Ở Anh, trường học từ mầm non cho tới đại học giờ học thường bắt đầu  từ lúc 9h sáng đến 3h30 chiều là nghỉ. Giáo viên thường đến lớp trước 30 phút, học sinh thì đến trước 15 phút hoặc sát giờ học.

Tháng 4/2012, tôi đến thăm Trường Tiểu học Chilcote, Birmingham với sự giúp đỡ của một người bạn dạy học tại trường là Jenny. Tôi tham dự một ngày hoạt động thực sự của các bạn học sinh lớp 4.

Học sinh tiểu học Anh

Mỗi lớp học có 3 giáo viên (1 giáo viên dạy chính và 2 giáo viên trợ giảng), 30 học sinh ngồi thành 6 nhóm, mỗi giáo viên sẽ bao quát và quản lý 10 học sinh tiểu học. Jenny đến lớp, xếp sách vở của học sinh ra bàn học cho từng em. 8h55 phút, cô bắt đầu điểm danh học sinh bằng một câu chào rất thân thiện “Good morning, Daniel” – “Good morning, Ms. Jenny”. Tôi đã rất ấn tượng với văn hoá chào hỏi rất thân mật, lịch sự của cô trò trong giao tiếp hàng ngày.

Bạn nào đến muộn sẽ tự giác đi vào lớp và nhẹ nhàng hết sức để tránh làm ảnh hưởng đến bài giảng của cô. Hôm đó, các bạn bắt đầu học môn toán từ 9h-10h, sau đó là tiếng Anh từ 10h-11h. Từ 11h-11h20, các bạn đọc sách báo tự do, những bạn nào chưa kịp hoàn thành xong bài toán và tiếng Anh trong giờ thì sẽ ngồi hoàn thành nốt, còn các bạn khác được làm việc mình thích để thư giãn nhưng trong môi trường trật tự và tuyệt nhiên không làm ảnh hưởng đến bạn mình. 

Sau đó, các bạn được nghỉ giải lao từ 11h20-11h40, tức là các bạn được đi vệ sinh và ra ngoài sân chơi. Từ 11h40-12h10, các bạn nghe tôi kể chuyện về Việt Nam và tự do thảo luận chủ đề mới mẻ này.

Điều đã làm tôi thực sự ngạc nhiên là vì sao với một đứa trẻ mới 8 tuổi có thể tập trung làm việc liên tục trong suốt hơn 2h như vậy không ngừng nghỉ, không tiếng thì thào, xì xầm trừ lúc làm việc nhóm với tinh thần trách nhiệm cao, hết mình và tôn trọng các bạn khác.

Tôi nhớ, có một cô bé bị đau bụng trong giờ học tiếng Anh đã lặng lẽ đến bên cô trợ giảng, nói nhỏ vào tai cô là bị đau bụng và cô đưa bạn đó đến phòng y tế. Các bạn khác không chút xao nhãng vì sự di chuyển của cô bé mà vẫn tiếp tục chú ý vào bài giảng. 

Trong khi trẻ nhà chúng ta chỉ tập trung được 20-30 phút trong một tiết học 45-60 phút, tôi tự hỏi làm thế nào để giáo viên ở đây rèn luyện trẻ tập trung cao độ như vậy để hiệu quả công việc luôn tuyệt vời? Cần giáo dục trẻ thế nào để chúng biết sự khác biệt giữa tính kỷ luật, việc áp dụng các quy tắc và sự tôn trọng người khác trong một không gian chung ngay từ nhỏ?

Từ 12h10-13h10, trẻ được nghỉ ăn trưa. Từ 13h15-15h15, trẻ học tôn giáo  và thể chất. 15h30 học sinh sẽ tan trường. Như vậy học sinh có thể đi xe buýt của trường về nhà hoặc chơi ở trường cho đến khi phụ huynh đón. Hoạt động con có thể chơi sau giờ là thể thao hoặc đọc sách ở thư viện hay chơi cùng các bạn. Mỗi học sinh chỉ được phép ra khỏi cổng trường khi có phụ huynh đón.

