Hai anh em mang căn bệnh chỉ 50 người trong y văn mắc

 Nước là thức uống quan trọng nhất cho cơ thể. Các tế bào sử dụng nước để vận chuyển chất độc vào máu. Sau đó, thận sử dụng nước để lọc các chất độc này ra ngoài và tạo ra nước tiểu để vận chuyển chúng ra khỏi cơ thể.

Chúng ta có thể hỗ trợ các chức năng này của cơ thể bằng cách uống nước.

Cơ thể hàng ngày cần khoảng 2-2,5 lít nước từ thực phẩm và đồ uống để bù lại lượng nước mất qua các con đường khác nhau. Tỷ lệ hai phần ba lượng nước do đồ uống cung cấp, phần còn lại do thực phẩm khác cung cấp.  Nhu cầu nước phụ thuộc vào trọng lượng cơ thể, hoạt động thể lực.

Cá béo

Cá hồi, cá ngừ và các loại cá béo nước lạnh khác có nhiều axit béo omega-3 có thể có lợi cho bất kỳ chế độ ăn kiêng nào.

Cơ thể không thể tạo ra axit béo omega-3, điều đó có nghĩa là chúng phải đến từ chế độ ăn uống. Cá béo là nguồn tự nhiên tuyệt vời của những chất béo lành mạnh này.

Chất béo omega-3 có thể làm giảm lượng chất béo trong máu và cũng làm giảm nhẹ huyết áp. Vì huyết áp cao là một yếu tố nguy cơ gây bệnh thận, nên việc tìm ra những cách tự nhiên để hạ huyết áp có thể giúp bảo vệ thận, theo Healthline.

Khoai lang

Khoai lang chứa các vitamin và khoáng chất, chẳng hạn như kali, có thể giúp cân bằng lượng natri trong cơ thể và giảm tác dụng của nó đối với thận.

Tuy nhiên, vì khoai lang là thực phẩm giàu kali nên bất kỳ ai mắc bệnh thận mãn tính hoặc đang chạy thận nhân tạo nên hạn chế ăn loại rau này.

Rau lá xanh đậm

Các loại rau lá xanh đậm, như rau bina, cải xoăn và củ cải, là những loại thực phẩm chủ yếu trong chế độ ăn uống có chứa nhiều loại vitamin, chất xơ và khoáng chất. Nhiều loại cũng chứa các hợp chất bảo vệ, như chất chống oxy hóa.

Tuy nhiên, những thực phẩm này cũng có xu hướng chứa nhiều kali. Vì vậy chúng có thể không phù hợp với những người có chế độ ăn kiêng nghiêm ngặt hoặc những người chạy thận nhân tạo.

Quả mọng

Các loại quả mọng sẫm màu, bao gồm dâu tây, quả việt quất và quả mâm xôi, là nguồn cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hữu ích và các hợp chất chống oxy hóa. Chúng có thể giúp bảo vệ các tế bào trong cơ thể khỏi bị hư hại.

Các loại quả mọng có thể là một lựa chọn tốt hơn so với các loại thực phẩm có đường khác để thỏa mãn cơn thèm ngọt.

Táo

Một quả táo là một món ăn nhẹ lành mạnh có chứa một loại chất xơ quan trọng được gọi là pectin. Pectin có thể giúp giảm một số yếu tố nguy cơ gây tổn thương thận, chẳng hạn như lượng đường và cholesterol trong máu cao.

Các thực phẩm cần tránh

Có một số loại thực phẩm mà mọi người nên tránh nếu muốn cải thiện sức khỏe của thận hoặc ngăn ngừa tổn thương cho các cơ quan này.

Chúng bao gồm:

- Thực phẩm giàu phốt pho

Quá nhiều phốt pho có thể gây căng thẳng cho thận. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối tương quan giữa lượng phốt pho cao và tăng nguy cơ tổn thương thận lâu dài. Tuy nhiên, không có đủ bằng chứng để chứng minh rằng phốt pho gây ra thiệt hại này, vì vậy cần phải nghiên cứu thêm về chủ đề này.

