Phong độ, lịch sử đối đầu Thổ Nhĩ Kỳ vs Georgia, 23h00 ngày 18/6, Bảng F Euro 2024

Chatbot Arena là bảng xếp hạng AI do chính người dùng bình chọn. Ảnh: Midjourney/THE DECODER.

Cũng như bảng xếp hạng Billboard Hot 100 là thước đo tiêu chuẩn cho độ phổ biến của các sản phẩm âm nhạc, các chatbot Trí tuệ Nhân tạo (AI) cũng có một “đấu trường” riêng được xây dựng và điều hành bởi hai nghiên cứu sinh mang tên “Chatbot Arena”.

Hai người bạn cùng phòng Anastasios Angelopoulos và Wei-Lin Chiang không ngờ rằng dự án nghiên cứu của họ đã nhanh chóng trở thành bảng xếp hạng được theo dõi nhiều nhất về các hệ thống AI.

Cách mới để đánh giá AI

Ra mắt vào tháng 4/2023, Chatbot Arena nhanh chóng trở thành một hiện tượng khi thu hút hơn 4.700 lượt bình chọn chỉ trong tuần đầu tiên.

Theo truyền thống, hiệu năng của các công nghệ AI được đánh giá qua các bài kiểm tra chuyên sâu về toán học, khoa học và luật pháp. Tuy nhiên, Chatbot Arena cung cấp một phương pháp đánh giá mới, cho phép người dùng trực tiếp so sánh khả năng của các mô hình AI thông qua việc đặt câu hỏi và nhận câu trả lời.

Những đánh giá này được tổng hợp thành một bảng xếp hạng, nơi các tên tuổi lớn của Thung lũng Silicon như OpenAI, Google và Meta Platforms tranh giành ngôi vị cao nhất.

Anastasios Angelopoulos (phải) và Wei-Lin Chiang (trái), hai nhà đồng sáng lập Chatbot Arena. Ảnh: Laura Morton/WSJ.

“Mọi người đều đang cố gắng để đứng đầu bảng xếp hạng này, thật tuyệt vời khi một vài sinh viên tập hợp lại và có thể tạo ra tác động to lớn như vậy”, Joseph Spisak, giám đốc quản lý sản phẩm tại Meta Platforms, cho biết.

Khi cuộc đua AI ngày càng “nóng lên”, bất kỳ lợi thế nào so với đối thủ cạnh tranh cũng có thể tạo ra sự khác biệt lớn trong việc thu hút khách hàng và nhân tài. Điều này càng khiến Chatbot Arena thu hút sự chú ý.

Từ khi ra mắt với chỉ 9 mô hình AI, Chatbot Arena đã không ngừng mở rộng, hiện nay đã đánh giá và xếp hạng hơn 170 mô hình khác nhau với hơn hai triệu lượt bình chọn. Nền tảng này cũng cung cấp các bảng xếp hạng chi tiết cho nhiều lĩnh vực như sáng tạo nội dung và lập trình.

Chatbot Claude của Anthropic hiện đứng đầu bảng xếp hạng, sau khi soán ngôi OpenAI vào tháng 3 năm nay.

Đánh giá theo cảm tính

Các nhà nghiên cứu đã nhận thấy rằng các bài kiểm tra học thuật truyền thống đang dần mất đi hiệu lực. Nguyên nhân là do các câu hỏi trong những bài kiểm tra này đã được tích hợp vào các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM), giúp các hệ thống AI học thuộc và trả lời một cách máy móc, qua đó làm giảm tính khách quan của kết quả đánh giá.

Google và OpenAI đã đạt được điểm số trên 90% trong bài kiểm tra Đo lường Hiểu biết Ngôn ngữ Đa nhiệm Khổng lồ (MMLU), một tiêu chuẩn đánh giá khả năng hiểu ngôn ngữ của các mô hình AI đã được sử dụng rộng rãi trong bốn năm qua.

