Đó là hiện tượng rất lạ được các nhà khoa học gọi là "trí nhớ cơ thể". Các tế bào không phải là tế bào thần kinh có thể "học" và lưu giữ thông tin từ các dạng tín hiệu hóa học theo những cách mà trước đây chúng ta cho là chỉ tế bào thần kinh mới làm được.

Ví dụ: khi tiếp xúc với các kích thích tố hóa học cách quãng, các tế bào này phản ứng hiệu quả hơn so với tiếp xúc liên tục.

Phát hiện này phản ánh "hiệu ứng lặp lại cách quãng" đã được ghi nhận trong việc học của tế bào thần kinh, một cách rèn luyện trong đó việc xem lại thông tin theo từng quãng thời gian giúp cho khả năng ghi nhớ phát huy tốt hơn so với nhồi nhét cùng một lúc.

Việc phát hiện ra khả năng lưu trữ và nhắc lại thông tin của các tế bào ngoài não rất có giá trị. Bước đầu, đây là ý kiến phản biện niềm tin lâu nay rằng trí nhớ là lĩnh vực "độc quyền" của mạng lưới thần kinh. Sự tồn tại của "trí nhớ cơ thể" cũng mở ra cánh cửa cho những khả năng y học mới.

Các nhà nghiên cứu hy vọng rằng khi hiểu được các tế bào trong cơ thể xử lý thông tin như thế nào, chúng ta có thể phát triển các liệu pháp mới hiệu quả hơn cho bệnh thoái hóa thần kinh hoặc mất trí nhớ. Ngoài ra, khám phá này còn hữu ích trong việc cải thiện các phương pháp điều trị dựa vào phản ứng của tế bào.

Ngoài y học, nghiên cứu này còn định hình lại cách chúng ta nhìn nhận mối liên kết bên trong cơ thể. Nếu các tế bào trong các bộ phận như thận hoặc tim có khả năng ghi nhớ thì có thể giải thích cho cách tế bào thích ứng với các tác nhân gây căng thẳng hoặc các phương pháp điều trị lặp lại theo thời gian.

Thông thường, bộ não và hệ thần kinh được coi là cơ quan chuyên trách việc học tập, nhưng phát hiện này cũng mở ra hướng nghiên cứu về khả năng giao tiếp và học tập phức tạp hơn bên trong cơ thể chúng ta.

Khái niệm "trí nhớ cơ thể" đang mang đến một lăng kính mới cho công tác nghiên cứu khám phá sinh học con người.

Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM quá tải và xuống cấp. Ảnh: Chí Hùng 

Dù di chuyển khó khăn, dễ va chạm nhưng người bệnh bó bột, đi nạng, xe lăn hay băng ca không còn lựa chọn khác. Quá tải nghiêm trọng nhất là khu vực khám bệnh, đóng viện phí và lấy thuốc, đặc biệt nặng nề vào những ngày đầu tuần.

“Trải nghiệm kinh khủng, tôi chưa thấy một bệnh viện nào quá tải và cũ kỹ như vậy. Lúc nộp tiền tôi còn bị móc túi”, bà Trần Nguyệt Anh (Đồng Nai) chia sẻ sau một lần khám ngoại trú.

Sự quá tải hiện diện từ bãi gửi xe đến khu khám bệnh. Nhà xe quá nhỏ nên kín chỗ từ 8h sáng. Người bệnh phải gửi xe bên ngoài nhưng có tìm được chỗ hay không cũng là chuyện “hên xui”.

Không chỉ người bệnh, chính nhân viên y tế cũng đau đầu vì nhu cầu rất cơ bản này. Bệnh viện phải mượn một phần diện tích của Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP sát bên cạnh làm nơi để xe máy cho nhân viên. 

Trên thực tế, bệnh viện này do người Hoa xây dựng vào năm 1968 dành cho người nghèo, ban đầu lấy tên là Sùng Chính. Đến nay, bệnh viện xuống cấp thuộc "top đầu" ở TP.HCM. Sát bên cạnh là ký túc xá Cao đẳng Cao Thắng, xây dựng từ những năm 1960.

Ký túc xá từng xảy ra các vụ cháy nổ khiến hàng trăm bệnh nhân phải sơ tán. Trước năm 2000, một tấm đan bê tông từ lầu 5 ký túc xá rơi xuống làm thiệt mạng một người xe ôm. Năm 2015, đoạn ống nước bằng sắt rơi xuyên qua mái tôn, rớt xuống phòng mổ của bệnh viện. 

Năm 2019, Sở Y tế TP.HCM đã có văn bản đề nghị tháo dỡ công trình trên vì không đảm bảo an toàn trong kết cấu xây dựng, phòng cháy chữa cháy và vệ sinh môi trường. Cách đây ít ngày, các sở ngành tại TP.HCM lại tiếp tục họp và khảo sát ký túc xá để có phương án giải quyết vấn đề nhức nhối trên.