Đối với những người muốn giảm lượng phốt pho, bạn có thể cần biết thực phẩm giàu phốt pho bao gồm thịt đỏ, các sản phẩm từ sữa, hầu hết các loại ngũ cốc, cây họ đậu, cá…

Một số loại protein có thể khó xử lý hơn đối với thận hoặc cơ thể nói chung. Chúng bao gồm thịt đỏ.

Nghiên cứu ban đầu cho thấy những người ăn nhiều thịt đỏ có nguy cơ mắc bệnh thận giai đoạn cuối cao hơn những người ít ăn thịt đỏ. Tuy nhiên, cần có nhiều nghiên cứu hơn để điều tra nguy cơ này.

Để tạo niềm tin cho chủ cơ sở, các đối tượng đã lấy mẫu hình thức tương tự văn bản của cơ quan nhà nước để cắt ghép. Tuy nhiên, nếu đọc kỹ sẽ nhận ra là giả mạo, do văn bản có nhiều lỗi chính tả và sai chức danh người ký ban hành.

Đây là thủ đoạn lợi dụng mạng xã hội giả danh cơ quan chức năng nhằm gây tâm lý hoang mang, lo sợ để yêu cầu các chủ cơ sở chuyển tiền "lo lót", với mục đích lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Hồ Văn Hân, Chánh Thanh tra Sở Y tế TPHCM cho biết, từ ngày 30/12/2023, UBND TPHCM đã tổ chức Hội nghị công bố thành lập Sở ATTP TPHCM, cùng với quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của Sở này.

Theo đó, Sở ATTP là cơ quan chuyên môn thuộc UBND TPHCM, có chức năng tham mưu, giúp Thành phố quản lý nhà nước về ATTP, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính về ATTP.

Ông Hân khẳng định, từ năm 2024 trở đi, Thanh tra Sở Y tế TPHCM không còn chức năng thanh tra, kiểm tra các cơ sở sản xuất kinh doanh thực phẩm.

Trước đó, Thanh tra Sở Y tế TPHCM cũng nhiều lần bị mạo danh. Vào năm 2016, một đối tượng đã tự xưng là nhân viên của Thanh tra Sở Y tế, yêu cầu các cơ sở đóng một khoản chi phí để không bị thanh tra.

Đến năm 2017, một số điện thoại 0903.188.xxx đã được các đối tượng tự xưng là lãnh đạo, nhân viên của Thanh tra Bộ Y tế và Sở Y tế TPHCM sử dụng để gọi đến, yêu cầu các cơ sở đưa phong bì 5 triệu đồng/người (với đoàn thanh tra trên 10 người) để không bị kiểm tra và xử lý vi phạm.

Sau khi nhận tin, Thanh tra Sở Y tế đã phát lên thông báo về việc không bao giờ có việc liên hệ với các cơ sở để yêu cầu nộp các khoản tiền, hoặc bán sách báo, tài liệu…

Tất cả cán bộ, công chức của Thanh tra Sở Y tế khi đến các đơn vị làm việc phải có tên trong Quyết định thành lập Đoàn Thanh tra, kiểm tra, hoặc có công văn, giấy giới thiệu do lãnh đạo Thanh tra Sở Y tế ký. Giấy tờ phải ghi rõ họ tên, chức danh của cán bộ đến làm việc, nội dung làm việc và thời hạn.

Để kịp thời ngăn chặn hành vi có dấu hiệu lừa đảo và xử lý thông tin mạo danh, Công an TPHCM khuyến cáo người dân cần cẩn trọng trước những chiêu trò lừa đảo. Nếu nhận được thông báo như trên, hãy liên hệ với cơ quan công an nơi gần nhất để được hướng dẫn xử lý.

Khỏe đẹp, căng tràn sắc xuân cùng thực phẩm bảo vệ sức khỏe Aspa Lady

Với các thành phần từ dược liệu như: Asparagus racemosus extract, Pueraria mirifica extract, Lepidium meyenii, Paeonia lactiflora extract, Cordyceps militaris powder, Angelica sinensis extract, Cornu Cervi Pantotrichum powder, Collagen túyp 1, Coenzym Q10 giúp hỗ trợ bổ sung estrogen, hỗ trợ cải thiện nội tiết tố nữ.