Dan Hendrycks, một trong những người tạo ra bài kiểm tra này, đã phát động chiến dịch kêu gọi cộng đồng cùng nhau xây dựng một bộ câu hỏi cực khó, được ông đặt tên là "Bài kiểm trí tuệ nhân tạo cuối cùng". Mục tiêu của dự án này là đặt ra những câu hỏi hóc búa nhất để đánh giá toàn diện khả năng của các hệ thống AI.

Người dùng sẽ tương tác trực tiếp với 2 mô hình ngôn ngữ và chọn ra câu trả lời hay hơn.

"Mặc dù một chuẩn đánh giá ban đầu có thể rất khó đối với các LLM, những thế hệ LLM tiếp theo sẽ xuất hiện và đạt được hiệu suất gần như hoàn hảo", Tiến sĩ Colin White, Giám đốc Nghiên cứu tại Abacus.AI, đơn vị phát triển chuẩn đánh giá AI LiveBench, cho biết.

Cách tiếp cận "đối đầu" của Chatbot Arena, mặc dù thú vị, không phải lúc nào cũng đảm bảo tính chính xác và khách quan. Việc đánh giá dựa trên cảm nhận cá nhân khó có thể đo lường được các tiêu chí cụ thể của một chatbot. Do đó, một số nhà nghiên cứu gọi cách tiếp cận này là "đánh giá dựa trên cảm nhận".

Đội ngũ phát triển Chatbot Arena đã rất thẳng thắn trong việc công khai các hạn chế của nền tảng. Để giúp người dùng có cái nhìn khách quan hơn, họ cho phép người dùng tự do loại bỏ những yếu tố chủ quan như độ dài câu trả lời hay định dạng khi đánh giá các mô hình.

Đóng góp cho cộng đồng

Angelopoulos và Chiang đã kêu gọi nhiều nhà nghiên cứu khác để cùng xây dựng một nền tảng tương tự như Wikipedia, nơi cộng đồng có thể cùng nhau đóng góp và phát triển kiến thức về Trí tuệ Nhân tạo. Quan trọng hơn, họ khẳng định rằng dự án này hoàn toàn phi lợi nhuận.

Chatbot Arena cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng AI. Nhờ nền tảng này, người dùng có thể khám phá ra các mô hình ngôn ngữ mới. Điển hình là sự xuất hiện bất ngờ của "im-also-a-good-gpt2-chatbot", sau đó được xác nhận là GPT-4o.

Các thành viên của nhóm dự án Chatbot Arena hầu hết là sinh viên đại học. Ảnh: Laura Morton/WSJ.

Theo Chatbot Arena, xAI của Elon Musk, Meta và Google cũng đã thử nghiệm các công nghệ trên trang web trước khi được phát hành rộng rãi.

"Chúng tôi nhận được yêu cầu từ các công ty mỗi ngày”, nhà đồng sáng lập Chiang cho biết.

Vào tháng 10, một mô hình AI từ công ty Trung Quốc có tên “01.AI” đã bất ngờ xuất hiện ở vị trí thứ 6 trên bảng xếp hạng, thu hút sự chú ý đến những tiến bộ của Trung Quốc trong lĩnh vực này.

Kai-Fu Lee, cựu giám đốc điều hành Google và hiện là CEO của 01.AI, đã quảng bá thành tích này trên nền tảng X. Ông cho biết mô hình này đã vượt qua phiên bản đầu tiên của GPT-4o của OpenAI.

Những phản hồi của người dùng trên Chatbot Arena đã trở thành một kho dữ liệu quý giá đối với các nhà phát triển. Angelopoulos và Chiang cho biết họ đã chia sẻ khoảng 20% dữ liệu này, để cộng đồng nghiên cứu có thể tận dụng mà không làm ảnh hưởng đến tính bảo mật và công bằng của nền tảng.

Dùng ChatGPT thế nào để không tạo ra nội dung vô tri

Sự phát triển của AI mở ra nhiều tiềm năng nhưng cũng có không ít mối lo đối với ngành xuất bản, đặc biệt là nhóm tác giả viết sách.

