Được bạn thân cho mượn xe về quê ăn Tết Nguyên Đán, tôi vẫn phân vân

Đại diện VNCERT/CC cũng cho hay, “Diễn tập thực chiến bảo đảm an toàn thông tin mạng quốc gia năm 2023 lần 2” quy tụ hơn 80 chuyên gia, kỹ sư đầu ngành đến từ 21 đơn vị, doanh nghiệp.

Toàn bộ nhân sự tham gia chương trình diễn tập sẽ được chia thành các đội tấn công và phòng thủ. Đội phòng thủ là các Đội Ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng đến từ 8 tỉnh, thành phố thuộc Cụm 5.

Các đội tấn công gồm các chuyên gia đến từ 13 đơn vị, doanh nghiệp là CyRadar, NCS, SSI, BKAV, VCS, Vietcombank, VIB, FPT Telecom, Misoft, Noventiq, CMC Cyber Security, Bộ tư lệnh 86, Ban Cơ yếu Chính phủ.

Các chuyên gia đánh giá, việc tham gia diễn tập thực chiến có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc nâng cao nhận thức, trách nhiệm, đồng thời phát  triển năng lực, kinh nghiệm điều phối, ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng.

Vì thế, chương trình diễn tập thực chiến lần này sẽ giúp các cơ quan, đơn vị và thành viên Đội ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng có cơ hội rèn luyện kỹ năng bản thân, học hỏi quy trình ứng phó sự cố, từ việc diễn tập đến thực tế xảy ra đều có thể nhanh chóng, kịp thời xử lý trước các cuộc tấn công mạng.

Để khắc phục những hạn chế trong hoạt động diễn tập bảo đảm an toàn thông tin, ứng cứu sự cố mạng giai đoạn trước, từ tháng 9/2021, Bộ TT&TT đã đề nghị các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước chuyển sang hình thức diễn tập thực chiến, với phương thức, phạm vi và tính chất mới.

Diễn tập thực chiến được thực hiện trên hệ thống thật, không có kịch bản trước nhưng được quy định về mục tiêu, đối tượng tham gia, công cụ sử dụng, mức độ khai thác và thời gian diễn ra nhằm giảm thiểu rủi ro.

Trong trao đổi tại chương trình diễn tập thực chiến quy mô quốc gia lần 1 năm 2023 tổ chức ở TP.HCM hồi tháng 5, lãnh đạo VNCERT/CC cũng đã nhấn mạnh: Diễn tập thực chiến giúp hệ thống vận hành của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp được tập dượt trước với các tình huống tấn công mạng có thể kiểm soát, được thực hiện bởi những chuyên gia thiện chiến. Nhờ đó, các đơn vị có nhiều cơ hội để phát hiện kịp thời các điểm yếu, lỗ hổng đang tồn tại trong công nghệ, quy trình, con người để kịp thời xử lý, khắc phục. 

Từ kết quả triển khai các đợt diễn tập thực chiến thời gian qua, đại diện VNCERT/CC chỉ ra nhiều mặt tích cực mà các cơ quan, đơn vị đạt được như tìm được nhiều lỗ hổng nghiêm trọng trên hệ thống để kịp thời xử lý; chỉ ra được những điểm yếu, thiếu sót về quy trình ứng cứu sự cố cần điều chỉnh, tăng cường năng lực phối hợp ứng phó sự cố; đặc biệt là nâng cao kỹ năng, kiến thức cho đội ngũ bảo vệ các hệ thống.

Trong chuyến thăm Việt Nam mới đây, Chủ tịch và Giám đốc điều hành SIA John Neuffer bày tỏ sự lo ngại về vấn đề này khi cho rằng, nếu không được bổ sung, đến năm 2030, nước Mỹ sẽ rơi vào tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng nguồn nhân lực ngành bán dẫn.