Sản phẩm còn giúp hỗ trợ cải thiện các triệu chứng bốc hỏa, mất ngủ, khô da, suy giảm sinh lý do suy giảm nội tiết tố nữ.

Trong số các thành phần nói trên phải kể đến tinh chất Asparagus racemosus extract có trong thảo dược sinh trưởng ở độ cao khoảng 8.000m trên đỉnh núi Himalaya, có tác dụng chăm sóc cho sức khỏe, sắc đẹp, sinh lý nữ.

Tinh chất này có thể làm giảm các triệu chứng bất lợi của thời kỳ mãn kinh như khô âm đạo, mất ngủ; làm ẩm các mô khô của vùng kín. Thành phần này còn giúp cải thiện nội tiết bên trong và đề cao tính nội sinh, giúp cải thiện sắc thái làn da và khí chất người phụ nữ, cải thiện tâm sinh lý cho chị em.

Sau tuổi 30, cùng với sự suy giảm estrogen là sự tăng sinh ồ ạt các gốc tự do, điều này sẽ góp phần đẩy nhanh sự lão hóa, khiến chị em nhanh già yếu hơn. Bởi vậy, từ sau tuổi 30, chị em có thể bổ sung hàng ngày TPBVSK Aspa Lady kết hợp rèn luyện lối sống lành mạnh để giúp mình kéo dài tuổi thanh xuân, trẻ đẹp, khỏe mạnh hơn.

Bút phụ khoa Aspa Lady - Giải pháp cho vùng kín khỏe mạnh

Bút phụ khoa Aspa Lady được nghiên cứu trên công thức chuẩn hóa từ các thành phần lành tính cho vùng nhạy cảm như: Lonicera japonica thumb, Clerodendrum chinense, Bischofia javanica blume leaves, Cronton tokinensis gagnep, Phellodendron amurense, Dandelion, Mint, Terminalia Catappa…

Sản phẩm giúp vệ sinh vùng kín, làm sạch nhẹ nhàng, khử mùi hôi, duy trì độ ẩm và cân bằng PH tự nhiên cho vùng kín; góp phần ngăn ngừa vi khuẩn gây viêm nhiễm, nấm ngứa.

Không những giữ vệ sinh cho vùng kín mà sản phẩm còn được dùng như chất bôi trơn. Thiết kế dạng ống như chiếc bút giúp việc sử dụng sản phẩm trở nên dễ dàng hơn. Sản phẩm là gel dưỡng ẩm không gây bết dính, dễ dàng được làm sạch tạo cảm giác thông thoáng cho người dùng.

Tiên phong trong việc ứng dụng công thức tiêu chuẩn với nguồn nguyên liệu sạch, bộ đôi sản phẩm AspaLady hứa hẹn trở thành bí quyết gìn giữ nét xuân, căng tràn sức sống, khỏe mạnh cho phái đẹp.

Chi tiết liên hệ:

Công ty TNHH Dược phẩm Trutruco

Tầng 4, Tòa nhà HUD3 Tower, số 121-123 Đường Tô Hiệu, Phường Nguyễn Trãi, Quận Hà Đông, Thành phố Hà Nội, Việt Nam.

Điện thoại: 0962500000

TPBVSK Aspa Lady có giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm số: 4675/2023/ĐKSP, do Cục An toàn thực phẩm - Bộ Y tế cấp ngày 31/5/2023. Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng.

Tỷ lệ người mắc trĩ ở Việt Nam rất lớn, nhất là người ít vận động, ăn ít chất xơ, uống ít nước, ít tập thể dục, uống bia rượu, ăn đồ ăn nhanh.

Vào những ngày nắng nóng, thói quen ăn uống và vận động của nhiều người thay đổi. Thay vì tự chuẩn bị bữa trưa hoặc ra ngoài ăn uống, dân văn phòng sẽ gọi đồ ăn nhanh qua các ứng dụng giao hàng.

Theo công bố của Q&Me, 83% người trong độ tuổi 18-40 ở các thành phố lớn, được hỏi có sử dụng dịch vụ giao hàng ăn uống. Con số này đã tăng 21% so với năm 2020. Tần suất đặt hàng cũng tăng từ 80% lên 85% sau một năm. Đây chính là lý do khiến tỉ lệ dân văn phòng bị bệnh trĩ ngày tăng cao, nhất là vào mùa hè.

