Hồi ký chung của 'người Tây Tiến' 

Xuân 1948, nhà thơ Quang Dũng viết bài thơ Tây Tiến theo dòng cảm hứng mãnh liệt của một người lính trực tiếp tham gia Đoàn Võ trang tuyên truyền biên khu Lào - Việt. Ông viết rất nhanh để kịp đọc trong Đại hội toàn quân của Liên khu III tại thôn Phù Lưu Chanh (nay thuộc huyện Kim Bảng, Hà Nam).

Con gái cố nhà thơ Quang Dũng và Biên tập viên Nhà xuất bản Kim Đồng lên nhận giải A Sách Quốc gia cho cuốn sách

Tuy nhiên, kỷ niệm và cảm xúc về "những ngày Tây Tiến" vẫn khắc khoải trong tâm trí nhà thơ. Bởi vậy, vào năm 1952 ở Thành cổ Sơn Tây (Hà Nội), ông đã hoàn thành tập hồi ký. Theo bà Bùi Phương Thảo - con gái nhà thơ, bản thảo được gia đình lưu giữ, đã đôi lần muốn công bố nhưng chưa thực hiện được. May mắn là sau từng ấy năm, những câu chữ và nét vẽ minh họa của tập bản thảo vẫn còn gần như nguyên vẹn. Đây có thể coi là di cảo chung đầu tiên mang ý nghĩa rất lớn đối với các thành viên còn lại của Trung đoàn 52 Tây Tiến, và có lẽ với cả nhiều cựu chiến binh khác.

Bà Bùi Phương Thảo chia sẻ: "Cuốn hồi ký được bố tôi viết từ năm 1952, sau khi ông tham gia binh đoàn Tây Tiến. Ban đầu tôi nghĩ cuốn sách không thể xuất bản được nhưng khi họa sĩ Tô Chiêm gặp tôi đặt vấn đề để viết một bài mảng vẽ tranh của nhà thơ Quang Dũng, tôi cũng hồn nhiên đưa cho họa sĩ xem cuốn hồi ký của bố tôi vì trong đó cũng có 6-7 bức tranh ký họa.

Họa sĩ Tô Chiêm sau đó cũng rất phấn khởi và nói với tôi rằng nên xuất bản thành sách luôn. Đây là sự lựa chọn của tôi và có thể gọi là may mắn khi thấy cuốn hồi ký của bố tôi được NXB Kim Đồng in và phát hành. Tôi rất vui bởi tác phẩm này giờ được nhiều tầng đối tượng đọc, đặc biệt là thế hệ con em những người lính Tây Tiến khi đọc cuốn sách này sẽ thấy hạnh phúc và tự hào về thế hệ cha ông. Tôi càng vui sướng hơn khi cuốn sách lại được Hội đồng Giải thưởng Sách Quốc gia vinh danh ở hạng mục cao nhất".

Bà Nguyễn Thúy Loan - biên tập viên nhà xuất bản Kim Đồng cho hay, khi đọc bản di cảo của nhà thơ Quang Dũng, bà vừa xúc động, vừa hâm mộ, cũng hơi bùi ngùi.

"Vì tôi hiểu được quá trình đi đến NXB của bản thảo này dài như thế nào. Đầu năm 2019 NXB Kim Đồng mới xuất bản cuốn sách này, đó là một quãng thời gian 67 năm trải qua nhiều thăng trầm, biến cố. Cái khó nhất trong quá trình biên tập là không gian và tư liệu lịch sử tác giả thể hiện đã cách chúng ta tới gần hai thế hệ. Nhưng cũng may mắn trong quá trình đó tôi được gia đình và ban biên tập hỗ trợ.

Cuốn sách đã được Giải A Sách Quốc gia lần thứ ba. Tôi rất xúc động! Hình ảnh, vẻ đẹp văn chương của tác phẩm thể hiện ở chỗ ông không tô hồng, không hư cấu mà ông ghi lại thực tế cũng như chính bài thơ Tây Tiến. Ở đây những người lính rất chân phương, họ hát, họ đàn, họ buồn. Có những lúc họ bực mình nói những câu không dễ nghe. Trong những trang viết của ông, chúng ta dễ dàng hình dung ra quá khứ cảm thấy gần gũi hơn với những người đã được anh hùng, hóa sử thi. 

Bức tranh hữu nghị quân - dân, Việt - Lào

Tập hồi ký Đoàn binh Tây Tiến(Đoàn Võ trang tuyên truyền biên khu Lào - Việt) thuật lại những ngày đầu thành lập Đoàn Võ trang Tuyên truyền với hạt nhân là một số chiến sĩ của Trung đoàn Thủ đô. Tác phẩm cũng cho độc giả biết về nhiệm vụ của đoàn là đi tới những bản, những chòm, những mường của khu vực quân ta hoạt động để tuyên truyền chính sách đoàn kết của Chính phủ, ý chí kháng chiến của dân tộc, tinh thần của quân đội Việt Nam.   

Cuốn 'Đoàn binh Tây Tiến' được nhà thơ Quang Dũng hoàn thành từ năm 1952. Đến năm 2019, sau 67 năm, bản thảo viết tay của tác giả mới được in và phát hành.