Theo McKinsey & Company, ngành công nghiệp bán dẫn đang đối mặt với sự bất hợp lý về độ tuổi lao động. 1/3 số lao động ngành bán dẫn tại Mỹ có độ tuổi từ 55 trở lên, cũng có nghĩa là họ sắp nghỉ hưu. Tại châu Âu, 1/5 lực lượng lao động ngành bán dẫn cũng ở trong độ tuổi này. 

Số liệu từ Hiệp hội Công nghiệp Điện và Kỹ thuật số (ZVEI) Đức và Liên đoàn Công nghiệp Đức (BDI) cho thấy, khoảng 1/3 số người làm trong ngành bán dẫn nước này sẽ nghỉ hưu trong thập kỷ tới. 

Bên cạnh lực lượng lao động quá già, ngành bán dẫn toàn cầu cũng gặp phải nhiều vấn đề khác. Đầu tiên là thách thức về việc xây dựng thương hiệu để thu hút nhân tài công nghệ. 

McKinsey & Company chỉ ra rằng, các cuộc khảo sát với cả nhà tuyển dụng và sinh viên đại học đều cho thấy sự thiếu nhiệt tình của công chúng đối với các thương hiệu bán dẫn. 

Khoảng 60% giám đốc điều hành cấp cao tin rằng, các công ty bán dẫn có hình ảnh và mức độ nhận diện thương hiệu yếu so với các công ty công nghệ khác. 

Trong khi đó, sinh viên quan tâm nhiều hơn đến cơ hội việc làm tại các công ty công nghệ hướng đến người tiêu dùng. Họ tin rằng những công việc tại các công ty công nghệ khác thú vị hơn, mức lương cao hơn và triển vọng phát triển tốt hơn ngành bán dẫn. 

Không chỉ vậy, theo khảo sát Great Attrition/Great Attraction được McKinsey & Company thực hiện tháng 3/2023, ngày càng nhiều lao động trong lĩnh vực điện tử và bán dẫn có khả năng sẽ rời bỏ công việc hiện tại trong vòng 3 đến 6 tháng sau đó. 

Tỷ lệ lao động ngành bán dẫn dự định rời bỏ công việc là 53% năm 2023, tăng hơn nhiều so với 40% ở năm 2021. Khi được đặt câu hỏi, những người này cho biết, lý do dẫn tới quyết định trên bởi họ không thể phát triển và thăng tiến nghề nghiệp (34%), một nguyên khác là nơi làm việc thiếu tính linh hoạt (33%).

Xu hướng này ngày càng tồi tệ bởi thực tế những người có ý định nghỉ việc không chỉ rời bỏ công ty mà họ còn rời bỏ cả ngành đang theo đuổi. 

Tại Australia, Ấn Độ, Singapore, Anh và Mỹ, trong khoảng thời gian từ tháng 4/2020 đến tháng 4/2022, chỉ 36% người lao động ngành bán dẫn bỏ việc rồi nhận công việc mới trong cùng ngành. Với 64% số lao động nghỉ việc còn lại, họ lựa chọn chuyển sang một ngành khác hoặc nghỉ hưu và rời khỏi thị trường lao động. 

Chưa dừng lại ở đây, vấn đề tâm lý cũng là một rào cản khiến người lao động rời khỏi ngành bán dẫn. Dữ liệu của mạng tuyển dụng Glassdoor cho thấy, so với các nhà sản xuất ô tô và nhóm "Big Tech", các công ty bán dẫn không được người lao động đánh giá cao về sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Yếu tố phúc lợi và văn hóa doanh nghiệp của các công ty bán dẫn cũng thua kém. 

Các nguyên nhân kể trên chính là lý do khiến nguồn nhân lực bán dẫn trên toàn cầu đang khan hiếm. Bất chấp nhu cầu khổng lồ về bán dẫn, ngành công nghiệp này đang phải vật lộn trong cơn khủng hoảng nghiêm trọng về vấn đề nhân sự.   

Cơ hội 'xuất khẩu nhân lực bán dẫn" cho Việt Nam?