4 cấp độ của trĩ nội, nên cảnh giác với những biểu hiện đầu tiên

Bệnh trĩ là tình trạng các cụm tĩnh mạch bên trong trực tràng và hậu môn bị sưng và phồng lên do liên tục chịu nhiều áp lực hoặc bị chèn ép. Bệnh trĩ có thể do một số nguyên nhân tuy nhiên phần lớn lại chưa xác định được nguyên nhân gây bệnh.

Bệnh trĩ thường được chia thành 2 loại:

- Trĩ nội: Búi trĩ ở bên trong hậu môn - thường gặp ở dân văn phòng

- Trĩ ngoại: Búi trĩ nằm dưới lớp da xung quanh hậu môn - thường gặp ở phụ nữ sau sinh

Dựa vào sự tiến triển của búi trĩ, y khoa phân bệnh trĩ thành 4 cấp độ, cụ thể như sau:

- Trĩ độ 1: Búi trĩ nằm hoàn toàn trong ống hậu môn

- Trĩ độ 2: Lúc bình thường búi trĩ nằm trong ống hậu môn. Khi đi cầu thì búi trĩ thập thò bên ngoài hoặc lòi ít ra ngoài. Đi cầu xong thì búi trĩ tự thụt vào trong.

- Trĩ độ 3: Búi trĩ thường lòi ra ngoài, nhất là khi đi cầu, đi lại nhiều, ngồi xổm hoặc làm việc nặng. Phải nằm nghỉ hoặc dùng tay ấn thì búi trĩ mới tụt vào trong.

- Trĩ độ 4: Búi trĩ gần như thường xuyên nằm ngoài ống hậu môn

3/4 người bị bệnh trĩ chia sẻ rằng họ có nhận thấy các biểu hiệu như ngứa, khó chịu, chảy máu, đau nhẹ đi cầu nhưng thường làm "lơ".

Tottri cầm máu nhanh, nhanh chóng xoa dịu cảm giác đau rát

GS.TS Nguyễn Đình Hối - chuyên gia đầu ngành về phẫu thuật tiêu hóa ở Việt Nam khuyên dân văn phòng nên đi khám chuyên khoa và soi hậu môn trực tràng khi thấy các biểu hiện như chảy máu, ngứa, rát ở hậu môn để đánh giá đúng trình trạng của bệnh. Với bệnh trĩ độ 1, người bệnh có thể dùng thuốc uống hoặc bôi tại chỗ ở nhà.

Tottri viên hoàn cứng là sản phẩm điều trị bệnh trĩ của Traphaco. Đây là một sản phẩm được chuyển giao từ bài thuốc "Bổ trung ích khí gia giảm" nổi tiếng của gia đình PGS Mai Tất Tố (trường Đại học Dược Hà Nội) với các thành phần hoàn toàn từ dược liệu thiên nhiên.

Động lực dược nhanh và mạnh của Tottri đã được chứng minh trong đề tài nghiên cứu dược lý trên thực nghiệm của PGS. TS Nguyễn Thùy Dương - Trường Đại học Dược Hà Nội cùng nhóm nghiên cứu. Nghiên cứu đánh giá này được thực hiện trong 28 ngày, có đối chứng các kết quả rất tốt về tác dụng cầm máu, giảm đau và co búi trĩ tương đương các thuốc tân dược.

Tottri viên hoàn cứng điều trị tận gốc và ngăn ngừa trĩ tái phát hiệu quả cả với trĩ nội độ 1,2,3 và trĩ ngoại. Chỉ sau 1- 3 ngày sử dụng Tottri, những triệu chứng đau rát, chảy máu, sa búi trĩ thuyên giảm rõ rệt. Người bệnh nên điều trị thêm một đợt khoảng 3 tháng để ngăn ngừa trĩ tái phát.

Theo cô, thử thách trong cuộc đời "đau hơn gấp trăm lần" so với việc bị bắn dây thun.

Dưới góc nhìn y khoa, bác sĩ đánh giá thử thách tưởng đơn giản này lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe.

