Theo Tổng thư ký tòa soạn VnEconomy Đào Quang Bính, muốn kinh tế báo chí phát triển, việc đầu tiên các tòa soạn phải giải quyết là khâu phân phối nội dung. Điều này cũng giống như với những người làm kinh doanh, phải tìm cách bán hàng, tức tính toán đầu ra của sản phẩm. 

Trước kia, tòa soạn phải in báo giấy, sau đó vận chuyển tới các sạp báo. Khâu phát hành chiếm hơn một nửa tiền bán báo thu được, trong khi việc tiếp cận trực tiếp khách hàng gặp nhiều khó khăn. Để giải bài toán này, VnEconomy đã đưa sản phẩm tới tay người đọc dưới dạng số, thông qua các nền tảng số. 

Tạp chí này hiện tổ chức bán gói dịch vụ bao gồm 52 số tạp chí dưới dạng file .pdf, trên nền tảng báo chí thu phí PostEnp của Công ty phát hành báo chí trung ương. Nhờ phát hành bản điện tử, VnEconomy không phải bỏ tiền in, nhưng có thể tiếp cận khách hàng toàn cầu mà không mất thêm chi phí. 

Để thu hút độc giả, gói dịch vụ còn đính kèm theo Askonomy - một trợ lý ảo, chuyên trả lời thông tin kinh tế. Askonomy là khoản giá trị gia tăng, cũng là hạt nhân trong mô hình kinh tế báo chí mà VnEconomy hướng đến. 

Dùng trợ lý ảo như công cụ tư vấn kinh doanh 

Ra mắt lần đầu vào tháng 3/2023, Askonomy là trợ lý ảo được xây dựng dựa trên mô hình ngôn ngữ lớn. Phiên bản Askonomy 2024 là sản phẩm của người Việt, với mã nguồn và dữ liệu hoàn toàn đặt tại máy chủ trong nước.

Đối tượng người sử dụng của Askonomy là các quan chức, trợ lý, người làm kinh doanh, doanh nhân, nhà hoạch định chính sách, sinh viên,… những người quan tâm đến kinh tế Việt Nam. Do hỗ trợ cả tiếng Việt và tiếng Anh, các nhà đầu tư nước ngoài cũng có thể tìm đến chatbot này như một kênh thông tin để tham khảo.

Hiện Askonomy hoạt động trên nền web. Người dùng trả tiền đọc báo sẽ được cấp quyền truy cập chatbot của VnEconomy. Khi được đặt câu hỏi, chatbot sẽ đưa ra câu trả lời cụ thể, dựa trên nguồn nội dung dữ liệu là các bài viết được đăng tải trên tạp chí. 

Theo ông Trần Hoài Văn, Giám đốc vận hành (COO) Actable AI, đơn vị phát triển Askonomy, dữ liệu đào tạo trợ lý ảo là các thông tin đã xác thực, có độ tin cậy cao, và được cập nhật liên tục. Askonomy còn có khả năng đồ thị hóa dữ liệu trả lời dưới dạng bảng biểu. Đây là điểm khác biệt cơ bản giữa Askonomy và ChatGPT. 

"Trợ lý thông tinlà sản phẩm báo chí hoàn toàn mới, có tính đột phá trong ngành truyền thông. Cách làm này giúp độc giả chuyển từ việc đọc báo sang chủ động hỏi đáp để cập nhật thông tin. Trên thế giới mô hình này hiện rất ít, không nhiều. Ngay cả Financial Times cũng chỉ mới công bố thử nghiệm chatbot", ông Văn chia sẻ.

Trao đổi với VietNamNet, Tổng thư ký tòa soạn VnEconomy Đào Quang Bính, “cha đẻ” về ý tưởng của Askonomy lý giải: “Ask tức là hỏi, Askonomy tức là hỏi về kinh tế. A là chữ đầu tiên trong bảng chữ cái, cũng là tên viết tắt của lá bài cao nhất trong bộ bài tây (Át – Ace). Tôi mong muốn Askonomy sẽ giống như con Át chủ bài trong kế hoạch phát triển của tạp chí”. 