Học sinh tiểu học Anh

Jenny chia sẻ với tôi rằng học sinh cần hoạt động thể chất hàng ngày để giúp cơ thể khoẻ mạnh và tăng cường sức bền khi tập trung trong các hoạt động tư duy học thuật. Qua môn này, học sinh cũng học được rất nhiều kỹ năng về tinh thần hợp lực, ý chí quyết tâm, mục tiêu cần đạt. Môn tôn giáo có ý nghĩa lớn với trẻ vì giúp trẻ định hình được các giá trị sống tích cực và hiểu biết về các nền tôn giáo khác nhau, giúp các em hoà nhập vào xã hội đa văn hoá và đa sắc tộc.

Như vậy nếu xác định mục tiêu học tập tại trường, giá trị học sinh đạt được khi đến trường là gì thì nội dung chương trình, phương pháp dạy-học, công cụ đánh giá sẽ thay đổi.

Tôi nhớ năm 2006 khi Bộ GD-ĐT thay đổi hình thức đề thi môn ngoại ngữ chuyển từ tự luận sang trắc nghiệm, hay như năm vừa qua chuyển môn Toán và các môn Lịch sử, Giáo dục công dân sang hình thức thi này, thì tất cả giáo viên và các trường đều vận động theo để đạt được kết quả như mong muốn trong kỳ thi cuối cấp. Điều này chỉ ra rằng, khi mục tiêu đầu ra và phương thức đánh giá thay đổi sẽ tác động mạnh mẽ đến nhu cầu dạy thêm học thêm trong hệ thống giáo dục hiện nay.

Ngoài ra, thời gian học tập tại trường cũng cần phù hợp với thời gian làm việc của cơ quan, văn phòng để bố mẹ yên tâm công tác, cũng như tính đến mức độ mà não có thể tập trung tốt vào những giờ nào để sắp xếp môn học cho phù hợp. Sẽ rất khó tìm giải pháp khi bố mẹ làm việc cả ngày mà con lại học nửa ngày ở trường. Nhu cầu gửi trông con buổi chiều còn lại là tất yếu, và việc phát sinh việc các con học thêm sẽ càng khó kiểm soát nếu hệ thống giáo dục vẫn lấy việc thi cử là trọng điểm.

Muốn đổi mới giáo dục cần tìm ra cái lõi của vấn đề chứ không đơn giản là hình thức, vỏ bọc hay công cụ. Và chúng ta cần thay đổi từ gốc chứ không phải đón ngọn và cấm đoán. Trẻ em đến trường là niềm vui thích, học cách trưởng thành, kỹ năng và kiến thức để tồn tại, hội nhập và các giá trị sống tích cực, chứ không phải rèn luyện như những chiến binh sĩ tử vượt rào thi.

Chu Thị Vân Anh (Founder of Outdoor Engagement Community)

Tôi từng trúng tuyển học bổng Quỹ Ford và sang Anh du học chương trình thạc sĩ về giáo dục vào năm 2011. Với khát khao học hỏi được những gì tiên tiến để mang về áp dụng cho nước nhà, tôi đã dành rất nhiều thời gian đi thăm các trường học, tìm hiểu mô hình hoạt động và phương pháp giáo dục.

Ở Anh, trường học từ mầm non cho tới đại học giờ học thường bắt đầu  từ lúc 9h sáng đến 3h30 chiều là nghỉ. Giáo viên thường đến lớp trước 30 phút, học sinh thì đến trước 15 phút hoặc sát giờ học.

Tháng 4/2012, tôi đến thăm Trường Tiểu học Chilcote, Birmingham với sự giúp đỡ của một người bạn dạy học tại trường là Jenny. Tôi tham dự một ngày hoạt động thực sự của các bạn học sinh lớp 4.

Học sinh tiểu học Anh

Mỗi lớp học có 3 giáo viên (1 giáo viên dạy chính và 2 giáo viên trợ giảng), 30 học sinh ngồi thành 6 nhóm, mỗi giáo viên sẽ bao quát và quản lý 10 học sinh tiểu học. Jenny đến lớp, xếp sách vở của học sinh ra bàn học cho từng em. 8h55 phút, cô bắt đầu điểm danh học sinh bằng một câu chào rất thân thiện “Good morning, Daniel” – “Good morning, Ms. Jenny”. Tôi đã rất ấn tượng với văn hoá chào hỏi rất thân mật, lịch sự của cô trò trong giao tiếp hàng ngày.

