Nhắc đến rủi ro y tế, có thể kể đến một số vụ việc khiến dư luận xôn xao thờigian gần đây như tử vong vì sốc phản vệ sau khi tiêm kháng sinh, các biến chứngy khoa không được tiên liệu hoặc đã tiên liệu nhưng y lệnh không được chấp hành,kết quả xét nghiệm không chính xác hay thực hiện nhầm thao tác chuyên môn… Điềunày đã gây hoang mang cho không ít người mỗi khi phải tìm đến sự tư vấn của bácsỹ chứ chưa nói đến quá trình khám và điều trị…

ảnh minh họa

Đáng nói là, bên cạnh nỗ lực “sửa mình” của ngành Y, chính những người trongcuộc cũng cần tìm hiểu kiến thức để trở thành “bệnh nhân thông minh”, nắm vữngmột số quy trình cần thiết trong khâu thăm khám và điều trị để tự phòng ngừa rủiro cho mình.

Đơn giản nhất là ngay từ khâu đến bệnh viện để khám.Bệnh tật không chừa một ai,đặc biệt là trong thời của “cơn đại dịch các bệnh mãn tính không lây” như lờiPGS. TS Trần Đáng –nguyên Cục trưởng cục Vệ sinh an toàn thực phẩm Bộ Y tế , chủtịch Hiệp hội Thực phẩm chức năng Việt Nam. Vì thế, con người cần quan tâm hơnđến việc chủ động phòng ngừa bệnh tật, phát hiện sớm mầm bệnh để điều trị hiệuquả, đi khám hoặc tìm đến tư vấn bác sĩ ngay khi có những dấu hiệu nghi ngờ vềsức khỏe chứ không đợi thành bệnh rõ ràng.

Tiếp đến, cần biết rằng không nên tự điều trị, tự dùng thuốc tại nhà theo kinhnghiệm của bản thân cũng như của những người xung quanh. Vì nếu mua và dùngthuốc một cách “tự phát” như vậy, các nguy cơ y khoa có thể xảy ra bất cứ lúcnào, như dùng sai/ quá liều thuốc, phản ứng phụ, cơ thể “nhờn” kháng sinh, bệnhbiến chứng…

Bên cạnh đó, chúng ta cũng nên tìm hiểu những thông tin cơ bản mà bệnh nhân cầnbiết khi vào viện hoặc đến với các cơ sở y tế, từ việc xác định chuyên khoa cầnkhám (nếu có thể), chuẩn bị thông tin bệnh sử… đến mang theo các giấy tờ cầnthiết để hoàn thành thủ tục Bảo hiểm y tế.

Những thao tác căn bản như vậy sẽgiúp khâu tìm hiểu ban đầu của bác sĩ và nhân viên y tế thuận lợi hơn, cũng nhưviệc khám – điều trị có thể hiệu quả hơn. Đồng thời, tránh cho người bệnh việcthực hiện lại các thao tác xét nghiệm, chụp chiếu thừa, tránh lãng phí tiền bạccũng như ảnh hưởng đến sức khỏe.

Khi thực hiện điều trị, “người bệnh thông minh” cần phối sự hợp tốt với bác sĩvà nhân viên y tế. Cụ thể như: tuân thủ y lệnh, tự kiểm tra thông tin về bệnh vàthuốc chỉ định (nếu có thể), phát hiện và báo lại ngay những điểm bất thường vớinhân viên y tế và bác sĩ điều trị…

Đơn cử, với một thao tác khá phổ biến là tiêm, truyền, bệnh nhân và người nhàhoàn toàn có thể “kiểm soát rủi ro” bằng cách quan sát kỹ và đối chiếu thông tin(đã tìm hiểu trước đó). Ví dụ, nhắc lại với y bác sĩ về họ thuốc có tiền sử phảnứng với cơ địa mình nếu sổ y bạ không ghi hoặc họ sơ suất bỏ qua. Sau đó, cầnquan tâm đến loại thuốc được chỉ định tiêm/ truyền, yêu cầu kiểm tra hạn dùngcủa thuốc, xuất xứ, liều lượng…

Nếu có thể, nên đề nghị pha thuốc bằng nước cấtống nhựa – một sản phẩm ứng dụng công nghệ BFS và đã được kiểm nghiệm đáp ứngtiêu chuẩn Mỹ và châu Âu – thay cho nước cất ống thủy tinh để hạn chế rủi ro từviệc cặn, bụi thủy tinh lọt vào tĩnh mạch.