Lý giải thêm, ông Bính cho hay, khi phát triển trợ lý ảo, VnEconomy không hướng đến việc bán tài khoản để thu tiền. Mục đích đầu tiên là đưa nội dung chuẩn chỉ đến với người đọc. Nhưng điều sâu xa hơn mà đơn vị này hướng tới là xây dựng nên một cộng đồng những người sử dụng chatbot để đưa ra quyết định kinh doanh. 

“Khi đã có cộng đồng, bên cạnh nguồn thu từ việc bán báo, các nhà quảng cáo sẽ xuất hiện. Chúng tôi đang đi tiên phong, làm thành mô hình có thể nhân rộng ra các báo. Đây sẽ là con đường chuẩn chỉ để giải bài toán kinh tế báo chí, vấn đề đau đầu của các tòa soạn Việt Nam”, ông Bính nói. 

Chia sẻ về những dự định tiếp theo, theo Tổng thư ký tòa soạn Tạp chí Kinh tế Việt Nam, VnEconomy đang tích hợp AI vào cả khâu sản xuất và phân phối nội dung. 

Trước mắt, Askonomy sẽ tóm tắt các bài báo quan trọng, bằng dạng voice, theo xu hướng nội dung ngắn, rồi tự động gửi tới người mua báo để độc giả có thể nghe trên ô tô. Do có khả năng chuyển ngữ Việt – Anh, tới đây VnEconomy sẽ ra mắt số báo tiếng Anh đầu tiên dịch tự động bằng AI được đào tạo chuyên biệt.

Thống kê của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, trong 2 tháng đầu năm 2024 đã thu hút nguồn đầu tư từ FDI đạt 4,29 tỷ USD, tăng 38,6%; vốn FDI thực hiện đạt 2,8 tỷ USD, tăng 9,8% so với cùng kỳ. Đến thời điểm hiện nay, Việt Nam có 39.553 dự án FDI còn hiệu lực với tổng vốn đăng ký trên 473 tỷ USD; tổng vốn thực hiện gần 300 tỷ USD.

 Thời gian qua, việc thu hút đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực công nghệ cao và thúc đẩy chuyển giao công nghệ tại Việt Nam đã đạt được một số kết quả tích cực. Việt Nam đã bước đầu đón dòng vốn đầu tư mới trong lĩnh vực công nghệ cao như Intel, Samsung... Việc các tập đoàn công nghệ toàn cầu đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực sản xuất công nghệ tại Việt Nam, khiến thị trường trong nước mở rộng nhanh chóng.

Cùng với đó, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài cũng là nhân tố thúc đẩy doanh nghiệp trong nước cải thiện năng suất, đổi mới công nghệ thông qua áp lực cạnh tranh, áp dụng các mô hình sản xuất mới của doanh nghiệp đầu tư nước ngoài để phát triển và thích ứng với bối cảnh toàn cầu hóa. Các doanh nghiệp trong nước đang từng bước được tham gia vào chuỗi sản xuất của các doanh nghiệp đầu tư nước ngoài, khi số lượng nhà cung cấp cấp 1 và cấp 2 của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu của Samsung tăng gấp 10 lần, từ 25 doanh nghiệp vào năm 2014 lên 257 doanh nghiệp vào cuối năm 2022.

Năm 2023, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đã ký ban hành chỉ thị số 14 về một số nhiệm vụ, giải pháp nâng cao hiệu quả đầu tư nước ngoài (FDI) trong giai đoạn mới.

Chỉ thị đánh giá việc thu hút FDI góp phần tạo việc làm, tăng thu nhập cho người lao động, nâng cao trình độ, năng lực sản xuất, tăng thu ngân sách nhà nước, ổn định kinh tế vĩ mô; thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế, đổi mới mô hình tăng trưởng. 

