Những đứa trẻ may mắn còn mẹ

Tôi bắt đầu vay mượn người thân, bạn bè đồng thời tiết kiệm từng đồng lương để mua nhà. Thời gian đó, bố mẹ tôi vừa bán mảnh đất nên có tiền. Mẹ cho mỗi con 300 triệu, lại cho tôi vay thêm 500 triệu không lấy lãi.

Ngày mua được căn nhà chung cư hơn 60m², tôi cảm thấy hạnh phúc và tự hào. Tôi tin rằng, mọi khó khăn sẽ qua đi và gia đình sẽ trở nên ấm cúng hơn. Thế nhưng, những gì tôi nhận lại chỉ là sự cay đắng và tổn thương.

Cuộc sống riêng tư khiến vợ chồng có “điều kiện” cãi nhau nhiều hơn. Từ việc nhà, việc cơm nước đến việc chăm sóc con cái, vợ lúc nào cũng càu nhàu, khó chịu, đòi phân chia công bằng.

Công việc của tôi khá bận, tối về vẫn phải ôm máy làm việc, còn vợ thì chơi cả tối nhưng vẫn không chịu làm đỡ chồng. Cứ như thế, từ ngày có nhà riêng, không ngày nào tôi không phải nghe những tiếng càu nhàu của vợ. 

Vợ liên tục kêu chồng vô tâm, không quan tâm đến cảm xúc và nhu cầu của cô ấy. Hơn 2 năm ra nhà mới, tưởng được sống những ngày thảnh thơi vui vẻ, nhưng đổi lại là những trận cuồng phong làm cuộc sống thêm mệt mỏi. 

Tiền bạc không nhiều, lại gánh thêm nợ nần khiến sự bí bách tăng lên. Vợ chồng chuyện nhỏ thành lớn đến mức ngủ riêng rồi ly thân. Cô ấy tìm mọi lý do để cãi nhau và đòi ly hôn.

Tôi cảm thấy như mình bị lừa dối và phản bội. Mọi nỗ lực và hy sinh của tôi suốt thời gian qua dường như trở nên vô nghĩa. Sau một thời gian dài đấu tranh, tôi đã chấp nhận đề nghị ly hôn. Cô ấy thậm chí không giành quyền nuôi con.

Hai vợ chồng bán nhà, tôi chia cho cô ấy một nửa. Tôi quyết định dành số tiền còn lại để tiết kiệm cho con. Tôi gửi cháu về sống cùng ông bà nội, còn mình chuyên tâm kiếm tiền trả nợ. 

Điều khiến tôi bị sốc, là sau hơn 1 tháng ly hôn, vợ đã công khai qua lại với mối tình đầu sâu đậm thời còn đi học. Tôi đã quá ngây thơ khi tin rằng vợ toàn tâm toàn ý với mình.

Nếu cô ấy không thay lòng đổi dạ trong thời gian sống cùng tôi, thì không thể có nhân tình nhanh đến vậy. Không cam lòng, tôi gọi điện cho vợ cũ hỏi rõ mọi chuyện. Cô ta không ngần ngại thừa nhận đã lừa dối tôi từ lâu.

Việc mua nhà, xúi tôi vay tiền cũng đã nằm trong kế hoạch của cô ta. Ngay cả chuyện cãi vã rồi ly hôn để bán nhà, được chia nửa tài sản cũng là kế hoạch của người đàn bà ấy. Tự nhiên tôi thấy rùng mình, sợ hãi. 

Thì ra cô ta có dã tâm như vậy. Chỉ có gã đàn ông mù quáng như tôi mới tin vào tình yêu và sự thân thành, nghe lời cô ta để rồi mất tất cả. 

Độc giả giấu tên 

Chàng họa sĩ hứa mua nhà, nữ kế toán vẫn từ chối hẹn hò

Krista Piper Grundey dẫn con gái Lily (3 tuổi) đến bảo tàng ở bang Ohio (Mỹ). Cô bé Lily không theo sát chân mẹ mà chạy nhảy, nhìn ngó xung quanh nên bị lạc giữa đám đông. Krista không thấy con gái đâu.