Bạn nào đến muộn sẽ tự giác đi vào lớp và nhẹ nhàng hết sức để tránh làm ảnh hưởng đến bài giảng của cô. Hôm đó, các bạn bắt đầu học môn toán từ 9h-10h, sau đó là tiếng Anh từ 10h-11h. Từ 11h-11h20, các bạn đọc sách báo tự do, những bạn nào chưa kịp hoàn thành xong bài toán và tiếng Anh trong giờ thì sẽ ngồi hoàn thành nốt, còn các bạn khác được làm việc mình thích để thư giãn nhưng trong môi trường trật tự và tuyệt nhiên không làm ảnh hưởng đến bạn mình. 

Sau đó, các bạn được nghỉ giải lao từ 11h20-11h40, tức là các bạn được đi vệ sinh và ra ngoài sân chơi. Từ 11h40-12h10, các bạn nghe tôi kể chuyện về Việt Nam và tự do thảo luận chủ đề mới mẻ này.

Điều đã làm tôi thực sự ngạc nhiên là vì sao với một đứa trẻ mới 8 tuổi có thể tập trung làm việc liên tục trong suốt hơn 2h như vậy không ngừng nghỉ, không tiếng thì thào, xì xầm trừ lúc làm việc nhóm với tinh thần trách nhiệm cao, hết mình và tôn trọng các bạn khác.

Tôi nhớ, có một cô bé bị đau bụng trong giờ học tiếng Anh đã lặng lẽ đến bên cô trợ giảng, nói nhỏ vào tai cô là bị đau bụng và cô đưa bạn đó đến phòng y tế. Các bạn khác không chút xao nhãng vì sự di chuyển của cô bé mà vẫn tiếp tục chú ý vào bài giảng. 

Trong khi trẻ nhà chúng ta chỉ tập trung được 20-30 phút trong một tiết học 45-60 phút, tôi tự hỏi làm thế nào để giáo viên ở đây rèn luyện trẻ tập trung cao độ như vậy để hiệu quả công việc luôn tuyệt vời? Cần giáo dục trẻ thế nào để chúng biết sự khác biệt giữa tính kỷ luật, việc áp dụng các quy tắc và sự tôn trọng người khác trong một không gian chung ngay từ nhỏ?

Từ 12h10-13h10, trẻ được nghỉ ăn trưa. Từ 13h15-15h15, trẻ học tôn giáo  và thể chất. 15h30 học sinh sẽ tan trường. Như vậy học sinh có thể đi xe buýt của trường về nhà hoặc chơi ở trường cho đến khi phụ huynh đón. Hoạt động con có thể chơi sau giờ là thể thao hoặc đọc sách ở thư viện hay chơi cùng các bạn. Mỗi học sinh chỉ được phép ra khỏi cổng trường khi có phụ huynh đón.

Học sinh tiểu học Anh

Jenny chia sẻ với tôi rằng học sinh cần hoạt động thể chất hàng ngày để giúp cơ thể khoẻ mạnh và tăng cường sức bền khi tập trung trong các hoạt động tư duy học thuật. Qua môn này, học sinh cũng học được rất nhiều kỹ năng về tinh thần hợp lực, ý chí quyết tâm, mục tiêu cần đạt. Môn tôn giáo có ý nghĩa lớn với trẻ vì giúp trẻ định hình được các giá trị sống tích cực và hiểu biết về các nền tôn giáo khác nhau, giúp các em hoà nhập vào xã hội đa văn hoá và đa sắc tộc.

Như vậy nếu xác định mục tiêu học tập tại trường, giá trị học sinh đạt được khi đến trường là gì thì nội dung chương trình, phương pháp dạy-học, công cụ đánh giá sẽ thay đổi.

Tôi nhớ năm 2006 khi Bộ GD-ĐT thay đổi hình thức đề thi môn ngoại ngữ chuyển từ tự luận sang trắc nghiệm, hay như năm vừa qua chuyển môn Toán và các môn Lịch sử, Giáo dục công dân sang hình thức thi này, thì tất cả giáo viên và các trường đều vận động theo để đạt được kết quả như mong muốn trong kỳ thi cuối cấp. Điều này chỉ ra rằng, khi mục tiêu đầu ra và phương thức đánh giá thay đổi sẽ tác động mạnh mẽ đến nhu cầu dạy thêm học thêm trong hệ thống giáo dục hiện nay.

