Theo lãnh đạo EZ Property, việc tăng thêm các nhóm đối tượng không được vay vốn càng thắt chặt thêm dòng vốn cho thị trường bất động sản, nhất là các doanh nghiệp muốn hợp tác đầu tư quy định phải là công ty trên sàn chứng khoán.

“Số lượng doanh nghiệp hoạt động trên sàn chứng khoán rất nhỏ so với khối lượng đang hoạt động ở ngoài, chưa niêm yết”, ông Toản cho hay.

Bên cạnh đó, việc không cho vay để thanh toán tiền góp vốn theo hợp đồng góp vốn, hợp đồng hợp tác đầu tư hoặc hợp đồng hợp tác kinh doanh để thực hiện dự án đầu tư không đủ điều kiện đưa vào kinh doanh, theo ông Toản, quy định này rất khó cho doanh nghiệp muốn tiếp cận vốn.

Theo lãnh đạo DN này, khi dự án đủ điều kiện bán tức là doanh nghiệp đã phải làm xong nhiều khâu từ thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng, làm hạ tầng và nộp tiền sử dụng đất… Làm xong giai đoạn đó, doanh nghiệp hầu như không đi vay nữa. 

“Tăng trưởng tín dụng 6 tháng đầu năm rất thấp. Trong khi hầu như các doanh nghiệp bất động sản đều dùng vốn đòn bẩy rất lớn. Ngoài vốn tự có, nguồn vốn khác như vay ngân hàng, huy động từ đối tác, khách hàng, phát hành trái phiếu… đều đang dừng lại. Quy định này rất khó cho doanh nghiệp với thời điểm hiện tại”, ông Toản nhấn mạnh.

Cũng chia sẻ với PV, ông Vũ Kim Giang, Chủ tịch HĐQT CTCP Tập đoàn SGO (SGO Group) lo ngại, việc đưa thêm các trường hợp không được vay ở Thông tư 06 khiến câu chuyện tiếp cận vốn để hợp tác đầu tư, chuyển nhượng dự án sẽ bị hạn chế.

“Những dự án trước đây chưa triển khai được, hay cả những dự án mới, chuẩn bị triển khai đầu tư và có mục đích tìm các đối tác hợp tác hoặc chuyển nhượng sẽ đều gặp vấn đề về dòng vốn. Điều này khiến việc triển khai các dự án sẽ bị chậm lại”, ông Giang nói.

Ông Giang dẫn chứng, với những dự án đất nền, để đủ điều kiện bán chủ đầu tư phải làm xong toàn bộ hạ tầng, tiền sử dụng đất, giải phóng mặt bằng… đến lúc đó mới cho vay để hợp tác đầu tư thì không đúng ý nghĩa nữa. Lúc đó, DN sẽ bán cho khách hàng lẻ, thu tiền theo tiến độ, chứ không cần hợp tác đầu tư.

Theo Chủ tịch SGO Group, việc hợp tác đầu tư giữa các đơn vị phần lớn ở thời điểm trước khi dự án đủ điều kiện bán hàng, bởi lúc đó mới cần năng lực của nhau, nhất là tài chính.

“Trong bối cảnh nguồn cung bất động sản đang hạn chế do các vướng mắc về mặt pháp lý, chồng chéo luật… khi áp dụng Thông tư 06 sẽ càng khiến nguồn cung hạn chế hơn do vướng mắc về tài chính triển khai. Thời điểm này, các doanh nghiệp cũng đang rất khó khăn, rất cần nguồn vốn khác thông qua M&A, chuyển nhượng dự án. Tuy nhiên, nếu các đối tác hợp tác không có nguồn vốn vay, chỉ dùng vốn tự có thì sẽ rất khó để hợp tác đầu tư trong bối cảnh dòng tiền đang eo hẹp”, ông Giang lo ngại.

Kiến nghị sửa đổi Thông tư

Tổng giám đốc EZ Property cho hay, ngoài lĩnh vực bất động sản, Thông tư 06 còn liên quan đến các dự án PPP, hạ tầng phát triển đô thị, nông – lâm nghiệp… 

Khi yêu cầu phải lên sàn, đủ điều kiện kinh doanh như dự án PPP tức là phải làm xong đường. Trong khi thực hiện dự án này cần nguồn vốn rất lớn, nhưng không tiếp cận được sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động đầu tư hạ tầng xã hội của nền kinh tế.