Dự án 13 năm "bất động", mòn mỏi chờ điều chuyển

Thực tế, năm 2010, Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư Dự án theo văn bản số 543/TTg-KTN ngày 2/4 về xây mới Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM tại huyện Bình Chánh. Dự án nhiều năm không có tiến triển. 

Sau đó, Sở Y tế TP.HCM đã kiến nghị thành phố ngưng triển khai dự án theo hình thức BT (dự án đầu tư xây dựng công trình theo hình thức Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao theo quy định của pháp luật), cho phép chuyển địa điểm dự án xây mới về thị trấn Tân Túc, Bình Chánh, nguồn vốn ngân sách thành phố. Tuy nhiên, trong 13 năm qua, dự án xây mới chỉ ở trên giấy.

Đến cuối năm 2022, Sở Y tế TP.HCM đề xuất giao nhà đất số 201 Phạm Viết Chánh (cơ sở cũ của Bệnh viện Truyền máu Huyết học) tạm thời làm cơ sở 2 của Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình để phục vụ khám chữa bệnh. Khu đất này (đang bỏ trống) được xem là tia hy vọng để giải quyết tình thế hiện tại.

Ngày 21/9, đại diện Sở Tài chính TP.HCM cho biết đã thẩm định hoàn tất, thống nhất với đề nghị của Sở Y tế và đang dự thảo văn bản trình UBND TP theo hướng chấp thuận điều chuyển tài sản (bao gồm nhà đất và tài sản gắn liền với đất). Đồng thời, đề xuất giao Sở Y tế chỉ đạo hai bệnh viện tổ chức bàn giao, tiếp nhận và quản lý, sử dụng tài sản theo quy định.

Tuy nhiên, ngày 12/10, Sở Tài chính lại có văn bản khẩn đến Sở Tài nguyên Môi trường, Sở Y tế, Bệnh viện Truyền máu Huyết học đề nghị cung cấp thông tin liên quan đến nguồn gốc khu đất 201 Phạm Viết Chánh. Từ đó, có cơ sở để báo cáo UBND TP.HCM.

Văn bản này đồng nghĩa với việc chưa thể chuyển giao khu đất nói trên cho Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình như mong đợi.

Mới đây, trong hội nghị sơ kết y tế 9 tháng năm 2023, Sở Y tế TP cho biết đã có phương án đăng ký công trình cấp bách để Bệnh viện Chấn thương Chỉnh hình xây dựng tại chỗ với tổng mức đầu tư 1.500 tỷ đồng, thời gian từ 2023 - 2028. Sở Y tế hỗ trợ khoảng 2 tỷ đồng cho bệnh viện về phòng cháy chữa cháy. 

Người bệnh, nhân viên y tế lại tiếp tục đặt hy vọng như hơn 13 năm qua. 

Lý do bệnh viện xuống cấp, quá tải tại TP.HCM xin xoá dự án xây mới

Trên thị trường có vô vàn loại dầu, tuy nhiên không phải loại nào cũng thích hợp cho chiên rán

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, chất béo bị chuyển hoá ở nhiệt độ cao làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh, bao gồm: Tim mạch, ung thư, tiểu đường và béo phì. Chưa kể, hầu hết các loại dầu được bán hiện nay đều đã qua chế biến, chúng đã bị chuyển hoá một phần trước khi chúng ta sử dụng hàng ngày.

Vậy nên chọn lại dầu nào để chiên rán? Tiêu chí quan trọng nhất là quan tâm đến độ ổn định của dầu và điểm khói hay điểm bốc khói của dầu ăn. Điểm khói càng cao sẽ càng thích hợp cho chiên rán.

Điểm khói là thuật ngữ chỉ nhiệt độ đủ làm bay hơi các hợp chất như nước, axit béo tự do và các sản phẩm phân hủy chuỗi ngắn của quá trình oxy hoá bốc lên từ dầu. Tại nhiệt độ điểm khói dầu bị phân hủy, bị oxy hóa và hình thành các hợp chất độc có liên quan như aldehyde và lipid-peroxide (các sản phẩm oxy hóa lipid).

Trong đó aldehyde là chất độc gây ung thư, bệnh tim mạch, mất trí nhớ, dị dạng thai nhi, gây viêm, loét, tăng huyết áp khi ăn hoặt hít phải dù lượng ít.

Các nghiên cứu cho thấy, dầu chứa hàm lượng chất béo bão hoà cao và không bão hoà đơn ổn định hơn ở nhiệt độ cao, thích hợp cho chiên rán. Ngược lại, người dân không nên lựa chọn dầu chứa lượng lớn chất béo không bão hoà đa cho món ăn này.

Theo giải thích, các loại chất béo không bão hoà đa chứa hai hoặc nhiều liên kết đôi trong cấu trúc hoá học. Các liên kết này có thể phản ứng với oxy tạo thành các hợp chất có hại khi gặp nhiệt độ cao.

Vậy những loại dầu nào thích hợp để chiên rán?