Ngoài ra, thời gian học tập tại trường cũng cần phù hợp với thời gian làm việc của cơ quan, văn phòng để bố mẹ yên tâm công tác, cũng như tính đến mức độ mà não có thể tập trung tốt vào những giờ nào để sắp xếp môn học cho phù hợp. Sẽ rất khó tìm giải pháp khi bố mẹ làm việc cả ngày mà con lại học nửa ngày ở trường. Nhu cầu gửi trông con buổi chiều còn lại là tất yếu, và việc phát sinh việc các con học thêm sẽ càng khó kiểm soát nếu hệ thống giáo dục vẫn lấy việc thi cử là trọng điểm.

Muốn đổi mới giáo dục cần tìm ra cái lõi của vấn đề chứ không đơn giản là hình thức, vỏ bọc hay công cụ. Và chúng ta cần thay đổi từ gốc chứ không phải đón ngọn và cấm đoán. Trẻ em đến trường là niềm vui thích, học cách trưởng thành, kỹ năng và kiến thức để tồn tại, hội nhập và các giá trị sống tích cực, chứ không phải rèn luyện như những chiến binh sĩ tử vượt rào thi.

Chu Thị Vân Anh (Founder of Outdoor Engagement Community)

Việc chú trọng bảo đảm an toàn cho người dân trên không gian mạng thông qua các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức, phổ biến kỹ năng và phổ cập dịch vụ an toàn thông tin mạng cơ bản đã được Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT xác định là 1 trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sẽ được cơ quan này tập trung trong thời gian tới.

Cụ thể, để bảo vệ người dân, góp phần tạo lập và duy trì niềm tin số, xây dựng một không gian mạng Việt Nam an toàn, lành mạnh, rộng khắp, trong năm 2022, Cổng Khonggianmang.vn sẽ được phát triển để trở thành điểm đến của người dân mỗi khi cần hoặc gặp vấn đề về an toàn thông tin, luôn sẵn sàng, kịp thời và cung cấp đầy đủ thông tin. Cục An toàn thông tin dự kiến sẽ hoàn thiện nội dung và đưa vào hoạt động chính thức Cổng không gian mạng quốc gia trong quý II này.

Cũng trong năm nay, chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức về an toàn thông tin mạng cho toàn thể cộng đồng sẽ được triển khai. Bộ TT&TT sẽ đóng vai trò chủ trì, điều phối Chiến dịch, phát huy vai trò trực tiếp của các bộ, ngành, địa phương và huy động sức mạnh của các doanh nghiệp ICT lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp viễn thông.

Bên cạnh đó, theo đại diện Cục An toàn thông tin, trong năm 2022, sẽ đẩy mạnh thực thi sâu rộng bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng. Đối tượng trước tiên sẽ là cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại các cơ quan, tổ chức nhà nước; sau đó sẽ là toàn thể cộng đồng.

Triển khai gắn nhãn tín nhiệm mạng cho các website. Hệ sinh thái Tín nhiệm mạng là sản phẩm do Cục An toàn thông tin và Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) cùng với cộng đồng doanh nghiệp an toàn thông tin và các cơ quan, tổ chức... chung tay phát triển. Việc triển khai gắn nhãn Tín nhiệm mạng đã thu được những kết quả tích cực bước đầu trong thời gian qua, với  2.763 website được đánh giá, gắn nhãn Tín nhiệm mạng phủ đều các lĩnh vực thương mại điện tử, ngân hàng - tài chính, cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức nhà nước...

Cũng nhằm bảo vệ người dân trên môi trường số, trong năm nay Bộ TT&TT còn tăng cường các hoạt động giám sát, phát hiện, ngăn chặn tin giả, thông tin vi phạm pháp luật. Khuyến khích, phát huy vai trò của các bộ, ngành, địa phương trong việc giám sát, phát hiện và công bố vi phạm. 

Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT dự kiến trong quý II này sẽ hoàn thiện nội dung và đưa vào hoạt động Cổng không gian mạng quốc gia.

Cổng không gian mạng quốc gia được phát triển, nâng cấp từ website hướng dẫn và cung cấp các công cụ hỗ trợ cho các cơ quan, tổ chức và người dùng cá nhân đảm bảo an toàn khi làm việc từ xa - Khonggianmang.vn, đã được Trung tâm Giám sát an toàn không gian mạng quốc gia (NCSC) cho ra mắt từ tháng 4/2021.

