Trong nhiều lớp học ngôn ngữ Anh trên khắp nước Mỹ, không còn nhiều các bài tập yêu cầu đọc tiểu thuyết dài. Thay vào đó, một số giáo viên tập trung vào một số đoạn văn ngắn. Điều này cho thấy xu hướng hiện nay là thời lượng tập trung ngắn hơn trước, sức ép phải chuẩn bị cho các bài kiểm tra chuẩn hóa và thầy cô cảm giác rằng nội dung dạng ngắn sẽ giúp học sinh thích nghi với thế giới số hiện đại.

Hội đồng Giáo viên Tiếng Anh Mỹ đã thừa nhận sự thay đổi này trong tuyên bố năm 2022: "Đã đến lúc đọc sách và viết luận không còn là đỉnh cao của giáo dục ngôn ngữ Anh".

Học sinh Mỹ không còn nhiều thời gian đọc sách. Ảnh minh hoạ: Manila Times.

Tuy nhiên, việc tập trung vào các nội dung số dạng ngắn không phù hợp với tất cả học sinh.

Maryanne Wolf, một nhà khoa học về thần kinh nhận thức tại Đại học UCLA, người chuyên nghiên cứu về chứng khó đọc, cho biết đọc sâu là điều cần thiết để tăng cường hoạt động cho các mạch trong não liên quan đến xây dựng kiến thức nền tảng, kỹ năng phản biện và trên hết là sự đồng cảm.

“Chúng ta phải cho thế hệ trẻ cơ hội hiểu được người khác, không phải qua những bức ảnh chụp nhanh mà qua việc đắm mình vào cuộc sống, suy nghĩ và cảm xúc của người khác”, Wolf cho biết.

Điều này đúng với Chris, người mắc chứng khó đọc. Với cậu bé, âm thanh không giúp việc đọc trở nên dễ hơn mà thay vào đó, khiến cậu bé chán nản với sách.

Ít thời gian đọc sách bên ngoài trường học

Nhìn chung, học sinh Mỹ đang đọc ít sách hơn. Dữ liệu toàn quốc Mỹ từ năm ngoái cho thấy chỉ 14% thanh thiếu niên cho biết có đọc sách để giải trí hàng ngày so với 27% vào năm 2012.

Các giáo viên cho biết sự sụt giảm này bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng Covid-19.

“Khi Covid-19 xảy đến, cả giáo viên và học sinh đều để các em ngừng đọc tiểu thuyết dài vì tâm lý bị sang chấn. Nhưng đến giờ, thầy và trò vẫn chưa hoàn toàn thoát khỏi điều đó”, Kristy Acevedo, giáo viên tiếng Anh tại một trường trung học dạy nghề ở New Bedford, Massachusetts, cho biết.

Năm nay, Kristy cho biết sẽ không chấp nhận việc học sinh lơ là đọc sách. Bà có kế hoạch dạy học sinh chiến lược quản lý thời gian và yêu cầu các em sử dụng giấy và bút chì trong hầu hết thời gian học.

Một số giáo viên khác thì cho rằng xu hướng trẻ em không còn đọc nhiều xuất phát từ việc phải đáp ứng các bài kiểm tra chuẩn hóa và ảnh hưởng từ công nghệ giáo dục. Nhiều nền tảng số hiện có thể cung cấp chương trình tiếng Anh hoàn chỉnh với hàng nghìn đoạn văn ngắn phù hợp tiêu chuẩn các tiểu bang. Tri thức đều được cung cấp mà không cần đến một cuốn sách nào.

Tình trạng này phần nào khiến học sinh Mỹ ngày càng cảm thấy khó đọc sách. Hiện chỉ khoảng một phần ba học sinh lớp 4 và lớp 8 đạt trình độ đọc hiểu thành thạo trong Đánh giá tiến bộ giáo dục quốc gia Mỹ năm 2022, giảm đáng kể so với năm 2019.

Leah van Belle, giám đốc điều hành của liên minh xóa mù chữ Detroit 313Reads, cho biết khi con trai bà đọc Peter Panvào năm cuối tiểu học, hầu hết trẻ em trong lớp đều thấy quá khó. Bà than thở rằng trường của con trai bà thậm chí không có thư viện.

Giáo viên cũng chịu sức ép

Trong khi một số trường gặp khó khăn về nguồn lực sách, những trường giàu có hơn vẫn thiếu một thứ khác: thời gian.

Terri White, giáo viên tại trường trung học South Windsor ở Connecticut, cho biết lớp ngôn ngữ Anh của bà không còn yêu cầu học sinh đọc hết cuốn To Kill A Mockingbird (Giết con chim nhại)như trước nữa. Bà chỉ giao cho học sinh đọc khoảng một phần ba cuốn sách và tóm tắt phần còn lại. Bà cho biết các em phải nhanh chóng chuyển sang phần khác vì giáo viên cũng có sức ép phải nhồi nhét nhiều hơn vào chương trình giảng dạy.

Bà cũng giao ít bài tập về nhà hơn vì lịch học của học sinh quá dày đặc với nhiều môn thể thao, câu lạc bộ và các hoạt động khác.

Về lâu dài, phương pháp đọc tóm tắt như vậy sẽ gây hại cho sự phát triển tư duy phản biện của học sinh, Alden Jones, giáo sư văn học tại Đại học Emerson ở Boston cho biết.