Với việc truyền tiếp vitamin và thuốc dạng dung dịch vào cơ thể, bệnh nhân vàngười nhà cần theo dõi chặt chẽ tốc độ truyền (theo chỉ định), không tự ý điềuchỉnh tốc độ, gọi nhân viên y tế khẩn cấp khi thấy dấu hiệu bất thường (ngườibệnh run, giật, tím tái…) và trước khi thời gian truyền kết thúc khoảng 5 – 10’…

Bên cạnh đó, còn có một “công cụ” khá hữu hiệu mà bất kỳ “bệnh nhân thông minh”nào cũng có thể sử dụng đến trong suốt quá trình khám và điều trị, đó là Đườngdây nóng được thiết lập công khai tại các bệnh viện, thậm chí đặt tại từng khoa.Tuy nhiên, cần cân nhắc khi gọi điện thoại để phản hồi về chất lượng dịch vụ ytế để không lạm dụng ý nghĩa tích cực của đường dây này, cũng như chiếm dụng cơhội được thông báo, phản hồi của người khác.

Hiền Lê

Bào thai rắn lục và trứng lục xà vương với lời đồn bổ dương...

Món khai vị “nổi da gà”

Thành, dân buôn quần áo Thái Lan một thời ở quận 4 í ới gọi chúng tôi lên trang trại của anh ở miệt rừng Bù Đăng (Bình Phước). Những ché rượu cần hạ thổ cả năm đã bày sẵn, Thành bảo: “Hôm nay em đãi các anh món đặc sản đồng rừng” rồi gọi cậu đầu bếp Điểu Phi - người Stieng trạc 30 tuổi, vấn khố, cởi trần: “Em làm món đặc biệt đãi khách quý nghen”. Khoảng 30 phút sau, Điểu Phi mang ra một đĩa “đầu rắn rang me”. Thành vít cần rượu, gắp một chiếc đầu rắn: “3 tháng trời Điểu Phi vào rừng bắt mới được gần 20 con Lục xà vương và Hổ ngựa. Số còn lại là rắn hổ mang, rắn ráo em nuôi trong trại… Có khách quý, em mới mang ra đãi”.

Điểu Phi đặt thêm lên mâm 1 chiếc bát đỏ lòm huyết rắn, bên trong lũng bũng chừng hơn chục quả tim rắn vẫn phập phồng. Xúc từng quả tim bé tý vào ly, Thành lấy chai Vodka vỏ sành nhập khẩu từ Đan Mạch, đổ bát huyết vào, lắc đều. “Mỗi anh em làm 1 chén. Zhô…”. Dường như đã quen với món này, Bình cận - một đại gia cao su ở Đồng Nai bỏ miệng ngon lành rồi động viên: “Đừng sợ. Đặc sản đấy, ăn ngon, giòn, lại bổ thận, bổ cả khoản kia, gân cốt mạnh lắm, anh ạ”. Rờn rợn với các loại đầu, máu của động vật bò sát, song để giữ thể diện là người biết chơi... cái thú chơi của giới nhà giàu, chúng tôi cũng nhấp môi, cầm đũa… thưởng thức.

