Đặt câu hỏi giả định

Các quyết định sai lầm thường bắt nguồn từ niềm tin/giả thiết sai lầm. Vì vậy, để có cái nhìn khách quan và toàn diện, hãy thử đặt các câu hỏi giả định cho tình huống mà bạn gặp phải. Thao tác này có ích trong những tình huống khó khăn, đòi hỏi bạn phải quyết định biện pháp an toàn nhất.

Công thức đặt câu hỏi “kinh điển” mà bạn có thể áp dụng là: Ai - Cái gì - Tại sao - Như thế nào - Để làm gì? 

Ví dụ, bạn thấy doanh thu sụt giảm ở một cửa hàng, câu hỏi là: Cần hỏi ai để nắm rõ tình hình? Mặt hàng nào bị sụt giảm, mặt hàng nào vẫn hiệu quả? Tại sao lại có diễn biến như thế? Sự sụt giảm đã diễn ra như thế nào? Biện pháp trước mắt và lâu dài là gì, nhằm mục đích gì?...

Một cách khác để đặt câu hỏi là tìm kiếm các lựa chọn thay thế. Ví dụ: Nếu khách hàng thay đổi thói quen, chúng ta có thể làm gì? Nếu các nhà cung ứng ngừng hợp tác thì sao? Nếu tôi là khách hàng, tôi sẽ cần những mặt hàng thay thế nào?

Những loại câu hỏi này giúp bạn có được những quan điểm mới và tạo thói quen suy nghĩ đa chiều.

Tư duy logic

Không có tư duy logic thì không sử dụng được luận cứ để phát triển luận điểm phù hợp cho riêng mình. Vì vậy, khi xảy ra một sự việc cần giải quyết, bạn cần phải đưa ra các đánh giá dựa trên một số dữ liệu nhất định. Hãy tự hỏi bản thân: đã xem xét hết các số liệu quan trọng, cần thiết trước khi đưa ra đánh giá chưa? Tất cả các thông tin đã được kết hợp một cách phù hợp để đưa ra kết luận chưa?

Nhận thức được những sai lầm phổ biến cũng cho phép bạn suy nghĩ logic hơn. Ví dụ, mọi người thường có lối suy nghĩ tuyến tính rằng sự việc B xảy ra sau sự việc A, có nghĩa B là do A gây ra.

Vì vậy, nếu doanh số bán một sản phẩm tăng lên sau khi thực hiện chiến dịch truyền thông, bạn cần phải có các dữ kiện cụ thể chứng minh điều đó là đúng - thay vì mặc định đó là nguyên nhân duy nhất.

Đa dạng hóa lối tư duy

Mỗi người là một thế giới riêng với kinh nghiệm, cái nhìn khác nhau, nhưng đồng thời mọi người cũng dễ bị “tư duy tập thể”. Tức là nhiều người trong một nhóm có điểm chung (chung dự án, chung quá trình làm việc, chung phông văn hóa, hiểu biết…) sẽ dễ đưa ra kết luận giống nhau. Ví dụ dễ thấy là các thuật toán trên mạng xã hội hiển thị cho chúng ta những thứ phù hợp với niềm tin của chúng ta, đang “nhóm” những người có chung sở thích, mối quan tâm, quan điểm lại với nhau, khiến mạng lưới quan hệ của mỗi người trở nên khu biệt thay vì đa dạng.

Vì vậy, khi ở cạnh những người giống mình, hãy thử tìm hiểu xem họ có những quan điểm khác với mình không. Mặt khác, bạn nên phá vỡ mạng lưới/tầm hiểu biết khu biệt. Ví dụ, bạn làm việc trong lĩnh vực kinh tế, hãy làm quen và nói chuyện nhiều hơn với những người làm về văn hóa xã hội. Nếu bạn trước đây chỉ quan tâm thể thao, hãy thử tham gia các sự kiện nghệ thuật. Rèn luyện bản thân theo cách này sẽ giúp bạn thoát khỏi lối suy nghĩ thông thường và có được những hiểu biết phong phú hơn.

Đồng thời, để mở rộng tư duy, hãy tạo điều kiện cho mọi người cơ hội đưa ra ý kiến ​​của họ một cách độc lập mà không bị ảnh hưởng bởi nhóm. Nếu bạn muốn xin ý kiến nhóm, đừng vội nêu ra quan điểm, mong muốn, hình dung của mình. Điều này giúp mọi người cởi mở đóng góp ý kiến hơn.

