Bộ Quốc phòng Nga đã lên tiếng xác nhận việc rút quân khỏi nhiều địa điểm khắp vùng Kharkiv, nhưng khẳng định động thái nhằm "tái tập hợp lực lượng ở các khu vực Balakleya và Izyum để tăng cường nỗ lực tiến công theo hướng Donetsk, phục vụ mục tiêu cao nhất của chiến dịch quân sự đặc biệt là giải phóng Donbass".
Theo Reuters, nếu các thông tin tình báo phương Tây và phân tích nguồn mở là chính xác, Moscow có thể chọn một trong số ít các giải pháp hiện có để khắc phục nhanh chóng thế bất lợi.
Ổn định, tái tập hợp, tấn công
Các nhà phân tích quân sự Nga và phương Tây nhất trí rằng, theo quan điểm của Moscow, các lực lượng Nga cần khẩn trương ổn định chiến tuyến, ngăn chặn bước tiến của quân Ukraine, tái tập hợp và nếu có thể, tiến hành phản kích. Tuy nhiên, giới quan sát phương Tây vẫn còn hoài nghi liệu Nga có đủ lực lượng bộ binh hoặc đủ trang thiết bị hay không, với quân số thương vong và lượng khí tài đã bị bỏ lại hoặc phá hủy trong các cuộc giao tranh vừa qua.
"Các tiểu đoàn tình nguyện đang thiếu sức mạnh và chiến dịch tuyển mộ không mang lại hiệu quả như mong đợi. Tôi nghĩ, mọi chuyện sẽ trở nên tồi tệ hơn khi có ít người muốn gia nhập đội ngũ hơn. Nếu muốn bổ sung thêm nhân lực, Moscow cần phải tiến hành một cuộc tổng động viên", Konrad Muzyka, Giám đốc công ty tư vấn Rochan của Ba Lan nhận xét.
Cho đến nay, những nỗ lực của Nga nhằm tăng quân số có thể triển khai bao gồm thành lập Quân đoàn 3 mới, điều động nhà lãnh đạo Chechnya Ramzan Kadyrov chỉ huy các lực lượng mới và Tổng thống Putin hồi tháng trước ký sắc lệnh tăng quy mô lực lượng vũ trang của xứ sở bạch dương.
Ông Putin sẽ cần phải quyết định xem có chấp nhận yêu cầu của những người theo đường lối dân tộc quốc gia về việc phải cách chức hoặc cải tổ giới lãnh đạo hàng đầu quân đội Nga, bao gồm cả Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu, một đồng minh thân cận hay không. Theo Reuters, người đứng đầu Điện Kremlin lâu nay thường không nhượng bộ trước các áp lực phải sa thải cấp dưới ngay lập tức, nhưng đôi khi sẽ đưa ra quyết định như vậy vào một thời điểm sau đó.
Huy động quân dự bị
Việc huy động lực lượng quân dự bị của Nga, với ước tính khoảng 2 triệu người tham gia nghĩa vụ quân sự trong vòng 5 năm qua, là điều có thể làm được nhưng cần nhiều thời gian để đào tạo và triển khai nhân lực. Ngoài ra, Điện Kremlin hôm 13/9 cho biết, nhà chức trách đang không thảo luận về việc huy động quân dự bị trên toàn quốc "lúc này".
Giải pháp như vậy được tin thu hút sự ủng hộ của những người theo chủ nghĩa dân tộc quốc gia, nhưng không phải là lựa chọn được lòng một số nam giới ở các đô thị trung tâm.
Nếu giải pháp được triển khai, Moscow có thể phải điều chỉnh lại thông điệp chính thức về cuộc xung đột ở Ukraine và không mô tả đó như "một chiến dịch quân sự đặc biệt" với các mục tiêu hạn chế nữa. Điều đó cũng đồng nghĩa nhà chức trách phải từ bỏ chính sách cố gắng đảm bảo rằng, cuộc sống của hầu hết người dân Nga vẫn tiếp diễn như trước khi chiến sự bùng phát ngày 24/2.