Sau món khai vị nổi… da gà, dưới ánh trăng bàng bạc, anh đầu bếp bê lên nồi lẩu tỏa nhiều mùi thuốc và lá rừng. “Đây là lẩu hà nàm, người Bắc gọi là bào thai - là thứ thần dược cường dương. Đêm nay các bác không “chết”, em đền mỗi bác 1 tháng tiền bán mủ cao su…”. Một rổ trứng màu xanh lam nhạt, nhỏ hơn trứng bồ câu nhưng giá tới 400.000 đồng mỗi quả. Thành dùng cạnh dao ăn gõ nhẹ, một con rắn nhỏ như giun đất ngo ngoe, Thành nhúng vào nồi nước dùng, bỏ vào miệng ngon lành. Thành bảo, hà nàm rắn không phải lúc nào cũng có, 1 năm chỉ có 1-2 lần. Đây là phương thuốc bí truyền đem lại sức khỏe gấp nhiều lần, đặc biệt nếu muốn tráng kiện và dẻo dai, hà nàm rắn phải được hấp với rượu gạo, mới có tác dụng triệt để.

Chẳng biết mấy món ăn kinh dị ấy “oách” thế nào mà đám đại gia mới nổi cứ nhảy tưng tưng, hò hét loạn trong rừng cao su. Chúng tôi thì nhìn nhau, chỉ dám ăn mấy miếng rắn nướng muối ớt, bát cháo đỗ xanh rồi chuồn về nhà Sáu Nhể - một đại gia của giới làm hạt điều Bình Phước. Sáu Nhể không chỉ nổi tiếng trong thu mua xuất khẩu điều, anh ta cũng là một tay chơi thứ thiệt của mạn miền rừng này. Tiếp chúng tôi trong căn biệt thự vườn, trên bộ tràng kỷ bằng gỗ hương nguyên tấm, Sáu Nhể chỉ các loại rượu ngâm tay gấu, bào thai khỉ, bào thai hổ được đánh từ mạn cửa khẩu Campuchia về; những thố rượu ba kích, lim xanh, linh chi, xáo tam phân... đã lên màu: “Mấy thứ rượu kia, tôi đã chán lắm rồi. Cái thứ động vật nhiều chất béo, lên nhanh nhưng xuống thì không kịp… đỡ. Các anh về, có món này hay hơn – ngẩu pín hổ và sơn dương núi”. Mang ra 2 bình rượu, 3 chén hạt mít lộc, Sáu Nhể cẩn thận rót… Một mùi hôi, hăng xộc vào, ngai ngái rất khó uống… Sáu Nhể nheo nheo cặp mắt hiếng, thì thào: “Bà xã cũng mê tít ấy chứ lị. Hàng quý hiếm đấy, các ông ạ!”. Quả thực, nhìn vào bộ sưu tầm và hầm rượu của Sáu Nhể, choáng…

Tiềm ẩn những mầm họa

Bác sĩ Mai Bá Tiến Dũng - Trưởng khoa Nam học Bệnh viện Bình dân TP.HCM nhận định: Nhiều năm trước, TP.HCM cũng rộ trào lưu ngâm rượu sâu chít, bổ củi, bìm bịp; ăn cả các loài côn trùng, ấu trùng như: ngài tằm đực, ấu trùng của bọ hung, bọ xít, sá sùng… Những người giàu có hơn thì kiếm hải sâm, tu hài, rồng cường dương, trứng yến lộn... Có thời điểm còn đua nhau tìm trứng ung để ăn, thậm chí còn đồn là khí H2S trong trứng ung có tác dụng chống lại các gốc tự do gây hại cho tế bào, khuyến khích cơ thể sản xuất men điều chỉnh tuổi thọ, chống lão hóa, kích thích các tế bào thần kinh, tăng cường “sức mạnh đàn ông”… Nhưng việc săn tìm những món ăn kỳ quái thể hiện bản lĩnh trong chốn phòng the cũng đồng nghĩa với việc, chính họ đang ăn vào những thứ rất nguy hiểm hủy hoại bản thân. Rất nhiều bệnh nhân đến khám cho biết, vì là chuyện tế nhị nên đa số các ông chồng cứ dấm dúi đi tìm các phương thuốc “thần dược” mà chẳng cần kiểm chứng khoa học, cứ nghe món này hay là thử. Tuy nhiên, sau khi dùng xong mấy thứ thuốc ấy, nhu cầu sinh lý chưa thấy tăng, các bộ phận khác… đã yếu.