Đầu tiên, cô gọi thật to tên con gái để bé nghe thấy. Nhưng cô không thấy con gái đáp lời. Cô chợt nhớ đã xem một video trên TikTok về một người mẹ cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự.

Người mẹ đó nói rằng hãy hét to mô tả đặc điểm, và cả những gì con đang mặc trên người. Bằng cách này mọi người xung quanh đều biết bạn đang tìm kiếm em bé như thế nào và giúp đỡ.

Áp dụng cách này, Krista đã hô to đặc điểm về con: "Bé gái, chiếc áo hình chuột Minnie, màu hồng". Rất nhanh chóng, mọi người xung quanh cũng giúp cô hô lớn và tìm kiếm. Vài phút sau, cô đã tìm được con.

Cô bé an toàn và không sợ hãi chút nào.

"Thời gian trôi qua như cả một thế kỷ. Tôi đã rơi nước mắt còn Lily chỉ đang chơi đùa và hoàn toàn không biết rằng tôi đang tìm kiếm con", Krista nhớ lại.

Krista đã chia sẻ câu chuyện lên mạng xã hội, thu hút nhiều sự quan tâm của mọi người. Nhiều người khen ngợi phản ứng nhanh của cô. Trong khi đó, một số bậc phụ huynh khác chia sẻ cách giữ an toàn cho con ở nơi đông người.

"Cô thật tuyệt. Tôi từng chứng kiến một người mẹ làm điều tương tự ở công viên. Đứa trẻ vẫn ổn và mọi người nhanh chóng giúp bà mẹ tìm ra đứa bé"; "Tôi thường chụp ảnh con khi chúng tôi đến những nơi đông người, phòng trường hợp tôi quên mất con bé đang mặc gì"... người dùng mạng bình luận.

Theo tờ USA Today, việc hét to mô tả về trẻ là bước cần thực hiện ngay lập tức, nếu con bị mất tích ở nơi công cộng. Ngoài ra, cha mẹ cũng nên liên hệ với nhân viên bảo vệ hoặc gọi cảnh sát nếu không tìm thấy trẻ ngay sau đó.

Trở về sau gần 30 năm đi lạc, chàng trai chết lặng trước hoàn cảnh của bố mẹ

Nhìn lại những cố gắng cải cách, trong một thời gian dài, dẫn dắt chúng ta là hệ chuẩn tư duy của phương Tây. Muốn kinh tế phát triển thì phải vận hành đầy đủ cơ chế thị trường; thị trường là cơ chế phân bổ nguồn lực hiệu quả nhất; muốn thị trường vận hành hiệu quả thì phải cắt bỏ các rào cản, phải thúc đẩy cạnh tranh... là một vài khuôn khổ tư duy như vậy.

Là người được đào tạo cơ bản, lại là có tinh thần đổi mới, Thủ tướng Phan Văn Khải đã thúc đẩy nhiều cải cách để xác lập và vận hành cơ chế thị trường. Và kinh tế nước ta nhờ đó cũng đã có bước phát triển rất ngoạn mục.

Tuy nhiên, câu hỏi là tại sao sau hơn 30 năm Đổi mới, chúng ta vẫn chưa phát triển được như Hàn Quốc hay Singapore? Tại sao đa số các nước tiếp nhận mô hình thể chế thị trường từ phương Tây vẫn chỉ là những nước có thu nhập trung bình?

Tìm cách trả lời cho những câu hỏi nêu trên, trong Thông điệp 2014, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã lần đầu tiên đề cập đến khái niệm "chính phủ kiến tạo phát triển" và coi đó là phương châm hành động cho những cải cách thể chế về kinh tế tiếp theo.

Nghị quyết của Đại hội Đảng XIII vừa qua vẫn khẳng định "cải cách thể chế là một trong những đột phá quan trọng". Vậy thì, phải chăng cải cách thể chế theo mô hình chính phủ kiến tạo phát triển vẫn là vấn đề rất cần được quan tâm nghiên cứu?