Trao đổi với VietNamNet, GS.TS Trần Xuân Tú, Viện trưởng Viện Công nghệ Thông tin (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho hay, thế giới hiện đang thiếu nguồn nhân lực bán dẫn, cả ở phần chế tạo và thiết kế. Làm việc ca kíp, môi trường làm việc khắc nghiệt; sự thiếu hụt sinh viên tốt nghiệp các ngành STEM để bổ sung và thay thế sẽ tạo ra khoảng trống lớn trên thị trường lao động. Trong bối cảnh đó, cùng với Ấn Độ, Việt Nam được xem là quốc gia có tiềm năng xuất khẩu ròng các lao động kỹ thuật. 

Theo Trung tâm đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC, Bộ Kế hoạch & Đầu tư), Việt Nam sở hữu lực lượng lao động dồi dào trong các lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ có liên quan. Đây chính là tiềm năng, cơ hội để phát triển hệ sinh thái ngành công nghiệp bán dẫn. 

GS.TS Trần Xuân Tú cho rằng, so với các lĩnh vực CNTT khác, ngành bán dẫn có một số đặc thù. Nếu làm phần mềm, sinh viên chỉ cần quan tâm đến phần mềm và phần cứng phía dưới. Tuy nhiên, làm đến phần cứng thì phải hiểu rõ bản chất phần cứng hoạt động như thế nào. 

Việc thiết kế hiện chủ yếu là tự động hóa, dùng các ngôn ngữ mô tả phần cứng (bản chất là phần mềm) để mô tả thiết kế. Người làm bán dẫn phải có cả kỹ năng lập trình phần mềm, cấu trúc dữ liệu và giải thuật,... 

“Bên cạnh kiến thức phần cứng và phần mềm, người làm bán dẫn cũng phải có kiến thức về mặt ứng dụng. Một vấn đề nữa là phải tích hợp được rất nhiều kiến thức khác nhau nhằm giải quyết bài toán thực tiễn. Đây là khó khăn của người làm thiết kế phần cứng, thiết kế vi mạch”, Viện trưởng Viện CNTT lý giải.

Sau quá trình đào tạo, sinh viên phải đáp ứng được một số điều kiện nhất định mới có thể tham gia vào thị trường lao động ngành bán dẫn; như: kỹ năng, trình độ; tiếng Anh và văn hóa thích nghi. 

Vị chuyên gia này cho rằng, Việt Nam có thể có lợi thế lớn về nguồn lực lao động, cộng với đó là niềm đam mê công nghệ của người trẻ. Tuy vậy, nếu đào tạo nhân lực bán dẫn ồ ạt cũng sẽ gặp khó khi tìm kiếm đầu ra.

Trong bối cảnh đó, Việt Nam cần tích cực thu hút các doanh nghiệp FDI nhằm giải bài toán đầu ra khi thúc đẩy đào tạo nhân lực ngành bán dẫn. Mặt khác,  cũng nên tính đến chuyện đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực bán dẫn chất lượng cao, có khả năng làm việc trong môi trường toàn cầu.

Bài 2: Đào tạo kỹ sư thiết kế chip 3-6 tháng liệu có khả thi?

Tại đây, các em được vào vai đại biểu Quốc hội và các chức danh lãnh đạo chủ chốt của Quốc hội, Chính phủ để chất vấn, tranh luận và trả lời chất vấn các vấn đề.

Ở phiên chất vấn, các đại biểu Quốc hội trẻ em giả định đã tham gia phát biểu các ý kiến, nêu lên những mong muốn, nguyện vọng của các cử tri trẻ em tại địa phương với 2 vấn đề “phòng, chống bạo lực học đường” và “phòng chống tác hại của thuốc lá, chất kích thích, nhất là trong môi trường học đường”. 

Dự phiên họp này, 2 bộ trưởng của Bộ GD-ĐT và Bộ Y tế cũng đã trao đổi với các đại biểu trẻ em về 2 chủ đề này.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho hay dự phiên họp này, ông hồi hộp hơn cả cuộc họp trả lời chính thức. “Tôi cảm nhận được sự tự tin và những dấu hiệu rất đáng mừng từ phía người học mà các em đã thể hiện”, ông Sơn nói.