Will Higgins, giáo viên tiếng Anh tại Trường trung học Dartmouth ở Massachusetts, thì cho biết ông vẫn tin vào việc giảng dạy các tác phẩm kinh điển. Tuy nhiên, sức ép về thời gian cũng khiến ông phải cắt giảm số lượng sách.

“Chúng tôi không từ bỏ Jane Eyrevà Pride and Prejudice. Chúng tôi không từ bỏ Hamlethay The Great Gatsby. Nhưng chúng tôi đã từ bỏ việc giao những tác phẩm khác như A Tale of Two Cities”, Higgins cho biết.

Trước sức ép về chương trình học, trường của ông đã tìm cách khuyến khích học sinh đọc sách thông qua các câu lạc bộ sách do chính các em điều hành. Ông Higgins nói: “Rất thú vị là nhiều học sinh cho biết đây là lần đầu tiên các em đọc hết một cuốn sách sau một thời gian dài”.

Đọc được sách hay, hãy gửi review cho Tri Thức - Znews

Bạn đọc được một cuốn sách hay, bạn muốn chia sẻ những cảm nhận, những lý do mà người khác nên đọc cuốn sách đó, hãy viết review và gửi về cho chúng tôi. Tri Thức - Znews mở chuyên mục “Cuốn sách tôi đọc”, là diễn đàn để chia sẻ review sách do bạn đọc gửi đến qua Email: [email protected]. Bài viết cần gửi kèm ảnh chụp cuốn sách, tên tác giả, số điện thoại.

Trân trọng.

Trao đổi tại tọa đàm về bảo vệ trẻ em trên mạng, các chuyên gia đều thống nhất rằng, bên cạnh việc tập trung nâng cao nhận thức, kiến thức và kỹ năng của các bậc phụ huynh, nhà trường và cộng đồng, cần thiết có các giải pháp công nghệ hỗ trợ.

Theo chia sẻ của ông Nguyễn Vũ Anh, Giám đốc Công ty Cốc Cốc, đơn vị này đã phát triển công cụ để bảo vệ người dùng, đặc biệt là trẻ em. Chẳng hạn như, khi người dùng tìm kiếm thông tin, sẽ có lựa chọn tìm kiếm an toàn, lọc bớt những nội dung không phù hợp. Ngoài ra, trình duyệt cũng có cảnh báo về những website nghi lừa đảo, có thể nguy hiểm với người dùng.

Cho biết trong năm nay Cốc Cốc có kế hoạch ra mắt trình duyệt dành riêng cho trẻ em, song ông Nguyễn Vũ Anh vấn nhấn mạnh rằng yếu tố quan trọng nhất vẫn là bố mẹ cần để ý xem con mình đang làm gì trên mạng.

Đồng quan điểm, ông Vũ Thanh Thắng, đại diện Công ty cổ phần an ninh mạng thông minh – SCS, đơn vị phát triển các giải pháp hỗ trợ bảo vệ trẻ em cho rằng, bố mẹ là yếu tố tiên quyết để giúp bảo vệ trẻ trên không gian mạng.

Từ nhận thức đó, SCS phát triển giải pháp SafeGate Family cung cấp cho cha mẹ công cụ để đồng hành cùng trẻ khám phá không gian mạng. Với giải pháp này, bố mẹ sẽ có báo cáo chi tiết về tính hình sử dụng Internet của con, biết con mình sử dụng gì nhiều nhất, có truy cập website không phù hợp lứa tuổi hay không…

“Khi nắm được tình hình sử dụng Internet của trẻ, bố mẹ sẽ có các biện pháp để hạn chế tiêu cực và phát huy các điểm tích cực. Chẳng hạn như khi phát hiện con sử dụng mạng xã hội nhiều thì có thể nhắc nhở, thậm chí giới hạn truy cập, hoặc ngăn chặn nếu con truy cập các nguồn thông tin không phù hợp”, ông Vũ Thanh Thắng cho hay.

Ở góc độ của một tổ chức đã và đang triển khai nhiều hoạt động nhằm góp phần nâng cao nhận thức về bảo vệ trẻ em tại Việt Nam, ông Đỗ Dương Hiển, chuyên gia của Childfund Việt Nam nhận xét, một trong những khó khăn, thách thức là việc thay đổi nhận thức của chính các bậc phụ huynh. Nhiều phụ huynh chưa để ý đến các cài đặt trong điện thoại, máy tính của mình, không biết có bao nhiêu phần mềm, bao nhiêu ứng dụng đang truy cập vào danh bạ, kho ảnh trong điện thoại của mình. Thậm chí, trong quá trình sử dụng mạng xã hội, nhiều phụ huynh chưa quan tâm, chưa biết đến những cài đặt an toàn. Hạn chế này khiến cho công tác bảo vệ trẻ em trên mạng gặp khó khăn. “Vì thế, chúng tôi khuyến khích cha mẹ tự trang bị kiến thức, kỹ năng về công nghệ để đồng hành cùng con trên không gian mạng”, ông Đỗ Dương Hiển nêu quan điểm.

Theo ông Bùi Duy Thành, chuyên gia tổ chức World Vision, để cả xã hội chung tay vào việc bảo vệ trẻ em, đặc biệt là bảo vệ trẻ em trên mạng, kiến thức nền và kỹ năng cơ bản của toàn xã hội về bảo vệ trẻ em cần phải được nâng lên, chứ không chỉ giới hạn ở 1 vài nhóm, tổ chức hay địa phương.