Tập hồi ký đã xây dựng những bức tranh chân thực về tình cảm gắn bó giữa bộ đội ta và bộ đội Lào thông qua hình ảnh Trung đội Pa Thét Lào được cử tham gia vào Đoàn Võ trang tuyên truyền. Tây Tiến là đơn vị đầu tiên của Việt Nam đi làm nghĩa vụ quốc tế tại Lào, lập những chiến công vang dội, góp phần không nhỏ vào thắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp ở ba nước Đông Dương.

Nó cũng cho chúng ta biết về sự tham gia của đoàn Nhạc binh nổi tiếng của nhạc trưởng Đinh Ngọc Liên trên mặt trận này. Đặc biệt, nó còn cho chúng ta biết về mối quan hệ gắn bó giữa bộ đội ta và bộ đội Lào, qua một Trung đội Pa thét Lào được cử tham gia vào Đoàn Võ trang Tuyên truyền Biên khu Lào – Việt.

Tây Tiến là đơn vị đầu tiên của Việt Nam đi làm nghĩa vụ Quốc tế tại Lào, lập những chiến công hiển hách góp phần vào việc đánh đuổi thực dân Pháp xâm lược khỏi ba nước Đông Dương.

Bên cạnh những cái thuộc về “vĩ mô” ấy, tập hồi ký còn cho những người yêu Quang Dũng biết thêm nhiều điều về quãng thời gian nhà thơ tham gia Đoàn Võ trang tuyên truyền, tiền thân của Binh đoàn Tây Tiến sau này.

Người đọc có thể thấy hiển hiện một chân dung Quang Dũng đa tài, "đa di năng", tận tụy với công việc qua nhân vật Trần Quang, người Đại đội trưởng vệ binh trí thức, làm công tác tuyên truyền, vận động bà con bằng những vần thơ, bức vẽ của mình, đem tiếng nói của kháng chiến đến với đồng bào các dân tộc sống trên những triền núi cao ngất…

Tập hồi ký cũng cho chúng ta hiểu thêm về con người thi sĩ hào hoa "đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm", với những trang viết tuyệt đẹp miêu tả cảnh sắc thiên nhiên, núi rừng trên đất nước ta và cả nước bạn Lào.

Sau gần 70 năm, tập hồi ký của nhà thơ - chiến sĩ Quang Dũng về binh đoàn Tây Tiến năm xưa giờ đã trở thành những tư liệu văn nghệ và lịch sử vô giá, đóng góp vào di sản văn nghệ kháng chiến nước nhà.

Tình Lê

Số hoá tác phẩm đoạt Giải sách Quốc gia để lan toả văn hoá đọc

"Chúng tôi nghiên cứu việc số hóa các sách được giải, khuyến khích NXB số hóa, phát hành các tác phẩm nhằm lan tỏa văn hoá đọc", ông Nguyễn Nguyên, Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành chia sẻ trước lễ trao giải Sách Quốc gia tối 9/10.

Trong năm 2021 vừa rồi, mặc dù ảnh hưởng phần nào bởi dịch Covid-19 nhưng việc "không uống rượu bia khi lái xe"đã thực sự không chỉ còn là khẩu hiệu. Con số "ma men" sau tay lái bị xử phạt đã giảm mạnh so với những năm trước đó là minh chứng rõ nét cho điều này.

Bớt đi một “ma men” có nghĩa là bớt đi một mối nguy hiểm lớn khi ra đường.

Trong đó, phải kể đến Luật Phòng chống tác hại của rượu bia cùng Nghị định 100/2019/NĐ-CP có hiệu lực từ đầu năm 2020 đã như một “quả đấm thép” dành cho những “ma men” sau tay lái.

Với mức phạt tăng rất cao, lên đến 40 triệu đồng, tước giấy phép lái xe đến 24 tháng đối với ô tô đã khiến nhiều lái xe dù muốn hay không cũng phải cân nhắc và đành “đặt chén rượu xuống” trước khi cầm vô-lăng, từ đó hình thành dần văn hoá từ chối rượu bia. 

Câu nói: “Thông cảm, tôi phải lái xe”, đã trở thành một tấm “kim bài miễn uống” cho cánh tài xế trong những cuộc nhậu trong 1-2 năm trở lại đây. Và khi đã nói vậy, cũng không còn cảnh ra sức "ép" uống vì ai cũng hiểu lái xe sau khi uống rượu bia sẽ gặp phải những hệ luỵ nguy hiểm như thế nào. 

Đi nghiêm chỉnh dù không có CSGT

Song song với công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của người dân thì năm 2021 là năm mà lực lượng cảnh sát giao thông (CSGT) đã đầu tư nhiều trang thiết bị, hệ thống camera giám sát giao thông để phát hiện, phạt nguội hiệu quả các phương tiện vi phạm, đặc biệt là ô tô.

Nếu như những năm trước, hình ảnh ô tô, xe máy vô tư vượt đèn đỏ khi thiếu vắng bóng dáng của lực lượng chức năng xảy ra “như cơm bữa” thì trong năm vừa qua, hành vi “xấu xí” này đã có xu hướng giảm đáng kể, nhất là tại các thành phố lớn.