Các tác giả sách cần phải chấp nhận sự vươn lên của AI, sử dụng chúng như một "siêu trợ lý" thay vì chối bỏ trào lưu. Chia sẻ với Tri thức - Znews, nhiều cây viết cho rằng người làm sách vẫn có thể đứng vững trong thời đại AI nếu biết cách tận dụng sức mạnh của trí tuệ nhân tạo.

Nếu tận dụng tốt thời cơ, OpenAI hoàn toàn có thể thay đổi thị trường trình duyệt web. Ảnh: YouTube/AI Revolution.

Theo báo cáo từThe Information, OpenAI - công ty đứng sau ChatGPT, đang xem xét phát triển một trình duyệt web mới. Công cụ này sẽ được kết hợp với ChatGPT và các giải pháp trí tuệ nhân tạo khác của OpenAI, mang đến những tính năng độc đáo như tìm kiếm thông tin, tổng hợp nội dung, dịch thuật...

Theo đó, trình duyệt có tên mã là NLWeb (Natural Language Web), cho phép người dùng tương tác bằng ngôn ngữ tự nhiên. NLWeb mang đến trải nghiệm duyệt web thông minh nhờ sức mạnh của AI, đặc biệt là ChatGPT.

Nguồn tin cho biết OpenAI đã tuyển dụng được hai kỹ sư chủ chốt của dự án Google Chrome. Trong đó có Ben Goodger, một trong những người sáng tạo ra trình duyệt này.

Động thái này của OpenAI được xem là thách thức trực tiếp với Google, “ông lớn” đang thống trị thị trường trình duyệt web. Sự cạnh tranh này có thể mang lại lợi ích cho người dùng, khi các hãng công nghệ liên tục đổi mới và cải thiện sản phẩm.

Công ty của Sam Altman đã thảo luận với nhiều nhà phát triển website và ứng dụng lớn như Conde Nast, Redfin, Eventbrite và Priceline. Với nền tảng AI có sẵn và đội ngũ nhân sự tài năng, trình duyệt của OpenAI được kỳ vọng tạo ra cú hích trên thị trường.

Dự án này càng được chú ý hơn khi gần đây, Bộ Tư pháp Mỹ đang gây áp lực yêu cầu Google phải bán trình duyệt Chrome để chống lại tình trạng độc quyền trong lĩnh vực tìm kiếm. Nếu OpenAI tận dụng tốt “thời cơ ngàn vàng” này, thị trường trình duyệt có thể sắp chứng kiến một cuộc thay đổi mạnh mẽ.

Thời điểm OpenAI ra mắt trình duyệt web vẫn chưa được tiết lộ. Tuy nhiên, với những bước đi táo bạo gần đây, công ty đang cho thấy tham vọng lớn của mình trong việc định hình tương lai của Internet.

Ngoài phát triển trình duyệt, báo cáo của The Informationcũng cho biết OpenAI đã bắt tay với Samsung để cung cấp các sản phẩm AI cho các thiết bị do hãng sản xuất. Nếu thương vụ thành công, OpenAI sẽ có được nền tảng người dùng khổng lồ cho các dịch vụ của họ bên cạnh Apple Intelligence.

Ngược với sự vươn lên của tên tuổi mới, "ông lớn” Google đang phải tăng cường mọi nỗ lực để duy trì khả năng cạnh tranh với OpenAI và các công ty AI khác.

Kể từ khi ChatGPT “làm mưa làm gió” vào cuối năm 2022, Alphabet đã không ngừng đầu tư vào nghiên cứu và phát triển AI, đỉnh điểm là việc ra mắt chatbot Gemini vào năm ngoái.

Những câu hỏi chúng ta phải đối mặt trong thế giới AI

Chúng ta có rất nhiều câu hỏi về thế giới AI, mà đó đều là những nghi hoặc không dễ có ngay đáp án.