Tại thời điểm ra mắt, bên cạnh một số tài liệu hướng dẫn các tổ chức, doanh nghiệp và người dùng, website Khonggianmang.vn cũng đã cung cấp một loạt giải pháp kỹ thuật để hỗ trợ các đơn vị, cá nhân như: Công cụ kiểm tra địa chỉ IP, Công cụ kiểm tra trang web lừa đảo (Phishing), Công cụ kiểm tra khả năng phòng chống tấn công giả mạo email, Công cụ kiểm tra lộ lọt thông tin cá nhân...

Hiện tại, ngoài các tin tức, thông tin cảnh báo an toàn thông tin, trang Khonggianmang.vn cũng đang cung cấp miễn phí nhiều công cụ, tiện ích cho người dùng như nhận diện mã độc tống tiền, kiểm tra tập tin độc hại, kiểm tra các lỗ hổng ProxyNotFound và ProxyLogon... Tại đây, người dùng còn có thể gửi thông tin phản ánh về lừa đảo trực tuyến, lỗ hổng bảo mật, sự cố tấn công mạng; đồng thời thực hiện bài kiểm tra phát hiện lừa đảo, phishing.

Trang web Khonggianmang.vn sẽ được phát triển, nâng cấp lên thành Cổng không gian mạng quốc gia (Ảnh: Duy Vũ)

Việc chú trọng bảo đảm an toàn cho người dân trên không gian mạng thông qua các hoạt động tuyên truyền nâng cao nhận thức, phổ biến kỹ năng và phổ cập dịch vụ an toàn thông tin mạng cơ bản đã được Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT xác định là 1 trong những nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sẽ được cơ quan này tập trung trong thời gian tới.

Cụ thể, để bảo vệ người dân, góp phần tạo lập và duy trì niềm tin số, xây dựng một không gian mạng Việt Nam an toàn, lành mạnh, rộng khắp, trong năm 2022, Cổng Khonggianmang.vn sẽ được phát triển để trở thành điểm đến của người dân mỗi khi cần hoặc gặp vấn đề về an toàn thông tin, luôn sẵn sàng, kịp thời và cung cấp đầy đủ thông tin. Cục An toàn thông tin dự kiến sẽ hoàn thiện nội dung và đưa vào hoạt động chính thức Cổng không gian mạng quốc gia trong quý II này.

Cũng trong năm nay, chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức về an toàn thông tin mạng cho toàn thể cộng đồng sẽ được triển khai. Bộ TT&TT sẽ đóng vai trò chủ trì, điều phối Chiến dịch, phát huy vai trò trực tiếp của các bộ, ngành, địa phương và huy động sức mạnh của các doanh nghiệp ICT lớn, đặc biệt là các doanh nghiệp viễn thông.

Bên cạnh đó, theo đại diện Cục An toàn thông tin, trong năm 2022, sẽ đẩy mạnh thực thi sâu rộng bộ quy tắc ứng xử trên không gian mạng. Đối tượng trước tiên sẽ là cán bộ, công chức, viên chức và người lao động tại các cơ quan, tổ chức nhà nước; sau đó sẽ là toàn thể cộng đồng.

Triển khai gắn nhãn tín nhiệm mạng cho các website. Hệ sinh thái Tín nhiệm mạng là sản phẩm do Cục An toàn thông tin và Hiệp hội An toàn thông tin Việt Nam (VNISA) cùng với cộng đồng doanh nghiệp an toàn thông tin và các cơ quan, tổ chức... chung tay phát triển. Việc triển khai gắn nhãn Tín nhiệm mạng đã thu được những kết quả tích cực bước đầu trong thời gian qua, với  2.763 website được đánh giá, gắn nhãn Tín nhiệm mạng phủ đều các lĩnh vực thương mại điện tử, ngân hàng - tài chính, cơ quan, doanh nghiệp, tổ chức nhà nước...

Cũng nhằm bảo vệ người dân trên môi trường số, trong năm nay Bộ TT&TT còn tăng cường các hoạt động giám sát, phát hiện, ngăn chặn tin giả, thông tin vi phạm pháp luật. Khuyến khích, phát huy vai trò của các bộ, ngành, địa phương trong việc giám sát, phát hiện và công bố vi phạm. 

Hệ thống thao trường mạng phục vụ huấn luyện, diễn tập, sát hạch an toàn thông tin phục vụ Chính phủ điện tử có thể tổ chức diễn tập từ xa, phục vụ 24/7; 100% các đơn vị chuyên trách CNTT, an toàn thông tin của các bộ, ngành, địa phương tham gia diễn tập; tối thiểu 300 người tham gia diễn tập theo kịch bản đơn giản; tối thiểu 30 người tham gia huấn luyện trực tiếp. Hệ thống mô phỏng được tối thiểu 3 lĩnh vực gồm Chính phủ điện tử, đô thị thông minh và hệ thống hạ tầng quan trọng.