(Nguồn CareerBuilder)

Gần đây, Công an Hà Tĩnh đã triệt phá ổ nhóm lừa đảo bán số lô đề trên Facebook với tổng số tiền giao dịch từ tháng 03/2020 đến khi bị bắt (tháng 07/2020) là hơn 2 tỷ đồng. Tính từ cuối năm 2019 đến nay, Công an Hà Tĩnh đã triệt phá 17 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trong đó hoạt động trên không gian mạng có xu hướng gia tăng, theo Báo Hà Tĩnh.

Đặc biệt, tội phạm trên không gian mạng đang có xu hướng ngày càng tinh vi, biết sử dụng nhiều công cụ nhằm thu thập thông tin cá nhân người dùng, cài virus để lây nhiễm mã độc, biến máy tính của người dùng trở thành máy tính ma trong mạng botnet.

Những vụ lừa đảo như vậy có tính chất và mức độ nghiêm trọng còn nguy hiểm hơn rất nhiều những vụ lừa đảo thông thường. Bởi một khi đã có đầy đủ thông tin cá nhân, số tài khoản ngân hàng, mật khẩu, kẻ lừa đảo có thể lợi dụng vào nhiều mục đích khác nhau chứ không đơn thuần chỉ chiếm đoạt tiền trong tài khoản, theo các chuyên gia bảo mật.

Tiêu biểu nhất trong nhiều năm qua là những vụ lừa đảo tặng quà, tặng hiện vật giá trị trên Facebook. Đối tượng lừa đảo thường sử dụng chiêu bài chạy quảng cáo kết hợp sử dụng nick giả để bình luận đã nhận được quà, từ đó khéo léo dụ dỗ con mồi sập bẫy.  

Các loại lừa đảo này có quy mô và mức độ ảnh hưởng có thể nói là trên phạm vi toàn quốc với đối tượng nhắm đến là bất cứ ai nhẹ dạ cả tin. Những món quà mà kẻ lừa đảo rao tặng cũng đều là những món hàng thời trang đắt tiền hoặc đồ công nghệ, ô tô, xe máy của các thương hiệu nổi tiếng. Thậm chí kẻ gian còn nhái logo, nhái trang chủ, thương hiệu của các nhà sản xuất khiến người dùng không biết đâu mà lần.

Ham hố quà tặng trên mạng có thể mở đường cho virus, mã độc tràn vào máy tính của người dùng

Trên thực tế, các vụ lừa đảo như vậy không hề hiếm ở nước ngoài. Theo một báo cáo từ năm 2016 của Cisco, lừa đảo trên Facebook đứng đầu trong số các phương pháp phát tán mã độc với hơn 33.000 vụ. Theo giáo sư Dave Schippers của khoa An ninh mạng trường Cao đẳng Walsh, cách dễ nhất để tin tặc tấn công vào một tổ chức hay doanh nghiệp chính là khi các nạn nhân mở Facebook và click vào những đường link chứa mã độc tại nơi làm việc.

Như vậy, nguy cơ mất an toàn thông tin không chỉ đến với cá nhân, mà còn lan rộng ra cả tổ chức nếu người dùng cuối không được tập huấn đầy đủ về những kỹ năng phòng chống lừa đảo trên không gian mạng. 

Để phòng ngừa rủi ro mất an toàn thông tin, chuyên gia bảo mật khuyến cáo người dùng tuyệt đối không được cung cấp đầy đủ thông tin cho bên thứ ba, không được ấn vào các đường link chứa tên miền lạ. Đặc biệt, người dùng cần cài đặt trình diệt virus và liên tục cập nhật phiên bản mới nhất để trang bị một lớp bảo vệ cơ bản nhất.

Với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, ngoài việc tuyên truyền nâng cao ý thức cho nhân viên, chuyên gia khuyên nên sử dụng hệ thống giới hạn truy cập và VPN để chủ động phòng tránh và ngăn ngừa tình huống xấu xảy ra. Các doanh nghiệp lớn cần có đội ngũ chuyên viên tư vấn bảo mật hoặc hợp tác với các công ty an ninh mạng để kịp thời nhận được cảnh báo sớm về những vụ lừa đảo trên mạng.

Phương Nguyễn

Botnet và mã độc là gì, vì sao Việt Nam phải gỡ bỏ cùng lúc?

Chiến dịch do Bộ TT&TT phát động trong năm 2020 cần sự chung tay của tất cả mọi người trong việc ngăn chặn botnet và mã độc cùng một lúc.