"Chính phủ kiến tạo phát triển" hay thuật ngữ phổ biến hơn là "nhà nước kiến tạo phát triển" là mô hình thể chế kinh tế của các nước Đông Bắc Á. Đây là mô hình nằm giữa mô hình nhà nước điều chỉnh của phương Tây - theo chủ thuyết thị trường tự do - và mô hình nhà nước kế hoạch hóa tập trung - theo mô hình xã hội chủ nghĩa truyền thống.

Tại sao mô hình này lại phù hợp hơn cho Việt Nam? Câu trả lời là: mô hình thể chế này phù hợp với nền tảng văn hóa của Việt Nam hơn.

Xin kể ra đây một vài ví dụ về sự gắn kết giữa văn hóa và thể chế.

Các nước Mỹ, Australia, Canada, New Zealand đều đã từng là thuộc địa của Anh và đều đã rất thành công khi áp dụng thể chế nhà nước điều chỉnh của Anh. Tuy nhiên, những gì đúng cho các nước nói trên, thì có vẻ lại không hoàn toàn đúng cho Ấn độ, Pakistan và nhiều nước Á-Phi, cũng từng là thuộc địa của Anh.

Tại sao lại có sự bất nhất như vậy? Câu trả lời nằm ở nền tảng văn hóa của các nước. Các nước Mỹ, Australia... có nền tảng văn hóa tương đồng với Anh. Người Anh đã không chỉ xuất khẩu thể chế, mà còn xuất khẩu văn hóa tới những nước này. Trong lúc đó, họ đã không thể xuất khẩu văn hóa của mình sang Ấn Độ, Pakistan và nhiều nước cựu thuộc địa khác.

Tương tự, cũng là điều chúng ta có thể nói về mô hình nhà nước phúc lợi. Các nhà nước phúc lợi Bắc Âu như Thụy Điển, Đan Mạch, Phần Lan, Na Uy, là mô hình thể chế có thể được coi là thịnh vượng và tốt đẹp nhất đang tồn tại trên thế giới. Ở các nước này, người dân sinh ra đã được nhà nước chăm lo về mọi mặt. Cuộc sống của họ hết sức an toàn, đầy đủ và hạnh phúc. Thế nhưng tại sao một mô hình thể chế tốt đẹp như thế lại không thể nhân rộng ra được ngoài vùng Bắc Âu? Lý do là vì thiếu nền tảng văn hóa của Bắc Âu không thể vận hành được mô hình thể chế nói trên.

"Biết đủ" là nét văn hóa rất đặc biệt của người dân Bắc Âu. Họ sẵn sàng đóng thuế cho nhà nước đến 70-75% thu nhập của mình mà không hề tâm tư, suy bì. Bất cứ ở một nơi nào khác, mức thuế như trên sẽ triệt tiêu động lực làm việc, còn ở các nước Bắc Âu thì không.

Vậy thì nền tảng văn hóa Việt Nam phù hợp với mô hình thể chế nào?

Về mặt vị trí địa lý, Việt Nam thuộc về nhóm các nước Đông Nam Á. Tuy nhiên, về mặt văn hóa, chúng ta lại thuộc về nhóm các chủ thể Đông Bắc Á như Nhật Bản, Đài Loan, Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore.

Mô hình thể chế được hầu hết các nước Đông Bắc Á lựa chọn là "nhà nước kiến tạo phát triển". Khái niệm này được Chalmers Johnson đưa ra từ thế kỷ trước, khi ông nghiên cứu về sự phát triển thần kỳ của Nhật Bản.

Đặc trưng của mô hình này gồm: bộ máy hành chính gọn nhẹ, nhưng tinh hoa và hiệu quả; bộ máy hành chính được trao quyền đầy đủ để đưa ra những sáng kiến và vận hành hiệu quả; nhà nước thông qua các thiết chế tài chính và các hướng dẫn hành chính để can thiệp vào thị trường; có Bộ thương mại quốc tế và công nghiệp như một thiết chế mạnh điều phối chính sách phát triển công nghiệp.