Dự án có quy mô đầu tư gồm hệ thống các thiết bị phần cứng cùng các phần mềm ứng dụng có bản quyền sử dụng đi kèm để tạo lập các môi trường giả lập mạng CNTT, công nghệ vận hành OT, công nghệ IoT và các phòng huấn luyện, giám sát, hướng dẫn huấn luyện và vận hành hệ thống. Trong đó, sẽ không đầu tư thiết bị phần cứng (hệ thống máy chủ, hệ thống lưu trữ và sao lưu phục vụ cài đặt phần mềm, ảo hóa) phục vụ hệ thống thao trường trong hạng mục hệ thống các thiết bị phần cứng. Các yêu cầu đối với thiết bị phần cứng nêu trên sẽ sử dụng hạ tầng dùng chung của Bộ TT&TT).

Các cơ sở dữ liệu và phần mềm ứng dụng nền tảng của hệ thống có khả năng thực hiện các chức năng: Mô phỏng và thực hiện các cuộc tấn công thực trên môi trường mạng giả lập; tạo lập các chương trình huấn luyện, diễn tập, kiểm tra, đánh giá các kỹ năng cơ bản và nâng cao về nhân lực an toàn thông tin và ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng; quản lý các chương trình huấn luyện, diễn tập trên hệ thống và quản trị toàn bộ hệ thống trên một nền tảng tích hợp thống nhất xuyên suốt toàn bộ hệ thống.

Nội dung đầu tư của dự án này còn có các dịch vụ cung cấp chương trình huấn luyện kỹ thuật cùng với giáo trình và tài liệu huấn luyện, diễn tập đã được chuẩn hóa và có thể tùy biến theo yêu cầu của người sử dụng để phục vụ công tác tổ chức các chương trình huấn luyện, diễn tập an toàn thông tin mạng, ứng cứu sự cố và các khóa huấn luyện; kiểm tra, đánh giá các kỹ năng cơ bản và nâng cao về an toàn thông tin mạng; Các phương tiện để kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu hạ tầng để tổ chức thực hiện các khóa huấn luyện, diễn tập, kiểm tra, đánh giá năng lực từ xa.

Sẽ có diễn tập thực chiến cấp quốc gia

Trước đó, trong chia sẻ với ICTnews hồi đầu năm nay, đại diện Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT nhấn mạnh: Diễn tập an toàn thông tin là rất cần thiết để nhân lực làm an toàn thông tin có cơ hội cọ xát thực tiễn, sẵn sàng ứng phó sự cố tấn công mạng. Tuy nhiên, công nghệ thường xuyên thay đổi, phương thức tấn công mạng cũng thay đổi và ngày càng tinh vi, phức tạp, thậm chí sử dụng cả trí tuệ nhân tạo. Do đó, diễn tập an toàn thông tin cần phải thay đổi theo để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. 

Trên cả nước có rất nhiều đội ứng cứu sự cố, riêng Mạng lưới ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng quốc gia đã có hơn 200 thành viên. Đội ngũ này cần được diễn tập định kỳ. Và để các đội ứng cứu có đủ năng lực xử lý sự cố xảy ra trong hệ thống của mình, hoạt động diễn tập cần chuyển sang hình thức diễn tập thực chiến. 

Diễn tập thực chiến sẽ hiệu quả hơn rất nhiều do gắn hoạt động diễn tập vào chính hệ thống mà người diễn tập có trách nhiệm bảo vệ. Loại hình diễn tập này không có kịch bản trước, thời gian diễn tập đủ dài để thành viên tham gia hết phát huy các kỹ năng tấn công cũng như sự sẵn sàng, linh hoạt trong ứng phó, xử lý sự cố. “Có thể nói, diễn tập thông thường giúp nâng cao nhận thức, bổ sung kiến thức là chính. Còn diễn tập thực chiến thì còn giúp chỉ ra điểm yếu, lỗ hổng để kiện toàn quy trình, công nghệ, con người, sẵn sàng phát hiện sớm và xử lý kịp thời”, đại diện Cục An toàn thông tin cho hay.