Nguy cơ tổn thương mạch máu

Trao đổi với phóng viên Dân trí,ThS.BS Đoàn Dư Mạnh, thành viên Hội Bệnh mạch máu Việt Nam cảnh báo, việc sử dụng dây thun cao su để bắn vào cổ tay có thể gây ra nhiều tổn thương nghiêm trọng, đến các mạch máu và mô mềm.

"Tôi bị choáng khi xem video này. Cổ tay là khu vực nhạy cảm với rất nhiều dây thần kinh, gân và mạch máu nằm ngay dưới bề mặt da.

Đặc biệt, động mạch quay nằm rất nông ngay dưới da cổ tay, chỉ cần một lực tác động mạnh là có thể gây ra chấn thương. Khi dây thun cao su bị kéo căng và bắn với lực mạnh, tác động trực tiếp lên vùng cổ tay có thể dẫn đến các chấn thương", BS Mạnh phân tích.

Theo chuyên gia này, người tham gia thử thách có thể đối mặt với các nguy cơ sức khỏe sau:

- Bầm tím và chảy máu dưới da: Lực va chạm mạnh từ dây thun cao su có thể gây bầm tím, chảy máu dưới da. Các mao mạch dễ bị vỡ khi chịu áp lực cao, dẫn đến xuất hiện các vết bầm tím hoặc mảng xuất huyết ngay lập tức.

BS Mạnh cho biết, trong trường hợp nhẹ, vùng cổ tay sẽ bị đỏ ửng lên, nhưng nếu lặp đi lặp lại, vùng tổn thương có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

- Tổn thương dây thần kinh và đau dây thần kinh kéo dài: Cổ tay là nơi tập trung nhiều dây thần kinh quan trọng như: Dây thần kinh giữa (median nerve) và dây thần kinh trụ (ulnar nerve).

Nếu dây thun bắn trúng vị trí này, nó có thể gây đau tức thời hoặc thậm chí làm tổn thương dây thần kinh, dẫn đến tê, mất cảm giác hoặc yếu tay.

"Việc lặp lại hành động này có thể gây ra hội chứng đau mãn tính, khó điều trị", BS Mạnh chỉ rõ.

- Gây viêm, sưng nề: Tác động mạnh từ dây thun có thể gây viêm, sưng nề và ứ đọng máu trong các mô quanh vùng bị bắn. Viêm và sưng có thể kéo dài trong nhiều ngày, ảnh hưởng đến chức năng cầm nắm, hoạt động bình thường của tay, thậm chí làm giảm lưu thông máu, gây đau nhức kéo dài.

- Nguy cơ tắc mạch: BS Mạnh cảnh báo rằng, mặc dù tỷ lệ tắc mạch không cao, nhưng việc dây thun bắn liên tục vào cổ tay với lực mạnh có thể làm tổn thương động mạch quay, gây huyết khối và tắc mạch.

"Nếu tình trạng này xảy ra, nó có thể dẫn đến đau đớn dữ dội, giảm lưu thông máu và cần can thiệp y tế ngay lập tức. Trong video, có thể thấy rõ phần cổ tay của người tham gia đã đỏ ửng lên, điều này cho thấy nguy cơ bị tổn thương mạch máu và tiềm ẩn các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng", BS Mạnh nhấn mạnh.

Ảnh hưởng tâm lý, tạo hệ lụy xã hội

Ngoài những rủi ro về mặt thể chất, hành động bắn dây thun vào cổ tay người khác còn gây ra những ảnh hưởng tiêu cực về tâm lý.

BS Mạnh cảnh báo rằng, việc tham gia vào các thử thách đau đớn này không chỉ gây căng thẳng, lo lắng mà còn làm giảm khả năng nhận thức về nguy cơ có thể gây ra, khiến người tham gia dễ bị cuốn vào các hành động liều lĩnh khác.

"Đối với nhiều người, cảm giác đau đớn hoặc thậm chí là chấn thương nhẹ có thể gây sợ hãi, lo âu. Điều này ảnh hưởng đến tinh thần và có thể dẫn đến tình trạng căng thẳng tâm lý kéo dài, đặc biệt là với những người có tâm lý nhạy cảm", BS Mạnh chia sẻ.