Thủ tướng giao Bộ Thông tin và Truyền thông đề xuất khung chính sách thử nghiệm và giải pháp đột phá để thu hút các tập đoàn công nghệ số hàng đầu thế giới vào Việt Nam. 

Nghiên cứu cơ chế khu công nghệ thông tin tập trung nhằm hình thành các khu đạt tiêu chuẩn quốc tế; thu hút các tập đoàn công nghệ hàng đầu thế giới vào đầu tư, nghiên cứu và phát triển.

Xây dựng hoặc đề xuất ban hành cơ chế khuyến khích cho các doanh nghiệp công nghệ thông tin Việt Nam nghiên cứu và phát triển các phần mềm lõi, công nghệ nguồn. Phát triển hạ tầng viễn thông, công nghệ thông tin như phủ sóng mạng 5G, mạng lưới Internet cáp quang băng thông rộng tốc độ cao, siêu cao tới các khu công nghiệp, hạ tầng cáp quang Gigabit kết nối giữa các địa phương, các vùng kinh tế trọng điểm của cả nước…

Với mục tiêu tham vọng đó, Ấn Độ đã tư nhân hoá lĩnh vực không gian, cho phép doanh nghiệp nước ngoài đầu tư 100%. Đến nay, nước này có hơn 100 start-up công nghệ sâu (deep-tech). Trong khi đó, cuộc chiến Nga - Ukraine cho thấy, dịch vụ phóng vệ tinh sẽ trở thành phân khúc phát triển nhanh nhất, tiếp đó là sản xuất vệ tinh.

Trong 10 năm qua, Ấn Độ đã phóng khoảng 400 vệ tinh, so với 33 vệ tinh được phóng trong suốt một thập kỷ trước đó. Chuyến bay vũ trụ đầu tiên có người lái của Ấn Độ dự kiến sẽ diễn ra vào năm 2024-25.

“Đến năm 2035, Ấn Độ sẽ có trạm vũ trụ riêng để nghiên cứu những vùng không gian rộng lớn chưa từng được biết đến. Trong thời kỳ "vàng son" (Amrit Kaal - theo cách nói của người Ấn Độ), các phi hành gia Ấn Độ sẽ hạ cánh trên bề mặt mặt trăng bằng những tên lửa do Ấn Độ sản xuất”,Thủ tướng Narendra Modi cho hay.

Giấc mộng Trung Hoa

Năm 2003, Trung Quốc trở thành quốc gia thứ ba đưa con người vào vũ trụ, sau Mỹ và Nga với việc phóng thành công tàu vũ trụ Thần Châu V. Kể từ đó, Trung Quốc đã có những bước tiến lớn trong chương trình không gian có người lái với các nhiệm vụ phóng và lắp ghép thành công với mô-đun trạm vũ trụ Tiangong-1.

Năm 2024 là kỷ niệm 75 năm thành lập nước CHND Trung Hoa. Do đó, không bất ngờ khi nước này lên kế hoạch 100 vụ phóng để đưa hơn 300 tàu vũ trụ lên quỹ đạo, tăng gần gấp đôi so với năm ngoái, như một động thái “tô điểm” thành tựu của đất nước.

Tập đoàn Khoa học Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc (CASC) tiết lộ sẽ thực hiện 70 vụ phóng, số còn lại là những vụ phóng thương mại. Theo thông tin trong Sách Xanh hằng năm của CASC được công bố ngày 26/2, các sứ mệnh lớn trong năm nay bao gồm 2 chuyến bay có phi hành đoàn và 2 chuyến bay chở hàng tới trạm vũ trụ Tiangong trên quỹ đạo Trái đất thấp.