Cuốn sách Thời đại AI - Và tương lai loài người chúng ta trình bày cách AI làm thay đổi mối quan hệ của chúng ta với tri thức, chính trị và xã hội. Mục tiêu tối thượng của cuốn sách này là giải thích về AI và cung cấp cho độc giả những câu hỏi mà chúng ta sẽ phải đối mặt trong những năm tới lẫn bộ công cụ để bắt đầu trả lời chúng.

Ông Đam dẫn chứng có những nước rất phát triển nhưng đã phải tuyên bố chính thức "nguy cơ sinh viên sẽ bỏ học do giá thuê nhà trọ quá cao". Thậm chí, có những nước rất phát triển bắt đầu phải cắt khẩu phần ăn tại trường của học sinh.

Nhìn về Việt Nam, ông Đam nhấn mạnh mặc dù rất nhiều khó khăn, nhưng "chúng ta vẫn lo rất tốt cho bà con, không chỉ ở vùng đô thị, đặc biệt là cả các vùng núi, vùng dân tộc".

Ông Đam cho biết giáo dục phổ thông Việt Nam đứng trong top 50 quốc gia hàng đầu, đại học phấn đấu ở top 70, giáo dục nghề nghiệp - đã tiến bộ trong những năm qua - hiện đứng khoảng thứ 90. Sự kỳ vọng vào giáo dục là có thật ở tất cả các quốc gia và luôn luôn rất căng thẳng, không chỉ ở các nước đang phát triển.

Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam chia sẻ câu chuyện gần đây nhất, khi sang Việt Nam dự hội nghị Bộ trưởng Giáo dục ASEAN, có vị Bộ trưởng ở một đất nước có nền giáo dục rất xuất sắc và từng làm Bộ trưởng Công thương nói rằng: "Khi tôi làm Bộ trưởng Công thương và được chuyển sang làm Bộ trưởng Giáo dục, các thành viên nội các có nói khi anh làm Bộ trưởng Công thương, chỉ có vài nghìn người muốn thay Bộ trưởng, còn sang làm Bộ trưởng Giáo dục hãy sẵn sàng với việc có vài triệu người muốn thay anh".

Từ đấy, ông Đam nhận định ở tất cả các nước phát triển và đang phát triển, y tế cũng như giáo dục có rất nhiều vấn đề.

"Y tế, giáo dục, văn hóa là những ngành trước mắt không làm ra tiền, thành tích không thấy được ngay. Những ngành này muốn có thành tích cũng phải nhiều năm, bất cập cũng nhiều năm mới bộc lộ và khi bộc lộ cũng mất nhiều năm mới khắc phục được" - ông Đam nhấn mạnh.

Về biên chế, Bộ GD-ĐT lo đào tạo nguồn, lo chuẩn về giáo viên và Bộ muốn rằng "cứ ở đâu có học sinh, phải có giáo viên đủ các môn học và số lượng học sinh trên lớp ít nhất có thể". Theo ông Đam, ở các nước tiên tiến có khoảng 20 học sinh/lớp, Việt Nam hiện nay chuẩn đề ra 35 học sinh/ lớp, nhưng vẫn thiếu.

"Ngành giáo dục lo đào tạo giáo viên, mong có đủ giáo viên, nhưng để có đủ thì phải tăng biên chế. Muốn tăng biên chế mà không phát triển giáo dục ngoài công lập được thì chúng ta phải tăng ngân sách, tăng ngân sách thì không có tiền. Do đó, muốn làm được như vậy, chúng ta phải đồng bộ rất nhiều" - ông Đam nói.

Theo ông, đầu tiên phải phát triển giáo dục ngoài công lập nhanh hơn để có nguồn thu nhiều hơn, nhưng phải làm sao để giáo dục ngoài công lập phát triển thực chất. Muốn trường học ngoài công lập, bệnh viện ngoài công lập thì phải có nghị quyết, chính sách...

Ông Đam cho rằng phải đẩy mạnh hơn nữa tự chủ đại học và làm sao có cơ chế để số giáo viên ở đô thị không phải dùng lương từ ngân sách nhà nước, mà có thể từ khoản học phí của những đối tượng sẵn sàng chi trả.