Những hành vi vi phạm dù nhỏ cũng có thể bị phát hiện qua hệ thống camera giám sát. (Ảnh: Hoàng Hiệp)

Danh sách ô tô vi phạm bị phát hiện qua hệ thống camera giám sát liên tục được cập nhật trên các cổng thông tin của Cục CSGT, Phòng CSGT các địa phương và Cục Đăng kiểm khiến nhiều tài xế buộc phải nghiêm chỉnh tuân thủ.

Chỉ cần một pha vượt đèn đỏ, một lần đi sai làn, một cú "mát ga", hay dừng đỗ sai quy định là vài hôm sau, phương tiện có thể bị "bêu tên" lên các cổng thông tin. Từ tâm lý “sợ” bị phạt, cánh lái xe đã hình thành thói quen tham gia giao thông một cách ngay ngắn, trật tự hơn.

Nhường đường cho người đi bộ

Tuy việc nhường đường cho người đi bộ sang đường tại nơi quy định đã được ghi rõ trong Luật Giao thông đường bộ hiện hành, nhưng trên thực tế, rất hiếm tài xế quan tâm đến vấn đề này. Tuy vậy, một tín hiệu đáng mừng là ngày càng nhiều người điều khiển ô tô, xe máy đã chủ động nhường đường cho người đi bộ.

Trong năm vừa qua, hình ảnh những lái xe đi chậm, thậm chí dừng hẳn lại để người đi bộ sang đường liên tục được chia sẻ trên báo chí và mạng xã hội, giúp lan toả những điều tốt đẹp phía sau tay lái.

Để đáp lại những hành động đẹp dành cho mình, nhiều người đi bộ khi được nhường đường cũng có nhiều cử chỉ đẹp đáp lại. Một cái gật đầu hay giơ tay cảm ơn của người đi bộ sang đường an toàn có lẽ là phần quà đáng giá nhất cho mỗi tài xế biết nhường nhịn.

Ưu ái cho “lái mới”

Ở nhiều nước trên thế giới, những người mới có bằng lái xe khi ra đường được dán một tem nhận diện và nhận được một số ưu ái nhất định. Tại Việt Nam trong năm vừa qua, nhiều lái mới cũng chủ động dán tờ giấy trên xe dạng như “Lái mới, xin thông cảm!”.

"Ưu ái" nhường đường cho lái mới là hành động đẹp của nhiều lái xe. (Ảnh: Hoàng Hiệp)

Tuy chưa hề có quy định trong Luật nhưng khi nhìn thấy ký hiệu này trên một chiếc xe nào đó, đa số tài xế khác đều có xu hướng nhường nhịn, cảm thông vì hơn ai hết, họ hiểu rằng, để trở thành một “lái cứng” thì ai cũng từng phải trải qua những ngày đầu bỡ ngỡ khi đường.

Do đó, những lái mới rất cần nhận được sự ưu ái, nhường nhịn hay ít nhất là không chèn ép, tạt đầu khi ra đường. Đó là cách hành xử văn minh giữa các lái xe với nhau.

Đỗ xe có trách nhiệm hơn

Nếu như những năm trước, những hình ảnh xe đỗ chắn cửa, đỗ "láo" tràn lan trên mạng thì năm 2021 vừa qua, những hành vi xấu xí đó đã thưa dần, thay vào đó là rất nhiều hình ảnh "đáng yêu" về việc lái xe chủ động để lại số điện thoại cùng những lời nhắn gửi dễ thương như mảnh giấy dưới đây.

Với những lời nhắn dễ thương như thế này, chắc chắn nhiều người sẵn sàng cho chủ xe đỗ nhờ.

Trên thực tế, do công việc nên ai cũng phải có lúc đỗ xe ở đâu đó. Tuy nhiên, chỉ cần để ý, nhìn trước nhìn sau và đặc biệt là để lại số điện thoại để người khác gọi trong những trường hợp khẩn cấp là điều nên làm trong thời đại hiện nay. 

Có thể thấy, để xây dựng và hình thành một vài thói quen tốt trong cộng đồng cần rất nhiều thời gian để tuyên truyền, vận động và đặc biệt là không thể thiếu những chế tài xử lý đủ sức răn đe.

Một thói quen tốt được hình thành bởi lý do gì đi chăng nữa thì đó vẫn là điều đáng mừng. Thói quen tốt khi được lan toả sẽ là những gam màu sáng, điểm tô cho bức tranh văn hoá giao thông muôn màu sắc trong năm mới sắp tới.

Hoàng Hiệp

Bạn có góc nhìn (hoặc có trải nghiệm) nào về vấn đề trên? Hãy chia sẻ bài viết về Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Nhìn lại những hành vi 'xấu xí' của tài xế Việt trong năm 2021

Sẵn sàng "thượng cẳng chân, hạ cẳng tay" trên đường, bấm còi vô tội vạ, vô tư bật đèn pha “bắn” thẳng vào mắt người đối diện,… là những thói quen xấu xí mà tài xế Việt cần phải thay đổi trong năm mới 2022.