Để đẩy mạnh triển khai rộng rãi mô hình diễn tập thực chiến, hồi giữa tháng 9/2021, Bộ trưởng Bộ TT&TT đã ra Chỉ thị về việc tổ chức triển khai diễn tập thực chiến bảo đảm an toàn thông tin mạng.

Trong thời gian tới, Cục An toàn thông tin sẽ đôn đốc, hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương hàng năm tổ chức tối thiểu 1 cuộc diễn tập thực chiến. Bộ TT&TT cũng sẽ tổ chức diễn tập thực chiến cấp quốc gia, làm sân chơi để các đội thành viên có điều kiện cọ sát, nâng cao năng lực và hiểu rõ, thực chiến các quy trình ứng cứu sự cố nghiêm trọng, trên phạm vi rộng.

Vân Anh

Nâng cao hiệu quả diễn tập an toàn thông tin, ứng cứu sự cố mạng

Khóa đào tạo nâng cao hiệu quả diễn tập an toàn thông tin, ứng cứu sự cố mạng kéo dài 5 ngày vừa được Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản - JICA tổ chức.

Thao trường mạng hỗ trợ tổ chức diễn tập từ xa

Dự án “Xây dựng hệ thống thao trường mạng phục vụ huấn luyện, diễn tập, sát hạch an toàn thông tin phục vụ Chính phủ điện tử” đã được Bộ TT&TT phê duyệt, với chủ đầu tư là Cục An toàn thông tin.

Mục tiêu đầu tư dự án này là hình thành một hệ thống giả lập, mô tả hệ thống CNTT cơ bản của cơ quan, tổ chức và một số hệ thống phục vụ Chính phủ điện tử nhằm huấn luyện, diễn tập kỹ năng thực chiến trên không gian mạng cho đội ngũ nhân lực an toàn thông tin và ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng.

Phục vụ công tác kiểm tra, đánh giá năng lực, kỹ năng nhân lực an toàn thông tin và ứng cứu sự cố; nâng cao năng lực kỹ thuật, trình độ chuyên môn, kỹ năng an toàn thông tin cho Cục An toàn thông tin và đội ngũ nhân lực của các cơ quan nhà nước; đồng thời tạo lập môi trường nghiên cứu, thử nghiệm các mô hình tấn công, mối đe dọa đối với một số hệ thống, dịch vụ CNTT phục vụ Chính phủ điện tử và trên không gian mạng.

Theo dự án, hệ thống thao trường mạng phục vụ huấn luyện, diễn tập, sát hạch an toàn thông tin phục vụ Chính phủ điện tử có thể tổ chức diễn tập từ xa, phục vụ 24/7 (Ảnh minh họa)

Hệ thống thao trường mạng phục vụ huấn luyện, diễn tập, sát hạch an toàn thông tin phục vụ Chính phủ điện tử có thể tổ chức diễn tập từ xa, phục vụ 24/7; 100% các đơn vị chuyên trách CNTT, an toàn thông tin của các bộ, ngành, địa phương tham gia diễn tập; tối thiểu 300 người tham gia diễn tập theo kịch bản đơn giản; tối thiểu 30 người tham gia huấn luyện trực tiếp. Hệ thống mô phỏng được tối thiểu 3 lĩnh vực gồm Chính phủ điện tử, đô thị thông minh và hệ thống hạ tầng quan trọng.

Dự án có quy mô đầu tư gồm hệ thống các thiết bị phần cứng cùng các phần mềm ứng dụng có bản quyền sử dụng đi kèm để tạo lập các môi trường giả lập mạng CNTT, công nghệ vận hành OT, công nghệ IoT và các phòng huấn luyện, giám sát, hướng dẫn huấn luyện và vận hành hệ thống. Trong đó, sẽ không đầu tư thiết bị phần cứng (hệ thống máy chủ, hệ thống lưu trữ và sao lưu phục vụ cài đặt phần mềm, ảo hóa) phục vụ hệ thống thao trường trong hạng mục hệ thống các thiết bị phần cứng. Các yêu cầu đối với thiết bị phần cứng nêu trên sẽ sử dụng hạ tầng dùng chung của Bộ TT&TT).