Đặt cược vào mùa đông
Hai nguồn thạo tin Nga tường tận việc hoạch định chính sách của Điện Kremlin hé lộ, Moscow đang hy vọng, giá năng lượng tăng vọt và tình trạng thiếu hụt có thể xảy ra trong mùa đông này sẽ thuyết phục châu Âu thúc ép Ukraine đi đến một thỏa thuận ngừng bắn, theo các điều kiện của Nga.
Tuy nhiên, một số nhà ngoại giao châu Âu tin, những thắng lợi gần đây trên chiến trường của các lực lượng Kiev đang làm suy yếu một phần thôi thúc của người châu Âu về việc Kiev phải nhượng bộ. Trong khi, các quốc gia thuộc Liên minh châu Âu (EU) như Đức tỏ ra cứng rắn hơn với Moscow trong những tuần gần đây và quyết tâm hơn trong việc giải quyết các vấn đề năng lượng mùa đông.
EU đã cấm nhập khẩu than từ xứ sở bạch dương và thông qua lệnh cấm nhập khẩu một phần dầu thô Nga. Ngược lại, Nga đã cắt giảm mạnh xuất khẩu khí đốt sang châu Âu và cảnh báo rõ ràng rằng họ có thể cấm mọi hoạt động xuất khẩu năng lượng.
Mở rộng các mục tiêu tập kích bằng tên lửa
Sau diễn biến bất lợi ở đông bắc Ukraine, các lực lượng Moscow đã nhắm bắn cơ sở hạ tầng điện của nước láng giềng bằng tên lửa. Điều đó gây ra tình trạng mất điện tạm thời ở Kharkiv và các khu vực Poltava và Sumy lân cận. Các nguồn cung cấp nước và mạng di động cũng bị ảnh hưởng.
Động thái nhận được sự cổ vũ của một số người theo chủ nghĩa dân tộc quốc gia Nga. Họ muốn chứng kiến Moscow sử dụng tên lửa hành trình để làm tê liệt cơ sở hạ tầng của Ukraine trên cơ sở lâu dài hơn nhưng động thái có thể vấp phải sự phản đối kịch liệt từ quốc tế. Họ cũng kêu gọi Moscow tấn công các "đầu não ra quyết định" ở Kiev và những nơi khác, điều khó có thể đạt được nếu không gây tổn thất diện rộng.
Chấm dứt hoặc hạ cấp thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc
Ông Putin đã than phiền rằng, một thỏa thuận do Liên Hợp Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian, cho phép Ukraine xuất khẩu ngũ cốc và các loại thực phẩm khác qua Biển Đen là không công bằng đối với các nước nghèo hơn và Nga.
Lãnh đạo Moscow dự kiến sẽ có cuộc hội đàm trong tuần này với Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan để thảo luận về việc sửa đổi thỏa thuận, vốn mang lại cho Kiev nguồn thu ngân sách cần thiết. Nếu ông Putin muốn gây tổn thất cho Ukraine ngay lập tức, ông có thể đình chỉ hoặc hủy bỏ thỏa thuận hoặc từ chối gia hạn khi thỏa thuận hết hạn vào tháng 11.
Nếu viễn cảnh ấy xảy ra, phương Tây và các nước nghèo hơn ở Châu Phi và Trung Đông nhiều khả năng sẽ buộc tội Nga làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu lương thực toàn cầu. Nhưng ông Putin nhiều khả năng sẽ đổi lỗi cho Ukraine về điều đó.
Ký kết thỏa thuận hòa bình
Điện Kremlin tuyên bố sẽ soạn thảo và gửi cho Kiev các điều khoản của bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào khi đến thời điểm. Ngược lại, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky khẳng định ông sẽ sử dụng vũ lực để "giải phóng đất nước", bao gồm cả bán đảo Crưm đã sáp nhập vào Nga năm 2014.
Khả năng để hai bên đi đến một thỏa thuận hòa bình trong nay mai hiện rất xa vời vì còn quá nhiều bất đồng.
Việc để Kiev giành lại quyền kiểm soát hai vùng ly khai miền đông, tự xưng là Cộng hòa nhân dân Donetsk (DPR) và Cộng hòa nhân dân Luhansk (LPR) mà Nga đã chính thức công nhận độc lập, cũng được tin là điều bất khả thi về mặt chính trị đối với Moscow.