Ông Toản minh họa, EZ Property đang triển khai một số dự án hạ tầng đô thị, đang rất cần tiền. Giai đoạn vừa qua, doanh nghiệp tiếp cận vốn ngân hàng khó và lãi suất vay cao. Khi lãi suất giảm, doanh nghiệp dự tính sẽ tiếp cận nguồn vốn đó thông qua đối tác và đi vay. Nhưng với điều kiện quy định đưa ra như ở Thông tư 06 thì công ty gần như bị loại khỏi danh mục được phép vay.

“Thông tư đã ban hành nhưng chưa tới thời điểm thực hiện nên cần sự xem xét thấu đáo, “gỡ” điều kiện chưa phù hợp trong điều kiện hiện tại”, ông Toản kiến nghị.

Còn Chủ tịch SGO Group Vũ Kim Giang thì cho rằng, cần tính phương án để giúp doanh nghiệp tiếp cận vốn, để có thể triển khai dự án tốt hơn thì nguồn cung ra thị trường mới được cải thiện.

Tuy nhiên, nếu có cơ chế hỗ trợ về tín dụng sẽ giúp làm tăng sức mua và tăng tổng cầu cho thị trường bất động sản.

Trước đó, Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) cũng có văn bản kiến nghị xem xét điều chỉnh các quy định, trong đó có nội dung 4 trường hợp khách hàng “có nhu cầu vốn không được cho vay tín dụng”.

Trong đó, theo HoREA, các khoản 8, 9 và 10 sẽ dẫn đến tình trạng một số doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực của nền kinh tế có nhu cầu vay vốn, trong đó có các doanh nghiệp bất động sản, người mua nhà, nhà đầu tư bất động sản rất khó tiếp cận được tín dụng.

Bên cạnh đó, Hiệp hội này còn nêu quan điểm, Thông tư 06 của Ngân hàng Nhà nước được ban hành trước Nghị quyết 97 nên cần được xem xét sửa đổi để Ngân hàng Nhà nước thực hiện các giải pháp điều hành chính sách tiền tệ chủ động, linh hoạt, hài hòa với chính sách tài khóa mở rộng hợp lý…

Chủ đầu tư “vẽ" dự án là khu căn hộ cao tầng để bán và cho thuê; khu trung tâm thương mại tiêu chuẩn cao cấp, khách sạn 5 sao, khu trung tâm hội nghị,... Tuy nhiên, đến nay, dự án này mới chỉ hoàn thành tường vây và khoan cọc nhồi. 

Ghi nhận của PV. VietNamNet ngày 28/11, bên trong dự án là cảnh hoang tàn. Hồ nước khổng lồ trở thành nơi nuôi muỗi, tiềm ẩn nguy cơ bệnh tật và mất an toàn. Nhiều người sinh sống xung quanh dự án bức xúc, bởi từ khi dự án khởi động cũng là từng ấy thời gian họ phải sống trong cảnh khổ sở vì ruồi, muỗi, rắn rết từ khu vực dự án bò ra ngoài.

Năm 2019, UBND TP. Đà Nẵng quyết định thu hồi dự án để thực hiện dự án khu vườn dạo kết hợp bãi đỗ xe ngầm. Tuy nhiên, do chi phí đền bù dự toán khoảng 850 tỷ đồng nên đề nghị chủ đầu tư tiếp tục triển khai dự án.

Sát Đà Nẵng Center là dự án trung tâm thương mại, văn phòng, khách sạn, căn hộ cao cấp Viễn Đông Meridian, do Công ty CP Tư vấn đầu tư và Chuyển giao công nghệ Viễn Đông làm chủ đầu tư. Dự án được cấp chứng nhận đầu tư ngày 6/5/2008, nằm ở vị trí đắc địa số 84 đường Hùng Vương.

Dự án Viễn Đông Meridian nằm trên khu "đất vàng" nằm ở 3 mặt tiền đường Hùng Vương - Nguyễn Chí Thanh - Yên Bái đã treo đến 15 năm qua. 