Các cơ sở dữ liệu và phần mềm ứng dụng nền tảng của hệ thống có khả năng thực hiện các chức năng: Mô phỏng và thực hiện các cuộc tấn công thực trên môi trường mạng giả lập; tạo lập các chương trình huấn luyện, diễn tập, kiểm tra, đánh giá các kỹ năng cơ bản và nâng cao về nhân lực an toàn thông tin và ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng; quản lý các chương trình huấn luyện, diễn tập trên hệ thống và quản trị toàn bộ hệ thống trên một nền tảng tích hợp thống nhất xuyên suốt toàn bộ hệ thống.

Nội dung đầu tư của dự án này còn có các dịch vụ cung cấp chương trình huấn luyện kỹ thuật cùng với giáo trình và tài liệu huấn luyện, diễn tập đã được chuẩn hóa và có thể tùy biến theo yêu cầu của người sử dụng để phục vụ công tác tổ chức các chương trình huấn luyện, diễn tập an toàn thông tin mạng, ứng cứu sự cố và các khóa huấn luyện; kiểm tra, đánh giá các kỹ năng cơ bản và nâng cao về an toàn thông tin mạng; Các phương tiện để kết nối, chia sẻ cơ sở dữ liệu hạ tầng để tổ chức thực hiện các khóa huấn luyện, diễn tập, kiểm tra, đánh giá năng lực từ xa.

Sẽ có diễn tập thực chiến cấp quốc gia

Trước đó, trong chia sẻ với ICTnews hồi đầu năm nay, đại diện Cục An toàn thông tin, Bộ TT&TT nhấn mạnh: Diễn tập an toàn thông tin là rất cần thiết để nhân lực làm an toàn thông tin có cơ hội cọ xát thực tiễn, sẵn sàng ứng phó sự cố tấn công mạng. Tuy nhiên, công nghệ thường xuyên thay đổi, phương thức tấn công mạng cũng thay đổi và ngày càng tinh vi, phức tạp, thậm chí sử dụng cả trí tuệ nhân tạo. Do đó, diễn tập an toàn thông tin cần phải thay đổi theo để đáp ứng yêu cầu thực tiễn. 

Trên cả nước có rất nhiều đội ứng cứu sự cố, riêng Mạng lưới ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng quốc gia đã có hơn 200 thành viên. Đội ngũ này cần được diễn tập định kỳ. Và để các đội ứng cứu có đủ năng lực xử lý sự cố xảy ra trong hệ thống của mình, hoạt động diễn tập cần chuyển sang hình thức diễn tập thực chiến. 

Diễn tập thực chiến sẽ hiệu quả hơn rất nhiều do gắn hoạt động diễn tập vào chính hệ thống mà người diễn tập có trách nhiệm bảo vệ. Loại hình diễn tập này không có kịch bản trước, thời gian diễn tập đủ dài để thành viên tham gia hết phát huy các kỹ năng tấn công cũng như sự sẵn sàng, linh hoạt trong ứng phó, xử lý sự cố. “Có thể nói, diễn tập thông thường giúp nâng cao nhận thức, bổ sung kiến thức là chính. Còn diễn tập thực chiến thì còn giúp chỉ ra điểm yếu, lỗ hổng để kiện toàn quy trình, công nghệ, con người, sẵn sàng phát hiện sớm và xử lý kịp thời”, đại diện Cục An toàn thông tin cho hay.

Để đẩy mạnh triển khai rộng rãi mô hình diễn tập thực chiến, hồi giữa tháng 9/2021, Bộ trưởng Bộ TT&TT đã ra Chỉ thị về việc tổ chức triển khai diễn tập thực chiến bảo đảm an toàn thông tin mạng.

Trong thời gian tới, Cục An toàn thông tin sẽ đôn đốc, hỗ trợ các bộ, ngành, địa phương hàng năm tổ chức tối thiểu 1 cuộc diễn tập thực chiến. Bộ TT&TT cũng sẽ tổ chức diễn tập thực chiến cấp quốc gia, làm sân chơi để các đội thành viên có điều kiện cọ sát, nâng cao năng lực và hiểu rõ, thực chiến các quy trình ứng cứu sự cố nghiêm trọng, trên phạm vi rộng.

Vân Anh

Nâng cao hiệu quả diễn tập an toàn thông tin, ứng cứu sự cố mạng

Khóa đào tạo nâng cao hiệu quả diễn tập an toàn thông tin, ứng cứu sự cố mạng kéo dài 5 ngày vừa được Cục An toàn thông tin (Bộ TT&TT) phối hợp với Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản - JICA tổ chức.