Các lực lượng Moscow cũng khó có khả năng trao trả quyền kiểm soát các khu vực đã thâu tóm được ở miền nam Ukraine (ước tính khoảng 1/3 diện tích), đặc biệt là tỉnh Kherson. Lí do vì Kherson nằm ngay phía bắc Crưm và là nơi tọa lạc của một con kênh cung cấp phần lớn nước cho bán đảo này.
Sử dụng sức mạnh hạt nhân
Các quan chức chính phủ Nga đã nhiều lần bác bỏ nhận định của phương Tây về việc Moscow sẽ dùng các vũ khí hạt nhân chiến thuật ở Ukraine. Song, đây vẫn là nguy cơ khiến Washington và các đồng minh lo lắng.
Ngoài việc gây ra thương vong hàng loạt, một động thái như vậy có thể bắt đầu một vòng xoáy leo thang nguy hiểm và chính thức lôi kéo các nước phương Tây vào cuộc chiến trực tiếp với Nga. Đây có lẽ là điều không bên nào mong muốn.
Cựu đại sứ Anh tại Nga Brenton nhận định, Moscow có thể sử dụng sức mạnh hạt nhân khi hứng chịu một thất bại khủng khiếp, "không thể cứu vãn danh dự". Tướng Mỹ đã nghỉ hưu Ben Hodges, cựu tư lệnh Lục quân Mỹ ở châu Âu nói nguy cơ này luôn tồn tại, nhưng ông tin khó có khả năng xảy ra.
Trong khi, các quan chức Nga lưu ý, Moscow đã công bố học thuyết quân sự rõ ràng rằng, họ sẽ chỉ cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân để đối phó với hành động chống lại Nga có sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt hoặc để đáp trả một cuộc tấn công đe dọa sự tồn tại của Nhà nước Nga.
Tuấn Anh
Theo RT, phát biểu tại một cuộc họp ở Kremlin với lãnh đạo Bộ Quốc phòng và đại diện của ngành công nghiệp quốc phòng, Tổng thống Putin nêu rõ hệ thống tên lửa Oreshnik là một trong những tiến bộ quân sự mới nhất của Nga, không phải là phiên bản hiện đại hóa của một loại vũ khí cũ của Liên Xô. Tên lửa Oreshnik là sự phát triển mới dựa trên công nghệ siêu thanh tiên tiến và vật liệu hiện đại.
Ông Putin tuyên bố: "Chưa có quốc gia nào trên thế giới có vũ khí như vậy... Các nước khác đang nghiên cứu phát triển tương tự, nhưng họ sẽ không có hệ thống tên lửa này ít nhất trong 1-2 năm nữa. Trong khi đó, chúng ta hiện đã có nó, đó là một lợi thế quan trọng". Nhà lãnh đạo này nhấn mạnh, hiện tên lửa Oreshnik không có đối thủ và không thể bị đánh chặn.
Người đứng đầu nước Nga nói: "Đó là kết quả của công trình được thực hiện trong điều kiện của nước Nga mới" và hệ thống này được tạo ra để đáp ứng nhu cầu quốc phòng đương đại.
Ông Putin xác nhận một số hệ thống Oreshnik đang được thử nghiệm tại Nga và quyết định bắt đầu sản xuất hàng loạt đã được đưa ra. Dự kiến sẽ có thêm nhiều hệ thống tên lửa được chuyển giao cho Lực lượng Tên lửa Chiến lược của Nga trong những tháng tới.
Lần đầu tiên tên lửa Oreshnik được dùng trong chiến đấu là ngày 21/11, khi nó được sử dụng để tấn công một cơ sở quốc phòng của Ukraine tại Dnipro. Đó là Yuzhmash, một trong những cơ sở công nghiệp quốc phòng lớn nhất của Ukraine, nơi sản xuất thiết bị tên lửa và các loại vũ khí khác.
Theo Tổng thống Putin, tên lửa Oreshnik được sử dụng để đáp trả cuộc tấn công của Ukraine vào sâu trong lãnh thổ nước này bằng các loại vũ khí tầm xa do Mỹ và Anh chế tạo như tên lửa ATACMS và Storm Shadow.
