫn lóc cóc trên chiếc xe máy cũ đến trường đều đặn.

Những trường hợp như chú được tạođiều kiện học vào hai ngày cuối tuần với 7 môn học gồm: Văn, Toán, Lý, Hóa,Sinh, Sử, Địa.

Vì thời gian và tuổi tác nên nhưchú Hán chia sẻ: “Chú tiếp thu cũng chậm hơn. Về nhà thường phải giành nhiềuthời gian ôn và làm bài”. Các con chú người đã tốt nghiệp Trường ĐH Sư phạm HàNội, người đang học Trường ĐH Công nghiệp Hà Nội thường xuyên về nhà động viênvà giúp bố giải đáp những kiến thức, bài tập khó.
Nói về lớp học của mình, chú Hán cười tâm sự: “Mọi người vẫn đùa vui là lớp học3 thế hệ. Có một số người thuộc thế hệ 6X là các chú, 7X, 8X học cùng với cáccháu 9X hiện nay. Bọn chú vì công việc hay người thấy cần bổ sung kiến thức nêntự nguyện xin đi học chương trình THPT”.

Kết thúc 3 năm chú cho biết họclực của mình đạt loại khá. Trong kỳ thi tốt nghiệp THPT lần này chú khá tự tinvới kiến thức đã có và hi vọng mình sẽ đạt được điểm số đúng với khả năng củabản thân.

• Phong Đăng – Bùi Nhung

Trong mỗi bộ đề gửi trò, cô Nguyệt Hà đều lồng ghép những câu chuyện giản dị về cuộc sống như một lời nhắn nhủ đến trò phải sống hướng thiện, sống tốt. (Ảnh: Phong Đăng)

Sau khi xem "những hình ảnh ê a" tại lớp luyện thi của mình, cô giáo Nguyễn Nguyệt Hà cho biết, sự nhí nhố và hỗn độn không xảy ra trong lớp.

"Bạn hãy đặt câu hỏi 600 con người ngồi một căn phòng như vậy, chỉ cần một cháu thở nhẹ đã trở thành ồn ào, không nghe được. Vậy cớ gì một phòng học không điều hòa, chật chội nóng bức như vậy mà các em lại xin vào để học? Nói các em đến để giết thời gian, chơi điện tử, ngủ gật là hoàn toàn sai".

Vậy hình ảnh học sinh nằm ngủ, chơi điện tử được ghi lúc giờ ra chơi?

Đúng vậy. Các hình ảnh được ghép vào lúc tôi dạy.

Về chuyện ê a, bạn hãy tưởng tượng học gần 5 tiếng từ 7h đến 11h45, liệu có ai làm được điều đó?

Phần ghi âm đọc là khi tôi kiểm tra bài cũ của học sinh, kiểm tra những cái đã dạy chứ không phải đọc vẹt.

Đây là cách kiểm tra mang tính đặc thù, bởi lớp rất đông; không thể chấm bài cho từng cháu một.

Khi dạy môn văn, cũng có ba-rem chấm điểm, sườn ý cơ bản. Đó là những cái tối thiểu mà học trò phải hiểu, thuộc và ghi nhớ.

Tôi kiểm tra cái cơ bản, không phải bắt các em đọc như vẹt.

Nhiều học sinh xa lạ lại dành cho cô Nguyệt Hà tình cảm và cả nước mắt. Ảnh: Phong Đăng).

Bài kiểm tra như cô nói diễn ra đầu hay cuối buổi dạy?

Nó diễn ra đan xen. Bởi trong gần 5 tiếng, ví dụ, giảng chuyên đề về "Hồ Chí Minh" thì kiểm tra lại xem các em đã biết gì về quan điểm nghệ thuật của Hồ Chí Minh, nhắc lại cho cô.

Tôi khuyến khích các em đọc lên thành tiếng. Các em đọc để soi mình vào các bạn khác. Tại sao cùng kiến thức cô dạy, các bạn lại hiểu và thuộc, còn em chưa thuộc?

Đây không phải học vẹt mà hoàn toàn là kiến thức cơ bản nhất trò phải nhớ.

Bạn cũng cần đặt câu hỏi lại mấy năm trở lại đây, đề văn ra theo hình thức "mở". Liệu cô giáo dạy vẹt như vậy có thu hút được cả nghìn học sinh đến học hay không?

Học sinh tôi dạy cũng không phải lũ vẹt ngô nghê, ê a, không phải tư duy, ghi chép gì.