1. Dầu dừa

Hơn 90% axit béo trong dầu dừa là chất béo bão hoà, giúp nó có khả năng chịu nhiệt tốt. Bằng chứng, sau 8 giờ chiên ngập dầu liên tục ở nhiệt độ 180 độ C, chất lượng gần như không thay đổi.

Một số nghiên cứu cũng chỉ ra dầu dừa có thể giúp bạn giảm mỡ bụng.

2. Mỡ động vật

Mỡ lợn, mỡ gà hay mỡ bò… đều là những lựa chọn tuyệt vời cho các món chiên ngập dầu. Hầu hết các axit béo trong mỡ động vật là chất béo bão hòa và không bão hòa đơn.

Tuy nhiên, hàm lượng axit béo có thể khác nhau tùy thuộc vào chế độ ăn của vật nuôi. Động vật ăn ngũ cốc sẽ có nhiều axit béo không bão hòa đa hơn so với động vật ăn cỏ.

Bơ không thích hợp để chiên ngập dầu do chứa một lượng nhỏ carbs và protein, dễ bị đốt cháy khi đun nóng nhiệt độ cao.

Trước đây, có một số khuyến cáo cho rằng nên hạn chế sử dụng mỡ động vật cũng như các chất béo bão hoà xuống 5-6% tổng lượng calo.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu khác nhau gần đây đã kết luận rằng, chất béo bão hoà không làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.

3. Dầu ô liu

Trong một nghiên cứu, các nhà khoa học sử dụng dùng ô liu để chiên ngập dầu trong hơn 24 giờ. Sau khoảng thời gian này, nó mới bị oxy hoá quá mức.

Do đó, đây là một lựa chọn tuyệt vời để chiên rán. Tuy nhiên hương vị của dầu ô liu có thể bị mất khi đun nóng trong thời gian dài.

4. Dầu bơ

Điểm bốc khói của dầu bơ lên tới 270 độ C và có vị hơi béo, sẽ giúp nhiều món ăn ngập dầu thơm ngon hơn.

Ngoài ra, người dân có thể lựa chọn dầu lạc hoặc dầu cọ, nhưng ít tối ưu hơn những loại bên trên.

Với dầu lạc hay dầu đậu phộng, dù có điểm bốc khói 230 độ C nhưng lại chứa tới 32% chất béo không bão hoà, nên dễ bị oxy hoá ở nhiệt độ cao.

Các loại dầu không phù hợp để chiên rán

Danh sách này gồm những loại dầu rất phổ biến nhưng do có chứa nhiều axit béo không bão hoà đa nên không ổn định ở nhiệt độ cao: Dầu đậu nành, dầu hạt cải, dầu cám gạo, dầu mè, dầu hướng dương, dầu ngô, dầu hạt nho.

Món ăn chiên rán tăng gấp 3 lượng calo

Không thể phủ nhận sức hấp dẫn của đồ chiên rán với vị giòn rụm bên ngoài, ngọt mềm bên trong. Tuy nhiên đây là những món ăn dễ gây tăng cân nhất.

Khi chiên ngập dầu, thực phẩm có thể tăng gấp 2-3 lần lượng calo so với cách chế biến khác. Lượng calo cộng thêm đến từ lớp bột phủ bên ngoài và dầu dính vào thực phẩm sau khi nấu.

Ví dụ, cánh gà chiên giòn chứa 159 calo và 11 g chất béo trong khi cánh gà nướng chỉ có 99 calo và 7 g chất béo.

1 củ khoai tây 100 g khi nướng chỉ chứa 93 calo và 0 g chất béo, nhưng nếu chiên sẽ chứa tới 319 calo và 17 g chất béo.

100 g thịt thăn cá tuyết khi nướng chứa 105 calo và 1 g chất béo, nhưng khi chiên giòn chứa tới 232 calo và 12 g chất béo.

M.Anh(Theo Healthline)

Vợ chồng trẻ qua đời do ung thư gan, chỉ vì thường xuyên sử dụng loại dầu ăn này

Hiện nay, nhiều người cho rằng dùng dầu ăn tự chế sẽ thơm ngon hơn, nhưng trường hợp của 2 vợ chồng bị ung thư do thường xuyên dùng loại dầu này đang là lời cảnh báo cho mọi người.

Trưa 30/9, UBND huyện Thường Tín, Hà Nội thông tin, vụ việc xảy ra tại đêm Trung thu của xã Văn Bình. Cơ quan chức năng đã yêu cầu địa phương khắc phục hậu quả, thăm hỏi người bị bỏng.

Khoa Nhi, Viện Bỏng Quốc gia Lê Hữu Trác (Hà Nội) đã tiếp nhận 4 bệnh nhi từ 10-12 tuổi bị bỏng trong vụ việc trên. Trong đó, một bé gái bỏng 3-5%, không bỏng sâu. Ba bé trai bị bỏng 10-20% trong đó 1 trường hợp bỏng sâu. Hiện, các bác sĩ khoa Nhi đang điều trị cho các em.