Oreshnik được mô tả là vũ khí siêu thanh tầm trung được thiết kế để tấn công với độ chính xác cao. Theo Bộ Quốc phòng Nga, tất cả các đầu đạn của tên lửa này đều bắn trúng mục tiêu trong lần triển khai ngày 21/11.
Có rất nhiều người nghi ngờ việc học sinh được nhiều điểm cao là do bài kiểm tra quá dễ. Nhưng khi cầm đề bài trên tay, họ tá hỏa nhận ra: "Đề có dễ gì đâu? Bọn trẻ giỏi thật mà!".
Thực tế, vì được luyện tập bằng đề cương rất sát với đề thi nên tụi nhỏ chẳng mảy may thấy khó quá. Các em vẫn được điểm rất cao một cách bình thường mà không phải là gian dối!
Mới đây, chuyện có người mẹ sốc khi con bị loại từ vòng hồ sơ của một trường có tiếng mặc dù học bạ toàn điểm 10 khiến nhiều người bàn luận. Thực tế, đã có rất nhiều người mẹ bị sốc như vậy từ nhiều năm nay.
Nhưng cũng có không ít người mẹ không biết vì sao con mình được điểm 10 mà vẫn cho rằng điểm số này là phản ánh đúng năng lực. Bằng mọi cách, họ làm cho con được nhiều điểm 10. Họ cho rằng điểm 10 là cần thiết, dù không biết sự thật thế nào.
Cho đến ngày, những đứa trẻ 10-11 tuổi rất sốc khi lần đầu tiên chúng được điểm 2, trong khi trước đó chúng toàn được 10.
Cú sốc này của trẻ có đáng sợ hơn cú sốc của người mẹ kia không? Người lớn đã nói dối về chúng. Chúng là nạn nhân đấy chứ!
Không ai có thể hiểu học trò để đánh giá chúng chuẩn xác như giáo viên. Nhưng điều gì đã khiến niềm tin sụt giảm vào những kết quả đánh giá quá trình học tập với các minh chứng đầy đủ?
Điều thứ nhất, có giáo viên thừa nhận rằng trẻ lớp 4 được 10 Toán ở tất cả bài thi mà đứa trẻ được giao làm trong quá trình học kia thực ra chưa thành thạo vẽ 1 hình chữ nhật bằng thước kẻ và compa, hoặc chúng chưa biết "phá ngoặc" khi thực hiện phép tính. Ngay cả đọc hiểu, ngôn ngữ..., trẻ cũng chỉ có thể làm theo những gì được dạy, được chữa. Còn thực tế, giáo viên nói: "Ngô nghê lắm ạ".
Điều thứ hai, rất nhiều giáo viên lo cuống cuồng tìm cách tiếp cận đề cương, đề thi... mỗi khi có đánh giá khách quan. Họ sợ học sinh chưa được luyện nhiều điểm sẽ thấp, mà điểm thấp thì tội cho các con.
Điều thứ ba,có bao nhiêu nội dung cần đánh giá, thế sao chỉ đánh giá mấy nội dung được đề cương giới hạn? Làm như vậy, một cách tự động, học trò sẽ ít hoặc không học những gì không được ôn để thi. Ai đã bớt xén nội dung học tập? Ai đã lấy đi cơ hội được học "cách học" của học trò?
Đến khi lớn lên, trưởng thành, những học trò này trở nên "méo mó". Hồ sơ của các em rất đẹp nhưng khi làm việc cùng, người khác lại kêu trời. Giảng viên đại học kêu “Cấp 3 đã làm ra hồ sơ giả”.Giáo viên cấp 3 kêu "Cấp 2 đã dạy, đã đánh giá kiểu gì?". Giáo viên cấp 2 sẽ phàn nàn "Tại cấp 1 quen cho điểm cao, giờ cho điểm thấp sẽ sốc"...
Thật ra, căn bệnh trầm cảm, thiếu hiểu biết về bản thân... mới gây ra điều tồi tệ nhất cho mỗi người. Người ta sẽ đau lòng đến mức nào khi biết mình là “giả”?Mà không, điều đau lòng là không thể biết mình thật sự thế nào?
Có ai trong chúng ta thừa nhận điều đó?
PGS.TS Chu Cẩm Thơ (Phó Tổng thư kí Hội Khoa học Tâm lí, Giáo dục Việt Nam)