Nói về học phí, ông Đam cho biết cho biết Chính phủ "đã rất cố gắng, nỗ lực"và các tổ chức quốc tế đánh giá rất cao Việt Nam khi với nguồn kinh phí như vậy nhưng vẫn đảm bảo chất lượng giáo dục và y tế tốt hơn so với những nước có cùng mức chi.

Hiện nay, các trường phổ thông được hưởng 60% từ học phí để lo cho chi chuyên môn. Vừa qua, Chính phủ đưa ra chủ trương không tăng học phí.

"Muốn các trường vận hành được thì ngân sách nhà nước phải bù vào phần lẽ ra phải tăng mà không tăng. Chính phủ đang làm những bước cuối cùng để ban hành nghị quyết theo hướng như vậy" - Phó Thủ tướng thông tin.

Về vấn đề tự chủ, ông Đam chia sẻ "đây là vấn đề rất khó khăn từ nhiều năm nay".

"Hai năm qua có giảm nhiều về đầu mối nhưng tổng biên chế vẫn không giảm. Câu chuyện đặt ra là cơ chế quản trị các đơn vị sự nghiệp này, trong đó chủ yếu là trường học và bệnh viện. Điều này chúng ta vẫn làm nhưng khác thế giới" - ông Đam nhận định.

Theo ông, trên thế giới, quản trị bệnh viện và trường học xuất phát từ yêu cầu chuyên môn, được phát huy tính tự chủ, sáng tạo của cơ sở, từ đó cơ sở được quyền tự chủ về bộ máy, về nhân sự, về đầu tư và về lương, về chi. Nhưng ở Việt Nam, vì thiếu tiền nên thiết kế theo hướng lấy tài chính làm tiêu chí đầu tiên, nếu lo được hết cả chi đầu tư và chi thường xuyên thì mới cho tự chủ hoàn toàn. Còn nếu ở mức giá thấp hơn, không lo được đầu tư chỉ chi được thường xuyên là tự chủ được, một mức nữa là tự chủ một phần chi thường xuyên và mức cuối cùng là không tự chủ được.

"Chúng ta ra một phương pháp để quản lý các cơ sở này, chúng tôi vẫn nói với nhau đó là một khóa 4 nấc và 2 chìa. Ví dụ như đại học ở Đức là tự chủ nhưng ngân sách nhà nước vẫn lo 85%, còn ở chúng ta nếu ngân sách nhà nước còn lo thì không có tự chủ và chúng tôi rất tha thiết sẽ phải thay đổi việc này" - Phó Thủ tướng bày tỏ.

'Tự chủ đại học trên giấy tờ, nhưng trói buộc trên thực tế'

Chiều nay 5/8, Hội đồng tuyển sinh Trường ĐH Bách khoa Hà Nội đã họp và thông qua phương án điểm trúng tuyển vào các ngành của trường theo phương thức sử dụng kết quả thi THPTQG năm 2018.

Cụ thể điểm chuẩn trúng tuyển các ngành của Trường ĐH Bách khoa Hà Nội năm 2018 như sau:

Điểm chuẩn này được xác định dựa trên điểm xét ĐX như sau:

- Đối với tổ hợp môn không có môn chính

ĐX = [Môn1+Môn2 + Môn3] + Điểm ưu tiên KV/ĐT + Điểm ưu tiên xét tuyển.

- Đối với tổ hợp môn có môn chính

ĐX = [ Môn chính x 2 + Môn2 + Môn3 x ¾, làm tròn đến 2 chữ số thập phân] + Điểm ưu tiên KV/ĐT + Điểm ưu tiên xét tuyển.

Không có ngành/chương trình nào phải sử dụng tiêu chí phụ để xét trúng tuyển, thí sinh đạt điểm chuẩn này là trúng tuyển.

Thanh Hùng

Điểm chuẩn Trường ĐH Ngoại thương năm 2018

Trường ĐH Ngoại thương vừa công bố điểm chuẩn 2018 hệ đại học chính quy.