Nhận định, soi kèo Real Hope vs Cruz Azul, 08h00 ngày 5/2: Châu chấu đá xe

Đầu tháng 6/2016, người dùng diễn đàn và mạng xã hội ở Việt Nam tràn ngập bình luận và dõi theo từng bước diễn biến của vụ du khách người Anh mất tích ở Sapa. Khi nỗi tiếc thương du khách và trách móc công tác cứu hộ chậm chạp còn chưa nguôi thì ngày 14/06/2016 lại xảy ra sự cố mất liên lạc với máy bay Su-30MK2 tại vùng biển Nghệ An. Ngay sau khi tìm được một phi công thì lại bị mất liên lạc với toàn bộ phi hành đoàn 9 người của máy bay tìm kiếm CASA 212, một trong những máy bay tuần thám biển hiện đại nhất của Việt Nam.

Những sự cố xảy ra liên tục thêm một lần cảnh báo về nhu cầu hiện đại hóa công tác tìm kiếm cứu hộ hiện nay ở Việt Nam. Việc áp dụng công nghệ định vị, cảm biến tự động trên phạm vi rộng trong lĩnh vực này là nhu cầu bức thiết không thể chậm trễ nhằm hạn chế tổn thất về con người trong công tác cứu hộ, với cả người được tìm kiếm và người tham gia tìm kiếm. Nên chăng đã tới lúc các cơ quan chức năng cần cân nhắc ứng dụng các phương tiện bay không người lái (UAV) có khả năng tìm kiếm bao quát rộng, định vị tốt nhằm rút ngắn thời gian tìm kiếm và giảm thiểu sự tham gia của con người vào công tác cứu hộ?

Trên thế giới, việc ứng dụng các phương tiện không người lái thông minh tích hợp kèm máy tính và hệ thống đa cảm biến đã được sử dụng theo rất nhiều cách để phục vụ con người tốt hơn. Từ những năm 2005, sau thảm họa bão Katrina tại Mỹ, các UAV đã được sử dụng để tìm kiếm những nạn nhân mắc kẹt trong vùng bão. Tương tự, Philippine cũng dùng UAV cho công tác cứu hộ và tìm kiếm sau cơn bão Hải Yến (Haiyan). Hiện nay Hiệp hội tìm kiếm cứu nạn quốc gia (NASAR) của Mỹ cũng đang ứng dụng UAV vào các hoạt động của mình và quyết liệt vận động thông qua quy chuẩn quốc gia về ứng dụng UAV trong công tác tìm kiếm cứu nạn.

Về cơ bản một thiết bị UAV áp dụng cho tìm kiếm cần có các thành phần sau: hệ thống định vị vệ tinh, hệ thống camera có độ phân giải siêu cao, bộ phận truyền tín hiệu mặt đất, hệ thống cảm biến nhiệt hồng ngoại, bộ phận xử lý video và hình ảnh trực tuyến cùng các hệ thống cảm biến môi trường khác. Tuy có phạm vi hoạt động rộng, một UAV đơn lẻ thường không đủ để đem lại hiệu quả tìm kiếm. Chính vì vậy về mặt lý tưởng cần một mạng lưới các UAV hoạt động đồng thời và giao tiếp với nhau qua một giao thức trao đổi nội bộ. Hệ thống xử lý mặt đất sẽ bắt tín hiệu từ mạng UAV, phân tích và chuyển tiếp kết quả và chỉ dẫn cho các đội tìm kiếm như hình mô tả dưới đây.

Các vấn đề cần chú ý trong xử lý dữ liệu tìm kiếm từ UAV trong lĩnh vực này bao gồm: Chất lượng phân tích dữ liệu cảm biến: Trong công tác cứu hộ, việc đánh giá đúng chất lượng và độ tin cậy của thông tin gửi cho đội tìm kiếm là đặc biệt quan trọng. Một UAV được phân công giám sát một vùng nào đó thì xác suất kết quả âm tính giả (false negative – tức báo không thấy nạn nhân trong khi nạn nhân có ở đó) cần đảm bảo thấp nhất có thể. Trong khi đó xác suất dương tính giả (false positive – tức xác suất báo đã tìm thấy nạn nhân bị sai) phải không quá cao để hạn chế việc gửi đội tìm kiếm sai mục tiêu. Như vậy cần phải xây dựng được một mô hình tốt về đánh giá chất lượng dữ liệu cảm biến. Dữ liệu cảm biến nếu có thể nên có sự trùng lặp nhất định từ nhiều UAV.