Lương y Nguyễn Văn Lai - Chủ tịch hội Đông y dược cổ truyền quận 12, TP.HCM cho biết: Những quý ông cứ nghĩ ăn gì bổ nấy để tăng cường sinh lực và mạnh trong “chuyện ấy”, thật ra họ đã nhầm lẫn. Những thú ăn chơi kỳ quái như vậy chỉ hại đến thân. Cũng theo lương y Nguyễn Văn Lai, các cụ đã dạy “cái miệng hại cái thân”. Có thể những món ăn, những chén rượu làm cho ta cảm thấy chếnh choáng, trong người hưng phấn như có sắc xuân, khiến đàn ông có cảm giác phong độ, mãnh liệt hơn nhưng những đồ ăn tươi sống, những thứ rượu ngâm động vật sống có quá nhiều vi khuẩn, luôn tiềm ẩn nguy cơ nhiễm bệnh.

Trên sân Calderon rạng sáng 28/4 (giờ VN), Pep Guardiola đã thua đồng nghiệp Diego Simeone cao tay hơn hẳn ở cách dụng binh. Dù bị dẫn bàn từ sớm, nhà vô địch Đức đã không thể xoay chuyển tình thế, đành chấp nhận thua 0-1.

Thất bại trở về, HLV sẽ rời sân Allianz Arena vào hè này để đến Man City, phải hứng chịu gạch đá của giới chuyên môn lẫn truyền thông Đức.

Pep nhận búa rìu dư luận khi xếp Muller dự bị

Cựu HLV Ottmar Hitzfeld đã bày tỏ sự ngạc nhiên trên đài Sky, về việc Muller bị gạt khỏi đội hình chính: "Muller với Bayern giống như Messi ở Barca".

"Với quyết định để Thomas Muller ngồi ngoài, Guardiola không chỉ gạt đi cây làm bàn xuất sắc thứ 2 của đội mà còn mất luôn một nhà lãnh đạo", tạp chí Kicker lên tiếng.

Và với đầy sự gay gắt: "Trong những trận đấu lớn như thế này, nó không chỉ là về chiến thuật mà còn là thói quen, tâm lý. Chiến lược gia đại tài Guardiola đang thiếu bản năng tâm lý. Nếu Bayern lại một lần nữa bị loại ở bán kết Champions League, hoàn toàn là lỗi của Guardiola".

Nếu Bayern lần thứ 3 hụt vé chung kết, Guardiola còn bị chê hơn nữa

Tờ Bild thì sử dụng lối chơi chữ để nói, nếu Bayern hụt vé chung kết thì cái sự "rớt" ấy là do vắng mặt Thomas Muller.

"Lỗi của Pep với Muller - như trong 2 lần bị loại ở bán kết 2014 và 2015" là tựa của tờ này. Và họ nêu cụ thể, trong bán kết lượt đi (thua 0-1) với Real 2014, tiền đạo này cũng được xếp đá dự bị, mãi đến phút 74 mới được tung vào sân.

Năm ngoái, khi gặp Barca, trong cảnh đang bị dẫn 1 bàn, Pep cũng đã rút Muller ra...

Cựu thuyền trưởng Barca bị chê chẳng như Van Gaal lúc còn nắm Bayern: "Muller khi ấy mới chỉ 20 nhưng đã được mặc nhiên rằng, anh ấy luôn chơi. Còn giờ anh ấy 26, và là nhà lãnh đạo của đội bóng nhưng Kingsley Coman 19 tuổi được ưa thích hơn".

L.H