Thật ra, kể từ Đại hội VI của Đảng, chúng ta đã từ bỏ mô hình nhà nước kế hoạch hóa tập trung và đi dần theo mô hình "nhà nước kiến tạo phát triển". Đảng và Nhà nước đã đề ra đường lối công nghiệp hóa đất nước, đã công nhận cơ chế thị trường, nhưng vẫn coi trọng vai trò quản lý của Nhà nước.

Như vậy, tất cả các phần cấu thành quan trọng của "nhà nước kiến tạo phát triển" đều đã được khẳng định trong đường lối phát triển của Việt Nam. Có lẽ, chính vì thế, kinh tế nước ta đã có sự phát triển khá ngoạn mục trong thời gian vừa qua. Tuy nhiên, vấn đề là tại sao đất nước ta vẫn chưa trở thành "hổ", thành "rồng" như các nước Đông Bắc Á?

Nguyên nhân có nhiều, nhưng cơ bản nhất là chúng ta đã không chú trọng thúc đẩy công nghiệp hóa thông qua các doanh nghiệp tư nhân như ở Nhật Bản và Hàn Quốc. Một nguyên nhân cơ bản khác nữa, chúng ta cũng đã không có được một bộ máy hành chính, công vụ chuyên nghiệp và tài giỏi để hiện thực hóa chương trình công nghiệp hóa.

Công bằng mà nói, một khuôn khổ khái niệm sáng rõ và mạch lạc về "nhà nước kiến tạo phát triển" chưa hình thành ở nước ta. Sự lựa chọn của chúng ta khi tiến hành Đổi mới chủ yếu là theo đòi hỏi khách quan của tình hình hơn là trên một nền tảng lý thuyết vững chắc.

Điều đáng băn khoăn là những cố gắng của chúng ta thời gian gần đây lại có vẻ đang thiếu dứt khoát trong việc lựa chọn mô hình "kiến tạo phát triển". Giáo sư kinh tế học thể chế người Hàn Quốc, Ha Joon Chang, trong hội thảo tại Hà Nội về "nhà nước kiến tạo phát triển" đã cảnh báo: "nhà nước không thúc đẩy công nghiệp hóa thì không thể có chuyện ‘hóa hổ’, ‘hóa rồng’".

Nguyễn Sĩ Dũng

Việc Skoda ngừng bán dòng sản phẩm chủ lực của mình tại Trung Quốc sẽ tạo nên nhiều xáo trộn nhưng là điều bắt buộc khi doanh số của hãng đang giảm mạnh. Trước đó, tờ Autonews đã đánh giá rằng Skoda có thể sẽ phải tạm biệt thị trường lớn nhất thế giới để tập đoàn mẹ Volkswagen tập trung vào các sản phẩm chủ lực mang thương hiệu Volkswagen trước những sự cạnh tranh vô cùng khắc nghiệt với các nhà sản xuất ô tô địa phương. 

Cũng theo tờ Autonews, doanh số bán hàng của Skoda tại Trung Quốc đã giảm liên tục kể từ năm 2019 và giảm mạnh chưa từng thấy trong vòng 1 năm trở lại đây. 

Doanh số bán hàng 8 tháng đầu năm 2023 tại các đại lý phân phối Skoda ở Trung Quốc chỉ đạt 15.290 xe, giảm tới 52% so với cùng kỳ năm ngoái, dựa trên dữ liệu do trang tổng hợp Bestsellcarsblog.com công bố. 

Để có thể hình dung bức tranh bán hàng ảm đạm của Skoda tại Trung Quốc, thì vào thời kỳ đỉnh cao nhất vào năm 2018, hãng xe Cộng hoà Séc đã bán ra tổng cộng 341.000 xe, gấp hơn 22 lần so với hiện nay. 

Hãng Skoda mới đây đã chính thức chào sân thị trường ô tô Việt Nam với mẫu SUV Kodiaq đầy hứa hẹn, khi có giá bán 1,189 tỷ - 1,409 tỷ đồng, sẽ cạnh tranh trực tiếp với Volkswagen Tiguan (1,699 tỷ - 1,899 tỷ đồng) , Peugeot 5008 (1,099 tỷ - 1,319 tỷ đồng). 

Hùng Dũng (theo Autonews)

Tin bài cộng tác gửi về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Xin cảm ơn!