Đó là kết luận đưa ra từ một bản báo cáo dự thảo về "nhân công robot" của Nghị viện châu Âu, trong đó có đưa ra cảnh báo rằng sự gia tăng của tự động hóa và trí thông minh nhân tạo hiện đang tạo ra những thách thức"thảm khốc" về pháp lý và đạo đức.

"Trong một vài thập kỷ tới, về mặt nào đó, trí tuệ nhân tạo có thể sẽ vượt qua khả năng tư duy của con người, nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, điều này có thể đặt ra thách thức lớn về khả năng kiểm soát sáng tạo cũng như sự tồn vong của chính con người",  bản báo cáo của dự thảo nhận định.

Chuyên trang tài chính của CNNcho biết, bản báo cáo còn đưa ra một loạt các khuyến nghị để châu Âu chuẩn bị sẵn sàng cho những "giống nòi" robot tiên tiến, mà giờ đây có thể nói rằng "chúng dường như đã sẵn sàng để mở ra một cuộc cách mạng công nghiệp mới".

Đề xuất này cho rằng, các robot cần phải được đăng ký với chính quyền và pháp luật cần đưa ra các quy định khung về trách nhiệm của các cỗ máy đối với những thiệt hại mà chúng gây ra, chẳng hạn như khiến con người mất việc làm. Mối liên hệ giữa con người và robot cũng cần phải được quy định rõ, với sự nhấn mạnh đặc biệt nhằm "đảm bảo an toàn, bảo mật, vẹn toàn và tự chủ cho con người".

Bản báo cáo đưa ra khuyến nghị, nếu các robot tiên tiến bắt đầu thay thế người lao động ở quy mô và số lượng lớn thì Ủy ban châu Âu cần buộc các chủ sở hữu chúng phải đóng thuế hoặc các khoản an sinh xã hội khác. Việc thiết lập một mức thu nhập cơ bản hay đảm bảo chương trình phúc lợi xã hội được đưa ra ở đây nhằm bảo vệ con người trước nguy cơ… thất nghiệp.

Đi xa hơn, báo cáo còn đưa ra gợi ý, bao giờ tới giai đoạn robot tự có ý thức (như con người) thì ranh giới đạo đức từng do nhà văn khoa học viễn tưởng Isaac Asimov vạch ra sẽ được áp dụng. Trong đó, Asimov đưa ra một quy định rằng, robot không bao giờ được làm hại con người và phải luôn tuân theo lệnh của người tạo ra chúng.

Các nhà khoa học Nga đang chế tạo robot "giống người"

Bản báo cáo dự thảo này được Mady Delvaux, một thành viên của Nghị viện châu Âu đến từ Luxembourg soạn thảo, có thể sẽ được toàn bộ Nghị viện châu Âu thông qua trong một cuộc bỏ phiếu vào cuối năm nay. Tuy vậy, đó mới chỉ là dự kiến, bởi luật pháp EU đòi hỏi phải xuất phát từ Ủy ban châu Âu, nơi vốn chưa đưa ra bình luận gì tính tới hôm thứ Tư vừa qua.

Vào tháng Tư, Ủy ban các vấn đề pháp lý của Nghị viện châu Âu đã tổ chức một buổi điều trần để thảo luận về các vấn đề này. "Liệu robot có thể vượt mặt chúng ta? Tôi nghĩ câu trả lời rất đơn giản, nó được tạo ra từ các thuật toán đơn giản nhưng khi các thuật toán đó phức tạo hơn thì tôi nghĩ chúng ta sẽ gặp vấn đề," Pawel Kwiatkowski của công ty luật Gessel Law Firm chia sẻ tại buổi điều trần.