Theo giấy chứng nhận đầu tư, dự án này có tổng vốn đầu tư 2.880 tỷ đồng, hoàn thành và đi vào hoạt động từ quý II/2011. Nhưng hiện tại, đây vẫn là khu đất bỏ hoang, cây cối um tùm. Bên trong dự án chưa có bất cứ hạng mục nào, chỉ là bãi đất trống nhếch nhác giữa trung tâm TP. Đà Nẵng.

Năm 2019, dự án đã được chuyển nhượng cho Công ty TNHH MTV Kinh Bắc - Đà Nẵng làm chủ đầu tư, nhưng chưa có chuyển biến gì mới.

Đối diện dự án Viễn Đông Meridian, Dự án Khu phức hợp thương mại, văn phòng, khách sạn và chung cư cao cấp Golden Square (quận Hải Châu, TP. Đà Nẵng) cũng "đắp chiếu" nhiều năm qua.

Dự án có diện tích hơn 10.660m2, nằm tại vị trí đắc địa với 4 mặt tiền đường Nguyễn Thái Học, Yên Bái, Phạm Hồng Thái và Nguyễn Chí Thanh (quận Hải Châu). Được khởi công từ năm 2008, chủ đầu tư là Công ty Cổ phần Địa ốc Đông Á, dự án gồm 3 tòa tháp cao 21-36 tầng, gồm trung tâm thương mại, văn phòng, khách sạn và chung cư cao cấp.

Dự án được cấp phép thi công đến tháng 2/2011, giãn tiến độ đến cuối tháng 10/2018. Sau lễ khởi rầm rộ, dự án mới hoàn thiện tường vây, 2 tầng hầm và 4 tầng nổi thì tạm dừng nhiều năm nay. 

Từng được kỳ vọng sẽ góp phần tạo điểm nhấn cho đô thị trung tâm TP. Đà Nẵng, sau hơn 10 năm bất động, dự án rơi vào cảnh hoang tàn ngay giữa trung tâm. Tường vây của dự án trên khu "đất vàng" trở thành nơi tập kết rác thải gây ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng xấu đến mỹ quan đô thị.

Số phận của ba dự án

Ông Lê Minh Tường, Phó giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) Đà Nẵng, bày tỏ, rất xót xa khi 3 khu đất này chưa thể đưa vào hoạt động bởi nhiều khó khăn, vướng mắc. Sở đã báo cáo UBND TP. Đà Nẵng về những vướng mắc, hướng xử lý liên quan đến 3 dự án.

Cụ thể, đối với dự án Đà Nẵng Center, Sở đề nghị UBND TP xin ý kiến Thường trực Thành ủy cho phép triển khai theo quy hoạch chung được duyệt. Trường hợp Thành ủy không thống nhất tiếp tục triển khai dự án, Sở KH-ĐT sẽ thực hiện thủ tục chấm dứt hoạt động đầu tư theo quy định.

Nếu nhà đầu tư dừng triển khai, Sở TN&MT tiến hành thủ tục đấu giá tài sản trên đất và đất để triển khai dự án theo đúng mục đích sử dụng đất và quy hoạch mới được duyệt. 

Với dự án Viễn Đông Meridian, theo Sở KH-ĐT, đến nay Công ty TNHH MTV Đầu tư Kinh Bắc - Đà Nẵng vẫn không chứng minh được quyền sử dụng đất ở đáp ứng điều kiện cho phép chuyển mục đích sử dụng đất để thực hiện dự án nên không đáp ứng các điều kiện theo quy định về nhà ở.

Do đó, UBND TP không có cơ sở cấp quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận nhà đầu tư cho dự án này.

Về hướng xử lý, Sở kiến nghị UBND TP giao Sở Xây dựng liên hệ Công ty TNHH MTV Đầu tư Kinh Bắc - Đà Nẵng điều chỉnh quy hoạch Khu D - Căn hộ cao cấp (30 tầng nổi) để phù hợp với mục đích sử dụng đất là đất thương mại dịch vụ, từ đó triển khai đầu tư xây dựng dự án; giao Sở TN&MT kiểm tra tiến độ đưa đất vào sử dụng để có biện pháp xử lý nếu chậm trễ. 

