Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia,ẹtgiữađấuđáMỹxem lịch thi đấu bóng đá trong khi Mỹ là đồng minh thân cận nhất kể từ Thế chiến 2.

Ảnh: Reuters

Sóng gió với Mỹ

Mới đây, quan hệ Mỹ - Australia đã đối mặt sóng gió khi Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cảnh báo thỏa thuận Sáng kiến Vành đai - Con đường của Australia với Trung Quốc có thể sẽ khiến Mỹ "rời xa" Australia. Ông còn nói rằng, một thỏa thuận như vậy có thể cho phép Trung Quốc "làm hại" và đe dọa Hiệp ước Đối tác với Australia.

Trong một cuộc phỏng vấn của hãng tin Sky News, ông Pompeo nói: "Tôi không biết bản chất chính xác của các dự án này, nhưng nếu chúng có tác động xấu tới năng lực của chúng tôi nhằm bảo vệ thông tin liên lạc của người dân hoặc các mạng lưới an ninh phục vụ các cộng đồng quốc phòng và tình báo của chúng tôi, thì đơn giản là chúng tôi sẽ ngừng kết nối, chúng tôi phải tách ra. Chúng tôi sẽ giữ vững sự tin tưởng vào các mạng lưới cho những thông tin quan trọng. Chúng tôi hy vọng bạn bè và đối tác trên toàn thế giới, đặc biệt là các đối tác nhóm Five Eyes như Australia, sẽ hành động tương tự".

Five Eyes là nhóm gồm 5 nước có hiệp ước chia sẻ thông tin tình báo gồm: Australia, Canada, New Zealand, Anh và Mỹ .

Theo Eurasian Times, bang Victoria, miền đông nam Australia, hiện là bang duy nhất ở nước này ký thỏa thuận Vành đai - Con đường với Trung Quốc. Lãnh đạo bang này là Daniel Andrews khẳng định quan hệ đối tác này là quan trọng cho việc làm của người dân địa phương và tin một quan hệ đối tác tốt giữa Australia và Trung Quốc phục vụ lợi ích của tất cả mọi người.

Chính quyền liên bang Australia sau đó kết luận bang Victoria đã vượt thẩm quyền khi tự đứng ra ký thỏa thuận quốc tế.

Sức ép từ Trung Quốc

Kinh tế Australia phụ thuộc rất nhiều vào Trung Quốc. Dù Canberra và Washington là đồng minh nhưng nói đến thương mại thì Trung Quốc là thị trường lớn nhất nhờ sự tương đồng về địa lý và nhu cầu lớn. Do vậy, duy trì sự cân bằng giữa hai cường quốc thực sự là một thách thức lớn với Australia. Những gì xảy ra mới đây càng chứng tỏ điều đó.

Ngày 25/5, sau khi Mỹ thông báo lệnh cấm buôn bán với 33 công ty của Trung Quốc - một động thái có nguy cơ khơi mào một cuộc chiến tranh lạnh mới giữa hai bên, truyền thông Trung Quốc cảnh báo rằng bất kỳ sự ủng hộ nào của Australia dành cho Mỹ đều sẽ khiến nền kinh tế nước này nhận "cú đánh chí tử". 

Thời báo Hoàn Cầu thậm chí khuyên Australia nên giữ im lặng như Ấn Độ và đứng ngoài tranh cãi Mỹ - Trung nếu không muốn bị tổn hại. Bởi Trung Quốc sẽ trừng phạt Australia đau hơn cả Mỹ, vì nước này ít phụ thuộc vào Australia. Báo này viết: "Khả năng phòng vệ kinh tế của Australia không bằng Mỹ, do vậy ở một mức độ nào đó, Trung Quốc sẽ dễ dàng chống lại Australia thông qua các biện pháp đáp trả nếu Canberra ủng hộ Washington. Điều đó tức là Australia có lẽ sẽ chịu tổn thất nhiều hơn Mỹ".

Theo tờ báo, Australia nên theo dõi cuộc "Chiến tranh Lạnh mới" giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ diễn ra như thế nào và cân nhắc quan hệ chiến lược với Washington. Cáo buộc mà Tổng thống Donald Trump nhằm vào Trung Quốc để phân tán sự chú ý vào cách ông xử lý đại dịch Covid-19 ở Mỹ. Thời báo Hoàn Cầu nêu rõ: "Các quốc gia khác, như Australia, không cần thiết phải tham gia vào màn kịch chính trị nực cười này".

Trước đó, Trung Quốc cũng tố Australia bị Mỹ lôi kéo vào làn sóng kêu gọi điều tra về nguồn gốc cũng như sự lây lan của virus corona chủng mới.

Đại sứ Trung Quốc tại Australia cảnh báo người tiêu dùng nước ông sẽ tẩy chay rượu vang và thịt bò Australia. Giới chức Bắc Kinh cũng giảm nhập khẩu từ 4 công ty của Australia, áp thuế 80% lên lúa mạch Australia và có các động thái hạn chế nhập khẩu than từ nước này.

Hiện tại có tới 1/3 tổng lượng hàng xuất khẩu của Australia, gồm quặng sắt, khí đốt, than và thực phẩm, được đưa tới Trung Quốc, thu về 135 tỷ USD/năm và hàng nghìn việc làm cho Australia.

Phép thử cho Australia

Trong bài phân tích cho Trung tâm Nghiên cứu Độc lập Australia, nhà phân tích Alan Dupont đánh giá một cuộc chuyển đổi địa chính trị đang diễn ra, và Mỹ - Trung đối đầu trên mọi mặt trận từ thương mại, công nghệ, chiến lược cho tới các giá trị khác đã "dồn nén lại và mở ra viễn cảnh về một cuộc Chiến tranh Lạnh mới".

Cuộc đối đầu này đồng thời dẫn đến "một cuộc cạnh tranh quyết liệt để chiếm ưu thế toàn cầu" giữa "các hệ thống chính trị đối lập nhau gay gắt".

Chuyên gia Dupont cho rằng, đây là một phép thử mà Australia chưa sẵn sàng khi phải lựa chọn giữa Mỹ và Trung Quốc, một "tình thế tiến thoái lưỡng nan không giống với bất kỳ hoàn cảnh nào" mà Australia từng trải qua.

Thanh Hảo