CASC cũng sẽ phóng vệ tinh chuyển tiếp Queqiao-2 và sứ mệnh Chang'e-6 lấy mẫu đá từ vùng tối của Mặt trăng, giúp Trung Quốc thúc đẩy tham vọng chinh phục Mặt trăng của mình.

Từ cạnh tranh ý thức hệ cho đến lợi ích kinh tế và an ninh

Cả Ấn Độ và Trung Quốc đều coi phát triển không gian là phương tiện để đạt các mục tiêu phát triển quốc gia, duy trì quyền lực địa chính trị, nâng cao lòng tự hào dân tộc và sự tôn trọng của quốc tế. Những năm gần đây, cuộc chạy đua vào không gian tại khu vực châu Á đã chuyển từ cạnh tranh siêu cường về ý thức hệ sang tập trung vào lợi ích kinh tế và an ninh quốc gia.

Loạt vệ tinh viễn thám Yaogan của Trung Quốc cho phép giám sát liên tục trên Biển Đông, Tây Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương, Tây Tạng và cả Galwan, nơi xảy ra các cuộc đụng độ có thương vong giữa binh lính Ấn Độ và Trung Quốc. Với lĩnh vực định vị, Bắc Kinh sử dụng mạng lưới vệ tinh Bắc Đẩu gồm 35 chiếc.

Hoạt động thám hiểm không gian của Trung Quốc đã thu hút sự quan tâm, thận trọng và lo ngại đáng kể từ Mỹ, quốc gia coi đây là mối lo ngại an ninh hàng đầu.

Cộng đồng an ninh Mỹ nhận định, công nghệ vũ trụ có mục đích kép. Trung Quốc có thể sử dụng các chương trình không gian dân sự làm vỏ bọc cho những tiến bộ quân sự. Ví dụ, một vệ tinh có khả năng thực hiện các hoạt động tiếp nhiên liệu hoặc di chuyển các mảnh vỡ khỏi không gian, cũng có thể được sử dụng để tấn công vệ tinh đối phương, làm lệch quỹ đạo hoặc đơn giản là đến đủ gần để theo dõi đối phương.

Năm 2007, chương trình không gian của Trung Quốc đã bị quốc tế chỉ trích sau khi Bắc Kinh tiến hành một cuộc thử nghiệm phá huỷ vệ tinh không báo trước. Điều này tạo ra các mảnh vỡ gây ra mối đe dọa cho các tài sản không gian khác. Ấn Độ cũng đã tiến hành thử nghiệm chống vệ tinh (ASAT) vào tháng 3/2019.

Trong khi đó, theo các nhà khoa học, Mặt trăng được hình thành khi một vật thể khổng lồ va chạm với Trái đất khoảng 4,5 tỉ năm trước. Các mảnh vụn từ vụ va chạm đã tập hợp lại với nhau để tạo thành Mặt trăng.

Thông qua sứ mệnh Chandrayaan-1 của Ấn Độ, các nhà khoa học phát hiện ra các phân tử hydroxyl (bao gồm hydro và oxy) trải rộng trên bề mặt Mặt trăng và tập trung ở các cực. Chúng không chỉ quan trọng đối với sự sống của con người mà còn có thể được sử dụng làm nhiên liệu tên lửa.

Ngoài ra, trên Mặt trăng còn có helium-3. Đây là một đồng vị của helium rất hiếm trên Trái đất. Cơ quan Hàng không và vũ trụ Mỹ (NASA) ước tính có khoảng 1 triệu tấn helium-3 trên Mặt trăng.

Theo Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA), đồng vị này có thể cung cấp năng lượng hạt nhân trong lò phản ứng nhiệt hạch, và vì nó không phóng xạ nên sẽ không tạo ra chất thải nguy hiểm.

Nghiên cứu của Tập đoàn Boeing cho biết các kim loại đất hiếm - được sử dụng trong điện thoại thông minh, máy tính và công nghệ tiên tiến - hiện có trên Mặt trăng, bao gồm scandium, yttrium và lanthanides.