Với Golden Square, ngày 17/3/2023, Sở KH-ĐT đã có thông báo về việc chấm dứt hoạt động của dự án này. Việc xử lý quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất sau khi chấm dứt hoạt động của dự án đầu tư thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai và các quy định liên quan.

Sau 24 tháng, kể từ ngày dự án đầu tư bị chấm dứt, chủ đầu tư không thực hiện được việc bán tài sản hợp pháp của mình gắn liền với đất cho nhà đầu tư khác thì Nhà nước sẽ thu hồi đất theo quy định. 

Bởi theo VARS, sàn giao dịch QSDĐ sẽ góp phần quản lý, giám sát một cách đầy đủ và trọn vẹn hơn thị trường bất động sản thay vì chỉ dừng lại ở sản phẩm nhà ở hình thành trong tương lai và đất nền dự án như hiện tại. 

Tương tự cách thức hoạt động của các sàn giao dịch khác, các sản phẩm muốn được giao dịch qua sàn giao dịch QSDĐ phải có thông tin được niêm yết cụ thể, rõ ràng, với sự kiểm chứng chặt chẽ, đặc biệt là tính pháp lý và công khai giá. 

Đây là căn cứ quan trọng giúp người mua yên tâm để thực hiện giao dịch. Tránh tình trạng mua bán nhà trên giấy, hoạt động lừa đảo, thông tin sai sự thật, mua bán nhà “hai giá”, lũng đoạn giá. Việc kiểm soát một cách chặt chẽ từ khâu đầu vào cùng toàn bộ quá trình giao dịch, sẽ góp phần quan trọng giúp thị trường vận hành một cách đúng đắn, an toàn và minh bạch. Là cơ sở, tiền đề để thị trường phát triển ổn định hơn, bền vững hơn.

Đồng thời, theo VARS, khi triển khai sàn giao dịch QSDĐ, nếu được kết hợp cùng với sàn giao dịch bất động sản, sẽ là nguồn cung cấp, cập nhật dữ liệu giao dịch, là cơ sở xây dựng dữ liệu, lập bản đồ giá đất trên toàn quốc. 

Bên cạnh đó, cũng là thông tin vô cùng quan trọng cho cơ quan quản lý trong quá trình nghiên cứu, ban hành các chính sách điều tiết, định hướng tiêu dùng, thúc đẩy thị trường, kích thích nền kinh tế tăng trưởng, phát triển.

Cùng với đó, việc triển khai sàn giao dịch QSDĐ sẽ tạo thêm phương thức tin cậy, giúp người dân, đặc biệt là các nhà đầu tư trong và ngoài nước thuận lợi trong việc tìm kiếm thông tin và giao dịch. 

Ngoài ra, thực hiện giao dịch thông qua sàn giao dịch QSDĐ cũng góp phần tích cực vào việc chống thất thoát thuế cho nhà nước. Bởi lẽ, QSDĐ đang được giao dịch tự do, thiếu kiểm soát. Nhà nước chỉ thu thuế trên giá trị khai báo, không nắm được giá trị giao dịch thực. Trong khi ai cũng ngầm hiểu giữa hai giá trị này có sự chênh lệch rất lớn. 

Do vậy, việc thành lập sàn giao dịch QSDĐ sẽ tạo cơ hội tăng khoản thuế thu được của Nhà nước, góp phần không nhỏ vào việc vốn hóa đất đai.

Tuy nhiên, VARS đánh giá, QSDĐ là một “hàng hóa” có giá trị lớn và mức độ bao phủ rộng. Chính vì vậy, việc thành lập sàn giao dịch QSDĐ chắc chắn không đơn giản.

“Muốn sàn giao dịch QSDĐ thực sự phát huy được tác dụng, không chồng chéo, gây phát sinh thêm các thủ tục hành chính phức tạp cho người dân, cần phải có một quá trình nghiên cứu, phân tích kỹ lưỡng, tỉ mỉ. Việc làm này yêu cầu sự tham gia, phối hợp của cả các cơ quan quản lý nhà nước, các chuyên gia đầu ngành. Đặc biệt, sự tham gia ý kiến từ những cá nhân, tổ chức có kinh nghiệm thực tiễn là rất quan trọng”, đại diện VARS cho hay.