Cần phải nói rõ, tôi chưa bao giờ dạy cấp tốc. Buổi học "ê a" đó buổi học tổng ôn. Đặc thù của nó là nhắc lại những gì đã học, rút xương lại những ý chính, cơ bản.

Buổi học đó được gộp từ 4 lớp mà tôi đã dạy học gần 1 năm nay. Từ tháng 5/2012, các lớp này chỉ học một buổi mỗi tuần.

Lớp học tại trung tâm sáng 19/6. Ảnh: Phong Đăng

 "Tôi tin bạn cũng sẽ thích"

Đó là lấy học sinh làm điểm tựa, khơi mở sự sáng tạo của học sinh. Đề của tôi làm đúng theo hình thức đề mà Bộ ra thi đại học những năm gần đây.

Câu 2 điểm yêu cầu tái hiện kiến thức cơ bản trong phạm trù nằm thi đại học, có 5 tác giả.

Ở câu nghị luận xã hội, tôi cho thí dụ về những chủ đề như Tổ quốc, nghị lực sống, lòng dũng cảm, biết ơn. Qua từng chủ đề, cô khơi gợi để các em phát huy tính sáng tạo của mình.

Tôi đã từng dạy một em đánh giày lăn lóc ở phố Huỳnh Thúc Kháng từ chỗ nói tục đến khi gặp cô giáo thì không nói tục nữa. Từ chỗ không có ước mơ đến có ước mơ trở thành nghề báo.

Tôi tự hỏi, nếu mình dạy vẹt có ra được những con người như vậy? Tôi tự tin khi có học sinh là thủ khoa của Trường ĐH Ngoại thương Hà Nội năm 2012.

Bạn có thể tin, khi giảng bài về tổ quốc ở phần nghị luận xã hội, tôi nói “học vấn không có quê hương nhưng người học cần có tổ quốc”mà cả lớp vỗ tay dành tặng tôi như với ca sĩ.

Bài nghị luận bài cảm ơn tôi gợi mở:“Một trong những lời nói văn minh thanh lịch của học sinh là hai chữ cảm ơn. Anh chị suy nghĩ gì và hãy viết khoảng 400 từ”. Tôi gợi ý xong, một em ở Hà Tĩnh gọi điện về cho bố mẹ. Và bạn biết không, bố mẹ em ấy nói nói hơn 17 năm qua, bây giờ họ mới đón nhận từ con điều này.

Tôi nghĩ, mình đã làm được những điều gì đó. Các bạn có thể lên lớp nghe tôi giảng chọn buổi để kiểm chứng điều tôi nói có đúng hay không? Tôi tin bạn cũng sẽ thích cách tôi dạy học trò.

Lựa chọn cá tính

Ngoài dạy, cô còn công tác ở đâu?

Tốt nghiệp khoa Ngữ văn, Trường ĐH Sư phạm Hà Nội, tôi ra làm ngay tại trung tâm luyện thi này và chỉ ở đây thôi.

11 năm làm luyện thi, tôi luôn nói với trò rằng, cô không nằm trong ban ra đề thi, cũng không có nhan sắc để quyến rũ học sinh và một phòng không có điều hòa, quạt chỉ vừa đủ. Vậy mà các em vẫn chọn đứng về phía tôi.

Tôi chọn nơi này vì đây là “sân chơi đẹp”, không ép học sinh đến học, không phụ thuộc điểm số, quyền lực. Trò yêu cô thực sự mới học được. Và cô giáo thực sự tài năng mới đứng được nơi này. Chỉ cần một ca học đầu không hay thì các em trả lại tiền ra về.

Tôi rất thích nhân vật ông lái đò trong tác phẩm “Người lái đò sông Đà” của Nguyễn Tuân. Ông lái đò nói ông đi những chỗ nước êm, nó dại tay dại chân và buồn ngủ. Ông thích ghềnh thác. Đấy là sở thích của những con người mạo hiểm và có tài.

Tôi sinh ra với một cá tính, tôi muốn khẳng định mình. Một cô giáo không ép học sinh điểm số, không ép trò vì quyền lực không có chức vị gì trong cuộc sống, tại sao lại thu hút được nếu không có tâm, thiện chân để giữ chân học sinh?

Một học sinh xa lạ lại dành cho tôi những giọt nước mắt. Điều đó thật hạnh phúc biết bao. Tôi tin, không phải giáo viên nào cũng làm được điều ấy.

• Phong Đăng(Thực hiện)