Coco Drone: Nâng tầm giáo dục STEM tại Việt Nam với thiết bị bay không người lái

Lena không hề biết rằng mình sắp đi vào lịch sử của ngành công nghệ xử lý ảnh và máy tính.

Phần nổi tiếng của tấm ảnh được cắt ra và sử dụng cho những nghiên cứu về xử lý hình ảnh.

Tấm ảnh hoàn hảo

Bộ ảnh của Lena được đăng trên tạp chí Playboy số tháng 11/1972. Trong tấm ảnh đăng trang giữa tạp chí, bà không mặc gì ngoài chiếc mũ trên đầu, cầm một chiếc khăn lông che hững hờ và đứng trước một chiếc gương.

Năm sau đó, nhóm nghiên cứu tại Viện Xử lý Tín hiệu và Hình ảnh thuộc Đại học Nam California (USC) tìm kiếm một bức hình nhằm thử nghiệm thuật toán nén hình ảnh mà họ đang phát triển.

Trong thập niên 1970, việc mang theo một vài cuốn Playboy tới nơi làm việc không phải là chuyện to tát, và tấm ảnh chụp Lenna (tạp chí này cố tình đặt tên Lenna để dễ đọc tên) bỗng nhiên được quan tâm.

Đây là một tấm ảnh hoàn hảo cho thử nghiệm: nó vừa có khuôn mặt người, vừa có màu sắc và hình khối phức tạp. Nhà nghiên cứu Alexander Sawchuk quyết định cắt 1/3 trên cùng của tấm hình, đưa qua máy scan.

Tấm hình đã scan sau đó được in ra hàng loạt, phát cho các nhóm nghiên cứu khác nhau để mỗi nhóm thử nghiệm thuật toán của mình nhằm tìm ra thuật toán tốt nhất.

Ngoài bức ảnh nổi tiếng nói trên, Lena Forsen còn xuất hiện trên nhiều ảnh chụp sản phẩm khác. Ảnh: Wired.

Từ thử nghiệm đó, bức ảnh Lenna đã trở thành "tiêu chuẩn" của ngành xử lý hình ảnh. Bức ảnh này được tất cả những phòng nghiên cứu khác sử dụng, nén và phân tích đến hàng tỷ lần để tạo ra những thuật toán nén hình ảnh như JPEG mà chúng ta dùng rộng rãi ngày nay.

Trong bộ phim Sleepernăm 1973, khi nhân vật chính đi đến tương lai năm 2173, anh ta phải nhận ra những hình ảnh nổi tiếng nhất trong quá khứ, bao gồm ảnh chụp nhà lãnh đạo Liên Xô Stalin, Tổng thống Pháp Charles de Gaulle và bức Lenna. Điều đó cho thấy tấm ảnh này đã nổi tiếng như thế nào.

"Thời cao điểm, tôi thấy tấm ảnh này trong bất kỳ bài báo hay sách nghiên cứu nào. Có những lúc tôi đi hội thảo về xử lý ảnh và tấm ảnh luôn xuất hiện trong một bài nói nào đó", Deanna Needell, giáo sư toán học tại UCLA, cho biết.

"Họ còn không biết bà ấy thực sự tồn tại"

Qua thời gian, bức ảnh Lenna đã trở nên quá quen thuộc, nhất là sau khi Internet được sử dụng rộng rãi. Lena Forsen không hề biết đến sự nổi tiếng của bà trên mạng cho đến tận năm 1997, khi bà được mời đến hội thảo ngành xử lý hình ảnh tại Mỹ.

Jeff Seideman, Chủ tịch Hội Xử lý Hình ảnh khi đó kể lại với Wired rằng sự xuất hiện của Lena đã khiến cả hội trường bất ngờ.

"Nghe thì thật ngớ ngẩn, nhưng họ thực sự bất ngờ khi biết được rằng bà ấy là một người thật. Một số người đã nhìn vào bức ảnh của bà khoảng 25 năm, và bà trở thành một bức ảnh test", Seideman kể lại.

"Họ chắc chán tôi lắm rồi, khi mà nhìn vào một bức hình ngần ấy năm", Lena đùa khi bà được nhận một kỷ niệm chương với dòng chữ "Đệ nhất phu nhân của Internet".

Lena Forsen ngày nay đã 67 tuổi và đang sống tại Stockholm, Thụy Điển. Ảnh: Wired.

"Hồi tôi còn sống ở Quebec, có một cô gái đến cạnh tôi và nói 'Tôi nghĩ tôi rõ đến từng vết tàn nhang trên gương mặt của chị'. Cô ấy như kiểu: 'Trời ơi, chị có thật này'. Thật điên rồ", bà nhớ lại một kỷ niệm.

Lena giờ đây sống tại Stockholm, Thụy Điển, và ký ức về tấm ảnh cũ đã trở nên nhạt nhòa. Nó cũng chẳng ảnh hưởng gì đến cuộc sống của bà hiện nay, khi bà đã có đủ con, cháu.

"Tôi từng là người mẫu ảnh trên trang chính của Playboy, nhưng tôi đã nghỉ làm người mẫu lâu lắm rồi. Có lẽ đã đến lúc tôi nghỉ dùng công nghệ luôn", Lena Forsen nói trong bộ phim tài liệu Losing Lena.

"Tuy vậy tôi vẫn rất tự hào về tấm hình này", Lena chia sẻ với Wired.

Tấm hình Lenna từng gây nhiều tranh cãi về việc phân biệt và lợi dụng giới tính trong ngành công nghệ. Giờ đây nó cũng không còn được sử dụng rộng rãi trong ngành xử lý ảnh nữa, đơn giản bởi độ phân giải của nó thua xa những tấm ảnh hàng triệu pixel hiện nay.