Ông Sơn cho hay, phiên họp giả định nhưng vấn đề mà các em chất vấn là vấn đề có thật. Các em đã hỏi và trả lời chạm đến những vấn đề rất cốt lõi, trong đó có bạo lực học đường.

Bộ trưởng Giáo dục cũng đặt một câu hỏi cho tất cả các đại biểu Quốc hội trẻ em: “Trong tất cả các bên liên quan, để thực hiện việc loại bỏ bạo lực ra khỏi học đường, ai là người có vai trò quan trọng nhất?”.

Một đại biểu “nhí” nói: “Theo em, người có vai trò quan trọng nhất để giải quyết vấn nạn bạo lực học đường là chính bản thân các bạn học sinh. Bởi nếu các bạn không dám lên tiếng, nói lên tiếng nói của mình sẽ không ai có thể giúp đỡ được các bạn”. 

Người đứng đầu ngành giáo dục cho rằng: “Người cần làm nhiều việc nhất không ai khác, chính là các em. Nếu như các em học tập tốt, sống có hoài bão, có lý tưởng, biết quan tâm, chia sẻ, ắt hẳn sẽ không thực hành việc bạo lực với người khác. Nếu các em có đủ kỹ năng để có thể tự giải quyết của mình và giúp bạn giải quyết việc của các bạn, không tham gia vào bạo lực nó không có chỗ trong trường học".

Cũng theo ông Sơn, nếu học sinh biết chọn lọc thông tin, biết sử dụng mạng xã hội, bày tỏ chính kiến thì những ảnh hưởng xấu độc của xã hội cũng không có cơ hội để đến với mình.

Ông Sơn hy vọng sau khi rời phiên họp giả định này, trở về với vai trò là người thực hiện, các em cần làm nhiều việc hơn để góp phần vào việc giải quyết câu chuyện của chính mình - bạo lực học đường.

Bên cạnh đó, các thầy cô giáo, những người hiệu trưởng cần làm hết trách nhiệm với trường học của mình, phát triển văn hóa học đường, để cùng nhau từng bước đẩy lùi bạo lực, xây dựng môi trường hạnh phúc.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cũng cho hay, từ phía cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Y tế sẽ tiếp thu những ý kiến của các em để tiếp tục hoàn thiện, tham mưu cơ chế, chính sách và những giải pháp ngăn chặn thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng để trình Chính phủ, Quốc hội trong thời gian tới.

Ông Trần Thanh Mẫn, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội chia sẻ: "Dù nhỏ tuổi nhưng các cháu đã rất chịu khó nghiên cứu, tìm hiểu, phát biểu mạch lạc, phong thái tự tin, chững chạc. Nhiều câu hỏi đề xuất, kiến nghị giải pháp của các cháu rất xác đáng, xuất phát từ thực tiễn", ông Mẫn nói.

Ông Mẫn cho hay, Quốc hội, Chính phủ và các bộ, ngành, đoàn thể sẽ nghiên cứu những điều này trong quá trình soạn thảo, ban hành chính sách pháp luật giải quyết các vấn đề có liên quan tới trẻ em.

Ông Mẫn cũng đề nghị Quốc hội, Chính phủ, địa phương, T.Ư Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội đồng Đội T.Ư và các bộ ban ngành liên quan quan tâm thực hiện tốt một số nội dung để làm tốt hơn nữa việc bảo vệ, giáo dục, chăm sóc trẻ em trong thời gian tới.

"Tôi cũng đề nghị Bộ GD-ĐT tăng cường hơn nữa công tác giáo dục đạo đức trong trường học. Tiên học lễ, hậu học văn. Thầy ra thầy, trò ra trò, trường ra trường, lớp ra lớp", ông Mẫn nói.

Nam sinh bị đánh giữa lớp phải nhập viện, 8 bạn liên quan