Cũng theo chuyên gia này, TikTok là nền tảng với phần lớn người dùng trẻ tuổi, hành động bắn dây thun có thể bị xem nhẹ, không ý thức được mức độ nguy hiểm. Tham gia thử thách theo trào lưu mà không có sự chuẩn bị hoặc kiến thức y tế có thể dẫn đến những tai nạn đáng tiếc.

"Việc tham gia và lan truyền các thử thách như bắn dây thun vào người khác có thể tạo tiền lệ xấu, khuyến khích các hành vi bạo lực nhẹ trong cộng đồng. Điều này đi ngược lại với các giá trị về tôn trọng và bảo vệ sức khỏe bản thân lẫn người khác", BS Mạnh nêu quan điểm.

Trước tình trạng các thử thách nguy hiểm lan truyền trên mạng xã hội ngày càng phổ biến, ThS.BS Đoàn Dư Mạnh khuyến cáo, mọi người cần nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe, không tham gia hoặc cổ súy cho những hành động gây hại.

Những thử thách như bắn dây thun không chỉ gây ra đau đớn tức thời mà còn để lại nhiều hậu quả dài lâu cho sức khỏe.

"Người dân cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi tham gia vào các trào lưu mạng xã hội, đặc biệt là những hành động có thể gây chấn thương cho bản thân và người khác.

Đồng thời, mọi người cần tự trang bị kiến thức về sức khỏe, nhận biết các nguy cơ từ những hành động tưởng chừng như vô hại là cách tốt nhất để tự bảo vệ mình", chuyên gia khuyến cáo

Các yếu tố nguy cơ gây ung thư vòm họng

Mặc dù HPV không phải là nguyên nhân duy nhất gây ra ung thư vòm họng, nhưng virus HPV sẽ làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vòm họng.

Các yếu tố rủi ro khác bao gồm

- Hút thuốc lá: Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ quan trọng nhất đối với tất cả các bệnh ung thư đầu và cổ, bao gồm cả ung thư vòm họng. Những người hút thuốc lá nặng thường xuyên, lâu dài có nhiều khả năng bị ung thư vòm họng hơn những người không hút thuốc.

- Tiếp xúc với các chất nguy hiểm: Tiếp xúc lâu dài với những chất sau đây cũng có thể làm tăng nguy cơ: bụi sơn, bụi gỗ, một số hóa chất được sử dụng trong ngành công nghiệp nhựa, kim loại và dệt may.

- Rượu: Việc uống nhiều đồ uống có cồn liên tục cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư vòm họng. Đồ uống có cồn chứa tỷ lệ ethanol khác nhau. Hầu hết các bằng chứng đều cho thấy rằng chính ethanol làm tăng nguy cơ ung thư.

Các triệu chứng của ung thư vòm họng

Theo bác sĩ Bệnh viện Ung bướu Hà Nội, các dấu hiệu sớm thường nghèo nàn, dễ bỏ qua vì hay bị nhầm với các triệu chứng của bệnh viêm nhiễm vùng tai mũi họng. Các triệu chứng lúc đầu thường xuất hiện ở một bên hay một vị trí, sau đó tăng dần.

Các triệu chứng có thể gặp:

- Hạch cổ: Vị trí hay gặp là hạch cổ vị trí góc hàm hoặc xuất hiện nhiều hạch ở 1 hay 2 bên cổ.

- Các triệu chứng tai: Thường biểu hiện một bên như nghe kém, ù tai hoặc hiếm gặp hơn là đau tai hay chảy dịch ở tai.

- Các triệu chứng mũi như ngạt, tắc mũi một hoặc 2 bên hoặc chảy máu mũi dai dẳng điều trị nội khoa không cải thiện.

- Các triệu chứng thần kinh gồm nhìn đôi và lác trong, đau nửa mặt hoặc đau họng, đau đầu hoặc đau nửa đầu khi u xâm lấn nội sọ.

- Các triệu chứng mắt như xâm lấn ổ mắt hiếm gặp, chủ yếu gặp lồi mắt hoặc liệt vận nhãn.